راه‌های گوناگونی برای حل مسئله مقیاس‌پذیری بیت کوین ارائه شده است که یکی از آن‌ها شبکه لایتنینگ (Lightning Network) نام دارد. شبکه لایتنینگ یک پروتکل لایه دو است که شرایط لازم برای انجام سریع و ارزان تراکنش‌ها را برای کاربران فراهم و مشکل مقیاس‌پذیری بیت کوین را برطرف می‌کند. در این مقاله از رمزینکس می‌خواهیم شما را با این شبکه، عملکرد، مزایا و معایب آن آشنا کنیم.
شبکه لایتنینگ چیست؟
شبکه لایتنینگ یک راه‌حل لایه دوم محسوب می‌شود که در سال ۲۰۱۵ توسط جوزف پون و تادئوس درایجا برای مشکل مقیاس‌پذیری بیت کوین پیشنهاد شد. این شبکه با فعال کردن تراکنش‌های خارج از بلاک چین، به کاربران اجازه می‌دهد تا پرداخت‌هایی را انجام دهند که بلافاصله در بلاک چین بیت کوین ثبت نمی‌شوند. این امر بار شبکه اصلی را کاهش می‌دهد و امکان تراکنش‌های سریع‌تر، ارزان‌تر و خصوصی‌تر را فراهم می‌کند. با افزایش کارایی و پذیرش بیشتر بیت‌کوین به‌عنوان یک وسیله پرداخت، تقاضا برای آن افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند به طور مستقیم بر قیمت بیت‌کوین تاثیر مثبت بگذارد.
شبکه لایتنینگ به عنوان یک تحول انقلابی در دنیای ارزهای دیجیتال با پتانسیل تغییر نحوه استفاده از بیت کوین برای تراکنش‌های روزمره مورد استقبال قرار گرفته است.
چرا شبکه لایتنینگ ایجاد شد؟
شبکه بیت کوین به دلیل محدودیت اندازه ۱ مگابایتی بلاک و زمان استخراج هر بلاک که تقریبا ۱۰ دقیقه است، تنها می‌تواند حدود ۷ تراکنش در ثانیه (TPS) را پردازش کند که در مقایسه با سیستم‌های پرداخت سنتی مانند ویزا که می‌توانند هزاران تراکنش را در ثانیه انجام دهند بسیار کمتر است. پس اگر قرار است بیت کوین به عنوان ابزار مبادله برای تراکنش‌های روزمره عمل کند، باید بتواند حجم بسیار بیشتری از تراکنش‌ها را به سرعت و مقرون‌به‌صرفه انجام دهد. این نیاز به مقیاس‌پذیری همان چیزی است که منجر به توسعه شبکه لایتنینگ شد.
شبکه لایتنینگ چگونه کار می‌کند؟
در شبکه، دو طرف – مثلا رضا و علی – تصمیم می‌گیرند که مرتبا با یکدیگر تبادل مالی داشته باشند. آن‌ها به جای پردازش هر تراکنش در بلاک چین بیت کوین، یک کانال پرداخت باز می‌کنند. برای انجام این کار، رضا و علی ابتدا باید روی مقدار اولیه بیت کوین برای تامین مالی کانال توافق کنند.
آن‌ها هر کدام این مبلغ را به یک کیف پول چند امضایی واریز می‌کنند که نوعی کیف پول دیجیتال است که برای تایید هر تراکنش به امضای رضا و علی نیاز دارد. این تراکنش سپرده اولیه که وجوه موجود در کانال را قفل می‌کند، در بلاک چین بیت کوین ثبت می‌شود. این تراکنش کانال را ایجاد و زمینه را برای معاملات off-chain فراهم می‌کند. رضا و علی پس از باز شدن کانال پرداخت می‌توانند تعداد نامحدودی تراکنش خارج از بلاکچین انجام دهند.
مزایای شبکه لایتنینگ
به غیر از سرعت بالای تراکنش‌ها، یکی دیگر از مزیت‌های اصلی شبکه لایتنینگ مقرون‌به‌صرفه بودن آن است. در بلاکچین بیت کوین، کارمزد تراکنش‌ها می‌تواند بسیار گران شود، به ویژه زمانی که شبکه شلوغ است. شبکه لایتنینگ این هزینه‌ها را با انجام تراکنش‌هایی که در آن کارمزدها حداقل یا حتی ناچیز است، کاهش می‌دهد.
این امر امکان اجرای ریز تراکنش‌ها را فراهم می‌کند، که در غیر این صورت به دلیل کارمزدهای بالا غیرممکن هستند، و در نتیجه موارد استفاده جدیدی مانند انعام و سایر خدمات مرتبط با پرداخت‌های خرد را امکان‌پذیر می‌کند. این شبکه همچنین حریم خصوصی را هم بهبود می‌دهد. چرا که فقط باز و بسته شدن کانال‌های پرداخت در بلاک چین قابل مشاهده است و جزئیات هر تراکنش پنهان می‌ماند.
جدول زیر مزایای این شبکه را نشان می‌دهد:
| مزایا | توضیحات |
|---|---|
| سرعت بالا | تراکنش‌های لایتنینگ تقریبا آنی انجام می‌شوند. |
| هزینه کمتر | کارمزد تراکنش‌ها در شبکه لایتنینگ به مراتب کمتر از شبکه اصلی بیت کوین است. |
| مقیاس‌پذیری | به دلیل پردازش تراکنش‌ها در خارج از زنجیره اصلی، امکان انجام تعداد زیادی تراکنش فراهم می‌شود. |
| کاهش بار شبکه اصلی | شبکه لایتنینگ باعث کاهش ترافیک شبکه اصلی بیت کوین می‌شود. |
| مناسب برای پرداخت‌های خرد | امکان انجام پرداخت‌های خرد و میکروترکنش‌ها با هزینه بسیار کم را فراهم می‌کند. |
| امنیت بالا | تراکنش‌ها همچنان توسط شبکه اصلی بیت کوین و قراردادهای هوشمند محافظت می‌شوند. |
| تعامل با سایر بلاک‌چین‌ها | امکان همکاری و تعامل با دیگر شبکه‌ها و ارزهای دیجیتال را دارد. |
چالش‌ها و محدودیت‌های شبکه لایتنینگ
یکی از چالش‌های اصلی، امنیت است. از آنجایی که شبکه خارج از بلاک چین فعالیت می‌کند، از کاربران می‌خواهد که برای نظارت بر کانال‌های پرداخت خود آنلاین بمانند. این مسئله نیاز به هوشیاری مداوم را می‌طلبد، البته که ممکن است بعضی از کاربران قادر به نظارت مداوم بر کانال‌های خود نباشند. علاوه بر این، ریسک باگ و آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری نیز وجود دارد که می‌توانند مورد سوءاستفاده قرار گیرند و به از دست دادن احتمالی پول ختم شوند.
نقدینگی چالش مهم دیگری برای شبکه لایتنینگ است. برای این که شبکه به خوبی کار کند، باید بیت کوین کافی در کانال‌های پرداخت قفل شده باشد تا تراکنش‌ها اجرا شوند. با این حال، کاربران ممکن است تمایلی به قفل کردن مقادیر زیاد بیت کوین در کانال‌ها نداشته باشند، به خصوص اگر درباره آینده تراکنش‌ها نامطمئن باشند. نقدینگی ناکافی می‌تواند منجر به تراکنش‌های ناموفق یا ناتوانی در مسیریابی موثر پرداخت‌ها شود.
پذیرش گسترده شبکه لایتنینگ توسط کاربران برای موفقیت آن ضروری است اما پیچیدگی فنی شبکه می‌تواند مانعی برای این امر باشد. راه‌اندازی و مدیریت کانال‌های پرداخت مستلزم سطح معینی از دانش فنی است که ممکن است کاربران مبتدی را از این فناوری منصرف کند.
جمع‌بندی
شبکه لایتنینگ آماده یک رشد قابل توجه است. از آنجایی که امروزه کاربران، مشاغل و توسعه‌دهندگان بیشتری از این فناوری استقبال می‌کنند، این شبکه احتمالا شاهد پذیرش گسترده‌تر در بین افراد و امکانات پیشرفته‌تر خواهد بود. هر روزه قابلیت همکاری بین بلاک‌چین‌های مختلف بهبود پیدا می‌کند و ممکن است فراتر از بیت کوین گسترش یابد.
سوالات رایج
آیا استفاده از شبکه لایتنینگ امن است؟
بله، شبکه لایتنینگ از پروتکل‌های امنیتی قوی برخوردار است، اما همچنان ممکن است خطراتی مانند حملات دوطرفه وجود داشته باشد.
چگونه می‌توان از شبکه لایتنینگ استفاده کرد؟
برای استفاده از شبکه لایتنینگ، کاربران باید یک کیف پول سازگار با این شبکه داشته باشند و یک کانال پرداخت با دیگران باز کنند.
منابع: investopedia | coinbase | cointelegraph
نظرات کاربران
محمد امین وزیری
۵ آذر ۱۴۰۳ در ۰۳:۱۹سلام خسته نباشید آیا لایتنینگ به تنکیپر وصل کرد ایا
سپهر صانعی
۱۳ آذر ۱۴۰۳ در ۰۸:۳۳خیر، با توجه به این که تون‌کیپر برای شبکه تون توسعه یافته است، امکان استفاده از لاتنینگ با آن وجود ندارد.