رکود تورمی stagflation چیست؟ تاثیرات آن بر بازار کریپتو

آشنایی با اصطلاحات امور مالی این امکان را به افراد می‌دهد که با وضعیت اقتصادی خود آشنا شوند و تصمیمات بهتری در این زمینه بگیرند. یکی از این اصطلاحات، رکود تورمی نام دارد و در ادامه به توضیح هر‌آنچه که نیاز است درباره رکود تورمی بدانیم می‌پردازیم.

رکود تورمی چیست؟

اصطلاح رکود تورمی برای اولین بار توسط سخنرانی به نام  Iain Macleod در زمانی که بریتانیا تحت فشار اقتصادی قرار داشت، مطرح گردید. رکود تورمی در دهه ۱۹۷۰ در ایالات متحده آمریکا به وضوح لمس شد؛ به طوری‌که تورم در سال ۱۹۷۳ دو برابر و در سال ۱۹۷۴ دو رقمی گردید. همچنین در می سال ۱۹۷۵، نرخ تورم به ۹٪ رسید.

رکود تورمی وضعیت اقتصادی است که رشد اقتصادی راکد و نرخ تورم بالایی وجود دارد. همانطور که می‌بینیم این اصطلاح از دو کلمه «رکود» و «تورم» تشکیل شده و درک و مدیریت آن برای دولت‌ها و افراد تا حدی دشوار است. به طوریکه عموم سیاست‌مداران با پیاده سازی سیاست‌هایی برای مدیریت این وضعیت مشکل دارند؛ چرا‌که معمولا برای مبارزه با رکود تورمی، اقدامات سنتی کار‌ساز نیستند. اثرات رکود تورمی با استفاده از شاخص فلاکت (misery index) اندازه‌گیری می‌شود؛ این شاخص مجموعه‌ای از نرخ تورم و بیکاری است که در یک جامعه، اثرات واقعی رکود تورمی را اندازه‌گیری می‌کند.

به طور کلی تورم حالتی است که در آن قیمت کالاها و خدمات صورت عمومی افزایش می‌یابند. با افزایش تورم، ارزش پول کاهش یافته و مصرف کنندگان برای خرید کالاها و خدمات باید هزینه بیشتری بپردازند. همچنین در وضعیت رکود، رشد اقتصادی کم بوده یا اصلا وجود نداشته و سطوح بالا‌تری از بیکاری در جامعه وجود دارد. سوالی که پیش می‌آید این است که چه عواملی موجب ایجاد تورم می‌شود؟ در پاسخ باید بگوییم که عوامل مختلفی، مانند کاهش بهره‌وری، کمبود سرمایه گذاری و بحران اقتصادی در ایجاد تورم تاثیر‌گذارند. همانطور که گفتیم رکود اقتصادی پیامد‌های منفی مانند کاهش سطح درآمد مردم و دولت‌ها را به دنبال دارد.

زمانی‌که در جامعه رکود و تورم همزمان با‌هم ایجاد شوند، رکود تورمی رخ می‌دهد. همانطور که گفتیم سیاستمداران هنگام مواجهه با رکود تورمی، با چالش‌های مختلفی روبه‌رو می‌شوند. به عنوان مثال افزایش نرخ بهره برای مبارزه با تورم، ممکن است منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش بیکاری شود. تا اینجا با ماهیت رکود تورمی آشنا شدیم و بهتر است به عواملی که موجب رخ دادن این وضعیت می‌شوند بپردازیم.

دلایل به وجود آمدن رکود تورمی

پیش از این به برخی عوامل رخ دادن رکود تورمی اشاره کردیم. جالب است بدانیم که درباره علل رکود تورمی در میان اقتصاد‌دانان توافق نظری وجود ندارد اما برای وقوع آن، استدلال‌های مختلفی را ارائه کرده‌اند. در ادامه به توضیح برخی از رایج‌ترین دلایل شکل‌گیری رکود تورمی می‌پردازیم.

• شوک در عرضه: یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد رکود تورمی، شوک در عرضه و در‌واقع اختلال نا‌گهانی در عرضه و تقاضا است. با کاهش عرضه و افزایش یا ثابت ماندن تقاضا، قیمت‌ها افزایش می‌یابند.
• کاهش ارزش پول:‌ زمانی که ارزش پول یک کشور کاهش یابد، واردات کالاها از کشور‌های دیگر نیز گران می‌گردد. بدین ترتیب با افزایش قیمت کالا‌های وارداتی، تورم بیشتری حکمفرما می‌گردد. همچنین کاهش ارزش پول، می‌تواند صادرات را ارزان‌تر کند و افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات را به دنبال داشته باشد. درست است که این موضوع می‌تواند منجر به رشد اقتصادی شود، اما اگر ظرفیت تولید کشور محدود باشد، تورم شکل می‌گیرد.
• هزینه‌های بالای دولت: در‌صورتی‌که دولت هزینه‌ زیادی خرج کند و درآمد کافی برای پوشش هزینه‌ها را نداشته باشد، تورم ایجاد می‌شود. در چنین شرایطی برخی دولت‌ها سعی می‌کنند با استقراض بخشی از کسری را جبران کنند که خود نیز منجر به ایجاد تورم می‌گردد.
• شرایط بازار کار: یکی دیگر از عوامل ایجاد تورم، شرایطی است که در آن تقاضا برای کار بیشتر از موقعیت شغلی باشد. زمانی‌که بهره‌وری افراد متناسب با دستمزد‌شان افزایش پیدا نکند، رکود تورمی می‌تواند رخ دهد که در چنین شرایطی اقتصاد تورم بالا و رشد اقتصادی پایینی را تجربه می‌کند.
• شوک‌‌های اقتصادی: شوک‌های اقتصادی مانند بحران‌های مالی و جنگ یکی دیگر از عوامل ایجاد تورم هستند. بحران‌ها عملکرد عادی اقتصاد را مختل کرده و منجر به کاهش تولید و افزایش قیمت می‌شوند.

 تاریخچه رکود تورمی stagflation

رکود تورمی برای اولین بار در سال ۱۹۷۰ مشاهده شد. برای آشنایی بیشتر با شیوه شکل گیری این پدیده، در ادامه نگاهی به تاریخچه آن می‌اندازیم.

پس از جنگ جهانی دوم، ایالات متحده در بازه‌ای از زمان رشد اقتصادی پایداری را تجربه کرد که با عنوان عصر طلایی سرمایه داری شناخته می‌شود که در آن نرخ بیکاری پایین، رشد اقتصادی بالا و تورم در سطح پایینی قرار داشت. با این حال در اواخر دهه۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰، اقتصاد ایالات متحده به طور قابل توجهی تغییر پیدا کرد. در ادامه به چند رویداد قابل توجه در این دوره اشاره می‌کنیم.

شوک قیمت نفت

نظریه‌ای وجود دارد که بر‌اساس آن زمانی که به دنبال افزایش قیمت ناگهانی نفت، رکود تورمی ایجاد می‌شود. در اوایل دهه ۱۹۷۰ سازمان اوپک (OPEC) تصمیم به افزایش قیمت نفت گرفت که شوک نفتی و در نتیجه افزایش قیمت آن را به دنبال داشت. شوک نفتی بر اقتصاد جهانی، به ویژه اقتصاد ایالات متحده آمریکا که به واردات نفت بستگی دارد، گذاشت. شوک نفتی منجر به افزایش قیمت تمام شده تولید و کاهش فعالیت‌های اقتصادی می‌شود.

در‌نتیجه این موضوع، هزینه حمل و نقل افزایش یافت و تولید محصولات و رساندن آن‌ها به قفسه‌ها با هزینه بیشتری صورت گرفت و حتی اخراج افراد نیز با افزایش قیمت‌ها افزایش یافت.

سیاست اقتصادی ضعیف

نظریه دیگری وجود دارد که بر‌اساس آن تلاقی رکود و تورم، نتیجه سیاست اقتصادی ضعیف است. در یک محیط تورم‌زا، مقررات سخت بازار‌ها، کالاها و نیروی کار به عنوان علت احتمالی رکود تورمی محسوب می‌شود. در رابطه با رکود تورمی سال ۱۹۷۰، برخی سیاست‌های ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور سابق اشاره می‌کنند. نیکسون برای جلو‌گیری از افزایش قیمت‌ها، بر واردات تعرفه‌ها و قوانینی را وضع کرد. اما زمانی‌که کنترل‌ها کمتر شدند، شتاب سریع قیمت‌ها منجر به هرج و مرج اقتصادی گردید.

غیر استاندارد شدن قیمت طلا

در بازه زمانی ذکر شده یکی دیگر از کار‌هایی که نیکسون انجام داد، حذف استاندارد طلا و سیستم برتون وودز بود که مبادله ارز را کنترل می‌کرد. بسیاری از افراد این موضوع را در وقوع رکود تورمی موثر می‌دانند. در‌واقع با این تصمیم، حمایت کالایی از ارز حذف گردید و مبنای اکثر ارز‌های جهان بر فیات قرار گرفتند و در آن زمان فشار تورم داخلی افزایش یافت.

تاثیر رکود تورمی بر بازار ارزهای دیجیتال چگونه است؟

همانطور که پیش از این نیز ذکر کردیم رکود تورمی اصطلاحی برای توصیف دوره رکود اقتصادی همراه با نرخ تورم بالا است. ترکیب رشد راکد و افزیش قیمت‌ها می‌تواند بر بسیاری از حوزه‌های اقتصاد از‌جمله ارز‌های دیجیتال، تاثیر بگذارد. پیش‌بینی تاثیرات رکود تورمی بر ارز‌های دیجیتال تا حدودی دشوار به نظر می‌رسد. همانطور که می‌دانیم ارز‌های دیجیتال به نهادی وابسته نیستند و می‌توان آن را به عنوان پوششی در برابر تورم در نظر گرفت. به این معنا که در دوره‌هایی که تورم در سطح بالایی قرار دارد، سرمایه گذاری در ار‌ز‌های دیجیتال انتخاب امنی به نظر می‌رسد. با این حال کاهش رشد اقتصادی ممکن است به کاهش تقاضا برای ارز‌های دیجیتال منجر شود. یکی از دلایل این موضوع این است که در شرایط بد اقتصادی، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که از سرمایه‌گذاری‌های سنتی استفاده کنند.

علاوه بر این، رکود تورمی می‌تواند بر تولید و استخراج ارز‌های دیجیتال تاثیر‌ بگذارد. در دوره‌های تورم، هزینه برق و سایر منابع انرژی مورد نیاز برای استخراج افزایش پیدا می‌کنند. در نتیجه این موضوع، هزینه‌های تولید افزایش و سود ماینر‌ها تا حدی کاهش پیدا می‌کنند.

از‌جمله مسائل دیگری که ممکن است ایجاد شود، تنظیم قوانین و مقررات سخت‌تر برای ارز‌های دیجیتال است. چرا‌که در شرایط رکود تورمی، دولت‌ها سعی می‌کنند با ارائه قوانین مختلف، با این مسئله مقابله کنند. این قوانین ممکن است به محدودیت‌هایی در تجارت، استخراج و سایر جنبه‌های ارز دیجیتال ربط داشته باشد.

نا‌گفته نماند که بر‌خی ارز‌های دیجیتال، بنا به نوع کاربردشان، در شرایط رکود تورمی از وضعیت بهتری برخوردار خواهند بود. به عنوان مثال ارز‌هایی که برای پرداخت استفاده می‌شوند، ممکن است در مواجه با رکود اقتصادی و تورم انعطاف‌پذیری بیشتری از خود نشان دهند.

رکود تورمی برای بیت کوین به چه معناست؟

بیت‌ کوین نوعی ارز دیجیتال غیر‌متمرکز است که به هیچ سازمانی وابسته نیست و ارزش آن بر‌اساس میزان عرضه و تقاضای بازار تعیین می‌شود. همانطور که می‌دانیم بازار ارز‌های دیجیتال از نوسانات بالایی برخوردار بوده و وابسته به تغییرات اقتصادی است و رکود تورمی می‌تواند بر ارزش بیت‌کوین، اثرات مثبت و منفی بر جای بگذارد.

از طرفی رکود تورمی می‌تواند منجر به افزایش تقاضا برای بیت‌کوین شود؛ چرا‌که معمولا تورم قدرت خرید ارز‌های سنتی فیات را کاهش می‌دهد و بسیاری از افراد به دنبال سرمایه‌گذاری‌های جایگزینی هستند که تحت فشار‌های تورمی نیستند. در‌واقع بیت‌کوین به عنوان محافظی در برابر تورم شناخته می‌شود. با این زاویه دید، افزایش تورم ممکن است موجب افزایش ارزش بیت‌کوین شود.

از طرف دیگر وابسته نبودن بیت‌‌کوین به مقامات و نهاد‌های دولتی، آن را تا حد زیادی در برابر فساد‌های مالی مصون ساخته است. علاوه بر این‌ها، نباید از تعداد محدود بیت‌کوین غافل شد؛ چرا‌که همین موضوع آن را به دارایی با ارزشی با لقب «طلای دیجیتال» تبدیل کرده است. به طور کلی زمانی که اعتماد عموم افراد به بیت‌کوین افزایش یابد و آن را بیشتر از سیستم اقتصاد فعلی قبول داشته باشند، نقط عطفی برای این ارز دیجیتال خواهد بود.

راه های مقابله با رکود تورمی

تا اینجا با رکود تورمی و تاثیرات آن بر جامعه آشنا شدیم؛ باید بگوییم که دولت در زمینه مبارزه با رکود تورمی نقش مهمی بر‌عهده دارد. در این راستا دولت می‌تواند سیاست‌هایی را در زمینه مالی و رشد اقتصادی اعمال کند. در چنین شرایطی رمز ارز نیز می‌تواند به عنوان ابزاری برای مقابله با تورم عمل کند.

یکی دیگر از ابزار‌ها پیاده‌سازی سیاست مالی است که که می‌توان برای تحریک رشد اقتصادی استفاده کرد. دولت می‌تواند با کاهش هزینه‌ها، به کاهش تورم کمک کند.

یکی دیگر از راه‌های مقابله با رکود تورمی، دستکاری نرخ بهره است؛ با این سیاست مقدار پول در گردش کاهش می‌یابد و به رشد اقتصادی کمک می‌شود.

تلاش برای کاهش بیکاری از طریق سیاست‌های مختلف، یکی دیگر از راه‌های مقابله با رکود تورمی است. با این حال در اینجا خطر شکل گیری تورم داخلی وجود دارد.

به طور کلی ارز‌های دیجیتال این پتانسیل را دارند که به طورمستقیم با رکود تورمی مبارزه کنند. عموم افراد از این طریق می‌توانند در تجارت‌های جهانی شرکت کنند و به بازار‌های مالی جهانی دسترسی داشته باشند. همین امر در نهایت رشد پایداری ایجاد می‌کند.

سوالات متداول