هر آنچه درباره ارز فیات باید بدانید

در پاسخ به سوالِ ارزِ فیات چیست باید بگوییم که فیات همان واحد پولی است که شما بارها از آن استفاده کرده‌اید و شاید فقط اصطلاح آن را نمی‌دانستید. باید گفت اگر در زمینه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مختلف یا ترید ارز دیجیتال فعالیت دارید، بهتر است برای افزایش احتمال موفقیت خود، به تعداد زیادی از اصطلاحات مانند ارز فیات مسلط شوید. به همین دلیل، در این مقاله از رمزینکس قصد داریم تا به بررسی مفهوم ارز فیات، مزایا، معایب و تفاوت آن با ارز دیجیتال بپردازیم. 

ارز فیات چیست؟

همان‌طور که گفته شد، ارز فیات را می‌توان واحد رسمی پول یک کشور دانست. بسیاری از افراد ارز فیات را همان ارز بدون پشتوانه می‌نامند؛ زیرا این ارز پشتوانه فیزیکی مانند طلا یا نقره ندارند؛ اما ممکن است این گزاره چندان درست نباشد و پشتوانه این ارز، صادرکننده آن است که در اکثر کشورها، این صادرکننده دولت است. این موضوع می‌تواند این نوع ارز را با چالش‌هایی مواجه کند که در بخش‌های بعدی بیشتر به بررسی آن می‌پردازیم.

از جمله مثال‌هایی از ارز فیات هم می‌توانیم به دلار آمریکا، پوند انگلیس و یا حتی ریال ایران، اشاره کنیم. 

معایب ارز فیات 

ارزهای فیات دارای معایب و چالش‌هایی هستند که در این بخش به برخی از مهم‌ترینِ آن‌ها اشاره می‌کنیم. 

۱. خطر افت ارزش 

با توجه به اینکه پشتوانه‌های ارز فیات عموما دولت‌ها یا صادرکننده آن‌ها هستند و این نوع پشتوانه‌ها ثبات کمتری دارند، ممکن است به دلایلی ارزش خود را از دست بدهند. به عنوان مثال، در کشور ایران و به دلیل تورمی که هر ساله آن را همراهی می‌کند، در بازه زمانی چند سالِ پیش شاهد افت ارزش ریال بوده‌ایم. ممکن است شما با ۱۰ میلیون ریال در پنج‌سال پیش توان خرید یک گوشی موبایل هوشمند را داشتید؛ اما اکنون به دلیل افت ارزشِ این واحد پولی، این امکان وجود ندارد که اصلی‌ترین دلیلِ آن تورم است. 

این موضوع در حالی رخ داده است که ارزش دارایی‌های دیگری مانند طلا در مقایسه با ریال، تقریبا ثابت مانده‌اند یا حتی افزایش یافتند. 

۲. غیرقابل پیش‌ بینی بودنِ ارزش و کنترل بیشتر نهادها روی آن

بسیاری از مخالفان ارز فیات معتقد هستند که این ارز برای محافظت از اقتصاد، بسیار مضر است؛ زیرا به دلیل کنترل بیشتر نهادهایی مانند بانک مرکزی و دولت‌ها روی آن، ارزشِ آن به تصمیم انسان‌ها وابسته می‌شود و در موقع ضروری مانند کنترل کسری بودجه یا تورم، یک اقتصاد رکودی یا تورمی ایجاد کند و ارزشِ آن به‌صورت کاملا غیر قابل پیش‌بینی افزایش یا کاهش یابد. 

پیشنهاد خواندنی: مقایسه دلار و تتر؛ کدام برای خرید بهتر است؟

مزایای ارز فیات 

ارز فیات مزایای مهمی را نیز شامل می‌شود که در این بخش به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

۱. رایج بودنِ و مبادله آسان 

هم‌زمان با اینکه ارز فیات معایبی دارد؛ اما همچنان در تمامی دنیا به عنوان رایج‌ترین ارز مورد استفاده قرار می‌گیرد و چه در ایران و چه در خارج از ایران، بیش از ۹۰ درصد مبادلات با استفاده از این ارز انجام می‌شود. البته باید عنوان کرد که در سال‌های اخیر، استفاده از ارزهای دیجیتال برای خرید و فروش تا حد زیادی رایج‌تر شده؛ اما همچنان قدرت ارزهای فیات چندین برابر بیشتر است. 

۲. کنترل بیشتر نهادها روی آن 

این موضوع می‌تواند هم‌زمان با اینکه برای ارز فیات یک عیب باشد، یک مزیت نیز محسوب شود؛ زیرا اگر این کنترل روی ارز فیات به‌درستی انجام گیرد، باعث کنترل نرخ تورم، نرخ بیکاری و بهبود وضعیت اقتصادی می‌شود که بانک مرکزی آمریکا بارها این کار را به‌خوبی انجام داده است. 

تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال 

شاید یکی از اصلی‌ترین سوالاتی که تا به اینجا در ذهن شما ایجاد شده، این باشد که ارز فیات با ارز دیجیتال چه تفاوتی دارد و آیا کریپتوکارنسی‌های جایگزینِ ارزهای فیات خواهند شد؟ در این بخش به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم. 

۱. جهانی بودن 

اولین تفاوتی که ارز دیجیتال با ارز فیات دارد، استفاده از آن در سطح جهانی است. به عبارت دیگر، ممکن است شما بتوانید ریال یا دلار را در کشورهای محدودی استفاده کنید و برای استفاده جهانی از این ارزهای فیات به یک صرافی نیاز خواهید داشت. 

با این حال، این موضوع در رابطه با ارزهای دیجیتال صدق نمی‌کند و شما با داشتنِ یک کیف پول ارز نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری، می‌توانید از کریپتوکارنسی‌ها بدون محدودیت مکان و در سطح جهانی استفاده کنید. 

۲. قابلیت ردیابی 

یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های ارزهای دیجیتال با ارزهای فیات، غیرمتمرکز بودن است که همین موضوع امکان ردیابی تراکنش‌های ارزهای فیات را فراهم می‌کند. به عبارت دیگر، شما در فرایند استفاده از ارزهای فیات، نیاز دارید تا با ارائه اطلاعات هویتی خود، یک حساب بانکی باز کنید.

به همین دلیل، هر تراکنش مالی که شما با ارز فیات انجام می‌دهید، قابل ردیابی خواهد بود و پس از ردیابی مشخص می‌شود که چه شخصی از کجا و چه مقدار پول را انتقال داده است؛ اما در ارتباط با ارزهای دیجیتال، ماجرا اینگونه پیش نخواهد رفت و شما با انتقال ارزهای دیجیتال ناشناسی مانند زی‌کش، هیچ ردی از خود در هنگام تراکنش به جای نخواهید گذاشت. 

پیشنهاد خواندنی: نحوه خرید و انتقال ارز دیجیتال در صرافی ایرانی با کارمزد کمتر

۳. سرعت تراکنش 

ممکن است در هنگام انتقال ارزهای فیات، زمان پردازش تراکنش کمی بیشتر باشد و شما مدت زمان بیشتری برای این کار منتظر بمانید. مخصوصا اگر قصد داشته باشید یک ارز فیات را از کشوری به کشور دیگری انتقال دهید. 

اما باید گفت سرعت تراکنش‌های ارز دیجیتال، بسیار بیشتر از ارزهای فیات خواهد بود. به‌طوری که شما می‌توانید میزان زیادی از ارز دیجیتال را در عرض چند ثانیه از یک کشور به هر جایی از جهان که می‌خواهید انتقال دهید. 

۴. ثبات 

شاید یکی از برتری‌های ارزهای فیات نسبت به ارزهای دیجیتال ثبات بیشتر باشد. به عبارت دیگر، ما هر روزه در بازار کریپتو، شاهد تغییرات قیمت و ارزش بسیاری هستیم و این در حالی است که تغییرات ارزش در ارزهای فیات بسیار کمتر و در بازه‌های زمانی بلندتری رخ خواهد داد. 

۵. رایج بودن  

همانطور که گفته شد، همچنان در سراسر جهان، استفاده از ارزهای فیات در مقایسه با ارزهای دیجیتال رایج‌تر است و کریپتوکارنسی‌ها هنوز در جهان به‌طور کامل توسط نهادها و مردم پذیرفته نشده‌اند. به عبارت دیگر، ممکن است در برخی از نقاط جهان، بتوانید ارزهای دیجیتال را در کیف پول خود داشته باشید؛ اما به دلیل شناخت آن توسط افراد، مجبور باشید تا آن را در یک صرافی به ارز فیات تبدیل کرده و از آن استفاده کنید. 

۶. کنترل نهادهای قانونی 

باید گفت در حال حاضر، قانون‌گذاری مشخص در جهان تنها برای ارزهای فیات گذاشته شده است و این موضوع برای ارزهای دیجیتال نامشخص است. شاید عدم قانون‌گذاری برای ارزهای دیجیتال در مواقعی به یک مزیت برای افراد تبدیل شود. به عنوان مثال شاید افراد بتوانند با توجه به این موضوع، با مالیات و کارمزد کمتری معاملات و انتقالات بزرگ خود را انجام دهند. جالب است بدانید که به همین دلیل، بسیاری از نهادهای مخالف، ارزهای دیجیتال را ابزاری برای پولشویی می‌نامند. 

همچنین عدم وجود قوانینی مشخص برای ارزهای دیجیتال در جهان، گاهی می‌تواند به ضرر افراد تمام شود. به عنوان مثال، اگر شما دارایی ارز دیجیتال خود را به دلایل مختلف مانند هک و غیره از دست بدهید، پیگیری این موضوع بسیار سخت یا حتی ناممکن خواهد بود. 

پیشنهاد خواندنی: انواع هک کیف پول ارز دیجیتال و روش‌های جلوگیری از آن

آیا ارزهای دیجیتال جای ارزهای فیات را می‌‌گیرند؟

در این مقاله از رمزینکس، با بررسی مفهوم ارز فیات و تفاوت آن با ارزهای دیجیتال همراه شما بودیم. در سال‌های اخیر و هم‌زمان با رشد چشمگیر بازار ارزهای دیجیتال، بسیاری از متخصصان بیان کردند که به‌زودی ارزهای دیجیتال جایگزین ارزهای فیات خواهند شد؛ اما این موضوع تا چه حد درست است؟  

درست است که در سال‌های اخیر، شاهد افزایش استفاده از ارزهای دیجیتال در معاملات، انتقالات و خرید و فروش‌های بزرگ بوده‌ایم؛ اما نظریه درست این است که ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات دو حوزه جدا از هم محسوب می‌شوند و هر کدام کاربردها  و ویژگی‌های خاص خود را دارند. 

در نتیجه می‌توانیم بگوییم که به احتمال زیاد، ارزهای دیجیتال در آینده جای ارزهای فیات را نخواهند گرفت؛ اما مانند الان می‌توانیم شاهد افزایش هرچه بیشترِ استفاده از ارزهای دیجیتال، آن هم در حوزه کاربرد خود باشیم. به همین دلیل، کسب اطلاعات و تسلط بیشتر در این زمینه، چندان تصمیم غلطی نیست.

سوالات متداول