آشنایی با صرافی و ارز دیجیتال یونی سواپ (Uniswap)

یونی سواپ (Uniswap) یک صرافی غیرمتمرکز متشکل از مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند است که بر روی بلاک چین اتریوم اجرا می‌شوند. این پلتفرم با ارائه انگیزه‌های مالی کاربران خود را تشویق می‌کند تا نقدینگی صرافی را تامین کنند و بخشی از کارمزد تراکنش‌ها را در قالب ارز دیجیتال یونی سواپ (UNI) به دست آوردند.

یونی سواپ به عنوان یکی از محبوب‌ترین پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، از رمزارزهای متعدد، از جمله توکن بومی خود (UNI) استفاده می‌کند تا خدماتی تقریباً مشابه با یک صرافی سنتی را ارائه دهد. در این مقاله همراه ما باشید تا بیشتر با این صرافی و ارز دیجیتال یونی سواپ آشنا شوید.

یونی سواپ چیست؟

همانطور که در مقدمه گفتیم، یونی سواپ یک صرافی غیرمتمرکز مبتکرانه است که بر روی بلاک چین اتریوم ساخته شده است. به طور خاص، یونی سواپ یک پروتکل نقدینگی خودکار است. هیچ دفترچه سفارش یا هیچ حزب متمرکزی در این پلتفرم وجود ندارد. به لطف قراردادهای تعبیه شده در پروتکل خود، یونی سواپ می‌تواند به کاربران اجازه دهد بدون هیچ واسطه‌ای معامله کنند و به سطح بالایی از عدم تمرکز و مقاومت در برابر سانسور دست یابند.

شاید از خود بپرسید که معامله بدون دفترچه سفارش چگونه ممکن است؟ یونی سواپ پروتکلی ابداع کرده است که به تامین کنندگان نقدینگی متکی است. آن‌ها استخرهای نقدینگی را ایجاد می‌کنند و سپس نقدینگی را در سراسر پلتفرم توزیع کرده و به کاربران امکان می‌دهند اساسا هر توکن ERC-20 را با یکدیگر مبادله کنند.

از آنجایی که پروتکل یونی سواپ کاملا غیرمتمرکز است، هیچ فرآیندی لیستینگی (listing) مانند یک صرافی متمرکز وجود ندارد. هر توکن ERC-20 را می‌توان برای ترید در پلتفرم یونی سواپ راه‌اندازی کرد تا زمانی که استخر نقدینگی در دسترس باشد. به همین دلیل، یونی سواپ هیچ هزینه لیستینگی را دریافت نمی‌کند.

یونی سواپ چگونه کار می‌کند؟

یونی سواپ معماری سنتی صرافی‌های دیجیتال و متمرکز را کنار می‌گذارد و مدل دفترچه سفارش را کاملا حذف می‌کند. این امر تا حدی به دلیل طراحی Constant Product Market Maker آنها امکان پذیر شده است که نوعی از یک مدل مبادله غیرمتمرکز رایج تر است که با نام بازارساز خودکار (AMM) شناخته می‌شود.

بازارسازهای خودکار قراردادهای هوشمندی هستند که ذخایر نقدینگی (استخرها) را نگه می‌دارند که معامله‌گران می‌توانند از آنها برای معامله استفاده کنند. این ذخایر توسط تامین کنندگان نقدینگی تامین می‌شود. هر کسی که بتواند مبلغی از دو توکن مختلف را در استخر واریز کند، می‌تواند یکی از این تامین‌کنندگان نقدینگی باشد. در ازای سهم آن‌ها در استخرهای نقدینگی، تریدرها کارمزدی را به استخر پرداخت می‌کنند که بین تأمین‌کنندگان نقدینگی توزیع می‌شود.

تامین کنندگان نقدینگی با واریز مبلغی برابر از دو توکن، یک بازار معاملاتی جدید ایجاد می‌کنند. اغلب، این استخرها از استیبل کوین هایی مانند DAI تشکیل شده‌اند، اما این اجباری نیست. در ازای ایجاد بازارها و تامین نقدینگی به منظور جوش دادن معامله تریدرها، تامین کنندگان نقدینگی یونی سواپ توکن های نقدینگی» پاداش می‌گیرند که معمولاً نشان دهنده سهم آنها از کل استخر نقدینگی است.

بیایید مفهوم استخرهای نقدینگی یونی سواپ را با استفاده از یک مثال (ETH/DAI) تجزیه کنیم. در فرمول ما، بخش ETH از استخر “x” خواهد بود، در حالی که بخش DAI “y”خواهد بود. کاری که یونی سواپ انجام می‌دهد این است که این دو مقدار را می‌گیرد و آنها را ضرب می‌کند تا کل نقدینگی موجود در استخر را محاسبه کند که این در فرمول، “k” خواهد بود. “k” باید همیشه ثابت بماند، به این معنی که کل نقدینگی در استخر ثابت است؛ بنابراین، فرمول نقدینگی کل در استخر به صورت زیر است:

x * y = k

به عنوان مثال، فرض کنید دیوید با استفاده از استخر نقدینگی ETH/DAI، یک اتر (ETH) را به ازای ۱۶۰۰ دای (DAI) خریداری می‌کند. دیوید با انجام این معامله، مقدار DAI موجود در استخر را افزایش داده و در عین حال میزان ETH را کاهش داده است. این در واقع به این معنی است که قیمت ETH بالا می‌رود، زیرا پس از انجام معامله، ETH کمتری در استخر وجود دارد و می‌دانیم که نقدینگی کل (k) باید ثابت بماند. این مکانیسم چیزی است که قیمت‌گذاری ارزها را در استخر هدایت می‌کند.

قراردادهای هوشمند یونی سواپ

یونی سواپ ۲ قرارداد هوشمند مختلف را به عنوان بخشی از پروتکل خود اجرا می‌کند:

1. یک قرارداد Exchange
2. یک قرارداد Factory

این‌ها برنامه‌های خودکار و غیرمتمرکزی هستند که برای انجام عملکردهای خاص در صورت برآورده شدن شرایط خاص طراحی شده‌اند. قرارداد هوشمند «Factory» مسئول افزودن توکن‌های جدید به پلتفرم است، در حالی که قرارداد «Exchange» چیزی است که معاملات یاسوآپ‌های واقعی را امکان‌پذیر می‌کند. اساسا هر توکن مبتنی بر ERC20 را می‌توان با هر توکن دیگری در پلتفرم به روز شده Uniswap v2 تعویض (سواپ) کرد.

توکن UNI چیست؟

توکن UNI توکن بومی پلتفرم یونی سواپ و همچنین یک توکن حاکمیتی است. توکن حاکمیتی به این معنی است که دارندگان توکن حق دارند به پیشنهادات مربوط به تغییرات و توسعه پلتفرم رأی دهند. دارندگان UNI می‌توانند از طریق یک سیستم رأی‌گیری تأثیر زیادی بر تصمیمات مدیریتی داشته باشند.

مشخصات ارز uni چیست ؟

مشخصات کلیدی ارز دیجیتال یونی سواپ به شرح زیر است:

عنوان	مشخصات ارز دیجیتال Uniswap
نام توکن	Uniswap
نماد	UNI
بلاک چین	اتریوم
استاندارد توکن	ERC-20
قرارداد	0x1f9840a85d5af5bf1d1762f925bdaddc4201f984
نوع توکن	حاکمیتی
کل عرضه	۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ UNI
عرضه در گردش	۶۳۲,۵۴۱,۸۳۷ UNI

تخصیص ارز یونی سواپ

تخصیص توکن UNI‌ به صورت زیر خواهد بود:

نوع گروه	میزان تخصیص
جامعه	۶۰ درصد
تیم	۲۱.۵۱ درصد
سرمایه‌گذاران	۱۷.۸ درصد
مشاوران	۰.۶۹ درصد

زمان‌بندی انتشار توکن UNI

ارز یونی سواپ طبق یک برنامه ۴ ساله به صورت زیر واگذار خواهد شد:

• ۶۰ درص از توکن (۶۰۰ هزار UNI) به اعضای جامعه می‌رسد.
• ۲۱.۵۱ درصد (۲۱۲ میلیون UNI) به اعضای توسعه و کارمندان آینده در یک دوره ۴ ساله واگذاری.
• ۱۸.۸ درصد (۱۸۰ میلیون UNI) توکن به سرمایه گذاران با سرمایه‌گذاری ۴ ساله اختصاص داده شده است.
• ۰.۶۹ درصد (۷ میلیون UNI) برای مشاوران با واگذاری ۴ ساله.

موارد استفاده ارز uni چیست ؟

موارد استفاده ارز دیجیتال یونی سواپ به شرح زیر است:

• حاکمیت: UNI یک توکن حاکمیتی است. دارندگان UNI حق رأی در مورد ارتقاء و تغییرات یونی سواپ را دارند. حکمرانی عملکرد کلیدی توکن‌های UNI است که به غیرمتمرکز شدن پلتفرم کمک می‌کند.
• تامین نقدینگی: همه افرادی که دارای توکن های ERC-20 از جمله توکن های UNI هستند، می‌توانند نقدینگی را به استخرها اضافه کنند تا پاداش به دست آورند. کاربران می‌توانند UNI را در یونی سواپ بخرند تا نقدینگی را در اختیار استخرهایی قرار دهند که حجم معاملات بالایی دارند.

استیکینگ ارز دیجیتال یونی سواپ (UNI)

همانطور که میدانید، صرافی غیرمتمرکز Uniswap از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کند که کاربران می‌توانند برای تامین نقدینگی در آنها مشارکت کنند.

هر استخر نقدینگی در اصل یک جفت معاملاتی جدید از توکن های ERC-20 است. هنگامی که یک قرارداد استخر برای اولین بار ایجاد می‌شود، موجودی آن در هر توکن صفر است. برای اینکه استخر شروع به کار کند، کاربران باید ابتدا آن را با واریز اولیه هر توکن شارژ کنند. اولین تامین کننده نقدینگی مسئول تعیین قیمت اولیه توکن ها در استخر است.

هنگامی که سایر تامین کنندگان نقدینگی توکن‌ها را به استخر اضافه می‌کنند، باید هر ۲ توکن را معادل قیمت فعلی خود واریز کنند. اگر این کار را نکنند، نقدینگی که اضافه کرده‌اند در خطر آربیتراژ شدن (اختلاف قیمت) قرار می‌گیرد. اگر واریز کننده معتقد باشد که قیمت فعلی نادرست است، ممکن است در واقع آن را تا سطح مورد نظر خود آربیتراژ کند و سپس نقدینگی را به آن قیمت اضافه کند.

هنگامی که توکن‌های ERC-20 به یک استخر نقدینگی واریز می‌شوند، توکن‌های منحصربه‌فردی که به عنوان «توکن‌های نقدینگی» (LP Tokens) شناخته می‌شوند، ضرب (تولید) می‌شوند و به آدرس تامین کننده نقدینگی ارسال می‌شوند. توکن های نقدینگی نشان دهنده مشارکت تامین‌کنندگان نقدینگی در یک استخر است. مقدار نقدینگی استخری که تامین شده است تعیین‌کننده تعداد توکن‌های نقدینگی است که تامین کننده نقدینگی (LP) دریافت می‌کند. اگر تامین‌کننده نقدینگی یک استخر نقدینگی جدید ایجاد کند، تعداد توکن‌های نقدینگی که دریافت می‌کنند برابر با (x * y) خواهد بود، که در آن «x» و «y» نشان‌دهنده مقدار هر توکن واریز شده است.

هنگامی که معامله‌ای در استخر انجام می‌شود، کارمزد ۰.۳٪ از شروع کننده تراکنش دریافت می‌شود. این کارمزد پس از اتمام معامله بین کلیه تامین کنندگان نقدینگی توزیع می‌شود.

تامین کنندگان نقدینگی برای بازیابی نقدینگی واریز شده خود، به اضافه هر گونه کارمزد تعلق گرفته، باید توکن های نقدینگی خود را «بسوزانند».

از آنجایی که توکن‌های نقدینگی خود دارایی‌های قابل معامله هستند، ارائه‌دهندگان نقدینگی همچنین می‌توانند توکن‌های نقدینگی خود را به هر نحوی که مناسب می‌دانند بفروشند، انتقال دهند یا از آن استفاده کنند.

بنیانگذاران ارز دیجیتال یونی سواپ چه کسانی هستند؟

یونی سواپ اولین بار در سال ۲۰۱۸ توسط هیدین ادامس (Hayden Adams) منتشر شد. در سال ۲۰۲۰، یونی سواپ v2 راه‌اندازی شد که امکان مبادله مستقیم یا سواپ اساساً هر توکن ERC-20 در اتریوم را فراهم کرد.

راه‌اندازی توکن UNI در سپتامبر ۲۰۲۰ با ایردراپ ۴۰۰ توکن UNI به هر آدرس ETH بود که قبل از اول سپتامبر همان سال تراکنش را در شبکه انجام داده بود. علاوه‌بر این، برخی از کاربران بر اساس میزان نقدینگی که به پروتکل یونی سواپ ارائه کردند، توکن‌های بیشتری دریافت کردند.

چه چیزی یونی سواپ را منحصر به فرد می‌کند؟

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد یونی سواپ این است که خود پروژه هیچ درآمدی دریافت نمی‌کند. از آنجایی که یونی سواپ یک پروتکل غیرمتمرکز است و کاربران آن تمام نقدینگی را برای پلتفرم فراهم می‌کنند، همه کارمزدها مستقیماً به تأمین‌کنندگان نقدینگی می‌رسد. این بسیار متفاوت از عملکرد صرافی‌های متمرکز است، جایی که کارمزدها همه توسط مقام مرکزی اداره کننده صرافی جذب می‌شود.

کارمزد تراکنش پرداخت‌شده به تامین‌کنندگان نقدینگی شبکه ۰.۳٪ به ازای هر معامله است. این وجوه به طور خودکار به استخر نقدینگی ارسال می‌شود و تامین کنندگان نقدینگی می‌توانند آنها را در هر زمان تبدیل کنند. این کارمزدهای معاملاتی بر اساس سهم هر تامین کننده نقدینگی از استخر توزیع می‌شوند.

این امکان وجود دارد که بخشی از کارمزد معاملات در آینده به توسعه یونی سواپ اختصاص یابد. تیم یونی سواپ یک پروتکل بهبود یافته یونی سواپ v2 را راه‌اندازی کرده است و به طور فعال در حال توسعه یونی سواپ v3 است.

چه چیزی به ارز یونی سواپ ارزش می‌بخشد؟

یونی سواپ در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۰ توکن حاکمیتی خود را معرفی کرد. یونی سواپ ICO یا هیچ نوع فروش توکنی را اجرا نکرد. یونی سواپ توکن‌های UNI خود را طبق یک برنامه زمان‌بندی برای اعضای جامعه (تریدرهای فعال) و تامین کنندگان نقدینگی توزیع می‌کند.

Uniswap یک airdrop بسیار ارزشمند را برای جشن راه‌اندازی خود اجرا کرد و ۴۰۰ توکن UNI (تخمینی ۱۵۰۰ دلار در زمان airdrop) را به کاربرانی که قبلاً از پروتکل تبادل غیرمتمرکز Uniswap استفاده کرده بودند ارائه کرد.

در آینده، کاربران همچنین می‌توانند با قرار دادن توکن‌ها در استخرهای نقدینگی Uniswap، توکن‌های UNI کسب کنند. قرار دادن توکن‌ها به منظور کسب پاداش از استخرهای نقدینگی معمولاً به عنوان کشاورزی بازده یا استخراج نقدینگی شناخته می‌شود.

توکن UNI برای مدیریت آینده پروتکل Uniswap طراحی شده است. دارندگان ارز دیجیتال UNI که ۱٪ یا بیشتر از کل عرضه این توکن را در اختیار دارند می‌توانند پیشنهاداتی برای توسعه پروتکل ارائه دهند، در حالی که هر دارنده UNI، صرف نظر از میزانی که دارد، می‌تواند به این پیشنهادها رأی دهد. دارندگان رمزارز UNI همچنین می‌توانند به کمک های مالی، مشارکت‌ها، استخرهای استخراج نقدینگی و غیره کمک کنند.

حاکمیت یونی سواپ به گونه‌ای طراحی شده است که در نهایت به تیم اصلی یونی سواپ اجازه می‌دهد تا به طور کامل از فرآیند تصمیم گیری خارج شود و به یک پروتکل واقعاً پایدار و کاملاً غیرمتمرکز دست یابد.

مزایا و معایب یونی سواپ

در ادامه مزایا و معایب پلتفرم یونی سواپ را بررسی خواهیم کرد.

مزایا

• تبادل غیرمتمرکز بسیاری از ارزهای دیجیتال را امکان پذیر می‌کند.
• قراردادهای هوشمند معامله ارزان‌تر و کارآمدتر رمزارزها را امکان پذیر می‌کنند.
• کاربران یونی سواپ می‌توانند با موافقت با عدم فروش یا مبادله دارایی های دیجیتال خود، ارز دیجیتال یونی سواپ کسب کنند.
• حاکمیت غیرمتمرکز پلتفرم یونی سواپ هر کسی را قادر می‌سازد در آن مشارکت کند.

معایب

• یونی سواپ تنها از معامله ارزهای دیجیتال سازگار با اتریوم پشتیبانی می‌کند.
• برای پرداخت کارمزد تراکنش، کاربران باید ETH داشته باشند.
• استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز به یک کیف پول سازگار نیاز دارد.

نقشه راه ارز دیجیتال یونی سواپ

Uniswap V1 توسط هیدن آدامز، بنیانگذار یونی سواپ در نوامبر ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد. به دنبال آن نسخه ارتقا یافته UniSwap V2 در سال ۲۰۲۰ منتشر شد.

در می ۲۰۲۱ ، تیم نسخه سوم یونی سواپ را به همراه یک وایت پیپر جدید منتشر کرد که در آن تغییرات حیاتی بسیاری برای ارائه یک تجربه روان به کاربران انجام شد. با این حال، به دلیل ازدحام شبکه اتریوم، یونی سواپ در تلاش است تا به یک AMM کارآمدتر تبدیل شود.

جمع‌بندی

یونی سواپ محبوب‌ترین صرافی غیرمتمرکز را در صنعت کریپتو ارائه کرده است. تمرکززدایی و حاکمیت باز پروژه از طریق ارز دیجیتال یونی سواپ (UNI) آن را در بین طرفداران بلاکچین که مخالف صرافی‌های متمرکز ارزهای دیجیتال هستند بسیار محبوب کرده است. علاوه‌بر این، استخرهای نقدینگی یونی سواپ یک ابزار جذاب برای سرمایه‌گذارانی است که می‌خواهند از ارز دیجیتالی که در اختیار دارند، بدون فروش آن درآمد کسب کنند.

سوالات متداول در مورد ارز دیجیتال یونی سواپ

منابع: kriptomat | kraken | Investopedia | coin98