کلاهبرداری در ارز دیجیتال یعنی چه؟ + ۸ راه تشخیص اسکم در ارز دیجیتال

هرگونه فعالیت‌ غیرقانونی در زمینه خرید، فروش و یا معامله رمز ارزها کلاهبرداری در ارز دیجیتال محسوب می‌شود. رمزارزها در چند سال گذشته، به گزینه‌ای محبوب برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند و افراد زیادی آن‌ها را به‌عنوان نوعی دارایی بلندمدت یا کوتاه‌مدت خریداری می‌کنند. این دارایی‌ها بر خلاف ارزهای فیات سنتی که توسط دولت‌ها صادر و تنظیم می‌شوند، غیرمتمرکز بوده و در شبکه‌های همتا‌به‌همتا کار می‌کنند.

با اینکه ارزهای دیجیتال مزایای زیادی مانند کارمزد تراکنش کمتر و زمان تراکنش سریع‌تری دارند، اما مالکیت و مدیریت این دارایی‌ها با مجموعه‌ای از ریسک‌ها، چالش‌ها و کلاهبرداری‌ها همراه است که سرمایه‌گذاران باید از آن‌ها آگاه باشند. در این مقاله با مفهوم کلاهبرداری در ارز دیجیتال و انواع آن آشنا می‌شوید. همچنین ۸ نکته مهم برای تشخیص اسکم در ارزهای دیجیتال (Scam) را با شما در میان می‌گذاریم. علاوه‌بر آن نکاتی را برای پیشگیری از کلاهبرداری در ارز دیجیتال را مرور می‌کنیم.

تعریف کلاهبرداری در ارز دیجیتال چیست؟

کلاهبرداری‌ها معمولا یک طرح فریبنده هستند که هدف آن‌ها سوء‌استفاده از سرمایه یا اطلاعات شخصی افراد است. کلاهبرداری‌ در ارز دیجیتال انواع مختلفی دارد و سرمایه‌گذاران باید هنگام سرمایه‌گذاری هوشیار باشند. به‌طور کلی، اسکم در ارزهای دیجیتال به دو دسته اصلی زیر تقسیم می‌شوند:

1. اقداماتی که کلاهبرداران در جهت بدست آوردن اطلاعات کاربران انجام می‌دهند تا امکان دسترسی به کیف پول دیجیتال قربانیان را پیدا کنند.
2. انتقال ارز دیجیتال به‌طور مستقیم به شخص کلاهبردار که به‌دلیل جعل هویت، با وعده سرمایه‌گذاری‌های تقلبی یا فرصت‌های تجاری و هنگام استفاده از ابزارهای مخرب اتفاق می‌افتد.

در ادامه بیشتر به تشریح آن‌ها می‌پردازیم.

انواع کلاهبرداری و اسکم در ارز دیجیتال

از رایج‌ترین انواع کلاهبرداری‌ در ارز دیجیتال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کلاهبرداری فیشینگ

کلاهبرداری‌های فیشینگ در ارزهای دیجیتال، معمولاً شامل جعل هویت صرافی‌های قانونی، ارائه‌دهندگان کیف‌پول و سایر خدمات مرتبط با ارزهای دیجیتال است. کلاهبرداران با ایجاد وب‌سایت‌های جعلی یا ارسال ایمیل‌های تقلبی از سوی این نهادها به بهانه انجام بررسی‌های امنیتی لازم، ارتقاء حساب‌ها یا ارائه تبلیغات و جوایز ویژه، اطلاعات یا رمزهای خصوصی قربانیان را درخواست کرده و اقدام به کلاهبرداری و خالی کردن حساب آن‌ها می‌کنند.

طرح‌های پانزی

این نوع کلاهبرداری در ارز دیجیتال معمولاً شامل یک فرد یا سازمان است که افراد را متقاعد می‌کند تا پول خود را در یک ارز دیجیتال جعلی یا یک پروژه با وعده بازدهی بالا سرمایه‌گذاری کنند. سرمایه‌گذاران اولیه ممکن است برخی از وعده‌ داده‌شده را دریافت کنند، اما این بازدهی با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید، به‌جای سود واقعی حاصل از سرمایه‌گذاری پرداخت می‌شود. با سرمایه‌گذاری بیشتر مردم، این طرح بزرگ‌تر و پیچیده‌تر می‌گردد و در نهایت، با توقف ورود سرمایه‌گذاران جدید و درخواست سرمایه‌گذاران فعلی برای برداشت وجوه خود، از بین می‌رود.

پامپ و دامپ‌های مصنوعی

طرح‌های پامپ و دامپ نوعی کلاهبرداری در ارز دیجیتال است که در آن گروهی از افراد به‌طور مصنوعی قیمت یک ارز دیجیتال خاص را با انتشار شایعات، اطلاعات نادرست و اظهارات گمراه‌کننده در مورد ارزش بالقوه آن افزایش می‌دهند. این هیاهوی مصنوعی ایجاد‌شده، سرمایه‌گذاران ناآگاهی را جذب می‌کند که آن ارز را خریداری کنند و در نتیجه قیمت به طور قابل‌توجهی افزایش پیدا می‌کند. هنگامی که قیمت به سطح معینی رسید، گروه پشت طرح تمام دارایی‌های خود را می‌فروشند و باعث کاهش شدید قیمت می‌شوند. در نتیجه باعث می‌شود سرمایه‌گذارانی که با بالاترین قیمت وارد شده‌اند، زیان قابل‌توجهی ببینند.

بدافزارها

بدافزار در ارز دیجیتال، به هر نرم‌افزار مخربی اطلاق می‌شود که برای هدف قرار دادن تراکنش‌ها و فعالیت‌های مرتبط با ارز دیجیتال طراحی شده است. این نوع بدافزارها می‌توانند اشکال مختلفی داشته باشند؛ مانند ویروس‌ها، تروجان‌ها، باج‌افزارها، حملات فیشینگ و انواع دیگر نرم‌افزارهای مخرب که برای سرقت ارزهای دیجیتال از قربانیان استفاده می‌شوند. یکی از رایج‌ترین انواع بدافزارهای رمزنگاری شده، باج‌افزار است که سیستم رایانه قربانی را قفل می‌کند و برای باز کردن قفل آن، پولی را به ارز دیجیتال طلب می‌کند.

عرضه اولیه ارزهای جعلی

پیشنهادات عرضه اولیه ارزهای دیجیتال (ICO) جعلی، کلاهبرداری‌هایی هستند که سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتالی که وجود ندارد یا قانونی نیست، می‌کشاند. ICO‌های جعلی معمولاً با یک وب‌سایت جذاب و کاغذ سفید شروع می‌شوند که پروژه پیشنهادی مبتنی بر بلاک‌چین و مزایای آن را توصیف می‌کند. آن‌ها همچنین ممکن است یک کمپین بازاریابی پیچیده داشته باشند تا آن را یک فرصت سرمایه‌گذاری مشروع جلوه دهند. با این حال، اکثر این نوع از کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال، پروژه‌های فاقد نمونه اولیه یا اثبات مفهومی هستند و وعده‌هایی که سازندگان داده‌اند، اغلب برای واقعی بودن خیلی خوب هستند.

کلاهبرداری‌های دوستانه و عاشقانه

این نوع کلاهبرداری ارز دیجیتال، نوعی کلاهبرداری آنلاین است که در آن مجرمان از هویت‌های جعلی برای جلب اعتماد قربانیان در وب‌سایت‌های دوست‌یابی و پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این کلاهبرداری‌ها معمولاً شامل ایجاد رابطه با قربانی، اغلب از طریق ابزارهای عاشقانه یا احساسی و متقاعد کردن آن‌ها برای سرمایه‌گذاری یا ارسال پول در قالب ارز دیجیتال است.

کلاهبرداری‌های مربوط به استخراج ابری ارز دیجیتال

در کلاهبرداری استخراج ابری، سرمایه‌گذاران اغلب ملزم به پرداخت هزینه‌های اولیه برای خرید قراردادهای استخراج از شرکت‌هایی هستند که ادعا می‌کنند مقادیر زیادی قدرت محاسباتی دارند. با این حال، در بسیاری از موارد این شرکت‌ها در واقع مالک هیچ سخت‌افزاری نیستند یا عملیات استخراج قانونی ندارند. در عوض، آن‌ها بر جذب سرمایه‌گذاران بیشتر و استفاده از وجوه خود برای پرداخت به سرمایه‌گذاران قبلی تکیه و یک طرح پانزی ایجاد می‌کنند.

حملات وام‌های فوری

وام‌های فوری در بازه‌های زمانی کوتاه مدت و تنها در عرض چند‌ثانیه انجام می‌شوند.  از آنجایی‌که کاربران می‌توانند دارایی مد نظر خود را در پلتفرمی بخرند و با قیمتی متفاوت در پلتفرمی دیگر بفروشند، این نوع وام‌ها محبوبیت بالایی به دست آورده‌اند. از آنجایی که وام‌های فلش وثیقه نمی‌شوند و هیچ بررسی اعتباری وجود ندارد، مهاجم از استقراض وجوه و استفاده از این وجوه برای دست‌کاری قیمت‌گذاری در پلتفرم DeFi استفاده می‌کند.

تشخیص کلاهبرداری‌ ارز دیجیتال با ۸ نکته

با توجه به نکات زیر می‌توانید اسکم در ارزهای دیجیتال را تشخیص دهید:

1. عدم شفافیت: اگر تیم پروژه در مورد هویت، مکان یا نحوه استفاده از وجوه سرمایه‌گذاران شفاف نباشد، این عمل می‌تواند یک هشدار باشد.
2. وب‌سایت غیرحرفه‌ای: وب‌سایتی که عجولانه، غیرحرفه‌ای یا حاوی خطاهای گرامری زیاد باشد، یک زنگ خطر است.
3. طرح‌های پامپ و دامپ: اگر قیمت یک کوین به‌طور ناگهانی افزایش یابد و پس از تبلیغات ناگهانی به‌سرعت کاهش یابد، ممکن است یک طرح پامپ‌و‌دامپ کلاهبرداری و اسکم باشد.
4. وعده‌های غیرواقعی و غیرعقلانی: اگر پروژه‌ای وعده بازدهی غیرمعمول بالایی از سرمایه‌گذاری شما را می‌دهد یا سود خاصی را تضمین می‌کند، احتمالا کلاهبرداری است.
5. کمبود اطلاعات: اگر وب‌سایت پروژه یا وایت پیپر اطلاعات کافی در مورد تیم، فناوری، محصول یا نقشه راه ارائه نکند، می‌تواند نشانه‌ای از کلاهبرداری باشد.
6. اعضای تیم مشکوک: اگر اعضای تیم سابقه مشارکت در کلاهبرداری داشته باشند یا در زمینه‌ای که ادعا می‌کنند تجربه کافی نداشته باشند، می‌تواند نشانه‌ای از کلاهبرداری باشد.
7. فشار برای سرمایه‌گذاری: اگر پروژه به شما فشار می‌آورد که سریع سرمایه‌گذاری کنید بدون اینکه زمان کافی برای انجام تحقیقات خود به شما بدهد، می‌تواند نشانه‌ای از کلاهبرداری و اسکم بودن آن باشد.
8. تأییدیه‌های جعلی: اگر پروژه ادعا می‌کند که توسط افراد یا سازمان‌های معتبر تأیید شده است اما هیچ مدرکی برای حمایت از این ادعاها وجود ندارد، ممکن است یک کلاهبرداری باشد.

راه‌های محافظت از دارایی‌ها در برابر اسکم در ارزهای دیجیتال

در صورت داشتن آگاهی کامل و آشنایی با ابعاد بازار ارزهای‌دیجیتال، کلاهبرداری‌ در ارز دیجیتال به‌راحتی قابل تشخیص است. برای محافظت از دارایی‌های خود می‌توانید نکات زیر را در نظر داشته باشید:

1. تحقیقات خود را انجام دهید: قبل از سرمایه‌گذاری در هر ارز دیجیتال، تحقیقات خود را به‌طور کامل انجام دهید. به دنبال اطلاعاتی در مورد شرکت یا پروژه باشید، حساب‌های رسانه‌های اجتماعی آن‌ها را بررسی کنید، وایت پیپر را بخوانید و تیم پشت آن را بررسی کنید. مراقب پروژه‌هایی که هیچ اطلاعات آنلاینی ندارند باشید.
2. از صرافی‌های مورد اعتماد استفاده کنید: استفاده از صرافی‌های قابل اعتماد و معتبر برای خریدوفروش ارزهای دیجیتال بسیار مهم است. این صرافی‌ها دارای تدابیر امنیتی برای محافظت از سرمایه شما در برابر سرقت یا کلاهبرداری در ارز دیجیتال هستند. در صرافی رمزینکس می‌توانید قیمت بیت‌ کوین و سایر ارزهای دیجیتال را بررسی و برای خرید اقدام کنید.
3. اجتناب از بازده تضمین‌شده: چیزی به نام بازدهی تضمین‌شده در مورد سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال وجود ندارد. اگر کسی به شما قول بازگشت تضمینی را بدهد، احتمالاً یک کلاهبرداری است. سرمایه‌گذاری‌های قانونی همیشه با خطراتی همراه است.
4. مراقب پیشنهادات ناخواسته و ناشناس باشید: به کسی که با پیشنهاد ناخواسته به شما مراجعه می‌کند، اعتماد نکنید. افرادی که اقدام به کلاهبرداری در ارز دیجیتال می‌کنند، اغلب هویت‌های جعلی دارند تا افراد را به سمت سرمایه‌گذاری‌های تقلبی بکشانند.
5. اطلاعات شخصی را به اشتراک نگذارید: هرگز اطلاعات شخصی خود مانند شماره حساب بانکی یا شماره تلفن خود را با افرادی که ادعا می‌کنند در فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال مشارکت دارند، به اشتراک نگذارید. این اشتباه به راحتی به سودجویان فرصت کلاهبرداری در ارز دیجیتال را می‌دهد.
6. تاکتیک‌های فشار را نادیده بگیرید: سرمایه‌گذاری‌های قانونی شما را برای سرمایه‌گذاری سریع تحت فشار قرار نمی‌دهند. قبل از سرمایه‌گذاری، زمانی را به ارزیابی فرصت سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال اختصاص دهید.
7. کلیدها و رمزهای خصوصی خود را ایمن نگه دارید: کلیدهای خصوصی، به شما این امکان را می‌دهند تا به کیف پول ارزهای دیجیتال خود دسترسی داشته باشید. آن‌ها را ایمن نگه دارید، زیرا اگر آن‌ها به دست افراد اشتباه بیفتند، ممکن است تمام سرمایه خود را از دست بدهید.
8. به اپلیکیشن‌های دوستیابی اعتماد نکنید: بسیار مهم است که هنگام برقراری ارتباط با افراد غریبه به‌صورت آنلاین احتیاط کنید و هرگز پول ارسال نکنید یا اطلاعات شخصی را بدون تأیید صحت فرد و  به درخواست آن‌ها به اشتراک نگذارید.
9. پیام‌های استخراج از اشخاص ناشناس را نادیده بگیرید. این پیام‌ها به احتمال زیاد با کلاهبرداری در ارز دیجیتال مرتبط هستند.
10. از نرم‌افزارهای آنتی ویروس معتبر استفاده کنید.
11. از کیف پول‌های سخت‌افزاری برای ذخیره ارز دیجیتال خود استفاده کنید.
12. نرم افزارها و سیستم عامل‌ها را به‌روز نگه دارید و از کلیک روی لینک‌های مشکوک خودداری کنید. بسیاری از این لینک‌ها زمینه را برای کلاهبرداری در ارز دیجیتال فراهم می‌کنند.

جمع‌بندی

ارزهای دیجیتال در کنار مزایا، خطراتی نیز دارند. درک این خطرات و برداشتن گام‌هایی برای محافظت از دارایی‌ها بسیار مهم است. مهم‌ترین راه برای جلوگیری از کلاهبرداری در ارز دیجیتال شامل موارد زیر می‌شود:

• یادگیری فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال
• استفاده از صرافی‌ها و کیف پول‌های معتبر
• محتاط بودن هنگام سرمایه‌گذاری

با انجام این مراحل، می‌توانید به کاهش ریسک و محافظت از دارایی‌های ارز دیجیتال خود کمک کنید.

چند سوال درباره کلاهبرداری در ارز دیجیتال

منبع: moneysmart | consumer