بررسی تاریخچه کاردانو؛‌ مسیر رشد و توسعه بلاکچین نسل سومی

بلاکچین کاردانو بر پایه تحقیقات علمی و با هدف غلبه بر محدودیت‌های بلاکچین‌های نسل‌ قبلی مانند بیت‌کوین و اتریوم ساخته‌شده است. این پلتفرم همتا‌به‌همتا و غیرمتمرکز به دنبال ایجاد زیرساختی امن و کارآمد برای برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) و سیستم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) است. شبکه کاردانو نه تنها امکان انتقال پول دیجیتال را فراهم می‌کند، بلکه بستری برای ثبت قراردادهای هوشمند و ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز هم ارائه می‌دهد. در این مقاله به تاریخچه پیدایش کاردانو، بنیان‌گذاران آن و اهداف این پروژه می‌پردازیم. آماده‌اید تا با تاریخچه کاردانو و ارز آدا بیشتر آشنا شوید؟

کاردانو چیست؟

کاردانو بلاکچین نسل سومی است که از الگوریتم اثبات سهام Ouroboros و رویکرد مبتنی بر اجماع Hydra به‌جای الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کند. این موضوع باعث می‌شود که کاردانو کارآمدتر باشد، درحالی‌که امنیت و مقیاس‌پذیری را هم حفظ می‌کند. رویکرد مبتنی بر تحقیق و معماری ۲ لایه‌ای آن که شامل یک لایه برای تراکنش‌های ADA و لایه‌ای دیگر برای قراردادهای هوشمند و برنامه‌ها می‌شود، ویژگی متمایزی است که کاردانو را از سایر بلاکچین‌ها جدا می‌کند.

درست مانند اتریوم، شبکه کاردانو از دارندگان توکن ADA خود برای تایید تراکنش‌ها و افزودن بلاک‌های جدید به زنجیره استفاده می‌کند. این فرایند به عنوان «استیکینگ یا سهام‌گذاری» شناخته می‌شود و به دارندگان ADA پاداش می‌دهد.

هدف نهایی این بلاکچین تبدیل‌شدن به پلتفرمی برای طیف وسیعی از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) است که توسط جامعه کاربران آن اداره می‌شود. به افتخار آدا آگوستا لاولیس، کنتس لاولیس، که به عنوان اولین برنامه‌نویس کامپیوتر شناخته می‌شود، نام توکن این بلاکچین ADA انتخاب شده است. ارز دیجیتال ADA به عنوان سوخت پلتفرم کاردانو عمل می‌کند و برای پرداخت هزینه تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود.

تاریخچه پیدایش کاردانو؛ از هاسکینسون تا آدا

 تاریخچه کاردانو به سال ۲۰۱۵ و تاسیس شرکت IOHK توسط چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) برمی‌گردد. جایی‌که هاسکینسون، یکی از بنیانگذاران اتریوم، به دلیل اختلاف نظر با ویتالیک بوترین، پروژه را ترک کرد.
هاسکینسون به دنبال جذب سرمایه‌گذار از شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و ایجاد یک نهاد انتفاعی برای اداره اتریوم بود. این رویکرد می‌توانست به اتریوم منابع مالی و تخصص لازم برای رشد سریع‌تر را بدهد.

بوترین در مقابل، خواهان مدیریت اتریوم به شکل یک سازمان غیرانتفاعی بود. او معتقد بود که این مدل به حفظ استقلال و تمرکز اتریوم روی اهداف اولیه‌اش یعنی تمرکززدایی و شفافیت کمک می‌کند.

پس از جدایی از اتریوم، هاسکینسون به همراه بنیاد کاردانو و «امورگو» (Emurgo)، شرکت مهندسی بلاکچین IOHK را تاسیس کرد که تمرکز اصلی آن بر توسعه پلتفرم کاردانو است. این پلتفرم به نام جرولامو کاردانو، ریاضیدان و فیلسوف ایتالیایی قرن شانزدهم، نام‌گذاری شده و ارز دیجیتال آن آدا لاولیس نام دارد، که به افتخار اولین برنامه‌نویس کامپیوتر، آدا لاولیس انتخاب شده است. واحد فرعی آدا، لاولیس نامیده می‌شود و هر آدا معادل ۱,۰۰۰,۰۰۰ لاولیس است.

چرا کاردانو به‌وجود آمد؟

 هدف اصلی تیم IOHK، رفع نواقص و محدودیت‌هایی بود که در بلاکچین‌های نسل اول، مانند بیت‌کوین و اتریوم وجود داشت.
کاردانو با نوآوری در فرایندهای تایید تراکنش و تولید بلاک، چالش‌های مقیاس‌پذیری بیت‌کوین و محدودیت‌های قراردادهای هوشمند اتریوم را برطرف کرده است.

ایده اولیه کاردانو با نام «بایرون» (Byron) شناخته می‌شد که بر پژوهش و توسعه زیرساخت‌های بلاکچین تمرکز داشت. در ادامه، شبکه کاردانو با رویکردی علمی و مبتنی بر پژوهش‌های دانشگاهی، توسعه پیدا کرد.

در سال ۲۰۱۷، عرضه اولیه سکه (ICO) کاردانو با ارزش بازار ۶۰۰ میلیون دلار با موفقیت انجام شد و طی آن، سرمایه نسبتاً خوبی برای توسعه این پروژه جمع‌آوری شد. تا اواخر سال ۲۰۱۷، ارزش بازار کاردانو به ۱۰ میلیارد دلار رسیده بود. در سال ۲۰۱۸، این رقم برای مدتی کوتاه به ۳۳ میلیارد دلار افزایش یافت، اما با سقوط کلی بازار ارزهای دیجیتال، مجدداً به ۱۰ میلیارد دلار کاهش پیدا کرد.

پس از آن، شبکه کاردانو فازهای مختلفی را پشت سر گذاشت که هر فاز، قابلیت‌های جدیدی را به این شبکه اضافه می‌کند.

شروع طوفانی بلاکچین کاردانو 

کاردانو خود را نسل به‌روزرسانی‌شده‌ای از اتریوم می‌داند و به عنوان جایگزینی برای آن مطرح می‌شود. این پلتفرم با معرفی خود به عنوان یک پلتفرم «نسل سوم» در مقایسه با اتریوم نسل دوم، جایگزینی مناسب برای آن به نظر می‌رسد. کاردانو هدف خود را ارائه خدمات بانکی به افراد بدون بانک در سراسر جهان اعلام کرده است.

بنیاد غیرانتفاعی کاردانو در سال ۲۰۱۷ با هدف نظارت بر توسعه و ترویج پذیرش این پلتفرم بلاکچین تاسیس شد. پیش از آن، شرکت مهندسی IOHK، وظیفه‌ توسعه‌ کاردانو را بر عهده داشت. در طول حیات خود، این بلاکچین شاهد چهار هاردفورک مهم بود:

1. شلی (Shelley)
2. آلونزو (Alonzo)
3. واسیلی (Vasil)
4. ولنتاین (Valentine)

کاردانو از زمان آغاز به کار خود مسیری پرفرازونشیب را طی کرده است. با این حال، صعود این ارز دیجیتال به رتبه دهم در میان رمرزارزها و رسیدن ارزش بازار آن به ۲۱ میلیارد دلار، نشان‌دهنده محبوبیت بالای این بلاکچین در بین کاربران و پتانسیل قابل توجه آن برای رشد در آینده است.

اما آیا فقط هاسکینسون پشت این پروژه بزرگ و قدرتمند بوده یا افراد دیگری در توسعه و رشد آن نقش داشتند. بیایید ببینیم چه کسانی کاردانو را توسعه داده‌اند.

بنیان‌گذاران بلاکچین کاردانو چه کسانی هستند؟

چارلز هاسکینسون مغز متفکر و رهبر بلاکچین کاردانو است که به عنوان یکی از بنیانگذاران اتریوم و مدیرعامل شرکت IOHK نقش پررنگی در پیشرفت این پروژه دارد. در کنار او، افراد نخبه دیگری مانند «جرمی وود» (Jeremy Wood) یکی دیگر از بنیان‌گذاران اتریوم، در IOHK حضور دارند که همگی تیمی قدرتمند را برای پیشبرد اهداف کاردانو تشکیل داده‌اند. همچنین، سه نهاد کلیدی، IOHK، امورگو و بنیاد کاردانو (The Cardano Foundation) در کنار یکدیگر برای ارتقای پروژه کاردانو تلاش می‌کنند.

نقشه راه کاردانو چیست؟

نقشه راه کاردانو خلاصه‌ای از برنامه توسعه این پلتفرم است که به ۵ دوره تقسیم می‌شود:

1. فاز بایرون (Byron)
2. فاز شلی (Shelley)
3. فاز گوگن (Goguen)
4. فاز باشو (Basho)
5. فاز ولتیر (Voltaire)

 هر دوره روی مجموعه‌ای از قابلیت‌ها تمرکز دارد که در قالب چندین نسخه کد ارائه می‌شود. مراحل توسعه کاردانو به‌صورت مرحله‌ای انجام می‌شود، ولی کار روی هر مرحله به‌طور همزمان پیش می‌رود. یعنی تحقیق، نمونه‌سازی و ساخت در تمام مراحل به‌طور هم‌زمان انجام می‌شود.

 در ادامه بررسی تاریخچه کاردانو، ۵ مرحله نقشه راه این بلاکچین را توضیح می‌دهیم.

۱- فاز بایرون (Byron)

اولین فاز از شبکه اصلی کاردانو در سپتامبر ۲۰۱۷ با نام بایرون راه‌اندازی شد. این نسخه با پیاده‌سازی الگوریتم اجماع اوروبروس، امکان خریدوفروش و انتقال توکن ADA را فراهم می‌کرد. 

فاز بایرون به‌نام شاعر و سیاستمدار جورج گوردون بایرون (ملقب به لرد بایرون) نام‌گذاری شده است. کیف پول‌های پرطرفدار ددالوس (Daedalus) و یورویی (Yoroi) کاردانو در این فاز معرفی شدند. این فاز روی راه‌اندازی شبکه اصلی و امکان انتقال توکن ADA تمرکز داشت.

۲- فاز شلی (Shelley)

در مارس ۲۰۲۱، به‌روزرسانی شلی با هدف تمرکززدایی بیشتر شبکه کاردانو، راه‌اندازی شد و قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند را به این پلتفرم اضافه کرد. این فاز به افتخار مری شلی، نویسنده رمان فرانکنشتاین نام‌گذاری شده است. عصر شلی نقطه عطفی در تاریخ کاردانو بود و تحولات چشمگیری را به‌ارمغان آورد. 

در این دوره، شاهد ۲ رویداد کلیدی بودیم که بنیانگذار قابلیت‌های جدید و هیجان‌انگیزی در این شبکه شدند:

1. امکان استیکینگ ارز دیجیتال ADA در شبکه کاردانو فراهم شد.
2. با هاردفورک مری، بذرهای اولیه دیفای (امور مالی غیرمتمرکز) در شبکه کاشته شد. این قابلیت، امکان ایجاد و استقرار توکن‌ها و NFTهای جدید را در بلاکچین کاردانو فراهم کرد.

۳- فاز گوگن و هاردفورک آلونزو (Goguen)

سپتامبر ۲۰۲۲ فاز گوگن انجام شد و امکان اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز بر بستر کاردانو را برای کاربران فراهم کرد. این فاز به‌نام دانشمند کامپیوتر جوزف گوگن نام‌گذاری شده است.

 عصر گوگن و هاردفورک سرنوشت‌ساز آن، آلونزو برای خاموش‌کردن منتقدان با موفقیت به سرانجام رسید. به‌روزرسانی Alonzo که در سپتامبر ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد، نقطه عطفی در تاریخچه کاردانو محسوب می‌شود، چراکه امکان توسعه قراردادهای هوشمند را در این شبکه فراهم کرد.

تاثیرات این هاردفورک انقلابی بود و باعث رونق چشمگیری در فعالیت‌های شبکه شد و پروتکل‌های نوآورانه DeFi و مجموعه‌های خلاقانه NFT در سراسر بلاکچین کاردانو ظهور پیدا کردند.

در این مرحله زبان برنامه‌نویسی پلوتوس (Plutus) معرفی شد. این زبان برای توسعه قراردادهای هوشمند بود و از زبان هاسکل (Haskell) استفاده می‌کرد.

۴- فاز باشو (Basho)

در فاز باشو، شبکه کاردانو با تمرکز بر مقیاس‌پذیری و تعامل‌پذیری با افزایش تعداد کاربران و تراکنش‌ها تمرکز دارد. این مرحله شاهد معرفی زنجیره‌های جانبی یا ساید‌چین‌ها بود و نام آن از شاعر ژاپنی ماتسو باشو گرفته شده است.

در فاز باشو الگوریتم اجماع Ouroboros Hydra که در فاز شلی معرفی شد، با ارتقاهای جدید بهینه‌تر شده و ظرفیت پردازش بیشتری را برای پشتیبانی از حجم بالاتر تراکنش‌ها فراهم می‌کند. 

۵- فاز ولتیر (Voltaire)

فاز ولتیر آخرین مرحله از برنامه پنج مرحله‌ای کاردانو، بر پایداری این پلتفرم تمرکز دارد. این هدف با ایجاد یک سیستم غیرمتمرکز که توسط جامعه کاردانو اداره می‌شود، به دست می‌آید.

در این فاز، سیستم‌های رای‌گیری و خزانه‌داری درون زنجیره‌ای معرفی شدند که به دارندگان ADA امکان می‌دهد از طریق رای‌گیری مستقیم در نحوه تخصیص منابع شبکه مشارکت کنند.

 این فاز به‌نام نویسنده و فیلسوف فرانسوی ولتر نام‌گذاری شده و با اجرای این فاز، کاربران می‌توانند پیشنهادهای خود را برای ارتقای عملکرد کاردانو ارائه و به رای سهام‌گذاران (استیک‌هولدرها) بگذارند.

همچنین، فاز ولتیر شامل سیستم خزانه‌داری (treasury) است. در این سیستم، درصدی از کارمزد تراکنش‌های کاردانو برای تامین بودجه لازم برای اجرای طرح‌هایی که به رای هولدرها گذاشته‌شده و مورد تایید آن‌ها قرار گرفته‌اند، به این سیستم واریز می‌شود.

تاریخچه ارز آدا

ارز آدا در شروع کار و ورود به بازار با استقبال چشمگیری روبه‌رو شد و در مدتی کوتاه، رشدی خیره‌کننده معادل ۶۰۰۰ درصد را تجربه کرد. این ارز دیجیتال در تاریخ ۲ سپتامبر ۲۰۲۱ به قله‌ قیمتی خود یعنی ۳.۰۹ دلار رسید، اما این اوج زمان زیادی طول نکشید.

پس از آن، شاهد روندی نزولی و دوره‌ای طولانی از رکود برای این توکن بودیم. در حال حاضر (۲۸ آوریل ۲۰۲۴) هر واحد ADA با قیمتی حدود ۰.۴۷۵۳ دلار معامله می‌شود و در جایگاه ۱۰ ارز دیجیتال برتر بازار قرار دارد. نمودار کاردانو را براساس سایت کوین‌مارکت‌کپ می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید:

این نمودار نشان‌ می‌دهد که ارز آدا روند رشد صعودی را تجربه می‌کند و می‌توانید برای سرمایه‌گذاری و کسب سود در آن امیدوار باشید.

جمع‌بندی

تاریخچه کاردانو نشان می‌دهد که این بلاکچین برای رسیدن به جایگاه فعلی مسیر طولانی را طی کرده است. خرید کاردانو می‌تواند فرصت‌های سودآوری زیادی را برایتان به‌ارمغان بیاورد که برای سرمایه‌گذاری باید با تاریخچه پیدایش و روند طی شده این پلتفرم آشنا شوید.

بلاکچین کاردانو با امکان پیاده‌سازی قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز بستری امن برای انجام تراکنش‌های کاربران است. نظر شما درباره این بلاکچین چیست، آیا فکر می‌کنید می‌تواند از نظر محبوبیت از بیت‌کوین و اتریوم پیشی بگیرد؟

سؤالات متداول

منابع: cardano | investopedia | medium