طرح پانزی در ارزهای دیجیتال یک نوع طرح کلاهبرداری در سرمایه‌گذاری است که در آن سرمایه‌گذاران برای ورود به این طرح باید مبالغی را پرداخت کنند. در کلاهبرداری به روش پانزی پول سرمایه‌گذاران، با پولی که از سرمایه‌گذاران آینده دریافت می‌شود، پرداخت می‌شود. طرح پانزی و هرمی از مدت‌ها قبل وجود داشته‌اند و با افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال، کلاهبرداری طرح پانزی در ارز دیجیتال هم افزایش یافت. در ادامه همراه مجله صرافی معتبر رمزینکس باشید تا بیشتر در مورد اینکه پانزی کیست، تاریخچه طرح پانزی و پانزی در ارز دیجیتال اطلاع کسب کنید.
چارلز پانزی کیست؟
چارلز پانزی شخصی است که هزاران سرمایه‌گذار را در دهه ۱۹۲۰ میلادی فریب داد. او به مردم قول می‌داد که از طریق سرمایه‌گذاری در کوپن‌های پاسخ بین‌المللی سودی ۵۰ درصدی در کمتر از ۹۰ روز به آن‌ها خواهد رسید. ارزش این کوپن‌ها در کشورهای خارجی کمتر بود و چارلز پانزی آن‌ها را در کشور خود با ارزش بالاتر مبادله می‌کرد.
سرمایه‌گذاران ساده لوح نیز قول‌های این شخص برای سود ۵۰ درصدی را باور کردند. چارلز پانزی برای اینکه مردم قول‌های او را بهتر باور کنند و سرمایه‌گذاران بیشتری را به این کار خود جذب کند، از وجوهی که به دست آورده بود استفاده کرد و در عرض ۴۵ روز سود کلانی به چند نفر از سرمایه‌گذاران پرداخت کرد.
این کار وی را قابل اعتماد تر و باورپذیرتر کرد و در عرض چند ماه موفق شد ۲۰ میلیون دلار جمع آوری کند. او حتی توانست یک بار در عرض ۳ ساعت، ۱ میلیون دلار دریافت کند.
این طرح پانزی بعد از مدتی به دلیل اینکه او قادر به پرداخت وجوه سرمایه‌گذاران نبود، متلاشی شد. در آن زمان او بین ۷ تا ۱۵ میلیون ضرر کرد و باعث ورشکستگی ۶ بانک شد. دولت وی را به اتهام کلاهبرداری دستگیر کرد.
او به پنج تا نه سال زندان محکوم شد و پس از مدتی توانست با وثیقه آزاد شود. پس از آزادی او شروع به راه‌اندازی اتحادیه چارپون لند (Charpon Land) در فلوریدا کرد که در آن املاک و مستغلات زیر آب را می‌فروخت. مقامات دوباره او را دستگیر کردند و در نهایت در سال ۱۹۳۴ آزاد شد.
طرح پانزی چیست؟
به طور کلی، طرح‌های پانزی از پول‌های جمع‌آوری‌شده از سرمایه‌گذاران جدید برای پرداخت به سرمایه‌گذاران قبلی استفاده می‌کند. کلاهبرداران پانزی اغلب به سرمایه‌گذاران قول می‌دهند که سود خود را با ریسک کم یا بدون هیچ‌گونه خطری به دست خواهند آورد.
با این حال، هدف اصلی این کلاهبرداران این است که بقیه از این طرح سود و درآمد داشته باشند، آن‌ها تنها برای معتبر و ایمن نشان دادن طرح پانزی به این حرف‌ها متوسل می‌شوند.
طرح پانزی که برخی به اشتباه آن طرح هرمی می‌گویند، یک نوع کلاهبرداری است که در آن به اعضای جدید وعده داده می‌شود که اگر اعضای جدیدی را به این طرح دعوت کنند، سود و بازدهی بالایی به دست خواهند آورد. به مرور زمان که اعضای این طرح گسترش می‌یابد، دعوت اعضای جدید به طرح سخت‌تر می‌شود و کم کم این طرح پانزی فرو می‌پاشد.
طرح‌های پانزی اغلب در نظر مردم نوعی بازاریابی چند سطحی (multi-level marketing) قانونی به نظر می‌رسند. یک بازاریابی چند سطحی قانونی از سود حاصل از فروش پایین دست برای پرداخت به استخدام کنندگان استفاده می‌کند.
با این حال، طرح‌های پانزی تقریباً هیچ فروش مشروعی ندارند و سود سرمایه‌گذاران اولیه از طریق مبالغی که سرمایه‌گذاران جدید به طرح اضافه می‌کنند، پرداخت می‌شود.
تفاوت بین طرح پانزی و هرمی در چیست؟
طرح پانزی و هرمی بسیار به یکدیگر شبیه هستند اما یکی نیستند.
تفاوت اساسی بین این دو نوع کلاهبرداری این است که یک طرح پانزی با جذب قربانیان جدید و دادن وعده‌های دروغین به آن‌ها، کسب درآمد می‌کند.
اما طرح‌های هرمی برخلاف پانزی، معمولاً به قربانیان این فرصت را می‌دهند تا با جذب افراد بیشتر به این طرح، کسب درآمد کنند.
سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) و کمیسیون معاملاتی معاملات آتی کالای ایالات متحده (CFTC) اقداماتی علیه عاملان هر دو طرح پانزی و هرمی انجام داده‌اند و تلاش زیادی در دستگیری این کلاهبرداران می‌کنند.
تاریخچه طرح پونزی
نام طرح پانزی از شخصی به نام چارلز پونزی می‌آید که اولین طرح پونزی را در سال ۱۹۱۹ اجرا کرد.
چارلز پونزی به سرمایه‌گذاران خود قول داده بود که می‌توانند حداقل ۵۰ درصد سود از کوپن پاسخ بین‌المللی کسب (IRC) کنند. از طریق کوپن‌های پاسخ بین‌المللی که به فرستنده امکان پیش خرید بسته‌های پستی را می‌دهد، گیرنده می‌تواند کوپن را با یک تمبر پستی گران قیمت‌تر عوض کند.
پونزی قیمت‌های مختلف تمبرهای پستی سایر کشورها را به عنوان فرصتی دید که تمبرهای پستی ارزان قیمت کشورهای دیگر را به جای تمبرهای گران‌قیمت بفروشد. به این ترتیب، پونزی با فروش تمبرها به قیمت بالاتر سود زیادی از این طریق کسب کرد.
کلاهبرداری به روش پانزی چگونه است؟
کلاهبرداران با روش‌ها و تکنیک‌های مختلف سعی می‌کنند سرمایه‌گذاران را متقاعد کنند که طرح آن‌ها طرحی قابل اعتماد و پر سود است.
- کلاهبرداران با وعده بازدهی‌های فوق‌العاده، سرمایه‌گذاران را به این کار جلب می‌کنند. به عنوان مثال یک کلاهبردار طرح پانزی به سرمایه‌گذاران قول می‌دهد که هر سرمایه‌ای که در این طرح قرار دهند، ۲۵ درصد یا بیشتر بازدهی خواهد داشت.
- کلاهبرداران هرگز در این طرح سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. آن‌ها فقط پول مردم را می‌گیرند و سعی می‌کنند افراد بیشتری را برای شرکت در این طرح متقاعد کنند.
- آن‌ها با جلب سرمایه‌گذاران جدید پول بیشتری دریافت می‌کنند و از قسمتی از آن پول برای پرداخت ۲۵ درصد سود سرمایه‌گذاران قبلی استفاده می‌کنند.
- این کار تا زمانی که کلاهبرداران بتوانند سرمایه‌گذاران جدیدی را به این طرح وارد کنند و بتوانند از پول آن‌ها برای پرداخت بخشی از سود سرمایه‌گذاران قبلی استفاده کنند، ادامه پیدا خواهد کرد.
به طور نمونه تصور کنید که کلاهبردار این ماه توانسته ۱۰۰ سرمایه‌گذار را به طرح خود جلب کند و هر یک از این سرمایه‌گذاران ۱ میلیون دلار پرداخت کرده اند.
اگر در ماه‌های بعد این کلاهبردار نتواند ۱۰۰ نفر یا بیشتر را وارد این کار کند، پول کافی برای پرداخت سود افراد قبلی نخواهد داشت و این طرح او کاملاً سقوط خواهد کرد.
نشانه های شاخص یک طرح پانزی چیست؟
چگونه طرح پانزی را بشناسیم؟
اغلب کلاهبرداران طرح‌های پانزی با این روش‌های زیر سرمایه‌گذاران جدید را به طرح خود اضافه می‌کنند:
- بازدهی بالا با حداقل ضرر یا خطر
در واقع هر سرمایه‌گذاری خطرات و ریسک خود را دارد و هیچ سرمایه‌گذاری بی خطر نیست. در اصل هرچه سرمایه‌گذاری بزرگ‌تر باشد و سود بیشتری داشته باشد، خطرات آن هم بیشتر خواهد بود.
بنابراین، اگر کسی سرمایه‌گذاری با بازده بالا و ریسک کم ارائه دهد احتمال اینکه کلاهبرداری باشد زیاد است و به احتمال زیاد هیچ سودی به شما نخواهد رسید.
- بازدهی و سود کلان
سرمایه‌گذاری‌ها دائماً نوساناتی را تجربه می‌کنند و هیچ وقت با ثبات نیستند. به عنوان مثال، اگر شخصی در سهام یک شرکت معین سرمایه‌گذاری کند، این سهام او همواره ثابت نخواهد بود و گاهی صعود و گاهی هم سقوط خواهد کرد.
به این ترتیب سرمایه‌گذاران باید مواظب سهام‌هایی که بدون توجه به نوسانات بازار به طور مداوم بازده بالایی دارند، باشند.
- سرمایه‌گذاری‌های ثبت نشده
قبل از اینکه دارایی خود را به یک سرمایه‌گذاری انتقال دهید، در مورد این سرمایه‌گذاری تحقیق کنید که آیا این شرکت در کمیسیون بورس و اوراق بهادار یا هر سازمان قانونی دیگری ثبت شده است یا نه. اگر این سرمایه‌گذاری ثبت شده است می‌توانید به اطلاعات مربوط به این شرکت دسترسی پیدا کنید تا به طور یقین بدانید که قانونی و ایمن هستند یا خیر.
- فروشندگان غیرمجاز
طبق قوانین، افرادی که یک طرح یا سرمایه‌گذاری را به دیگران معرفی می‌کنند باید دارای مجوز خاصی باشند یا در یک نهاد خاص ثبت شده باشند. اغلب طرح‌های پانزی با افراد و شرکت‌های غیرمجاز سروکار دارند.
- استراتژی‌های مخفیانه و پیچیده
از سرمایه‌گذاری‌هایی که رویه و استراتژی‌های آن‌ها برای شما قابل درک نیست یا آن را مخفی می‌کنند، دوری کنید.
چگونه طرح پانزی در ارزهای دیجیتال را بشناسیم؟
راه‌های زیادی برای شناسایی طرح پونزی در ارز دیجیتال وجود دارند، از جمله:
- کلاهبردارن طرح‌های پانزی در ارز دیجیتال با وعده سودهای کلان و درآمد فراوان، سرمایه‌گذاران را به این طرح‌ها جذب می‌کنند.
- آن‌ها اغلب قول تضمین شده بازگشت وجوه سرمایه‌گذاران را می‌دهند. به خاطر داشته باشید که بازگشت سرمایه هیچ وقت تضمینی نیست و همیشه خطر از دست دادن بخشی از سرمایه وجود دارد.
- قبل از سرمایه‌گذاری به خوبی در مورد پلتفرم یا سیستم مورد نظر تحقیق کنید و اگر نحوه کسب و کار را به درستی درک نمی‌کنید، سرمایه‌گذاری نکنید.
- کلاهبرداران طرح‌های پانزی در ارز دیجیتال سعی می‌کنند شما را تحت فشار قرار دهند تا دوباره سرمایه بیشتری در این طرح قرار دهید چرا که آن‌ها برای پرداخت سود افراد دیگر به این پول احتیاج دارند.
- دارایی خود را تنها در مؤسسات معتبر که به درستی در مورد آن‌ها تحقیق کرده‌اید، سرمایه‌گذاری کنید.
- افراد معمولاً از طریق دوستان یا اعضای خانواده که مقداری درآمد از این طریق کسب کرده‌اند با این طرح آشنا می‌شوند. در کلاهبرداری به روش پانزی از این ترفندهای بازاریابی استفاده می‌کنند چرا که مردم خیلی راحت‌تر به دوستان و خانواده خود اعتماد می‌کنند.
- طرح‌های پانزی و هرمی با انجام نقل و انتقالات متعدد بین حساب‌های مختلف، منبع واقعی پول را پنهان می‌کنند و از حساب‌های بانکی اعضا برای انتقال پول استفاده می‌کنند.
سرمایه‌گذاران اغلب از اینکه مرتکب پول‌شویی شده‌اند آگاه نیستند. آن‌ها به دلیل اینکه درآمد حاصل از این کار را در اختیار دارند، اجازه می‌دهند از حساب‌های بانکی آن‌ها برای هدایت پول استفاده شود.
چگونه از طرح‌های پانزی دوری کنیم؟
مقالات زیادی توسط سازمان‌های اف بی ای (FBI)، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) و سازمان تنظیم مقررات صنعت مالی (FINRA) در مورد جلوگیری از کلاهبرداری طرح پانزی منتشر شده است. توصیه‌های این سازمان‌ها عبارت است از:
- درباره کسی که این طرح را به شما معرفی کرده است به خوبی تحقیق کنید که آیا این شخص از طرف سازمان‌هایی مانند بورس و اوراق بهادار یا سازمان تنظیم مقررات صنعت مالی است یا نه و اینکه آیا مجوزی برای کار خود دارد یا نه؟
- در مورد ریسک و خطر موجود در این سرمایه‌گذاری به خوبی تحقیق کنید.
- با روش و نحوه کسب و کار به خوبی آشنا شوید و جزئیات مربوط به آن را از شخصی که آن را به شما معرفی می‌کند، بپرسید.
- سابقه و تاریخچه، میزان موفقیت، تجربه و مهارت و آموزش شرکت را به خوبی بشناسید. گزارش سالانه، حسابرسی و صورت‌های مالی شرکت مورد نظر را از آن‌ها دریافت کنید.
- از یک شخص قابل اعتماد مانند مشاور مالی، وکیل یا حسابدار کمک بگیرید.
- اطلاعات کتبی مانند اطلاعات مربوط به شرکت، افسران و سوابق مالی آن‌ها، اسناد سرمایه‌گذاری و هزینه‌ها، ارزش بازار و بازارهای موجود را بخوانید.
- هرگونه ضمانت یا مقررات مالی در مورد بازپرداخت وجوه باید به صورت کتبی ثبت شود.
- از کسی که سرمایه‌گذاری را به شما پیشنهاد می‌کند سؤال‌هایی در مورد تجربیات و تحصیلات آن‌ها و اینکه چه مؤسساتی با آن‌ها همکاری کرده‌اند، بپرسید. علاوه بر این در مورد هزینه‌ها یا سودهای دیگر از طریق سرمایه‌گذاری و چگونگی انجام پرداخت‌ها سؤال بپرسید.
- تا حد امکان جوانب احتیاط را رعایت کنید. همچنین پیشینه و سوابق آن‌ها در سرمایه‌گذاری‌ها و شرکت‌های درگیر در سرمایه‌گذاری را در اینترنت جستجو و اطلاعات بیشتری در این مورد کسب کنید.
پانزی در ارز دیجیتال چگونه است؟
چند ماه قبل، توسعه دهندگان فناوری جنوسیس (Gnosis)، تنها در ۱۲ دقیقه، ۱۲/۵ میلیون دلار از توکن جینو (GNO)، ارز دیجیتال بومی خود را فروختند. این ارز دیجیتال مورد تحسین مجله‌های فوربر (Forbes) و وال استریت جرنال (Wall Street Journal) قرار گرفت.
در همین حال، در حوزه بمبئی، ماموران پلیس با حمله به شرکتی به نام وان کوین (OneCoin) که در حال فروش توکن‌های خود بودند، ۱۸ نماینده این شرکت را دستگیر کردند.
چندین مقام ملی در این مورد گفته اند که شرکت کوین وان که خود را به عنوان بیت کوین جدید معرفی می کرد، اکنون به عنوان یک طرح پانزی در ارز دیجیتال شناخته می‌شود.
برخلاف عرضه اولیه سهام (IPO)، عرضه اولیه سکه (ICO) برای کلاهبرداران خیلی جذاب‌تر است. عرضه اولیه سکه به طور رسمی توسط هیچ مقام مالی تنظیم نمی‌شوند.
با این حال، شرکت وان کوین صدها میلیون دلار بیشتر از شرکت جنوسیس سرمایه جلب کرد. شرکت وان کوین گروهی از سرمایه‌گذاران را مورد هدف قرار داده بود که متوجه قابلیت ارزهای دیجیتال و بلاکچین برای پیشرفت بودند اما تفاوت بین یک طرح پانزی در ارز دیجیتال و یک پروژه موفق را تشخیص نداده بودند.
خطر کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال زیاد است چرا که درک اصول فناوری بلاکچین برای بسیاری از افراد غیرمتخصص دشوار است.
