فناوری MPC چیست و چرا آینده کیف پول‌هاست؟
فناوری محاسبه چندجانبه (MPC) رویکردی جدید در مدیریت کلیدهای خصوصی ارزهای دیجیتال است که هدف آن افزایش چشمگیر امنیت و حذف نقاط ضعف سنتی است. در کیف پولهای رایج، یک کلید خصوصی واحد وجود دارد که کنترل کامل داراییهای شما را در دست دارد و از یک عبارت بازیابی (معمولا ۱۲ یا ۲۴ کلمه‌ای) ساخته میشود اما MPC این ساختار را متحول میکند.
در یک کیف پول MPC، به‌جای یک کلید خصوصی واحد، چندین سهم یا شارد (Shard) از کلید ساخته و بین دستگاه کاربر و سرورهای شرکت ارائه‌دهنده کیف پول توزیع میشود. هیچ یک از این سهم‌ها به‌تنهایی کلید خصوصی کامل را تشکیل نمی‌دهند و هیچ طرفی هرگز کلید کامل را نمی‌بیند. برای انجام هر تراکنش، به تایید تعداد مشخصی از این سهم‌ها نیاز است. این فرایند مشارکتی است؛ هر شارد به ایجاد امضا کمک میکند اما کلید کامل هرگز کنار هم قرار نمی‌گیرد. این روش به‌عنوان طرح امضای آستانه (Threshold Signature Scheme – TSS) شناخته میشود که در آن مثلا ۲ از ۳ یا ۳ از ۵ شارد برای امضای تراکنش مورد نیاز است. می‌توان این فرایند را مانند گنجی تصور کرد که نقشه آن به چند تکه تقسیم شده است. برای پیدا کردن گنج، باید تعداد کافی از این تکه‌ها را کنار هم بگذارید اما هیچ‌کس به‌تنهایی نمی‌تواند کل نقشه را ببیند.
مزیت اصلی و انقلابی MPC، کاهش چشمگیر ریسک نقطه شکست واحد (Single Point of Failure) است. به این معنی که اگر گوشی شما دزدیده یا سرور شرکت ارائه‌دهنده کیف پول ارز دیجیتال هک شود، دارایی شما امن باقی می‌ماند چرا که مهاجم فقط به یک بخش از کلید دسترسی پیدا کرده و برای کنترل دارایی به سایر بخش‌ها هم نیاز دارد.
مقاله وبسایت fireblocks اشاره میکند که این فناوری علاوه بر کیف پول، در حال نفوذ به جنبه‌های دیگر دنیای دیجیتال هم هست:
امروزه، فناوری MPC در کاربردهای عملی متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله رای‌گیری الکترونیکی، مزایده‌های دیجیتال و داده‌کاوی با محوریت حفظ حریم خصوصی. یکی از مهم‌ترین کاربردهای محاسبه چندجانبه، ایمن‌سازی داراییهای دیجیتال است و اخیرا MPC به استاندارد اصلی برای موسساتی تبدیل شده است که می‌خواهند ضمن ایمن‌سازی کامل دارایی‌هایشان، دسترسی سریع و آسانی هم به آن‌ها داشته باشند.
آیا کیف پول MPC حضانتی است یا غیر حضانتی؟
کیف پولهای MPC میتوانند هر دو نوع باشند. اینکه کنترل یک کیف پول MPC دست شما باشد (غیرحضانتی) یا دست یک شرکت (حضانتی)، به یک چیز ساده بستگی دارد: تکه‌های کلید دیجیتال دست کیست؟
مدل غیرحضانتی
این مدل برای اکثر کیف پولهای MPC که برای کاربران عادی ساخته شده‌اند، استفاده میشود.
تصور کنید برای باز کردن یک قفل به ۲ کلید نیاز است. یک کلید دست شماست (روی گوشی شما) و کلید دیگر دست شرکت سازنده کیف پول. هیچ‌کدام به تنهایی نمی‌توانید قفل را باز کنید. چون همیشه به کلید شما نیاز است، کنترل نهایی با شماست و شرکت نمی‌تواند دارایی شما را جابجا کند. کیف پول ZenGo دقیقا این‌گونه کار میکند.
مدل خودحضانتی
این مدل مخصوص شرکتها و موسسات بزرگ است. در اینجا هم کنترل کامل در دست خودشان است اما به جای ۲ کلید، ممکن است ۵ کلید وجود داشته باشد که بین مدیران مختلف همان شرکت توزیع شده است. شرکت سازنده کیف پول هیچ کلیدی در اختیار ندارد. پلتفرم Fireblocks این خدمات را به موسسات ارائه می‌دهد.
مدل حضانتی
این مدل هم وجود دارد، اما نه به شکلی که یک اپلیکیشن مجزا برای آن دانلود کنید. این مدل، سیستم داخلی صرافی‌های بزرگ مانند بایننس، کوین‌بیس و… است. وقتی شما پولی به حساب صرافی خود واریز می‌کنید، آن صرافی برای مدیریت امن میلیون‌ها دلار دارایی در پشت صحنه از فناوری MPC استفاده میکند. اما چون تمام تکه‌های کلیدی لازم را خودش در اختیار دارد، کنترل کامل داراییها با صرافی است. در این حالت، کیف پول از دید شما کاملا حضانتی است.
پس موقع انتخاب کیف پول MPC، ببینید برای چه کسی ساخته شده. اگر برای کاربر عادی باشد، تقریبا همیشه غیرحضانتی است اما پولی که در حساب صرافی خود دارید، همیشه حضانتی محسوب میشود حتی اگر آن صرافی از پیشرفته‌ترین فناوری MPC استفاده کند.
کاربران اصلی کیف پولهای MPC چه کسانی هستند؟
کیف پولهای MPC برای طیف وسیعی از کاربران، از افراد مبتدی گرفته تا موسسات بزرگ مناسب است. برای سرمایه‌گذاران فردی، سیستم MPC تکه‌های کلید خصوصی را بین دستگاه اصلی (مثل گوشی هوشمند)، سرورهای ارائه‌دهنده کیف پول (که برای تایید تراکنش نیاز به اطلاعات خاصی مانند تشخیص چهره دارد) و یک دستگاه پشتیبان اختیاری تقسیم میکند. این رویکرد، هم‌زمان هم امنیت را بهبود می‌دهد هم تجربه کاربری را ساده میکند.
برای موسسات بزرگ مانند بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تک (FinTech)، سیستم MPC می‌تواند شاردها را بین دستگاه‌های چندین نفر (مثلا مدیرعامل، مدیر عملیات، مدیر مالی) تقسیم کند. این ساختار، لایه امنیتی دیگری را با تقسیم مجوزهای لازم بین چندین تصمیم‌گیرنده اضافه میکند و برای نگهداری داراییهای سازمانی، مدیریت وجوه صرافی‌های متمرکز، ترید با فرکانس بالا و ذخیره‌سازی فردی کریپتو بسیار مناسب است.
تفاوت کلیدی کیف پول MPC و چند امضایی (Multi-Sig)
علاوه بر MPC، مفهوم دیگری به نام چند امضایی (Multi-Signature یا Multi-Sig) هم برای افزایش امنیت وجود دارد اما تفاوت‌های مهمی بین این دو فناوری وجود دارد.
چند امضایی (Multi-Sig)
برای انجام تراکنش باید چند نفر جداگانه با کلیدهای خصوصی خود امضا کنند.
- امنیت بالا ولی هر امضای اضافه یعنی کارمزد بیشتر.
- معمولا به یک بلاکچین خاص محدود است؛ مثلا Multi-Sig بیت‌کوین فقط برای BTC است.
- نمی‌توان مدل کاربری را تغییر داد؛ مثلا اگر در ابتدا کیف پول به صورت ۲ از ۳ امضا ساخته شده باشد، نمی‌توان در آینده آن را به ۳ از ۵ تبدیل کرد.
- بیشتر برای سازمان‌ها، DAOها و تیم‌هایی که شفافیت و کنترل گروهی می‌خواهند استفاده میشود.
MPC
تمام امضاها در پشت‌صحنه و خارج از بلاکچین ترکیب می‌شوند و در نهایت فقط یک امضا روی بلاکچین ثبت میشود.
- تراکنش‌ها سریع‌تر و ارزان‌تر انجام می‌شوند (کارمزد اضافه‌ای بابت تعداد امضاکنندگان وجود ندارد).
- محدود به یک زنجیره خاص نیست.
- انعطاف‌پذیری بیشتری در تعیین آستانه امضاها دارد.
در Multi-Sig امنیت با چند امضای جداگانه تامین میشود ولی در MPC چندین بخش کلید خصوصی با هم ترکیب و فقط یک امضا تولید میشود که هم هزینه و هم زمان تراکنش را کاهش می‌دهد.
آیا استفاده از کیف پول MPC هزینه بیشتری دارد؟
در مقایسه با کیف پولهای چند امضایی (Multi-Sig)، استفاده از کیف پولهای MPC معمولا هزینه تراکنش کمتری دارد. به این دلیل که محاسبات امنیتی پیچیده خارج از زنجیره انجام میشود و در نهایت تنها یک امضای واحد روی بلاکچین ثبت میشود که کارمزد تراکنش را کاهش می‌دهد. بنابراین، کارمزدی که برای تراکنش پرداخت میشود، شبیه به یک تراکنش معمولی است و به تعداد امضاکنندگان درگیر در فرایند MPC بستگی ندارد.
این مزیت در کاهش کارمزدها، فراتر از یک صرفه‌جویی ساده است. این ویژگی‌ها MPC را برای کاربردهای با فرکانس بالا مثل تریدینگ سازمانی و همچنین برای تجربه کاربری روان‌تر در برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) بسیار جذاب میکند. در اکوسیستم‌های شلوغ بلاکچین، کارمزدهای بالا و تاخیر در تراکنش‌ها می‌تواند مانع بزرگی برای پذیرش بیشتر آن پلتفرم باشد. MPC با بهینه‌سازی فرایند امضا خارج از زنجیره، هم هزینه‌ها را کاهش می‌دهد هم تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد که به مقیاس‌پذیری و پذیرش گسترده‌تر برنامه‌های وب ۳ هم کمک میکند.
بهترین کیف پولهای MPC در سال ۲۰۲۵
انتخاب بهترین کیف پول MPC به نیازهای خاص کاربر بستگی دارد. آیا یک کاربر مبتدی هستید، یک تریدر حرفه‌ای یا نماینده یک سازمان بزرگ؟ در ادامه بهترین گزینه‌ها در دسته‌های مختلف معرفی می‌کنیم تا بتوانید مناسب‌ترین کیف پول را برای خود انتخاب کنید.
ZenGo: بهترین گزینه برای کاربران مبتدی و موبایل
ZenGo یک کیف پول منحصربه‌فرد است که امنیت بالا را با ویژگی‌های کاربرپسند ترکیب میکند و به دلیل تمرکز بر دسترسی موبایلی و اقدامات امنیتی قوی شناخته شده است. این کیف پول گزینه‌ای عالی برای مبتدیان و کاربران باتجربه است چرا که نیاز به رمز عبور، عبارت بازیابی یا کلید خصوصی را از بین می‌برد؛ یعنی دیگر داراییها به دلیل گم‌شدن رمز عبور از دست نمی‌روند.
بازیابی در ZenGo بر پایه ایمیل کاربر و فایل ریکاوری رمزگذاری شده (در فضای ابری) انجام میشود؛ 3D FaceLock برای افزایش امنیت توصیه میشود و برای برخی قابلیت‌های حرفه‌ای الزامی است؛ اما برای خود فرایند بازیابی اجباری نیست.
ZenGo از نرم‌افزار تشخیص چهره پیشرفته استفاده میکند و حتی تستی را در برنامه ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد با عکس چهره کار نمی‌کند و امنیت بالایی دارد. از زمان تاسیس ZenGo در سال ۲۰۱۸، هیچ حسابی هک یا سرقت نشده است. این کیف پول امکان خرید، فروش و سواپ ارز دیجیتال را مستقیما در برنامه فراهم میکند.
ZenGo با حذف بزرگ‌ترین مانع ورود برای کاربران جدید (یعنی ترس از مدیریت عبارت بازیابی پیچیده و آسیب‌پذیر)، نقش کلیدی در هموار کردن مسیر پذیرش گسترده ارزهای دیجیتال ایفا میکند. این کیف پول نشان می‌دهد که امنیت پیشرفته MPC می‌تواند بدون افزودن پیچیدگی به تجربه کاربری، بلکه با ساده‌سازی آن، ارائه شود. این روند بدون کلید (Keyless) به‌احتمال زیاد در سال‌های آینده به یک استاندارد صنعتی برای کیف پولهای کاربران تبدیل خواهد شد زیرا به دغدغه اصلی در مورد ازدست‌دادن داراییها به دلیل اشتباهات انسانی پاسخ می‌دهد.
Fireblocks: انتخاب اول موسسات و شرکتها
فایربلاکس (Fireblocks) یک پلتفرم زیرساختی برای مدیریت داراییهای دیجیتال است که برای پاسخگویی به نیازهای امنیتی و عملیاتی موسسات مالی، صرافی‌ها و شرکت‌های بزرگ طراحی شده است. این پلتفرم به جای یک کیف پول ساده، یک راهکار عملیاتی کامل برای ورود امن کسب‌وکارها به دنیای کریپتو آماده میکند.
امنیت در فایربلاکس حرف اول را می‌زند و این ویژگی با ترکیب دو فناوری قدرتمند تضمین میشود:
- فناوری MPC: کلید خصوصی را به چند سهم تقسیم میکند تا هیچ فرد یا سروری به‌تنهایی به کلید کامل دسترسی نداشته باشد و نقطه شکست واحد از بین برود.
- ماژول‌های امنیتی سخت‌افزاری (HSM): بخش‌های کلید شما در یک قطعه سخت‌افزاری ضد سرقت و ضد هک نگهداری می‌شوند. این لایه امنیتی فیزیکی تضمین میکند که کلیدها حتی در صورت دسترسی فیزیکی به سرورها هم امن باقی بمانند.
قدرت واقعی Fireblocks در ابزارهای مدیریتی آن است. این پلتفرم به شرکتها اجازه می‌دهد تا سیاست‌های امنیتی سفارشی تعریف کنند. برای مثال، می‌توان قانونی وضع کرد که یک تراکنش بزرگ تنها با تایید هم‌زمان مدیر مالی و مدیر ارشد فناوری (CTO) انجام شود. تمام فعالیت‌ها به صورت شفاف قابل ردیابی و گزارش‌گیری هستند که این امر برای انطباق با قوانین مالی (Compliance) حیاتی است.
Qredo: امنیت غیرمتمرکز و تبادل فوری داراییها
کریدو به جای یک کیف پول ساده، یک راهکار امنیتی پیشرفته برای موسسات مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سازمان‌های غیرمتمرکز (DAOها) ارائه می‌دهد که بر دو ستون اصلی استوار است:
- امنیت با dMPC (MPC توزیع‌شده): این یک نسخه بسیار پیشرفته از فناوری MPC است. در این مدل، سهم‌های کلید خصوصی شما بین شبکه‌ای از کامپیوترهای مستقل و غیرمتمرکز در سراسر جهان توزیع میشود. این ساختار، سرقت یا کنترل دارایی توسط یک فرد یا یک سرور را تقریبا غیرممکن میکند.
- سرعت با لایه دوم اختصاصی: Qredo از یک بلاکچین لایه دوم (Layer 2) برای ثبت سریع مالکیت و تسویه تراکنش‌ها استفاده میکند. این معماری به کاربران اجازه می‌دهد داراییهای خود را بین شبکه‌های مختلف به صورت آنی و با کارمزد بسیار کم جابجا کنند و دیگر نیازی به استفاده از پل‌های (Bridges) سنتی که اغلب کند و در معرض خطر هستند، نداشته باشند.
کریدو (و جانشین آن Fusionchain) نمونه‌ای عالی از نسل جدید زیرساخت‌های Web3 است. این پلتفرم با ترکیب امنیت غیرمتمرکز dMPC و کارایی بالای لایه دوم، هم مشکلات سرعت و هزینه بلاکچین‌های قدیمی را حل میکند و هم با ارائه امنیت در سطح سازمانی، اعتماد لازم برای ورود بازیگران بزرگ مالی به اکوسیستم داراییهای دیجیتال را فراهم میکند.
در جدول زیر می‌توانید مقایسه بین بهترین کیف پولهای MPC را مشاهده کنید:
| نام کیف پول | مخاطب اصلی | مزیت کلیدی | ویژگی‌های امنیتی MPC | قابلیت بازیابی |
|---|---|---|---|---|
| ZenGo | کاربران مبتدی و موبایل | حذف کامل عبارت بازیابی، سادگی استفاده | MPC بدون کلید خصوصی، تشخیص چهره سهبعدی (3D FaceLock) | از طریق ایمیل و فایل بازیابی ابری |
| Fireblocks | موسسات و شرکتها | امنیت سازمانی بسیار بالا، انطباق‌پذیری | MPC با ماژول‌های امنیتی سخت‌افزاری (HSM)، گردشکار تعریفشده | امنیت بیشتر، اما بازیابی پیچیده‌تر |
| Qredo | موسسات، DAOها، کاربران حرفه‌ای | پیاده‌سازی یک روش غیرمتمرکز، سرعت بالا، کراس‌چین | dMPC (MPC توزیع‌شده)، ترکیب با شبکه لایه ۲ | امنیت بیشتر، اما بازیابی پیچیده‌تر |
نتیجه‌گیری
فناوری MPC گام بزرگی در مسیر افزایش امنیت و سادگی استفاده از ارزهای دیجیتال است. این فناوری به کاربران اجازه می‌دهد بدون نگرانی از نگهداری عبارت بازیابی، کنترل کامل داراییهای خود را در دست داشته باشند. با پیشرفت‌های مداوم در این حوزه، شاهد ظهور کیف پول‌هایی هستیم که نه تنها امنیت را به حداکثر می‌رسانند بلکه تجربه کاربری را هم به طرز چشمگیری بهبود می‌بخشند. از کاربران مبتدی که دنبال سادگی هستند تا موسسات بزرگ که نیازمند امنیت و انطباق‌پذیری در سطح بالا هستند، MPC راه‌حل‌های متنوعی ارائه می‌دهد که آینده مدیریت داراییهای دیجیتال را شکل می‌دهند.
آیا شما تجربه استفاده از کیف پولهای MPC را داشته‌اید؟ به نظر شما این فناوری می‌تواند جایگزین کامل روش‌های سنتی شود؟
سوالات متداول
اگر گوشی خود را گم کنم، چگونه داراییهایم را بازیابی کنم؟
در کیف پولهای MPC مانند ZenGo، بازیابی داراییها بدون نیاز به عبارت بازیابی سنتی انجام میشود. ZenGo از یک سیستم بازیابی سهعاملی (3FA) استفاده میکند: ایمیل شما، تشخیص چهره سهبعدی (3D FaceLock) و یک فایل بازیابی رمزگذاری شده که در فضای ابری شما ذخیره میشود. در آخرین آپدیت، عامل تشخیص چهره از این فرایند حذف شد.
کاربر اصلی کیف پولهای MPC چه کسانی هستند؟
کیف پولهای MPC برای طیف وسیعی از کاربران مناسب هستند. هم کاربران مبتدی که به دنبال سادگی و حذف نگرانیهای مربوط به عبارت بازیابی هستند، و هم موسسات و شرکتها که به امنیت بسیار بالا، گردشکار تعریفشده و انطباق با قوانین نیاز دارند، میتوانند از مزایای این فناوری بهرهمند شوند. این فناوری برای مدیریت داراییهای فردی، ترید با فرکانس بالا و نگهداری داراییهای سازمانی بسیار کاربردی است.
اولین نفری باشید که نظر می دهید