قدرت روند و نحوه تشخیص آن

نمودار قیمت همچون ما، یک موجود زنده است. ما انسان‌ها در مقابل مشکلات و موانع(مقاومت و حمایت) زندگی رفتارهای متفاوتی از خود نشان می‌دهیم. گاهی زود ناامید می‌شویم و مسیر را باز می‌گردیم(بازگشت روند-Trend Reversal) و گاهی موانع را می‌شکنیم(breakout) و به پیشروی در مسیر ادامه می‌دهیم. روزهایی هست که در مسیر رسیدن به هدف‌مان، از استقامت و انرژی بالایی برخورداریم وکمتر استراحت-pullback می‌کنیم(روند قدرتمند).

روزهایی مسیر رسیدن به قله(روند صعودی) یا دره(روند نزولی) را به سختی طی می‌کنیم، هر دو قدم یکبار به استراحت‌های طولانی و عمیق(deep pullback) نیاز داریم(روند ضعیف).

اهمیت درک قدرت روند

در معامله‌گری بسیار مهم است که بتوانیم قدرت روند را تشخیص دهیم. چون رفتار یک روند بسیار قوی(strong trend) با رفتار یک روند ضعیف(weak trend) بسیار متفاوت است. بنابراین ما هم به عنوان معامله‌گر و تحلیلگر باید به گونه‌ی متفاوتی این دو را معامله و تحلیل کنیم و انتظارات متفاوتی از هر یک از آن‌ها داشته باشیم. به عنوان مثال روند‌های قوی را فقط در جهت روند معامله می‌کنیم(Trend Trading)، ولی در روند‌های ضعیف، می‌توانیم خلاف جهت روند نیز  معامله کنیم و کسب سود کنیم(Counter Trend Trading).

همچنین تشخیص قدرت روند به ما کمک می‌کند، ورود و خروج یک معامله را با دقت بیشتری انجام دهیم. فرض کنیم با یک روند صعودی همراه شده‌ایم و یک معامله‌ خرید(Buy-Long) باز کرده‌ایم. اگر بتوانیم نشانه‌های ضعف روند صعودی را تشخیص دهیم، می‌توانیم این امکان را دهیم که به پایان روند صعودی نزدیک شده‌ایم و بنابراین از معامله‌ی خرید خارج شویم تا سود خود را از دست ندهیم، یا حتی با دیدن ضعف روند صعودی وارد معامله فروش(Sell-short) شویم.

چگونه قدرت روند را تشخیص دهیم؟

همه‌ی آنچه که نیاز داریم توسط مجموعه‌ی کندل‌ها و گام‌های حرکتی(Leg) به ما گفته خواهد شد، فقط کافی است زبان قدرت روند را یاد بگیریم تا متوجه شویم یک روند، ضعف و قدرتش را چگونه به ما خواهد گفت. باز به تعریف روند برمی‌گردیم. روند صعودی و نزولی ‌‌زمانی شکل می‌گیرد که عدم تعادل میان قدرت خریداران و فروشندگان  وجود داشته باشد؛ هر چه تفاوت قدرت بیشتر باشد، روند قوی‌تر است و زمانی که تفاوت قدرت کاهش پیدا کند روند ضعیف می‌شود؛ زمانی هم که قدرت دو طرف بازار برابر شود بازار وارد تریدینگ رنج می‌شود.

در عکس بالا روند قوی را با سبز تیره و روند ضعیف را با سبز روشن مشخص کرده‌ایم. این دو چه تفاوتی با هم دارند؟

کافی است بدانیم که به چه مواردی باید دقت کنیم تا اختلاف قدرت را تشخیص دهیم. لگ‌های صعودی نماینده قدرت خریداران استو لگ‌های نزولی نماینده قدرت فروشندگان. کافی است بتوانیم قدرت لگ‌ها را تشخیص دهیم تا قدرت روند را درک کنیم.

معیارهای تشخیص قدرت روند:

• قدرت گام‌های حرکتی در جهت روند(Expansion Leg)
• قدرت گام‌های حرکتی خلاف جهت روند(Correction leg-pullback)
• فاصله قله‌ها و دره‌های اصلی در روند

در ادامه به سراغ هر یک از این معیارها می‌رویم و به توضیح و بررسی کامل هر یک می‌پردازیم، هر یک از این معیارها شامل مواردی است که نیاز به توضیح دارد.

قدرت گام‌های حرکتی در جهت روند(Expansion Leg)

• تعداد کندل‌های متوالی
• سرعت و بزرگی گام حرکتی(میزان جابه‌جایی قیمت در واحد زمان)
• شکل و ظاهر کندل‌ها

تعداد کندل‌های متوالی

هرچه تعداد کندل‌های متوالی در جهت روند بیشتر باشد و  بعد از تعداد کندل‌های بیشتری وارد پولبک شویم یعنی روند قوی‌تر است و بالعکس.فرض کنیم در یک روند نزولی قرار داریم؛ فروشندگان قدرت بیشتری نسبت خریداران دارند. هرچه فروشندگان قدرتمندتر باشند، کندل‌های نزولی بیشتری تشکیل می‌دهند و به خریداران اجازه قدرت نمایی(شکل دادن کندل صعودی) نمی‌دهند. در عکس بالا می‌بینیم که تعداد کندل‌های متوالی صعودی به مرور زمان در حال کاهش است و این به معنای کاهش قدرت گام‌های صعودی و در نتیجه کاهش قدرت خریداران و ضعیف شدن روند است.

سرعت و بزرگی گام حرکتی(میزان جابه‌جایی قیمت در واحد زمان)

دو دونده را در نظر می‌گیریم. دونده اول فاصله ۱ کیلومتری را در ۵ دقیقه می‌دود و دونده دوم همین فاصله را در ۱۵ دقیقه. مشخص است که دونده اول قدرتمند‌تر است. روند قیمت هم به همین گونه‌ است. یک گام حرکتی که در ۳ کندل یک ساعته قیمت را ۲ درصد جابه‌جا می‌کند نسبت به گامی که همین فاصله را در  با ۶ کندل طی می‌کند، سرعت بیشتری دارد. روندی قدرتمندتر است که گام‌های حرکتی‌ پرسرعت‌تری دارد، یا به زبانی دیگر ‌کندل‌های بزرگتری دارد.

شکل و ظاهر کندل‌ها

اگر در یک لگ صعودی، کندل‌های ماروبوزو صعودی و بزرگ ببینیم لگ قدرتمندتری داریم یا وقتی که لگ صعودی پر باشد از دوجی‌ها و کندل‌های نزولی ماروبوزو و پین‌بارهای نزولی؟ همچنین سایه‌ها برای ما اهمیت زیادی دارند. در لگ صعودی وقتی کندل‌هایی ببینیم که سایه‌ بالا بلندی دارند و قیمت توسط فروشندگان پس زده می‌شود یعنی لگ صعودی در حال از دست دادن قدرتش است.

قدرت گام‌های حرکتی خلاف جهت روند(Correction leg-pullback)

• تعداد کندل‌های پولبک
• سرعت و بزرگی گام حرکتی(میزان جابه‌جایی قیمت در واحد زمان)
• شکل و ظاهر کندل‌ها

تعداد کندل‌های پولبک

دو کوهنورد را در نظر بگیرید. کوهنورد اول بعد از پیمودن یک مسیر(گام حرکتی صعودی) ۵ دقیقه استراحت می‌کند و به ادامه مسیر می‌پردازد. کوهنورد دوم بعد از پیمودن همان مسیر ۳۰ دقیقه استراحت می‌کند. کدام یک قوی‌تر است؟ به زبان ساده پولبک نشان دهنده‌ی خستگی روند است، هرچه تعداد کندل‌های پولبک بیشتر شود یعنی روند ضعیف‌تر شده و توان کمتری برای ادامه مسیر دارد.

در عکس بالا پولبک‌ها را با کادر‌های خاکستری رنگ مشخص کرده‌ایم. همانطور که می‌بینید در آغاز کار قیمت بعد از یک پولبک‌ ۵ کندلی به مسیر صعودی‌اش ادامه داده و یک سقف جدید ساخته است. اما دو دفعه بعدی بیش از ۴۵ کندل را در فاز پولبک مانده تا توانسته یک سقف جدید ایجاد کند. استراحت طولانی روند نشانه‌ی ضعف روند است. جدای از این مورد می‌بینیم که فروشندگان توانسته‌اند کندل‌های نزولی متوالی شکل دهند و قیمت را پایین بیاورند، این هم دلیل دیگری است که فروشندگان قوی‌تر شده‌اند؛ اختلاف قدرت میان خریداران و فروشندگان کاهش یافته است؛ روند صعودی نشانه‌هایی از ضعف روند را دارد.

سرعت و بزرگی گام حرکتی(میزان جابه‌جایی قیمت در واحد زمان)

همان‌طور که بالاتر توضیح دادیم اندازه کندل‌ها، نمایان‌گر سرعت‌ لگ است و سرعت یک لگ رابطه مستقیمی با قدرت آن دارد. بنابراین در یک پولبک، هرچه کندل‌های خلاف روند بزرگتری ببینیم، یعنی اصلاح-Pullback قوی‌تری داریم.در عکس زیر می‌بینیم که پولبک‌ها هربار قوی‌تر از دفعه قبل هستند و قیمت را بیشتر پایین می‌آورند. در واقع فروشندگان در حال قدرت گرفتن و خریداران در حال ضعیف شدن است. بنابراین روند صعودی ضعیف شده و ممکن است به زودی پایان یابد.

شکل و ظاهر کندل‌ها

یک پولبک حاوی تعدادی دوجی‌ است و یک پولبک حاوی تعدادی ماروبوزو خلاف روند، کدام پولبک قوی‌تر است؟ هرچه پولبک قوی‌تر باشد یعنی نیروی خلاف روند نیز قوی‌تر است؛ بنابراین روند ضعیف‌تر است.

فاصله قله‌ها و دره‌های اصلی در روند

این مورد نگاهی کلی از قدرت روند به ما می‌دهد و دیگر به جزئیات کندل‌ها نمی‌پردازیم. چیزی که در این مورد برایمان مهم است نحوه حرکت قیمت است. فرض کنیم در یک روند صعودی هستیم. قیمت بعد از اینکه سقف جدید می‌سازد، وارد پولبک می‌شود. اما خریداران اجازه نمی‌دهند قیمت به سقف قبلی که پشت سر گذاشته‌ برگردد. در واقع این موضوع به این معناست که لگ‌ صعودی از لگ‌ نزولی بسیار قدرتمند‌تر است. زمانی که کف جدید قیمت می‌تواند به سقف قبلی نفوذ کند یعنی لگ‌های نزولی نیز قدرت نسبتا خوبی دارند(کاهش اختلاف قدرت میان خریداران و فروشندگان). حال هرچه این نفوذ شدید‌تر باشد یعنی اختلاف قدرت میان خریداران و فروشندگان کمتر است و در نتیجه روند ضعیف‌تر است. در عکس زیر می‌بینیم که اختلاف قدرت میان خریداران و فروشندگان کاهش پیدا می‌کند و در نهایت روند به پایان می‌رسد.

تشخیص کاهش یا افزایش قدرت روند

با توجه به توضیحاتی که بالاتر دادیم، برایمان واضح شد که قدرت روند در واقع اختلاف قدرت خریداران و فروشندگان است؛ قدرت خریداران را گام‌های حرکتی صعودی نمایندگی می‌کند و قدرت فروشندگان را گام‌های حرکتی نزولی. برای تشخیص قدرت پولبک و قدرت اکستنشن لگ‌ نیز باید معیارهایی که بالاتر گفتیم بررسی کنیم. بنابراین:

در یک روند صعودی زمانی می‌گوییم روند در حال ضعیف شدن است که قدرت لگ‌های نزولی رو به افزایش باشد و قدرت لگ‌های صعودی رو به‌ کاهش و بالعکس زمانی روند در حال قوی‌تر شدن است که گام‌های نزولی(پولبک‌ها) ضعیف‌تر شوند و گام‌های صعودی قوی‌تر.

در یک روند نزولی زمانی می‌گوییم روند در حال ضعیف شدن است که قدرت لگ‌های صعودی(پولبک‌ها) رو به افزایش باشد و قدرت لگ‌های نزولی رو به‌ کاهش؛ زمانی روند در حال قوی‌تر شدن است که گام‌های صعودی(پولبک‌ها) ضعیف‌تر شوند و گام‌های نزولی قوی‌تر.

در عکس زیر افزایش قدرت روند و کاهش دوباره قدرت روند را می‌توانیم مشاهده کنیم.

لازم است این درس را آنقدر روی چارت قیمت تمرین کنیم تا فقط با نگاه کردن به نمودار بتوانیم میزان قدرت روند را درک کنیم.

جمع‌بندی

درک قدرت روند-مومنتوم به ما کمک می‌کند بهتر معامله کنیم. چرا که روش‌های معامله‌ی یک روند قوی و یک روند ضعیف با هم متفاوت است. قدرت روند همان اختلاف قدرت میان خریداران و فروشندگان است. برای فهمیدن میزان قدرت روند کافی است متوجه شویم قدرت لگ‌های در جهت روند و لگ‌های خلاف جهت روند(Pullback-correction) در  چه وضعیتی است. اندازه‌گیری سرعت حرکت، شمارش کندل‌ها، شکل و اندازه کندل‌ها و فاصله کف و سقف قیمت به ما کمک می‌کند به درک درستی از میزان قدرت روند برسیم. زمانی روند ضعیف می‌شود که اختلاف قدرت خریداران و فروشندگان(گام‌های صعودی و نزولی) کاهش پیدا کند و زمانی قدرت قوی‌تر می‌شود که این اختلاف قدرت افزایش پیدا کند.

تمرین‌ها