کلید خصوصی (Private Key) چیست؟
کلید خصوصی (Private Key)، رمز عبور منحصربه‌فرد و کاملا محرمانه کیف پول ارز دیجیتال است که به شما امکان دسترسی، مدیریت و خرج کردن داراییهایتان را میدهد. برخلاف سیستم‌های بانکی که در صورت فراموشی رمز عبور میتوانید با مراجعه به بانک آن را دوباره پیدا کنید، در دنیای ارز دیجیتال گم کردن کلید خصوصی به معنی از دست دادن دائمی دارایی‌ها است. این موضوع، مسئولیت‌پذیری کامل کاربر را در مدیریت داراییهای خود برجسته می‌کند و اهمیت بالای نگهداری امن از کلید خصوصی را از همان ابتدا نشان میدهد.
آندریاس ام. آنتونوپولوس درباره کلیدهای خصوصی بیت کوین اینگونه هشدار میدهد:
کلید خصوصی باید همیشه محرمانه باقی بماند زیرا فاش کردن آن برای اشخاص ثالث، معادل با واگذاری کنترل بیت کوین‌هایی است که امنیتشان توسط آن کلید تامین می‌شود. همچنین باید از کلید خصوصی نسخه پشتیبان تهیه شده و در برابر گم شد‌ن‌های احتمالی محافظت شود چرا که در صورت مفقود شدن، دیگر قابل بازیابی نیست و داراییهای تحت حفاظت آن هم برای همیشه از دست خواهند رفت.
تفاوت کلید خصوصی و کلید عمومی به زبان ساده
کلید خصوصی (Private Key) و کلید عمومی (Public Key) دو روی یک سکه هستند که با هم کار میکنند و امنیت داراییهای دیجیتال شما را تضمین میکنند.
- کلید خصوصی: این کلید محرمانه است و هرگز نباید در اختیار کسی قرار بگیرد. از کلید خصوصی برای امضای تراکنش‌ها استفاده می‌شود و ثابت می‌کند که شما مالک واقعی دارایی هستید.
- کلید عمومی: این کلید از روی کلید خصوصی شما و با استفاده از یک تابع ریاضی یک‌طرفه ساخته می‌شود. کلید عمومی مثل شماره‌حساب بانکی شماست؛ میتوانید آن را با دیگران به اشتراک بگذارید تا برای شما بیت کوین یا تتر واریز کنند بدون اینکه نگران امنیت داراییهایتان باشید. هیچ‌کس نمی‌تواند با داشتن کلید عمومی شما، به کلید خصوصی‌تان دست پیدا کند. این یک ویژگی امنیتی اساسی در رمزنگاری است.
به بیان ساده، کلید خصوصی برای قفل کردن و امضا کردن تراکنش‌ها استفاده می‌شود و کلید عمومی برای دریافت و مشاهده دارایی‌ها.
در جدول زیر میتوانید متوجه تفاوت این دو مفهوم بشوید:
| ویژگی | کلید خصوصی | کلید عمومی |
|---|---|---|
| محرمانگی | کاملا محرمانه | عمومی و قابل اشتراک‌گذاری |
| کاربرد اصلی | امضای تراکنش و خرج کردن دارایی | دریافت دارایی |
| مثال | رمز ورود ایمیل یا حساب بانکی | آدرس ایمیل یا شماره کارت بانکی |
| امکان بازیابی (از دیگری) | فقط یک بار تولید می‌شود و هیچ راهی برای بازیابی‌اش وجود ندارد | از کلید خصوصی قابل تولید است |
نقش کلید خصوصی در رمزنگاری، امنیت و مالکیت دیجیتال
کلید خصوصی ستون فقرات امنیت در دنیای بلاکچین و رمز ارز است. نقش آن را می‌توان در سه جنبه اصلی بررسی کرد:
- رمزنگاری (Encryption): کلید خصوصی بخشی از یک سیستم رمزنگاری پیچیده است. در سیستم‌های رمزنگاری نامتقارن، این کلید برای رمزگشایی اطلاعاتی که با کلید عمومی مربوطه رمزگذاری شده‌اند استفاده می‌شود.
- امنیت (Security): امنیت داراییهای شما کاملا به محرمانه ماندن کلید خصوصی بستگی دارد. اگر کلید خصوصی لو برود یا دزدیده شود، عملا داراییهای شما نیز از دست رفته‌اند زیرا هر کس به این کلید دسترسی داشته باشد، می‌تواند تراکنش‌ها را امضا کرده و دارایی‌ها را منتقل کند.
- مالکیت دیجیتال (Digital Ownership): در دنیای بلاکچین، مالکیت دارایی‌ها صرفا با داشتن کلید خصوصی و تولید یک امضای دیجیتال منحصر به فرد اثبات می‌شود؛ نه نام، نه شماره ملی و نه هیچ اطلاعات دیگری. فقط و فقط کلید خصوصی شماست که ثابت می‌کند داراییهای دیجیتال به شما تعلق دارند.
کلید خصوصی چگونه تولید می‌شود و ارتباط آن با کلید عمومی چیست؟
تولید کلید خصوصی یک فرایند کاملا تصادفی و ریاضی است. این کلیدها توسط الگوریتم‌های رمزنگاری پیشرفته تولید می‌شوند. در اکثر رمزارزها، یک عدد ۲۵۶ بیتی بسیار بزرگ و تصادفی به عنوان کلید خصوصی شما انتخاب می‌شود. این عدد آن‌قدر بزرگ است که احتمال حدس زدن آن تقریبا صفر است؛ یعنی تعداد ترکیب‌های ممکن آن از اندازه اتم‌های موجود در عالم نیز بیشتر است!
پس از تولید کلید خصوصی با استفاده از یک تابع ریاضی یک‌طرفه (به نام تابع هش)، کلید عمومی از روی آن تولید می‌شود. شما میتوانید با داشتن کلید خصوصی، کلید عمومی را تولید کنید اما امکان بازگشت از کلید عمومی به کلید خصوصی عملا وجود ندارد. این ویژگی، اساس امنیت بلاکچین را تشکیل میدهد.
کلید خصوصی شما فقط یک بار ساخته می‌شود و برای امضا و انجام تمام تراکنش‌هایتان از همان کلید استفاده می‌کنید. بنابراین نیازی نیست برای هر تراکنش، کلید خصوصی جدیدی بسازید.
نمونه‌ای از کلید خصوصی در بیت‌کوین و تتر
کلید خصوصی در واقع یک عدد ۲۵۶ بیتی بسیار بزرگ است. این عدد در مبنای ۲ به صورت زیر است:
۰۱۱۰۱۰۱۰۰۱۱۰۱۱۱۱۱۱۱۰۱۱۱۰۰۱۰۱۱۱۰۰۱۰۱۰۱۰۰۱۰۱۰۱۰۰۱۱۱۰۱۱۰۱۰۰۱۱۰۱۱۱۱۱۱۱۰۱۰۰۱۰۱۰۱۰۱۰۱۱۱۱۱۱۱۰۰۱۰۱۰۰۰۱۱۱۰۰۱۱۱۰۱۰۱۰۰۱۱۱۱۰۱۱۱۱۱۰۰۱۱۰۰۰۱۱۱۰۱۱۱۰۱۰۱۱۰۰۰۱۱۰۱۱۰۰۱۰۰۱۱۰۱۱۱۱۱۰۰۱۰۱۱۰۰۰۱۱۱۱۱۰۰۱۰۱۰۰۰۱۱۱۰۱۱۱۱۱۰۱۱۱۰۱۱۱۰۰۰۱۱۱۱۰۱۱۱۱۱۰۱۰۱۱۰۰۰۰۰۰۰۱۱۱۰۱۰۱۰۱۱۰۱۰۱۱۱۱۰۱۰۰۱۱۱۰۰۱۱۱۰۱۱۰۱۰
در اینجا ۲۵۶ کاراکتر مشاهده می‌کنید که یا ۰ هستند یا ۱. پس در مجموع این عدد می‌تواند دو به توان ۲۵۶ حالت داشته باشد. برای خوانایی بیشتر، این عدد را به مبنای ۱۶ (که به آن Hexadecimal گفته می‌شود) میبرند و کلیدهای خصوصی در نهایت در مبنای ۱۶ استفاده می‌شوند.
نمونه‌ای از یک کلید خصوصی بیت کوین:
a42570c617ac3334376fbfe6b6980082694676490163304a533a026c80760389
این رشته کاراکتر، در اصل همان عدد ۲۵۶ بیتی در مبنای ۲ را نمایش میدهد. در سایت Learnmebitcoin میتوانید به صورت تصادفی کلید خصوصی تولید کنید و ببینید که چطور با تغییر دادن هر کاراکتر، تمام نتایج عوض می‌شود.
تتر TRC20 بر روی بلاکچین ترون و تتر ERC20 بر روی بلاکچین اتریوم قرار دارد. اگرچه آدرس‌های آنها متفاوت هستند (آدرس‌های ERC20 با 0x شروع می‌شوند و آدرس‌های TRC20 با T)، اما کلید خصوصی اصلی برای دسترسی به این توکن‌ها، از نظر فرمت پایه، تفاوتی ندارد. هر دو در نهایت یک عدد ۲۵۶ بیتی هستند که برای امضای تراکنش‌ها روی بلاکچین اتریوم یا ترون (بسته به نوع تتر) استفاده می‌شوند.
رمزنگاری متقارن و نامتقارن: نقش کلیدها در ارتباطات امن
در دنیای دیجیتال، دو نوع اصلی رمزنگاری برای حفظ امنیت ارتباطات وجود دارد:
- رمزنگاری متقارن (Symmetric Encryption): در این روش، فقط یک کلید برای هر دو فرآیند رمزگذاری و رمزگشایی استفاده می‌شود. فرض کنید شما و دوستتان برای یک پیام رمزگذاری شده، از یک کد مشترک استفاده می‌کنید. سرعت این روش بالاست، اما چالش اصلی آن، نحوه به اشتراک گذاشتن امن همان کلید مشترک است.
- رمزنگاری نامتقارن (Asymmetric Encryption): این همان روشی است که در بلاکچین و رمز ارز استفاده می‌شود و شامل دو کلید (کلید خصوصی و عمومی) است. شما میتوانید پیامی را با کلید عمومی کسی رمزگذاری کنید و فقط او که کلید خصوصی متناظر را دارد، می‌تواند آن را رمزگشایی کند.
نقش کلید خصوصی در بلاکچین و ارز دیجیتال چیست؟
کلید خصوصی قلب تپنده تعامل شما با بلاکچین است. وقتی شما یک تراکنش انجام می‌دهید (مثلا ارسال بیت کوین به آدرس دیگری)، در واقع با استفاده از کلید خصوصی خودتان، آن تراکنش را امضا می‌کنید. این امضا یک تایید رمزنگاری‌شده است که نشان میدهد شما مالک واقعی دارایی هستید و اجازه انتقال آن را می‌دهید.
این امضا به همراه جزئیات تراکنش به شبکه بلاکچین ارسال می‌شود. نودهای شبکه (رایانه‌هایی که شبکه را تشکیل میدهند) با استفاده از کلید عمومی شما، صحت این امضا را تایید میکنند، بدون اینکه نیازی به دانستن کلید خصوصی شما داشته باشند. پس از تایید، تراکنش در بلوک جدیدی ثبت شده و به زنجیره اضافه می‌شود. این فرایند غیرقابل‌انکار و تغییرناپذیر است و کلید خصوصی شما نقش اصلی را در این تایید ایفا می‌کند.
تفاوت کلید خصوصی با عبارت بازیابی (Seed Phrase)
همان‌طور که گفتیم، کلید خصوصی یک رشته کد منحصر به فرد است که مستقیما به یک آدرس خاص رمز ارز مرتبط است. اگر بیت کوین دارید، یک کلید خصوصی مربوط به آن آدرس بیت کوین دارید. پس هر آدرس، با یک کلید خصوصی باز می‌شود و میتوانید موجودی آن آدرس را با کمک آن کلید خصوصی خرج کنید.
عبارت بازیابی (Seed Phrase) یا کلمات بازیابی یک رشته از ۱۲ یا ۲۴ کلمه ساده (مثل house, tree, river) است که توسط استاندارد BIP39 تعریف شده. این کلمات در واقع یک کلید اصلی هستند که از روی آنها می‌توان تعداد بی‌نهایتی کلید خصوصی و آدرس مربوط به آنها را تولید کرد.
عبارت بازیابی حکم کلید اصلی را دارد که کلیدهای خصوصی شما را تولید می‌کند. اگر عبارت بازیابی خود را داشته باشید، میتوانید به تمام داراییهای خود در هر کیف پولی که از این استاندارد پشتیبانی می‌کند، دسترسی پیدا کنید، حتی اگر موبایل یا کامپیوترتان را گم کرده باشید. با داشتن عبارت بازیابی، میتوانید کیف پولتان را روی یک دستگاه جدید بازیابی کنید و به تمام رمز ارزهایتان دسترسی پیدا کنید، بدون اینکه به تک‌تک کلیدهای خصوصی نیاز داشته باشید.
کلید خصوصی در کیف پول ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟
کیف پول ارز دیجیتال در واقع مکانی برای نگهداری کلیدهای خصوصی شماست، نه خود داراییهایتان. داراییهای شما همیشه روی بلاکچین ذخیره شده‌اند. وقتی می‌گوییم ارز دیجیتال در کیف پول شماست، منظورمان این است که کلید خصوصی مربوط به آن ارز در کیف پول شما نگهداری می‌شود و از طریق آن میتوانید به داراییهای خود در بلاکچین دسترسی پیدا کنید.
در یک کیف پول ارز دیجیتال، کلید خصوصی شما به صورت رمزنگاری‌شده ذخیره می‌شود. وقتی می‌خواهید تتر یا بیت کوین ارسال کنید، کیف پول با استفاده از کلید خصوصی، تراکنش را امضا می‌کند. این تراکنش امضاشده (Signed Transaction) به بلاکچین ارسال می‌شود و پس از تایید توسط نودها و ماینرها، دارایی‌ها منتقل می‌شوند.
برخی از کیف پول ارز دیجیتال، مانند صرافی ارز دیجیتالهای متمرکز (کیف پولهای حضانتی)، کلید خصوصی را در اختیار کاربران قرار نمی‌دهند. این صرافیها کلیدهای خصوصی کاربران را مدیریت و نگهداری میکنند و در ازای آن، مسئولیت امنیت آنها را بر عهده می‌گیرند. اما در کیف پولهای غیرحضانتی (مانند متامسک، تراست ولت و الکترام)، خودتان مسئول نگهداری کلید خصوصی یا عبارت بازیابی آن هستید.
آیا می‌توان کلید خصوصی را بازیابی کرد؟
واقعیت این است که اگر کلید خصوصی را گم کنید و عبارت بازیابی مربوط به آن را هم نداشته باشید، امکان بازیابی داراییهای شما وجود ندارد. هیچ نهادی، صرافی ارز دیجیتال و حتی هیچ دولتی نمی‌تواند به شما کمک کند. این ماهیت غیرمتمرکز بلاکچین است؛ مسئولیت کامل بر عهده خود شماست.
تنها راه بازیابی کلید خصوصی در زمان گم شدن، داشتن عبارت بازیابی (Seed Phrase) مربوط به آن است. اگر عبارت بازیابی خود را به‌دقت و در جای امنی ذخیره کرده باشید، میتوانید با وارد کردن آن در یک کیف پول ارز دیجیتال دیگر، تمام کلیدهای خصوصی و آدرس‌های مربوط به آنها را دوباره تولید کرده و به داراییهایتان دسترسی پیدا کنید. برای اطمینان از اینکه کلمات بازیابی را درست یادداشت کرده‌اید و میتوانید در آینده از آنها استفاده کنید، بهترین روش این است که یک کیف پول جدید روی دستگاه دیگری (مانند گوشی یا کامپیوتر دیگر) ایجاد کنید و کلمات بازیابی را در آن وارد کنید. اگر کیف پول اولیه شما دارای دارایی باشد، این دارایی‌ها باید در کیف پول جدید روی دستگاه دیگر نمایش داده شوند. همچنین، میتوانید آدرس‌های تولیدشده در کیف پول جدید را با آدرس‌های کیف پول اولیه مقایسه کنید تا از یکسان بودن آنها مطمئن شوید.
بهترین روش برای نگهداری کلید خصوصی
نگهداری امن کلید خصوصی حیاتی‌ترین کاری است که باید انجام دهید. روشهای مختلفی برای این کار وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند:
- کیف پول سختافزاری (Hardware Wallet): کیف پول سخت افزاری امن‌ترین روش نگهداری است. این نوع کیف پول کلید خصوصی را بهصورت آفلاین و درون یک دستگاه فیزیکی ذخیره می‌کند که هرگز به اینترنت متصل نمی‌شود. تراکنش‌ها درون خود دستگاه امضا می‌شوند. حتی اگر کامپیوتر شما آلوده باشد، کلید خصوصی شما در امان است.
مزایا: امنیت بسیار بالا
معایب: هزینه اولیه خرید دستگاه، نیاز به نگهداری فیزیکی دستگاه و کمتر بودن راحتی استفاده نسبت به کیف پولهای نرمافزاری.
- کیف پول کاغذی (Paper Wallet): در کیف پول کاغذی، عبارت بازیابی به صورت یک کلید خصوصی اصلی (Master Private Key) چاپ شده است. همچنین آدرس عمومی کیف پول نیز روی کاغذ وجود دارد. برای ارسال دارایی به کیف پول کاغذی، کافی است آدرس عمومی را در اختیار دیگران قرار دهید؛ اما برای خرج کردن دارایی‌ها، باید این کلید خصوصی اصلی را در یک کیف پول دیجیتال وارد کرده و با کمک کیف پول، تراکنش خرج کردن را امضا کنید. پس کیف پول کاغذی بیشتر برای ذخیره دارایی مناسب است و برای کسی که می‌خواهد روزانه تراکنش انجام دهد توصیه نمی‌شود.
مزایا: کیف پول کاغذی کاملا آفلاین و در برابر حملات سایبری امن است.
معایب: آسیب‌پذیری فیزیکی (آتش‌سوزی، خراب شدن با آب، گم شدن)، نیاز به دقت بالا در تولید و نگهداری و فرآیند پیچیده‌تر برای خرج کردن ارزها.
- کیف پولهای نرمافزاری آفلاین (Cold Storage): کلید خصوصی را در محیطی کاملا آفلاین (مثل یک کامپیوتر قدیمی بدون اتصال به اینترنت) ذخیره میکنند. امنیت بالایی در برابر حملات آنلاین دارد. برای خرج کردن کافی است تراکنش را در کامپیوتر بدون اینترنت بسازید و امضا کنید، سپس فایل تراکنش امضا شده را به کمک QRCode یا بلوتوث به یک کامپیوتر یا موبایل دیگر ارسال کنید. در نهایت از ابزارهای مختلف ارسال تراکنش به بلاکچین مثل کیف پول Bluewallet یا mempool برای اضافه کردن تراکنش امضا شده به بلاکچین استفاده کنید.
مزایا: کلید خصوصی را در محیطی کاملا آفلاین (مثل یک کامپیوتر قدیمی بدون اتصال به اینترنت) ذخیره میکنند. بنابراین امنیت بالایی در برابر حملات آنلاین دارد.
معایب: نیاز به یک دستگاه اختصاصی، فرآیند پیچیده برای انتقال دارایی‌ها (نیاز به جابه‌جایی فایل‌ها بین محیط آنلاین و آفلاین).
کیف پول سختافزاری امن‌ترین گزینه است زیرا کلید خصوصی را کاملا آفلاین و ایزوله نگه می‌دارد. کیف پولهای دسکتاپ و موبایل (اگر غیرحضانتی باشند) از کیف پولهای صرافیها امن‌تر هستند زیرا کلید خصوصی در کنترل خودتان است اما همچنان در معرض خطرات آنلاین (بدافزار) قرار دارند. صرافی ارز دیجیتال (کیف پولهای حضانتی) امنیتی متفاوت دارند؛ آنها مسئولیت نگهداری کلیدهای شما را بر عهده می‌گیرند اما همیشه ریسک هک شدن صرافی یا مشکلات داخلی وجود دارد که شما کنترلی بر آن ندارید.
مزایا و معایب نگهداری کلید خصوصی توسط خودتان
نگهداری کلید خصوصی توسط خودتان یا همان استفاده از کیف پولهای غیرحضانتی، شمشیر دولبه‌ای است:
مزایا:
- کنترل کامل: شما تنها مالک داراییهای خود هستید و هیچ شخص یا نهاد سومی بر آنها کنترل ندارد.
- امنیت در برابر ریسک شخص ثالث: داراییهای شما در برابر هک شدن صرافی ارز دیجیتال یا سایر سرویس‌دهندگان متمرکز، ایمن هستند.
- حفظ حریم خصوصی: هیچ‌کس جز شما از داراییهایتان خبر ندارد.
معایب:
- مسئولیت‌پذیری کامل: مسئولیت کامل نگهداری و امنیت کلید خصوصی بر عهده شماست. در صورت گم شدن، سرقت یا فراموشی، هیچ راه برگشتی نیست.
- پیچیدگی بیشتر: برای کاربران تازه‌کار ممکن است استفاده از این کیف پول‌ها پیچیده‌تر باشد.
- آسیب‌پذیری در برابر خطای انسانی: یک اشتباه کوچک (مثل یادداشت کردن کلید روی یک کاغذ کوچک و سپس گم کردن آن) می‌تواند منجر به از دست رفتن دارایی‌ها شود.
اشتباهات رایج کاربران ایرانی در نگهداری Private Key
کاربران در ایران هم مثل سایر نقاط جهان، در نگهداری کلید خصوصی دچار اشتباهات مشابهی می‌شوند. برخی از رایج‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- ذخیره کلید خصوصی در مکان‌های ناامن: مانند ارسال آن به ایمیل، ذخیره در فضای ابری یا در دستگاه‌های متصل به اینترنت (مثل گوشی یا کامپیوتر شخصی) بدون تدابیر امنیتی کافی. هکرها میتوانند با استفاده از ویروس‌ها یا بدافزار به این دستگاه‌ها دسترسی پیدا کرده و کلید خصوصی شما را به سرقت ببرند.
- گم کردن عبارت بازیابی (Seed Phrase): این بزرگ‌ترین اشتباه است. بدون عبارت بازیابی، دسترسی به دارایی‌ها در صورت آسیب دیدن یا گم شدن کیف پول غیرممکن می‌شود.
- به اشتراک گذاشتن کلید خصوصی: هرگز کلید خصوصی خود را با هیچ‌کس، حتی با دوستانتان یا پشتیبانی صرافی ارز دیجیتال به اشتراک نگذارید. کسی که کلید خصوصی شما را داشته باشد، مالک داراییهای شماست.
- نصب نرمافزارهای جعلی: استفاده از کیف پولهای جعلی یا کلیک روی لینک‌های فیشینگ که به دنبال سرقت اطلاعات شما هستند.
- انجام ندادن پشتیبان‌گیری منظم: ممکن است بار اول کلمات بازیابی را به اشتباه یادداشت کرده باشید. پس بهتر است هر از گاهی نگاهی به عبارت بازیابی بیندازید و بررسی کنید که آن را به شکل صحیح و با ترتیب درست یادداشت کرده‌اید.
چگونه از کلید خصوصی خود بکاپ بگیریم؟ چرا فقط یک نسخه کافی نیست؟
بکاپ‌گیری از کلید خصوصی (یا بهتر است بگوییم عبارت بازیابی) برای حفظ امنیت داراییهای شما ضروری است.
بهترین روشهای بکاپ‌گیری
- یادداشت کردن دستی: عبارت بازیابی خود را روی یک کاغذ تمیز و بدون خط‌خوردگی بنویسید.
- استفاده از صفحات فلزی: این صفحات مقاوم در برابر آتش، آب و سایر بلایای طبیعی هستند و برای نگهداری طولانی‌مدت ایده‌آل‌اند.
- چاپ آفلاین: اگر از کیف پول کاغذی استفاده می‌کنید، آن را با پرینتری که به اینترنت وصل نیست چاپ کنید.
تصور کنید تنها نسخه بکاپ شما در خانه‌ای است که دچار آتش‌سوزی شده یا در گوشی‌ای است که گم شده یا به سرقت رفته. اگر فقط یک نسخه بکاپ داشته باشید، ریسک از دست رفتن آن بسیار بالاست. توصیه می‌شود حداقل دو یا سه نسخه پشتیبان (از ۱۲ یا ۲۴ کلمه بازیابی) در مکان‌های فیزیکی جداگانه و امن (مثلا یک نسخه در خانه، یک نسخه در صندوق امانات بانک و یک نسخه در خانه یکی از اعضای خانواده که به آن اعتماد دارید) نگهداری کنید.
نتیجه‌گیری
کلید خصوصی، ستون فقرات مالکیت و امنیت شما در دنیای ارزهای دیجیتال است. این کد منحصر به فرد به شما امکان دسترسی و مدیریت داراییهایتان را میدهد. درک تفاوت آن با کلید عمومی و عبارت بازیابی و همچنین آگاهی از نحوه تولید و کارکرد آن، برای هر کاربری که وارد این فضا می‌شود، حیاتی است.
مسئولیت نگهداری امن کلید خصوصی کاملا بر عهده خود شماست. انتخاب روشهای ذخیره‌سازی آفلاین مثل کیف پول سخت افزاری یا کیف پول کاغذی و تهیه چندین نسخه پشتیبان در مکان‌های امن، می‌تواند داراییهای دیجیتال شما را در برابر تهدیدات آنلاین و فیزیکی محافظت کند. با رعایت این نکات و پرهیز از اشتباهات رایج، میتوانید با اطمینان خاطر بیشتری در دنیای رمز ارز فعالیت کنید.
تا به حال تجربه‌ای در مورد نگهداری یا از دست دادن کلید خصوصی خود داشته‌اید؟
سوالات متداول
آیا هر کیف پول ارز دیجیتال به من کلید خصوصی میدهد؟
خیر، فقط کیف پولهای غیرحضانتی (مثل متامسک، تراست ولت یا کیف پولهای سختافزاری) کلید خصوصی یا عبارت بازیابی را در اختیار شما قرار میدهند. صرافی ارز دیجیتالهای متمرکز (کیف پولهای حضانتی) کلیدها را خودشان مدیریت میکنند.
از کجا بفهمم که کیف پولم کلید خصوصی را در اختیار من گذاشته؟
کیف پولهای غیرحضانتی معمولا در ابتدای نصب، عبارت بازیابی (Seed Phrase) را به شما نمایش میدهند و از شما میخواهند آن را یادداشت کنید. همچنین در بخش تنظیمات، گزینهای برای Export Private Key یا Show Seed Phrase دارند.
کلید خصوصی بهتر است آنلاین نگهداری شود یا آفلاین؟
همیشه بهتر است کلید خصوصی را بهصورت آفلاین (در کیف پول سختافزاری، کیف پول کاغذی یا روی یک دستگاه کاملا آفلاین) نگهداری کنید. نگهداری آنلاین ریسک هک شدن و سرقت را افزایش میدهد.
اگر گوشی من گم شود، با داشتن کلید خصوصی میتوانم دارایی‌هایم را بازیابی کنم؟
بله، اگر کلید خصوصی یا (بهتر است بگوییم) عبارت بازیابی کیف پول خود را در جای امنی ذخیره کرده باشید، میتوانید با وارد کردن آن در یک کیف پول جدید روی دستگاه دیگر، داراییهایتان را بازیابی کنید.
کلید خصوصی با عبارت بازیابی فرق دارد؟
بله، کلید خصوصی یک کد منحصر به فرد برای یک آدرس مشخص است در حالی که عبارت بازیابی یک سری کلمه است که می‌توان از روی آن تمام کلیدهای خصوصی و آدرس‌های شما را تولید کرد.
آیا صرافیها به کلید خصوصی کاربران دسترسی دارند؟
بله، در صرافی ارز دیجیتالهای متمرکز (حضانتی)، صرافیها کلیدهای خصوصی داراییهای کاربران را نگهداری میکنند و مسئولیت امنیت آنها را بر عهده دارند. به همین دلیل در صورت هک شدن صرافی، داراییهای شما نیز ممکن است به خطر بیفتد.
بهترین روش برای نگهداری امن کلید خصوصی در خانه چیست؟
بهترین روش، یادداشت کردن عبارت بازیابی روی کاغذ یا صفحه فلزی و نگهداری آن در یک گاوصندوق خانگی یا محلی امن و دور از دسترس آتش و آب است.
آیا نرمافزارهایی وجود دارد که کلید خصوصی را رمزنگاری کنند؟
کیف پول ارز دیجیتالهای معتبر (نرمافزاری) خودشان کلید خصوصی شما را رمزنگاری میکنند. نرمافزارهای جداگانه معمولا اپلاکر یا ابزارهای مدیریت رمز عبور هستند که امنیت دستگاه یا رمزهای عبور را بالا میبرند اما مستقیما کلید خصوصی درون کیف پول را رمزنگاری نمیکنند.
چرا نباید کلید خصوصی را در ایمیل یا فضای ابری ذخیره کرد؟
ایمیل و فضای ابری بهراحتی میتوانند هدف حملات سایبری قرار گیرند. اگر هکرها به حساب شما دسترسی پیدا کنند، کلید خصوصی شما نیز در معرض خطر جدی قرار میگیرد. این محیطها برای نگهداری اطلاعات حساس مالی طراحی نشدهاند.
آیا میتوانم کلید خصوصی را به دوستانم بدهم تا در شرایط اضطراری دسترسی داشته باشند؟
هر کاری میتوانید بکنید اما ما هرگز چنین کاری را توصیه نمیکنیم! دادن کلید خصوصی یا عبارت بازیابی به هرکس به معنای دادن کنترل کامل داراییهایتان به اوست.
اولین نفری باشید که نظر می دهید