آربیتروم چیست؟ آشنایی با شبکه و توکن آربیتروم Arbitrum

آربیتروم از‌جمله راه حل‌های مقیاس بندی لایه دوم اتریوم بوده که هدف آن بهبود مقیاس پذیری و کارایی شبکه است. این شبکه با انجام تراکنش‌های خارج زنجیره‌ای برای کاهش بار شبکه اصلی اتریوم، به این هدف دست پیدا می‌کند. بدین ترتیب امکان انجام تراکنش‌هایی سریع‌تر و ارزان‌تر برای کاربران فراهم می‌گردد. در این مقاله هرآنچه که باید درباره آربیتروم و توکن آن بدانیم را به طور کامل بررسی می‌کنیم.

آربیتروم چیست؟

شبکه آربیتروم برای فعالیت خود از فناوری Optimistic Rollups استفاده می‌کند. با استفاده از این فناوری، تراکنش‌های مختلف در یک تراکنش جمع می‌‌شوند و پردازش آن‌ها خارج زنجیره صورت می‌گیرد. پس از انجام شدن تراکنش‌های خارج زنجیره، نتایج در شبکه اصلی اتریوم منتشر شده و این اطمینان حاصل می‌شود که امنیت و یکپارچگی شبکه به صورت دست نخورده باقی می‌ماند.

فناوری که آربیتروم برای فعالیت خود استفاده می‌کند،‌ مزایای مختلفی را به همراه دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، کاهش هزینه‌های گاز است؛ این موضوع در شبکه اتریوم به عنوان یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های کاربران محسوب می‌شود و شبکه آربیتروم به خوبی توانسته این مسئله را حل کند. به طور کلی شبکه آربیتروم و توکن ARB، برای حل مشکلات موجود در شبکه اتریوم توانسته‌‌اند بسیار موفق عمل کنند.

ویژگی های منحصر به فرد شبکه آربیتروم

ویژگی‌های مقیاس پذیری آربیتروم آن را از سایر شبکه‌های بلاک‌چین متمایز ساخته است. در ادامه به چند مورد از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این شبکه اشاره می‌کنیم.

• اجرای بهینه قرارداد‌های هوشمند: همانطور که گفتیم استفاده از فناوری  Optimistic Rollups مزایای متعددی را برای این شبکه به همراه دارد که یکی از آن‌ها انجام معاملات سریع و ارزان بدون در خطر انداختن امنیت است. قرار‌داد‌های هوشمند توسط این فناوری خارج از زنجیره اجرا و نتایج نهایی به شبکه اصلی اتریوم ارسال می‌شوند. در نتیجه با حفظ امنیت شبکه، هزینه‌ تراکنش‌ها کاهش و سرعت آن‌ها افزایش می‌یابد.
• سازگاری با EVM: آربیتروم با ماشین مجازی اتریوم سازگاری کامل دارد. به این معنا که می‌توان تمامی برنامه‌های غیر‌متمرکز و قرار‌داد‌های هوشمند ساخته شده بر اتریوم را به راحتی به شبکه آربیتروم منتقل کرد.
• حاکمیت غیر‌متمرکز: آربیتروم توسط جامعه‌ای غیر‌متمرکز از سرمایه‌گذاران اداره می‌شود. دارندگان توکن‌ها می‌توانند به پیشنهادات مرتبط با توسعه و نگهداری شبکه رای دهند. این موضوع باعث می‌‌شود که شبکه بر‌مبنای نیاز‌ها و خواسته‌های جامعه هدایت شود.
• تاخیر کم: شبکه آربیتروم از تاخیر بسیار کمی برخوردار بوده و تراکنش‌ها تقریبا بلا‌فاصله تایید می‌شوند. فناوری Rollups که امکان پردازش دسته‌ای تراکنش‌ها را فراهم می‌کند، نقش مهمی را در این زمینه ایفا می‌کند.
• کارمزد کم معاملات: پایین بودن کارمزد تراکنش‌ها در مقایسه با شبکه اتریوم، یکی از اصلی‌ترین مزایای این شبکه است. بدین ترتیب کاربران بدون نگرانی از هزینه‌ها بالا، می‌توانند تعاملات لازم را با برنامه‌های غیر‌متمرکز انجام دهند.

تاریخچه شبکه آربیتروم

همانطور که گفتیم آربیتروم راه حل مقیاس بندی لایه دو ساخته شده بر اتریوم است. استیون گلدفدر، هری کالودنر و اتان هیلمن در سال ۲۰۱۸ این شبکه را راه‌اندازی کردند. این سه بنیانگذار پیش از این در دپارتمان علوم کامپیوتر دانشگاه بوستون با هم کار کرده و تحقیقاتی را در زمینه فناوری بلاک‌چین، رمز‌نگاری امنیت رایانه انجام داده بودند. این افراد علاقه به حل مسئله مقیاس پذیری شبکه اتریوم داشتند.

در سال ۲۰۱۸ تیم آربیتروم، وایت پیپری را منتشر کردند که در آن به توضیح جزئیات پیشنهاد خود برای راه حل مقیاس بندی لایه دو پرداختند. راه حل نوآورانه ارائه شده، مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران و توسعه‌ دهندگان قرار گرفت و به سرعت به یکی از پروژه‌های امیدوار‌کننده در صنعت بلاک‌چین تبدیل شد.

در ماه می ۲۰۲۱ آربیتروم نسخه بتای شبکه اصلی خود  را راه‌اندازی کرد و امکان استقرار و آزمایش برنامه‌های غیر‌متمرکز بر پلتفرم را برای توسعه دهندگان ایجاد کرد.

استیون گلدفدر به عنوان استادیار علوم کامپیوتر در دانشگاه پرینستون فعالیت دارد و تخصص او در زمینه امنیت کامپیوتر، حریم خصوصی و رمزنگاری است. او در سال ۲۰۱۶ دکترای خود را از این دانشگاه دریافت کرد و از آن زمان تا‌کنون مقالات متعددی در‌باره فناوری‌های بلاک چین منتشر کرده است.

هری کالودنر نیز در دانشگاه مریلند فعالیت داشته و بر فناوری‌های بلاک‌چین و امنیت‌ سایبری متمرکز است. مدرک دکترای او از دانشگاه پرینستون بوده و مقاله‌های متعددی در‌باره ارز‌های دیجیتال و موضوعات مرتبط با بلاک‌چین منتشر کرده است.

اتان هیلمن نیز مانند دو بنیانگذار دیگر در زمینه ارز‌های دیجیتال تحقیقات مختلفی انجام داده و در سال ۲۰۱۷ دکترای خود را از دانشگاه بوستون دریافت کرده است.

همانطور که دیدیم سه بنیان‌‌گذار شبکه آربیتروم دانش زیادی در این زمینه داشته و تخصص خود را در راستای توسعه و بهبود شبکه به کار می‌برند. به طور کلی این شبکه با ارائه تراکنش‌هایی سریع و مقرون به صرفه، پتانسیل ایجاد تحول در صنعت بلاک‌چین را دارد. جالب است بدانیم که آربیتروم تنها راه حل مقیاس پذیری لایه ۲ توسعه یافته برای اتریوم نیست؛ اما اما به دلیل رویکرد نوآورانه و تخصص بنیان‌گذارانش، به عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین گزینه‌ها ظاهر شده است.

معماری شبکه آربیتروم

پیش از این نیز ذکر کردیم که استفاده از فناوری Optimistic Rollups در شبکه آربیتروم، امنیت، مقیاس پذیری و تمرکز‌زدایی را برای آن به همراه داشته است. به طور کلی معماری شبکه آربیتروم از دو بخش اصلی  Arbitrum Virtual Machine و Arbitrum Sequencer تشکیل شده است.

ماشین مجازی آٰربیتروم (AVM) نسخه‌ای اصلاح شده از ماشین مجازی اتریوم (EVM) است که به طور خاص برای پشتیبانی از فناوری Optimistic Rollups طراحی شده است. AVM به عنوان محیطی برای اجرای قرار داد‌های هوشمند محسوب می‌شود و از قابلیت‌هایی مانند محاسبه کارمزد، پردازش معاملات و… برخوردار است. همچنین ارتباطات زنجیره‌ای توسط این ماشین مجازی پشتیبانی شده و شرایط برای ادغام یکپارچه با سایر شبکه‌های بلاک‌چین ایجاد می‌گردد.

Optimistic Rollups یا ترتیب ‌سنج بخش دیگری از معماری این شبکه است که در حفظ امنیت و یکپارچگی شبکه نقش مهمی را ایفا می‌کند. این بخش وظیفه تایید اعتبار معاملات، سفارشات و قرار گرفتن معاملات معتبر در وضعیت نهایی زنجیره را بر‌عهده دارد. همچنین ترتیب سنج، امکان تعامل بین شبکه‌های اتریوم و آربیتروم را فراهم می‌کند.

معماری آربیتروم در راستای به حدا‌کثر رساندن کارایی و به حداقل رساندن هزینه‌ها طراحی شده است. به این صورت که معاملات Arbitrum به صورت خارج زنجیره‌ای پردازش می‌شوند و بار شبکه اتریوم از این طریق کاهش می‌یابد. استفاده از  Optimistic Rollups نیز مقیاس پذیری را افزایش داده و انجام ۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه امکان‌پذیر است.

پیش از این نیز ذکر کردیم که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های معماری آربیتروم سازگاری آن با زیر‌ساخت‌های اتریوم است. به همین خاطر توسعه‌دهندگان می‌توانند به مدیریت و انتقال قرارداد‌های هوشمند اتریوم خود به آربیتروم بپردازند و برای این کار حداقل تغییرات مورد نیاز است. بدین ترتیب توسعه دهندگان بدون طراحی مجدد برنامه‌های خود، می‌توانند از مقیاس پذیری شبکه آربیتروم بهره ببرند.

شبکه آربیتروم ابزار‌های مختلفی را در اختیار توسعه دهندگان قرار می‌دهد؛‌ از‌جمله این ابزار‌ها می‌توان به پورتال توسعه دهنده آربیتروم اشاره کرد که مستند‌ها، آموزش‌ها و کد‌های متنوعی را برای کاربران فراهم می‌کند.

با این اوصاف Optimistic Rollups و Arbitrum Virtual Machine امکان پردازش کارآمد تراکنش‌ها و Arbitrum Sequencer یکپارچگی شبکه را تضمین می‌کنند.

آشنایی با توکن آربیتروم

توکن اصلی این شبکه با نماد ARB نشان داده می‌شود و در ایجاد انگیزه برای اعتبار‌سنج‌ها و ایمن سازی شبکه، نقش بسیار مهمی را در شبکه ایفا می‌کند. اعتبار‌سنج‌ها که مسئول پردازش تراکنش‌ها و تایید آن‌ها هستند، در ازای فعالیت خود، توکن‌های ARB را به عنوان پاداش دریافت می‌کنند. با این کار اعتبار‌سنج‌ها از انگیزه کافی برای انجام فعالیت‌های صادقانه و حفظ یکپارچگی شبکه برخوردار می‌شوند.

کاربران می‌توانند از توکن ARB‌ برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها در شبکه آربیتروم استفاده کنند. از آنجایی که کارمزد تراکنش‌های این شبکه بسیار پایین‌تر است، این موضوع نکته مثبتی برای افراد محسوب می‌شود. علاوه بر این‌ها، کاربران با در اختیار داشتن این توکن‌ها و نگهداری آن‌ها، می‌توانند به قابلیت‌ها و خدمات انحصاری شبکه آربیتروم دسترسی داشته باشند.

جالب است بدانیم که یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد توکن ARB، ماهیت دو منظوره آن است؛ به این صورت که نه تنها به عنوان یک توکن کاربردی در شبکه آربیتروم عمل می‌کند، بلکه می‌توان آن را به عنوان سرمایه گذاری در نظر گرفت. همانطور که این شبکه به رشد خود ادامه می‌دهد، به دنبال آن قیمت آربیتروم و تقاضا برای آن نیز افزایش می‌یابد. این موضوع برای کاربرانی که به دنبال سرمایه‌گذاری در اکوسیستم اتریوم هستند، فرصتی بسیار جذاب است.

آربیتروم و تفاوت آن با دیگر رول آپ ها

آربیتروم و سایر رول آپ‌ها برای رسیدگی به مشکلات اتریوم توسعه یافته‌اند. با این بین آربیتروم و رول‌ آپ‌های دیگر تفاوت‌هایی وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

• رول آپ Optimistic و ZK: یکی از تفاوت‌های اصلی این است که آربیتروم نوعی رول آپ Optimistic بوده و رول آپ‌های دیگر مانند zkSync و Validium Starkware بر‌اساس ZK هستند. در مجموعه Optimistic، تراکنش‌ها خارج زنجیره اعتبار‌سنجی و سپس به صورت دسته‌ای به زنجیره ارسال می‌شوند. اعتبار‌سنج‌ها به انجام رفتار صادقانه تشویق می‌شوند و در صورت مشاهده هر‌گونه رفتار مخرب، کاربران می‌توانند وجوه خود را باز‌یابی کرده و از زنجیره خارج شوند.
• سازگاری با EVM: یکی دیگر از تفاوت‌های آربیتروم با سایر مجموعه‌ها، سازگاری آن با EVM است. به این معنا که برنامه‌های غیرمتمرکز اجرا شده بر اتریوم، می‌توانند با حداقل تغییرات بر آربیتروم نیز اجرا شوند.
• عدم تمرکز: شبکه آربیتروم به صورت غیر‌متمرکز طراحی شده است. در‌حالی‌که برخی از مجموعه‌ها به دلیل متمرکز بودن مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.
• کارایی: به گفته توسعه‌دهندگان، آٰربیتروم قادر به پردازش حداکثر ۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه (TPS) است. از طرف دیگر zkSync این مقدار را ۳۰۰ TPS اعلام کرده است.

با این اوصاف آربیتروم از لحاظ سازگاری، طراحی، تمرکز‌زدایی و.. تفاوت‌هایی با سایر مجموعه‌ها دارد. هر‌یک از این رویکر‌د‌ها مزایا و معایبی دارند و باید ببینیم در آینده کدام یک از آن‌ها بهتر تکامل می‌یابند و به راه‌حل غالب برای مقیاس‌پذیری اتریوم تبدیل می‌شوند.

پلتفرم های حامی آربیتروم

تا اینجا با ماهیت شبکه آربیتروم و ویژگی‌های آن آشنا شدیم؛ این شبکه با وجود توان عملیاتی بالا، هزینه پایین و ادغام آسان با برنامه‌های موجود در اتریوم، مورد توجه توسعه‌دهندگان و کاربران قرار گرفته است. همچنین توسط پلتفرم‌های مختلفی که شامل کیف‌پول‌ها، صرافی‌ها و برنامه‌های غیر‌‌متمرکز هستند، پشتیبانی می‌شود. در ادامه به معرفی برخی از محبوب‌ترین پلتفرم‌هایی که از Arbitrum پشتیبانی می‌کنند، می‌پردازیم.

• MetaMask: متا‌مسک کیف‌پولی است که به کاربران امکان تعامل با برنامه‌های غیر‌متمرکز شبکه اتریوم را می‌دهد. این پلتفرم از شبکه‌های مختلفی، از‌جمله آربیتروم، پشتیبانی می‌کند.
• Uniswap: یونی سوآپ صرافی غیر‌متمرکزی است که به کاربران امکان معامله توکن‌های ERC-20 را بدون تکیه بر صرافی‌های متمرکز می‌دهد. این صرافی از آٰبیتروم پشتیبانی کرده و کاربران با اتصال کیف‌پول خود به شبکه، به آن دسترسی پیدا می‌کنند.
• Aave: این پلتفرم وام‌دهی غیرمتمرکز به کاربران امکان وام‌دهی و وام‌گیری ارز‌های دیجیتال را می‌دهد. این پلتفرم از آربیتروم پشتیبانی کرده و کاربران با انتخاب این شبکه در کیف‌پول خود، می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند.
• Chainlink: این سرویس اوراکل غیر‌متمرکز از چندین شبکه بلاک‌چین، از‌جمله آربیتروم پشتیبانی می‌کند.
• Polygon: پلی‌گان یکی دیگر از راه‌حل‌های مقیاس بندی لایه دو برای اتریوم بوده که هدف آن ارائه تراکنش‌هایی سریع‌تر و ارزان‌تر است. این شبکه نیز از آربیتروم پشتیبانی می‌کند.

لازم به ذکر است همانطور که پذیرش راه‌حل‌های مقیاس بندی لایه دو در حال رشد است، این انتظار وجود دارد که د

ر آینده نیز پلتفرم‌های بیشتری از آربیتروم پشتیبانی کنند.

تفاوت شبکه آربیتروم (Arbitrum) و شبکه اپتیمیسم (Optimism)

Optimism و Arbitrum دو مورد از محبوب‌ترین راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲ برای اتریوم هستند؛ هردوی آن‌ها برای افزایش توان، حفظ امنیت و عدم تمرکز شبکه از Optimistic Rollups استفاده می‌کنند. با این حال چند تفاوت میان این دو وجود دارد که کاربران و توسعه‌دهندگان باید از آن‌ها مطلع باشند.

• ساختار: Arbitrum از معماری منحصر به فردی استفاده می‌کند که در آن تراکنش‌ها ابتدا توسط اعتبارسنج‌ها خارج از زنجیره تایید می‌شوند؛ این در حالی است که Optimism رویکرد سنتی‌تری را در پیش گرفته است.
• توان عملیاتی: Optimism و Arbitrum در رابطه با توان عملیاتی تراکنش‌های شبکه اتریوم، پیشرفت‌های قابل توجهی را از خود نشان داده‌اند. لازم به ذکر است که در حال حاضر Optimism دارای حد توان عملیاتی ۲۰۰۰ TPS و Arbitrum دارای حد توان عملیاتی ۶۰۰ TPS هستند.
• هزینه گاز: یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های راه‌حل‌های مقیاس بندی لایه ۲، کاهش هزینه‌های گاز است. بنابر‌این هر‌دوی این شبکه‌ها هزینه‌های گاز را تا حد زیادی کاهش می‌دهند؛ اما آربیتروم به دلیل سر‌بار محاسباتی کمتر و نهایی شدن سریع‌تر، هزینه‌ کمتری نسبت به Optimism دارد.
• امنیت: Optimism و Arbitrum برای حفظ امنیت و عدم تمرکز شبکه طراحی شده‌اند. با این حال رویکرد‌های متفاوتی را برای رسیدن به این هدف در نظر گرفته‌اند.

با این اوصاف هر‌دوی این شبکه‌ها دارای ویژگی‌هایی هستند که هر کاربر بنا به نیاز‌های خود می‌تواند گزینه مناسب خود را انتخاب کند. کاربران هنگام انتخاب این دو باید عواملی مانند توان عملیاتی تراکنش، هزینه‌های گاز، پشتیبانی از قرارداد هوشمند، امنیت و پذیرش جامعه را در نظر داشته باشند.

جمع بندی

از مباحث ذکر شده می‌توان اینطور نتیجه گرفت که آربیتروم، نوعی راه حل مقیاس پذیری لایه دو برای اتریوم است که تا‌کنون توانسته بسیار موفق و امیدوار کننده عمل کند.

رویکرد منحصر به فرد آن برای مقیاس بندی از طریق optimistic rollups، توانسته توجه بسیاری از توسعه‌دهندگان و افراد را به خود جلب کند.

با رشد و توسعه مداوم شبکه، این پتانسیل را دارد که شیوه تعامل کاربران با برنامه‌های غیر‌متمرکز را تغییر دهد و عصر جدیدی از Web3.0 را آغاز کند. با این اوصاف اگر به دنبال بلاک‌چینی قدرتمند، مقیاس پذیر و غیر‌متمرکز هستید، آربیتروم گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شود.