لیکوئید شدن چیست و چگونه چگونه از لیکویید شدن ارز دیجیتال جلوگیری کنیم؟
لیکویید یا لیکوئید شدن روی بد بازارهای رمز ارز است. لیکوئید شدن به بیان ساده به معنای از دست رفتن تمام دارایی حساب شما، مثلا حساب فیوچرز در صرافی بایننس است. اما چیزی نیست که نشود از آن جلوگیری کرد. در واقع با چند نکته ریز و راهکار درست می تواند به طور کامل از آن دوری کرد. در این مقاله از رمزینکس به لیکوئید شدن (Liquidation) و راه های جلوگیری از آن پرداخته ایم. در آخر مقاله هم اگر سوالی بود در خدمتیم.
لیکویید شدن (Liquidation) ارز دیجیتال چیست؟
لیکوئید شدن به روند بسته شدن پوزیشن لانگ یا شورت یک معامله‌گر به دلیل از دست دادن تمام یا تقریباً همه مارجین (Margin) اولیه معامله‌گر است. در اکثر صرافی‌ها اگر قیمت بازار به قیمت لیکویید شدن معامله‌گر برسد، پوزیشن او به طور خودکار بسته می‌شود.
پوزیشن‌های لانگ (خرید) دارای قیمت لیکویید شدن کمتر از قیمت ورودی اصلی داشته و این امر برای پوزیشن‌های شورت (فروش) بالعکس است.
برای آنایی بیشتر به پوزیشن شورت و لانگ به مقاله «آموزش مفهوم لانگ و شورت» مراجعه کنید.
قراردادهای موجود در صرافی فیمکس (Phemex) . بایننس را می‌توان با اهرم‌های زیاد خریداری کرد. برای اینکه بتوانید این پوزیشن‌ها را باز نگه دارید باید درصدی از ارزش پوزیشن را در صرافی نگه دارید که به عنوان حداقل وجه تضمین (Maintenance Margin) شناخته می‌شود.
اگر نتوانید شرایط تضمین خود را برآورده کنید پوزیشن‌های شما لیکویید شده و مارجین اولیه‌تان را از دست می‌دهید. صرافی فمکس از مکانیزم قیمت گذاری منصفانه (Fair Price Marking) برای کمک به کاربران در جلوگیری از لیکویید شدن‌های اجباری به دلیل کمبود نقدینگی یا دستکاری استفاده می‌کند.
از محدود کننده‌های ریسک همچنین می‌توان برای پوزیشن‌های بزرگتر که به مارجین بیشتر نیاز دارند استفاده کرد. این مارجین اضافی به سیستم لیکویید شدن ما این امکان را می‌دهد تا کارایی بهتری در رابطه با پوزیشن‌های بزرگی که در غیر این صورت بسته شدن ایمن آنها دشوار است، داشته باشد.
در صورت فعال شدن روند لیکویید شدن، سیستم ما سعی می‌کند تمام سفارش‌های باز مربوط به آن قرارداد را ببندد تا پول کافی برای باز نگه داشتن پوزیشن معاملاتی فراهم شود.
لیکویید شدن چگونه اتفاق می‌افتد؟
در مواردی که صرافی قادر به لیکوئید کردن پوزیشن‌ها قبل از رسیدن حساب معامله‌گر به تراز منفی نباشد، از روش‌های زیر برای پوشش زیان پوزیشن‌های ورشکسته استفاده می‌شود:
- صندوق بیمه: صندوقی است که توسط صرافی ایجاد شده تا به معامله‌گران اجازه دهد سود خود را به طور کامل بدست آورند و تضمین کند که معامله‌گر ورشکسته متحمل ضررهای غیر ضروری نمی‌شود.
- سیستم «ضررهای اجتماعی»: در این روش ضررهای پوزیشن‌های ورشکسته میان تمام معامله‌گران سودکننده توزیع می‌شود.
- لیکویید شدن کاهش خودکار اهرم (ADL): در این سیستم صرافی پوزیشن‌های بازار معامله‌گران را بر اساس اولویت، با در نظر گرفتن میزان سود و اهرم انتخاب می‌کند و به طور خودکار پوزیشن‌های آنها را برای پوشش سایر پوزیشن‌ها می‌بندد.
اکثر معامله‌گران درک درستی از چگونگی مدیریت شدن ریسک توسط صرافی‌های مشتقات بیت کوین ندارند. اگرچه این اتفاق نظر در میان آنها وجود دارد که سود معامله‌گران برنده از حساب معامله‌گران بازنده تامین می‌شود، اما قضیه به همین آسانی که به نظر می‌رسد نیست.
صندوق‌های بیمه در ابتدا برای محافظت از پوزیشن‌های کاربران در نوسانات شدید طراحی شده بودند. با این وجود، برخی از صرافی‌ها مانند بیت‌مِکس (BitMEX) علیرغم نوسانات قابل توجه ۱۰ درصدی یا بیشتر در ساعت، یک صندوق بیمه نسبتاً پایدار دارند.
صندوق بیمه بیت‌مکس در مقابل قیمت بیت کوین
نمودار فوق نشان می‌دهد که صندوق بیمه بیت‌مکس (خط نارنجی) حتی پس از لیکویید شدن پوزیشن‌های لانگ به ارزش ۱ میلیارد دلار در ۱۲ مارس تقریباً بدون تغییر مانده است.
هر بار که پوزیشنی به دلیل مارجین ناکافی لیکویید می‌شود، مسئولیت رسیدگی به این ریسک به عهده صرافی است و روش‌های مختلفی برای مدیریت کردن این ریسک وجود دارد. بیشتر مراکز معاملات مشتقات تصمیم به ایجاد صندوق بیمه برای مدیریت این ریسک‌ها گرفته‌اند.
پولی که در این صندوق بیمه ذخیره می‌شود حاصل لیکویید شدن‌هایی است که در قیمتی بهتر از قیمت ورشکستگی انجام شده‌اند و انگیزه‌ای مشکوک برای مدیریت فعالتر این سفارش‌ها ایجاد می‌کند. با استفاده از سفارشات حد ضرر به راحتی می‌توان از این وضعیت جلوگیری کرد، اگرچه اکثر معامله‌گران در این کار کوتاهی می‌کنند.
چرا معاملات لیکویید می‌شوند؟
حقیقت این است که سفارشات با اهرم بالا معمولاً در بازارهای پرنوسان منجر به ورشکستگی می‌شوند. به عنوان مثال، هر پوزیشنی که با استفاده از اهرم ۲۰ برابر یا بیشتر باز شده باشد پس از یک حرکت ۴/۸ درصدی قیمت به ناچار لیکویید می‌شود زیرا با احتساب میزان لورج این میزان کاهش در واقع برابر با ۶۹۶ درصد است.
این مشکل وقتی رخ می‌دهد که قیمت دارایی خریداری شده در مدت زمان کوتاهی نوسان زیادی تجربه کرده یا در بازار نقدینگی کافی وجود نداشته باشد.
تنها روشی که سیستم لیکویید کردن می‌تواند پوزیشن ورشکسته یک کاربر را ببندد، اجرای یک سفارش معکوس در بازار برای همان ابزار مالی است. لیکویید شدن ۱۰ میلیون دلاری یک پوزیشن لانگ به این معنی است که صرافی مشتقات باید به اندازه آن مبلغ را در دفتر سفارش خود بفروشد. هرگونه ضرر تحقق یافته‌ای که بیشتر از مارجین کاربر باشد موجب زیان دیدن صرافی می‌شود.
در نتیجه راهی که پیش روی صرافی‌های مشتقات بیت کوین باقی می‌ماند این است که یا بخشی از سودهای مشتریانی که از این خطا بهره‌مند شده‌اند را پس بگیرند (معروف به clawback یا کاهش خودکار اهرم) یا با امید داشتن به بازگشت قیمت و پایان نوسان شانس خود را بیازمایند.
هر پوزیشنی که با استفاده از اهرم ۲۰ برابر یا بیشتر باز شده باشد پس از یک حرکت ۴/۸ درصدی قیمت به ناچار لیکویید می‌شود
برخی صرافی‌ها صندوق بیمه خود را به گونه‌ای طراحی کرده‌اند که در نتیجه لیکویید کردن‌هایی در قیمت‌هایی بهتر از قیمت ورشکستگی مشتری (بستن معامله قبل از رسیدن به قیمت لیکویید شدن) مبالغ قابل توجهی را ذخیره کرده و بدین ترتیب این محدودیت‌های مالی را دور می‌زنند.
روش اجرای لیکویید کردن در تمام صرافی‌های مشتقات به یک شیوه نیست اما روند تدریجی لیکویید شدن که توسط چند صرافی بزرگ استفاده می‌شود قطعاً گامی در مسیر درست است. این به این دلیل است که این روش رویکردی فعالانه‌تر است که احتمال بسته نشدن پوزیشن‌های اهرم دار را در زمان‌های پرنوسان افزایش می‌دهد.
چگونه می‌توان از لیکوئید شدن جلوگیری کرد؟
دو نوع اهرم وجود دارد:
- مارجین ایزوله (isolated)
- کراس (cross)
در حالت اول، وثیقه معامله فقط به خود تعهد محدود می‌شود. به عبارت دیگر، در صورت لیکویید شدن، صرافی تمام سرمایه معامله‌گر را از حساب او برداشت نمی‌کند.
مارجین ایزوله برای کسانی که فقط یک پوزیشن دارند مناسب است. در این حالت، معامله‌گر حتی پس از باز کردن یک معامله می‌تواند اهرم اولیه را تغییر دهد و وثیقه اولیه خود را از وجوه باقی مانده در حساب خود افزایش دهد.
اول و مهمترین نکته این است که معامله‌گران نباید هرگز اجازه دهند موتورهای لیکویید شدن به صورت اتوماتیک فعال شوند. تنها راه دستیابی به این هدف این است که معامله‌گر سفارشات حد ضرر هر معامله را به صورت دستی ثبت کند. اکثر صرافی‌های مشتقات قیمت لیکوئید شدن هر پوزیشن را به معامله‌گر اعلام می‌کنند.
قیمت لیکویید شدن قرارداد آتی در بخش فیوچرز صرافی بایننس
در مثال بالا، قیمت لیکوئید شدن برای این پوزیشن لانگ با در نظر گرفتن لورج ۲۰ تقریبا ۴۳۲۷ دلار است. معامله‌گر برای جلوگیری از لیکویید شدن باید سفارش حد ضرری را بالاتر از این قیمت وارد کند و همچنین بهتر است برای جلوگیری از نوسانات شدید، اندازه پوزیشن را به تدریج کاهش داد.
هیچ قانون طلایی و مشخصی برای اینکه سفارش حد ضرر را در چه قیمتی قرار دهید وجود ندارد، اگرچه معمولاً از اسپرد ۵۰ تا ۳۰۰ دلاری استفاده می‌شود. سفارش حد ضرر برای پوزیشن‌های لانگ، یک سفارش فروش / شورت است، در حالی که معامله‌گر شورت باید برای کاهش پوزیشن خود سفارش خرید قرار دهد.
داده‌های سفارش حد ضرر در صرافی بیتمکث
در سفارشات حد ضرر معامله‌گر باید همیشه گزینه بستن در تریگر (close on triggers) یا همان reduce-only را فعال کند. با این کار معامله‌گر مطمئن می‌شود که هیچ پوزیشن اضافی به اشتباه ایجاد نمی‌شود و فقط اجازه می‌دهد چنین سفارشی ریسک معامله او را کاهش دهد.
یکی دیگر از تنظیماتی که معامله‌گران معمولاً فراموش می‌کنند گزینه تریگر (ماشه) است. تریگر سه گزینه دارد: last price که منحصراً مبتنی بر سطح قرارداد آتی است، index price که با گرفتن میانگین قیمت لحظه‌ای صرافی‌های مرجع محاسبه می‌شود و mark price که از index price بعلاوه نرخ بهره تشکیل می‌شود.
باید از گزینه last price خودداری کرد زیرا ممکن است قیمت قراردادهای آتی با قیمت دارایی مورد نظر متفاوت باشد.
نظرات شما
با سلام و تشکر از مطالب ارزنده این سایت آموزش کامل لیکویید شدن را ممکن راهنمایی بفرمایید
سپاس از شما