ارز دیجیتال یا توکن ضد تورمی چیست و بهترین آن‌ها برای سرمایه‌گذاری کدام‌اند؟

به زبان ساده توکن‌ها یا ارزهای دیجیتال را می‌توان به دو دسته اصلی تورمی (Inflationary) و ضد تورمی (Deflationary) تقسیم کرد. ارز دیجیتال ضد تورمی به دلیل ماهیت خود و محافظت از دارایی سرمایه‌گذاران در مقابل تورم ارزهای فیات مانند دلار و یورو اخیراً به گزینه‌های جذابی برای کاربران دنیای ارزهای دیجیتال تبدیل شده‌اند. در این راهنما شما را با توکن‌های ضد تورمی آشنا خواهیم کرد.

دارایی‌ها و توکن‌های تورمی چیست؟

بسیاری از توکن‌های سنتی اثبات کار (POW) و اثبات سهام (POS) برای تشویق کردن ماینرها و نقدینگی‌سازها به ادامه کار از ساختار اقتصاد توکنی تورمی استفاده می‌کنند.

این ساختار باعث ایجاد یک سیستم پاداش‌دهی برای تشویق گرداننده‌های گره‌ها و ماینرهایی می‌شود که تراکنش‌های زنجیره را تأیید می‌کنند. به طور هم‌زمان، توکن‌های تورمی به مرور زمان عرضه موجود در بازار توکن را (از طریق پاداش به ماینرها و…) افزایش می‌دهند و موجب کاهش سهم دارندگان توکن می‌شوند.

این سناریو را می‌توان در بیت کوین مشاهده کرد که در آن ماینرها پس از استخراج هر بلوک (هر ۱۰ دقیقه یک بار) ۶/۲۵ بیت کوین به‌عنوان پاداش تأیید تراکنش‌ها در دفتر کل عمومی دریافت می‌کنند.

اگرچه بیت کوین یک دارایی کمیاب است و کل عرضه آن ۲۱ میلیون واحد است اما تا زمانی که تمام توکن‌های آن وارد گردش نشود همچنان یک دارایی تورمی محسوب می‌شود. یکی نمونه رایج دیگر از دارایی‌های تورمی دلار آمریکا است.

بانک مرکزی آمریکا می‌تواند بدون هیچ محدودیتی هر چقدر از این ارز را که لازم باشد «چاپ» کند. نکته کلیدی توکن‌های تورمی این است که این توکن‌ها به‌صورت نامحدود را تولید و توزیع می‌شوند و هیچ سیستمی برای کاهش عرضه کل آنها وجود ندارد.

توکن یا ارز دیجیتال ضد تورمی چیست؟

مدل دوم توکن یا ارز دیجیتال ضد تورمی است که در آن توکن‌ها به مرور زمان از بازار حذف می‌شوند. به فرایندی که طی آن توکن‌ها از بازار «حذف می‌شوند» توکن سوزی گفته می‌شود. حال این توکن سوزی به چند روش مختلف صورت می‌گیرد که در ادامه بیشتر به آن‌ها پرداخته شده است.

سوزاندن و از رده خارج شدن توکن‌ها به هر نحوی که باشد باعث کاهش عرضه و در نهایت افزایش تقاضا می‌شود که قطع به یقین تأثیر مثبتی روی قیمت پروژه و ارز دیجیتال موردنظر خواهد داشت.

ارز دیجیتال ضد تورمی چگونه کار می‌کند؟

همان‌طور که در بالا نیز گفته شد، ارز دیجیتال ضد تورم از دو روش سوزاندن توکن و سوزاندن کارمزد به‌منظور ضد تورمی بودن بهره می‌برند که در ادامه بیشتر به این دو پرداخته شده است.

ضد تورم بودن از طریق توکن سوزی

همان‌طور که گفته شد ضد تورمی بودن به معنای سوزاندن توکن‌های موجود در گردش است. شاید از خودتان بپرسید بلاکچین‌ها چطور توکن‌های خود را می‌سوزانند.

در واقع هیچ سوزاندنی در کار نیست بلکه بلاکچین برای جمع کردن توکن‌ها از بازار آنها را به یک کیف پول بدون کلیدهای خصوصی انتقال می‌دهد در نتیجه هیچ‌کس نمی‌تواند به آنها دسترسی پیدا کند.

پلتفرم‌های ارزهای دیجیتال از دو نوع مکانیسم سوزاندن استفاده می‌کنند:

• بازخرید و سوزاندن و
• سوزاندن کارمزد تراکنش

بازخرید توکن همان گونه که از نامش پیداست شامل خرید مجدد توکن‌ها از دارندگان توسط پلتفرم و قفل کردن آنها در آدرسی غیرقابل دسترسی است. پلتفرم‌ها ممکن است بخشی از سود خود به اجرای این فرایند اختصاص دهند.

در روش دوم، پلتفرم‌ها از یک قرارداد هوشمند استفاده می‌کنند که بخشی از کارمزد تراکنش‌های کاربران را به‌صورت خودکار می‌سوزاند. این مکانیسم کاملاً به تعداد تراکنش‌های انجام شده روی پلتفرم بستگی دارد. هر چه تراکنش‌های بیشتری انجام شود توکن‌های بیشتری سوزانده می‌شود و بالعکس.

در مدل بازخرید و سوزاندن، شرکت یا نهاد کنترل کننده رمزارز اقدام به بازخرید کردن توکن‌ها از بازار می‌کند و آن‌ها را در یک آدرس غیرقابل استفاده قفل کرده و در نتیجه می‌سوزاند.

در این مکانیسم با از بین رفتن بخشی از توکن‌ها عرضه در گردش کاهش یافته و ارزش دارایی افزایش می‌یابد زیرا تقاضا ثابت می‌ماند اما عرضه کاهش می‌یابد. این سیستم تا حدودی مشابه سود سهام سالانه‌ای که برخی از شرکت‌ها بین سهامداران خود تقسیم می‌کند.

در هر دو مدل توکن سوزی ارزش دارایی مدنظر افزایش پیدا می‌کند و سود بیشتری نصیب دارندگان توکن می‌شود. بسیاری از افراد نمی‌دانند سوزاندن عرضه توکن چه نفعی برای آنها دارد اما نکته مهمی که باید بدانید این است که کاهش عرضه یک رمزارز و در سوی دیگر ثابت ماندن یا افزایش تقاضا برای آن موجب بالا رفتن ارزش آن دارایی می‌شود.

این مدل اقتصاد توکنی در اکثر توکن‌های توکن‌های ضد تورمی مانند بایننس کوین، اف تی تی، کرِد (به نوعی)، و پنکیک سواپ اجرا می‌شود.

بایننس کوین توکن بومی بایننس چِین است که کارکردهای متعددی در پلتفرم‌های بایننس دارد. این توکن دارای مکانیسم بازخرید و سوزاندن سه ماهه است و یکی از بزرگ‌ترین توکن‌های ضد تورمی محسوب می‌شود.

نمودار زیر رشد تدریجی سوزاندن سه ماهه توکن بایننس کوین را نشان می‌دهد. در این فرایندها حدود ۱ درصد از عرضه در گردش در یک آدرس غیرقابل دسترسی قفل شده تا به این ترتیب تعداد توکن‌های بایننس نسبت به قبل کمیاب‌تر شده و در نهایت ارزش این دارایی افزایش یابد.

فرایند سوزاندن تا زمانی که تعداد توکن‌های بایننس کوین به ۵۰ درصد کل عرضه یعنی ۱۰۰۰۰۰۰۰۰ توکن برسد ادامه خواهد داشت.

ضد تورم بودن از طریق کارمزد سوزی

ساختارهای اقتصاد توکنی بازخرید و سوزاندن معمولاً به‌صورت دستی انجام می‌شود در حالی که مدل‌های سوزاندن بخشی از کارمزد تراکنش‌ها معمولاً از طریق قراردادهای هوشمند اجرا می‌شود. این توکن‌های ضد تورمی برای انجام هر تراکنش روی زنجیره‌ای از کاربر نوعی مالیات دریافت می‌کنند که درصدی از آن سوزانده می‌شود.

این سیستم کاملاً به حجم توکن وابسته است و هر چه حجم معاملات آن بیشتر باشد توکن‌های بیشتری از عرضه کل حذف می‌شود. این فرایند باعث می‌شود با کاهش عرضه در گردش و افزایش مداوم تقاضا برای یک رمزارز ارزش دارایی‌های کاربران بیشتر شود.

به‌عنوان مثال، توکن ساگس (THUGs) هنگامی‌که کاربر نقدینگی به‌صورت این توکن را ارسال، فروش، اضافه یا حذف کند سوزانده می‌شود. توکن ساگس (THUGs) یک نمونه افراطی از سوزاندن توکن‌های تراکنش شده است که مالیات زیادی را از کاربر دریافت می‌کند، اما در عوض مقدار بسیار زیادی از توکن را بر اساس نرخ سوزاندن متغیر خود می‌سوزاند.

از این کارمزد تراکنش‌ها ۵۱ درصد در آدرس اختصاص یافته قفل شده و ۴۹ درصد دیگر به صندوق ساگس فی انتقال داده می‌شود تا برای طرح‌های توسعه آتی مورد استفاده قرار گیرد.

یکی دیگر از مدل‌های سوزاندن بخشی از کارمزد تراکنش‌ها در اسمارت چین بایننس مربوط به رمزارز جت فیول فایننس (JetFuel.Finance) است. در این مدل به ازای هر تراکنش کاربر ۲ درصد کارمزد کسر می‌شود که نصف آن در یک آدرس غیرقابل دسترس قفل شده و نصف دیگر آن به‌عنوان پاداش به کیف پول دارندگان توکن  جتس (JETS ) منتقل می‌شود.

 در هر دوی این ساختارها درصد عرضه سوزانده شده از حجم توکن‌ها کاسته می‌شود و این باعث می‌شود مقدار سوزانده شده «عملکرد» یک توکن را نشان دهد. همان‌طور که قبلاً ذکر شد، این فرایند سوزاندن با کاهش میزان عرضه موجب افزایش ارزش دارایی‌های دارندگان رمزارز می‌شود.

مزایای ضد تورمی بودن برای پروژه‌های ارزهای دیجیتال

ضد تورمی بودن توکن‌ها می‌تواند مزیت‌های متعددی برای هم سرمایه‌گذاران و هم پروژه‌ها داشته باشد. توکن‌های ضد تورمی فراتر از هر چیز دیگری می‌خواهند مسائل گریبانگیر حوزه امور مالی سنتی را حل کنند.

برخلاف نتایج رایج توکن‌های ضد تورمی تأثیر مثبتی بر فضای ارزهای دیجیتال دارند. در ادامه با چند نمونه از مزایای توکن‌های ضد تورمی برای پروژه‌ها آشنا خواهید شد.

• افزایش ارزش ارز دیجیتال

بر اساس یکی از قانون‌های اصلی عرضه و تقاضا، افزایش عرضه منجر به کاهش تقاضا می‌شود. هدف سازندگان رمزارزهای ضد تورمی کاستن از عرضه رمزارز خود در بازار، کمیاب کردن آن در بازار و در نتیجه کمک به افزایش تقاضا برای آن رمزارز است.

شاید بپرسید چطور این اتفاق رخ می‌دهد. همه می‌دانند به دست آوردن چیزهای کمیاب‌تر در مقایسه با چیزهایی که به راحتی در دسترس هستند جذابیت بیشتری دارد. در نتیجه سرمایه‌گذاران علاقه بیشتری به خرید کوین‌های کمیاب دارند تا آنهایی که در بازار به وفور وجود دارد. این گرایش در بلندمدت منجر به افزایش ارزش کوین می‌شود.

• سود آفرینی

در جریان روند صعودی اخیر توکن‌های ضد تورمی توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کردند. خاصیت ضد تورمی بودن رمزارزها به طور مستقیم به نفع سرمایه‌گذاران است چرا که آنها سود بیشتری کسب می‌کنند.

یک موقعیت سوددهی دیگر این کوین‌ها هنگامی است که یک پلتفرم تصمیم به بازخرید کوین از دارندگان بگیرد. تمام فرایندی که منجر به سوزاندن کوین می‌شود در نهایت به نفع دارندگان کوین خواهد بود. توکن سوزی در نهایت منجر به افزایش ارزش رمزارزها می‌شود.

• حذف کوین‌های اضافی از بازار

توکن‌های فروخته نشده در گردش مانع پیشرفت بیشتر ارز دیجیتال می‌شود. وجود مکانیسم‌های ضد تورمی به جمع‌آوری کوین‌های اضافی از بازار کمک می‌کند. علاوه بر این، اگر کوین‌ها به اشتباه توزیع شده باشند سوزاندن آنها به رفع این اشتباه کمک خواهد کرد.

بهترین ارزهای دیجیتال ضد تورمی

بعد زا پرداخت به ماهیت و چگونگی عملکرد ارز دیجیتال ضد تورمی، در ادامه به معرفی چند نمونه از بهترین این نوع از ارزهای دیجیتال پرداخته شده است.

1. بیت کوین

اولین کوین این فهرست یک رمزارز بحث برانگیز است زیرا اکثر افراد معتقدند بیت کوین هم تورمی و هم ضد تورمی است.

بیت کوین از این نظر تورمی است که به مرور زمان کوین‌های بیشتری از طریق فرایند استخراج به عرضه آن اضافه می‌شود و ضد تورمی بودن آن به این دلیل است که پاداش ماینرها هر ۴ سال یک بار نصف می‌شود.

همچنین محدود بودن حداکثر عرضه بیت کوین به این معناست که این رمزارز ضد تورمی است. در واقع پس از استخراج شدن تمام بیت کوین‌های موجود تنها ۲۱ میلیون واحد از آن وجود خواهد داشت.

پس از وارد گردش شدن تمام عرضه بیت کوین به بازار دیگر کوین جدیدی ایجاد نخواهد شد و پاداش‌دهی به ماینرها قطع می‌شود.

علاوه بر این، گم یا فراموش شدن کلیدهای خصوصی کیف پول‌ها و غیرقابل دسترس شدن بیت کوین‌های افراد باعث کاهش عرضه در گردش این رمزارز می‌شود.

2. بایننس کوین

توکن بومی شبکه بایننس یعنی بایننس کوین هم یک توکن ضد تورمی است. در بایننس کوین از رویکرد بازخرید و سوزاندن استفاده می‌شود. تیم بایننس هر سه ماهه یک بار مقداری از توکن بایننس کوین را می‌سوزاند.

آنها با خرید مجدد بایننس کوین از سرمایه‌گذارانی که در سه ماه بیش از ۲۰ درصد سود کرده‌اند و سپس ارسال آن به یک آدرس غیرقابل مصرف به این هدف می‌رسند.

مجموع عرضه بایننس کوین در ابتدا ۲۰۰ میلیون کوین بود. بایننس قصد دارد نیمی از عرضه توکن خود یعنی ۱۰۰ میلیون کوین را بسوزانند.

در شانزدهیمن توکن سوزی بایننس کوین که در ژوئن ۲۰۲۱ اتفاق افتاد در مجموع ۱۲۹۶۷۲۸  توکن (به ارزش تقریبی ۳۹۳۶۷۳۶۵۳ دلار) سوزانده شد.

3. کریپتو دات کام

رمزارز کریپتو دات کام (CRO) توکن بومی صرافی مشهور ارزهای دیجیتال «کریپتو دات کام» است. کریپتو دات کام قبل از راه‌اندازی شبکه اصلی خود در مارس ۲۰۲۱ حدود ۷۰ میلیارد توکن (به ارزش تقریبی ۱۰ میلیارد دلار) را سوزاند.

از این ۷۰ میلیارد کوین ۵۹/۶ میلیارد توکن در جا سوزانده شد در حالی که ۱۰/۴ میلیارد توکن دیگر به‌صورت ماهیانه و پس از آزاد شدن از قراردادهای هوشمند سوزانده می‌شوند.

قیمت هر توکن کریپتو دات کام قبل از فرایند توکن سوزی ۰/۰۸ دلار بود اما ۴ ماه پس از سوزاندن به حدود ۰/۱۵ دلار رسید.

4. ریپل

ریپل یکی دیگر از ارزهای دیجیتال محبوب این فهرست است. ریپل برای انجام تراکنش‌ها مقداری کارمزدی دریافت می‌کند.

این کارمزد‌ها نه به یک نهاد مرکزی بازگردانده می‌شوند و نه به‌عنوان پاداش به اعتبارسنج‌ها پرداخت می‌شوند، بلکه سوزانده می‌شود تا به این ترتیب ریپل به یکی از توکن‌های ضد تورمی تبدیل شود.

5. پنکیک سواپ

کیک توکن بومی اکوسیستم پنکیک سواپ است. کیک محدودیت عرضه ندارد و این یعنی از نوع تورمی است اما در این توکن از مکانیسم توکن سوزی برای کنترل عرضه استفاده می‌شود. عرضه کیک به ازای هر بلوک (۱۸ توکن) و در روز (۵۶۰۴۰۰ توکن) کاهش می‌یابد.

6. سولانا

سولانا یکی از جدیدترین بلاکچین‌هایی است که در فضای ارزهای دیجیتال جذابیت پیدا کرده است. سولانا مانند بیت کوین هم تورمی و هم ضد تورمی است.

نحوه توزیع این کوین و عرضه نامحدود آن تورمی بودن سولانا را نشان می‌دهد. اما سوزاندن کارمزد تراکنش سولانا باعث می‌شود این رمزارز از نوع ضد تورمی باشد.

7. لایت کوین

لایت کوین یکی دیگر از کوین‌های شبیه به بیت کوین است که پاداش استخراج آن هر ۴ سال یک بار نصف می‌شود.

این به این معنی است که تولید لایت کوین‌های جدید به مرور زمان کاهش می‌یابد و در نهایت با رسیدن عرضه به ۸۴۰۰۰۰۰۰ کوین متوقف می‌شود.

8. بیت کوین کش

بیت کوین کش یک فورک بیت کوین است از این رو عرضه کل آن مانند بیت کوین ۲۱۰۰۰۰۰۰ کوین است و پاداش ماینرها هر ۴ سال یک بار نصف شده در نتیجه عرضه در گردش آن کاهش می‌یابد. علاوه بر این، قیمت توکن بیت کوین کش در نتیجه توکن سوزی افزایش قابل توجهی پیدا کرده است.

هنگامی‌که استخر استخراج انت پول (که تقریباً ۱۰ درصد از تراکنش‌های بیت کوین کش را تأیید می‌کند) از سوزاندن ۱۲ درصد از توکن‌هایی که به‌عنوان پاداش بلوک در سال ۲۰۱۸ خبر داد قیمت این کوین به طور قابل توجهی افزایش یافت.

به علاوه یک پروژه بلاکچین به نام وُرم هُول با سوزاندن بیت کوین کش مقدار معادلی از توکن بومی خود به نام WHC را ایجاد می‌کند.

9. ترا (لونا)

کوین بومی اکوسیستم ترا به نام «لونا» هم یکی از رمزارزهای ضد تورمی است. حداکثر عرضه لونا یک میلیارد توکن است که تمام آن در زمان معرفی این پروژه ایجاد شد. با افزایش تقاضا برای استیبل کوین‌های ترا، عرضه در گردش این رمزارز به مرور زمان کاهش می‌یابد.

10. پلی گان (ماتیک)

ماتیک توکن بومی شبکه پلی گان است. از ماتیک برای دو هدف اصلی پرداخت کارمزد تراکنش و مشارکت در مکانیسم اجماع اثبات سهام شبکه پلی گان استفاده می‌شود. طبق اسناد منتشر شده این پروژه درصدی از کارمزد تراکنش در هر بلوک سوزانده می‌شود تا ارزش ماتیک حفظ و افزایش پیدا کند.

11. اتریوم کلاسیک

اتریوم کلاسیک یکی از کوین‌های جالب این فهرست است. پاداش استخراج بلوک اتریوم کلاسیک در ابتدا ۵ اتریوم کلاسیک تعیین شده بود که هر ۵ میلیون بلوک یک بار (تقریباً هر ۲/۵ سال) ۲۰ درصد کاهش می‌یابد. همچنین انتظار نمی‌رود مجموع عرضه اتریوم کلاسیک از ۲۳۰ میلیون کوین بیشتر شود.

12. سِیف مون

سیف مون یک توکن ضد تورمی است که برای حل مشکل پاداش «فارمینگ» ایجاد شده است که در آن افراد استیک کننده بالاترین درصد عملکرد سالانه را کسب می‌کنند در حالی که تازه واردها درآمد چندانی ندارند.

سیف مون علاوه بر توکن سوزی دستی از روش سوزاندن بخشی از کارمزد تراکنش هم استفاده می‌کند. کاربران برای معامله کردن سیف مون باید ۱۰ درصد از حجم تراکنش خود را مالیات بدهند. مقدار ۲/۵ درصد از این کارمزد توسط قرارداد هوشمند به بایننس کوین تبدیل (و سوزانده) می‌شود.

13. تِن سِت (۱۰SET)

تِن سِت توکن بومی تن ست است و دارای مدل ضد تورمی است. در هر انتقال این توکن ۲ درصد کارمزد از کاربر گرفته می‌شود که نصف آن سوزانده می‌شود تا تعداد توکن‌های در گردش این رمزارز کاهش پیدا کند.

14. فایل کوین

فایل کوین نیز یک دارایی و ارز دیجیتال ضد تورمی است. توکن فایل کوین در واقع دارایی اصلی بلاکچین فایل کوین است که یک شبکه ذخیره‌سازی غیرمتمرکز و منبع باز، و شبکه تحویل محتوا است.

فایل کوین به دلیل داشتن عرضه محدود (۲ میلیارد توکن) در فهرست توکن‌های ضد تورمی قرار گرفته است. همچنین پاداش استخراج فایل کوین هر شش سال یک بار نصف می‌شود. به علاوه، کارمزدهای تراکنش که به‌صورت فایل کوین پرداخت می‌شود سوزانده می‌شود تا عرضه در گردش کاهش یابد.

15. ترون

ترون نیز یک ارز دیجیتال ضد تورمی است. ترون در واقع یک شبکه بلاکچین است که هدف اصلی آن کمک به غیرمتمرکز شدن اینترنت است. توکن اصلی شبکه ترون در آوریل ۲۰۲۱ از مدل تورمی به ضد تورمی تبدیل شد.

سخن آخر

به طور کلی دو مدل توکن اصلی شامل توکن‌های تورمی و ضد تورمی وجود دارد. این موضوع به خصوص در مدل‌های استخراج نقدینگی کنونی و توزیع توکن‌های تورمی تا حدودی پیچیده می‌شود.

نکته کلیدی که باید به آن توجه کنید این است که توکن‌های ضد تورمی دارای فرایندی هستند که از طریق آن عرضه در گردش توکن کاهش پیدا می‌کند؛ این فرایند شامل دو مکانیسم اصلی سوزاندن کارمزد تراکنش و بازخرید و سوزاندن است.

در سوی مقابل، در دارایی‌های تورمی چنین مکانیسم‌هایی برای کاهش عرضه در گردش رمزارز وجود ندارد. لازم به ذکر است که اگرچه بیت کوین کمیاب است اما به دلیل پاداش‌های بلوک آن همچنان تورمی محسوب می‌شود.