امنیت بیت کوین چگونه تامین می‌شود؟ بررسی جامع امنیت بیت کوین

امنیت بیت کوین؛ آیا بیت کوین امن است؟

بیت کوین به لطف معماری غیرمتمرکز و فناوری بلاکچین، یکی از امن‌ترین سیستم‌های مالی دیجیتال جهان شناخته می‌شود. شبکه‌ای که روزانه بیش از ۵۰۰ هزار تراکنش را پردازش می‌کند و میلیاردها دلار ارزش را بدون نیاز به بانک، واسطه یا نهاد مرکزی منتقل می‌سازد، طبیعتاً باید از زیرساختی بسیار قدرتمند برخوردار باشد. حجم بالای کاربرانی که امروز بیت کوین را برای پرداخت، سرمایه‌گذاری و انتقال ارزش انتخاب می‌کنند، نشان می‌دهد ساختار امنیت شبکه بیت کوین در عمل کارآمد بوده و تا امروز هیچ تراکنش تأییدشده‌ای در این شبکه دچار دستکاری، حذف یا جعل نشده است.

فناوری بلاکچین مهم‌ترین دلیل این سطح از امنیت است. ساتوشی ناکاموتو با طراحی بیت کوین روی یک دفترکل توزیع‌شده، انتقال ارزش را از کنترل نهادهای متمرکز خارج کرد و وظیفه تأیید تراکنش‌ها را به هزاران نود و ماینر مستقل سپرد. این طراحی باعث می‌شود هک شبکه بیت کوین یا تغییر یک رکورد ثبت‌شده تقریباً غیرممکن باشد، زیرا کوچک‌ترین تغییر باید توسط کل شبکه تأیید شود.

بنابر سه‌گانه بلاکچین، تمرکززدایی، امنیت و مقیاس‌پذیری، هیچ شبکه‌ای نمی‌تواند هر سه را به‌طور کامل و هم‌زمان داشته باشد. بیت کوین در این میان امنیت و تمرکززدایی را در اولویت قرار داده است؛ به همین دلیل سرعت تراکنش‌ها گاهی قربانی می‌شود، اما لایه امنیتی شبکه به‌مراتب قوی‌تر و پایدارتر از هر سیستم مالی متمرکز است.

با وجود تمام این مزایا، همچنان این سؤال برای بسیاری از کاربران باقی می‌ماند که امنیت بیت کوین دقیقاً چگونه تأمین می‌شود و چه چیزی مانع هک شدن شبکه می‌شود؟ در ادامه همین عوامل را به صورت تخصصی و مرحله‌به‌مرحله بررسی می‌کنیم. حال با تمام تفاسیر فوق، امنیت بیت کوین چگونه تامین می‌شود؟

آیا بیت کوین قابل اعتماد است؟

همانطور که گفته شد، بیت کوین در صدر ارزهای دیجیتال بازار قرار دارد و به لطف فناوری بلاکچین تا به حال مورد سرقت و دستکاری واقع نشده است. حال با این تفاسیر، امنیت بیت کوین چگونه تامین می‌شود؟ در ادامه به ۳ مورد حیاتی که امنیت بیت کوین را تامین کرده‌اند، پرداخته‌ایم.

۱. هش تراکنش‌ها

هشینگ اولین راهکار امنیتی بیت کوین است.

هنگامی که یک شخص، یک کوین BTC را در شبکه بیت کوین به شخص دیگری ارسال می‌کند، این تراکنش به عنوان یک ورودی وارد تابع هش بلاکچین بیت کوین می‌شود و به صورت رشته‌ای از حروف و اعداد تصادفی نمایش داده می‌شود. این رشته تصادفی از حروف و اعداد را «هش» می‌نامند؛ یک کد منحصربه‌فرد غیرقابل حدس.

در سال ۱۹۹۵، سازمان امنیت ملی آمریکا برای اولین بار به یک الگوریتم هش دست پیدا کرد و آن را SHA-۰۱ نامید. در حال حاضر الگوریتم هشی که بیت کوین از آن برای امنیت شبکه خود استفاده می‌کند SHA-۲۵۶ نام دارد که طول هر رشته آن ۲۵۶ کاراکتر متشکل از ترکیب تصادفی حروف و اعداد است.

فرایند هش که امنیت بیت کوین را در اولین مرحله تامین می‌کند، در واقع تبدیل کردن یک پیام واضح به یک کد محرمانه است. برای مثال می‌خواهیم کلمه «درخت» که به انگلیسی «Tree» می‌شود در قالب هش برای دوست خود ارسال کنید. برای رمزنگاری آن هم از الگوریتم هش SHA-۲۵۶ استفاده می‌کنید. پس از وارد کردن کلمه درخت در تابع هش فوق، رشته زیر به عنوان خروجی بدست خواهد آمد.

«dc9c5edb8b2d479e697b4b0b8ab874f32b325138598ce9e7b759eb8292110622»

تصویری که در بالا نیز قرارداده شده است، جدولی از تراکنش‌های ناموفق اخیر شبکه است که با اندکی تامل خواهید دید که چطور تمام اطلاعات تراکنش، به یک هش برگشت‌ناپذیر تبدیل شده است. هش هر بلاک، به عنوان شناسه روی بلاک بعدی می‌نشیند و این چنین تمام تراکنش‌های شبکه تا اولین آن‌ها، قابل ردیابی خواهد بود و هیچکس نمی‌تواند در این داده‌ها خللی ایجاد کند.

۲. استخراج بیت کوین

فرایند استخراج BTC خود یکی از راهکارهای تامین امنیت بیت کوین است. یکی از سخت‌ترین کارها در حال حاضر، استخراج بیت کوین است؛ زیرا با صرف انرژی و زمان زیاد، در رقابت با میلیون‌ها ماینر دیگر، در تلاشید تا «نانس» بلاک را پیدا کنید؛ عددی منحصربه‌فرد و پیچیده که برای پیدا کردنش نیاز به انجام معادلات پیچیده ریاضی توسط دستگاه‌های مایننیگ دارید.

استخراج بیت کوین توسط ماینرها صورت می‌گیرد. این دستگاه‌های استخراج در تلاش هستند تا عددی را که قفل بلاک بعدی را باز می‌کند و اجازه می‌دهد این بلاک به قبلی‌ها اضافه شود، پیدا کنند و به ازای تلاشی که کرده‌اند، به عنوان پاداش بیت کوین دریافت کنند. حال پیدا کردن این نانس خود از تابع هش سخت‌تر است؛ زیرا عددی به شدت تصادفی است که حتی پیدا کردن مقداری نزدیک به عدد اصلی نیز توسط شبکه پذیرفته می‌شود!

پس از پیدا کردن نانس، این عدد وارد تابع هش شده، رشته تصادفی که در بالا آن را با یک مثال شرح دادیم را تولید و به عنوان یک شناسه در بلاک ثبت می‌کند. جالب است بدانید که تابع هش یک تابع بازگشت‌ناپذیر است؛ یعنی حتی با دانستن خروجی، حدس ورودی امکان‌ناپذیر خواهد بود.

۳. الگوریتم اثبات کار بیت کوین

تراکنش‌ها پس از آن که انجام می‌شوند، وارد یک بلاک با بیش از ۲ هزار تراکنش تایید نشده می‌شوند. این بلاک، همانطور که گفته شد، توسط یک پازل رمزنگاری شده بسیار پیچیده که فقط دستگاه‌های قوی استخراج قادر به حل کردن آن هستند، قفل شده است. اینجاست که استخراج‌کنندگان با دستگاه‌های ماینینگ خود وارد بازی می‌شوند؛ این ماینرها در رقابت با یکدیگر هستند تا با استفاده از الگوریتمی به عنوان «اثبات کار» این معما پیچیده را حل کنند. اولین ماینری که بتواند این معما پیچیده را حل کند و یک بلاک به زنجیره شبکه بیت کوین اضافه کند، براساس تلاشی که برای حل این پیچیدگی کرده، پاداش دریافت می‌کند.

جمع‌بندی

امنیت بیت کوین حاصل یک معماری چندلایه و دقیق است؛ معماری‌ای که بر پایه بلاکچین، الگوریتم‌های رمزنگاری، هزاران نود فعال و اجماع اثبات کار ساخته شده و تا امروز حتی یک تراکنش تأییدشده در آن دستکاری نشده است. هشینگ، استخراج و قدرت پردازشی عظیم شبکه باعث می‌شود حملاتی مانند ۵۱ درصد، جعل تراکنش، سانسور داده‌ها یا هک شبکه عملاً غیرممکن باشد. با این حال نباید فراموش کنیم که امنیت کامل فقط وابسته به شبکه نیست و بخش مهمی از آن به رفتار کاربر، نوع کیف پول و انتخاب صرافی معتبر بستگی دارد.

در تحلیل بیت کوین از نگاه امنیت، روشن است که بزرگ‌ترین ریسک‌ها نه در لایه شبکه، بلکه در لایه‌های بیرونی مانند صرافی‌های متمرکز، فیشینگ، بدافزارها و مدیریت اشتباه کلید خصوصی رخ می‌دهد. بنابراین بیت کوین به‌عنوان یک پروتکل امن عمل می‌کند، اما امنیت دارایی کاربران به انتخاب‌های آنان وابسته است.

این ساختار مقاوم، تصویری روشن از آینده بیت کوین ارائه می‌دهد؛ آینده‌ای که در آن امنیت بالا، پذیرش گسترده و ثبات شبکه می‌تواند نقش مهمی در تبدیل شدن بیت کوین به یک دارایی جهانی و ضدتورمی داشته باشد. اگرچه چالش‌هایی مانند مقیاس‌پذیری، حملات نوین یا کامپیوترهای کوانتومی در سال‌های آینده مطرح خواهند شد، اما ماهیت قابل‌ارتقای پروتکل بیت کوین و حضور جامعه فعال توسعه‌دهندگان، زمینه لازم برای مقابله با این تهدیدها را فراهم می‌کند.

بنابراین، اگر ساختار شبکه را بررسی کنیم، بیت کوین یکی از امن‌ترین سیستم‌های مالی جهان است. اما اگر امنیت دارایی خود را می‌خواهیم تضمین کنیم، باید از کیف‌پول امن، صرافی معتبر و مدیریت صحیح کلید خصوصی استفاده کنیم؛ زیرا امنیت کامل بیت کوین تنها زمانی معنا پیدا می‌کند که امنیت کاربر نیز در سطح مطلوب باشد.

سوالات متداول

1.  آیا امکان حمله ۵۱ درصد به بیت کوین وجود دارد؟
   حمله ۵۱ درصد از نظر تئوری ممکن است، اما در عمل تقریباً غیرممکن است؛ زیرا قدرت پردازشی شبکه بیت کوین بین ده‌ها هزار ماینر مستقل توزیع شده و هزینه اجرای چنین حمله‌ای از بودجه بسیاری از دولت‌ها هم بالاتر است.
2.  آیا بیت کوین تاکنون هک شده است؟
   خیر. از سال ۲۰۰۹ تاکنون هیچ تراکنش تأییدشده‌ای در شبکه بیت کوین هک، دستکاری یا برگشت داده نشده است. تمام هک‌های مشهور مربوط به صرافی‌ها و کیف پول‌های متمرکز بوده، نه خود شبکه.
3.  چه چیزی دلیل اصلی امنیت بالای بیت کوین است؟
   ترکیب سه عامل:
   ۱) تعداد بالای نودها و غیرمتمرکز بودن
   ۲) الگوریتم SHA-256 و قدرت هش عظیم شبکه
   ۳) الگوریتم اثبات کار (PoW) که حمله را بسیار پرهزینه می‌کند.
4.  آیا دولت‌ها می‌توانند بیت کوین را متوقف یا نابود کنند؟
   تقریباً خیر. بیت کوین سرور مرکزی ندارد و هزاران نود در ده‌ها کشور آن را اجرا می‌کنند؛ بنابراین حتی با محدودیت‌های دولتی، شبکه جهانی به فعالیت ادامه می‌دهد.
5.  آیا حملات کوانتومی برای بیت کوین خطرناک هستند؟
   در حال حاضر خیر. فناوری کوانتومی هنوز به توان محاسباتی لازم برای شکستن SHA-256 نرسیده و در صورت پیشرفت، بیت کوین قابلیت ارتقا به الگوریتم‌های مقاوم در برابر کوانتوم را دارد.
6.  چه عواملی امنیت شبکه بیت کوین را نسبت به آلت‌کوین‌ها بیشتر می‌کند؟
   قدرت هش چندین برابر بزرگ‌تر، تعداد نودهای بیشتر و توزیع جغرافیایی گسترده‌تر. بسیاری از آلت‌کوین‌ها متمرکزتر هستند و سطح امنیت پایین‌تری دارند.
7.  آیا نگهداری بیت کوین در صرافی امن است؟
   شبکه بیت کوین امن است، اما نگهداری در صرافی همیشه ریسک دارد. بهترین روش نگهداری، کیف پول امن (ترجیحاً سخت‌افزاری) و احراز هویت دو مرحله‌ای است.
8.  آیا امکان دستکاری یا سانسور تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین وجود دارد؟
   خیر. به دلیل توزیع شدن قدرت تأیید تراکنش‌ها بین هزاران ماینر، هیچ نهاد مرکزی امکان سانسور یا حذف تراکنش را ندارد.
9.  مهم‌ترین تهدید واقعی برای کاربران بیت کوین چیست؟
   بیشترین تهدید نه برای شبکه، بلکه برای کاربر است: فیشینگ، کیف پول‌های تقلبی، بدافزارها و صرافی‌های نامعتبر. امنیت فردی مهم‌تر از امنیت شبکه است.
10.  آیا بیت کوین در برابر تورم امن است؟
    بله. عرضه محدود ۲۱ میلیون واحد و غیرقابل چاپ بودن بیت کوین باعث می‌شود برخلاف ارزهای فیات، دچار تورم نسخه‌برداری یا چاپ پول نشود.