ریاضیات ساده بیت کوین: عرضه محدود در برابر تقاضای نامحدود
بیت کوین بر پایه یک قانون بنیادین بنا شده است؛ سقف عرضه آن ۲۱ میلیون واحد است که غیرقابل تغییر و در پروتکل آن تعبیه شده است. این محدودیت، بیت کوین را به یک دارایی کمیاب تبدیل میکند، درست مثل طلا. خالق ناشناس بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو، این سقف را برای ایجاد کمیابی و محافظت در برابر تورم پولهای فیات تعیین کرد. این ویژگی بیت کوین، آن را از پولهای سنتی متمایز میکند که بانکهای مرکزی میتوانند هر زمان که بخواهند، عرضه آنها را افزایش دهند. این محدودیت ذاتی، کمیابی بیت کوین را تضمین میکند و آن را به طلای دیجیتال تبدیل کرده است.
با توجه به جمعیت بیش از ۸ میلیارد نفری جهان در زمان نگارش این مقاله (مرداد ۱۴۰۴)، اگر تمام ۲۱ میلیون بیت کوین استخراج شود، به طور میانگین به هر نفر تنها ۰.۰۰۲۶۲۵ بیت کوین میرسد. با وجود سقف ۲۱ میلیون واحدی، به دلیل نحوه گرد کردن پاداشها در کد بیت کوین، ممکن است عرضه نهایی کمی کمتر از این عدد باشد. (≈ ۲۰,۹۹۹,۹۹۹.۹۷۶۹ BTC) روند استخراج تا حدود سال ۲۱۴۰ ادامه خواهد داشت، زمانی که تمام بیت کوینها به چرخه وارد میشوند.

چه کسانی صاحب بیت کوین هستند؟
توزیع بیتکوین در جهان نشان میدهد که تنها بخش بسیار کوچکی از مردم موفق به داشتن یک واحد کامل از این دارایی دیجیتال هستند. طبق دادههای سال ۲۰۲۵، حدود ۹۸۳ هزار آدرس دستکم یک بیتکوین در اختیار دارند اما چون بسیاری از این آدرسها متعلق به صرافیها یا نهادها هستند و یک فرد یا شرکت میتواند چندین آدرس داشته باشد، تخمین زده میشود که تعداد واقعی افراد یا نهادهای یکتایی که صاحب یک بیتکوین کامل هستند، چیزی در حدود ۸۰۰ تا ۸۵۰ هزار نفر/نهاد باشد. این رقم در مقایسه با جمعیت بیش از ۸ میلیاردی جهان، سهمی ناچیز در حد ۰.۰۱ تا ۰.۰۲ درصد را تشکیل میدهد و حتی در میان فعالان بازار کریپتو نیز کمتر از ۰.۲ درصد توانستهاند چنین جایگاهی به دست آورند.
باشگاه یک بیتکوینیها چقدر بزرگ است؟
با وجود رشد تعداد دارندگان بیتکوین در سالهای اخیر، توزیع این دارایی همچنان بسیار متمرکز باقی مانده است. نزدیک به ۹۰ درصد از کل عرضه بیتکوین تنها در اختیار ۱.۸ درصد از آدرسها قرار دارد و جالبتر اینکه فقط چهار آدرس بزرگ حدود ۱۴ درصد کل بیتکوینها را کنترل میکنند. همچنین بررسیها نشان میدهد که ۱۰۰ آدرس برتر شبکه بیش از نصف (۵۸ درصد) از کل بیتکوین موجود را در اختیار دارند.
این آمارها نشان میدهد که خرید بیت کوین کامل یک دستاورد است و در عین حال، بخش بزرگی از ثروت در بازار بیتکوین در دست گروهی کوچک از سرمایهگذاران یا نهادهای بزرگ قرار دارد.

نهنگها و موسسات در حال بلعیدن عرضه هستند
شرکتهای بزرگی مانند مایکرو استراتژی (MicroStrategy) به طور مداوم در حال انباشت بیت کوین هستند. مایکرو استراتژی تا آگوست ۲۰۲۵، بیش از ۶۲۸,۹۴۶ بیت کوین در اختیار دارد. این شرکت حتی با انتشار اوراق قرضه قابل تبدیل و سهام جدید، به خرید بیت کوین ادامه میدهد. این نهادها با قدرت خرید بالای خود، عرضه در دسترس برای خرده سرمایهگذاران را بهشدت کاهش میدهند.
از سوی دیگر صندوقهای ETF وجود دارند. تا اواسط مرداد ۱۴۰۴، در بازار آمریکا ۱۲ صندوق اسپات بیتکوین فعال هستند و در مجموع حدود ۱.۳ میلیون BTC معادل ۶.۲درصد از عرضه کل را در اختیار دارند. از این میان، صندوق IBIT (BlackRock) با داشتن تقریبا ۷۴۹ هزار BTC (۳.۵۷درصد از عرضه) پیشتاز است در حالی که صندوقهای Fidelity (FBTC) و Grayscale (GBTC) هم به ترتیب با ۲۰۱ هزار BTC (۰.۹۶درصد) و ۱۸۰ هزار BTC (۰.۸۶درصد) در رتبههای بعدی قرار دارند. حضور گسترده این صندوقها، بخش قابلتوجهی از بیتکوینهای در گردش را جدا کرده و نشاندهنده تمرکز چشمگیر تقاضای نهادی در بازار است.
در گذشته، بازار بیت کوین عمدتا تحت تاثیر سرمایهگذاران خرد و ماینرها بود اما حالا شرکتهای بزرگ و به ویژه صندوقهای ETF اسپات بیت کوین به بازیگران اصلی تبدیل شدهاند. این نهادها با قدرت خرید عظیم خود، بیت کوین را با سرعتی بسیار بیشتر از آنچه استخراج میشود جذب میکنند. تقاضای نهادی علاوه بر تشدید ذاتی کمیابی بیت کوین، پویایی بازار را هم به شکلی تغییر میدهد که دستیابی به یک واحد کامل برای سرمایهگذاران عادی بهمراتب دشوارتر از قبل میشود. این وضعیت به یک رقابت تسلیحاتی برای انباشت بیت کوین شباهت دارد.

بیت کوینهای گمشده را فراموش نکنید
تخمین زده میشود که بین ۲.۳ میلیون تا ۳.۷ میلیون بیت کوین برای همیشه از چرخه خارج شدهاند. برخی گزارشها این عدد را تا ۴ میلیون بیت کوین هم برآورد میکنند. این میزان، حدود ۱۱ تا ۱۸ درصد از کل عرضه ثابت ۲۱ میلیون واحدی بیت کوین را شامل میشود. این بیت کوینها به دلایل مختلفی مانند گمشدن کلیدهای خصوصی، ارسال به آدرسهای اشتباه یا حتی از دست رفتن دسترسی به کیف پولها، غیرقابل استفاده شدهاند. بیت کوینهای استخراجشده توسط ساتوشی ناکاموتو (حدود ۱ میلیون واحد) که هرگز جابهجا نشدهاند هم در این دسته قرار میگیرند.
این بیت کوینهای از دست رفته، به طور موثر از عرضه قابل استفاده کسر میشوند و کمیابی بیت کوین را حتی از سقف ۲۱ میلیون واحد هم بیشتر کردهاند. عرضه موثر در گردش، کمتر از ۲۱ میلیون واحد است که فشار صعودی بر قیمت را تشدید کرده و دستیابی به یک واحد کامل را دشوارتر میسازد. ساتوشی ناکاموتو به این نکته اشاره کرده بود که بیت کوینهای ازدسترفته، ارزش بیت کوینهای باقیمانده را افزایش میدهند.
گم شدن سکهها فقط ارزش سکههای بقیه را کمی بالاتر میبرد. فکر کنید این یک هدیه به همه است.

چرا سال ۲۰۲۵ یک نقطه عطف است؟
رویداد هاوینگ بیت کوین در تاریخ ۱۹ آپریل ۲۰۲۴ رخ داد. این رویداد، پاداش استخراج بلاکها را از ۶.۲۵ بیت کوین به ۳.۱۲۵ بیت کوین کاهش داد و نرخ تولید بیت کوینهای جدید را نصف کرد. هاوینگ یک شوک عرضه برنامهریزیشده است که به طور ذاتی کمیابی بیت کوین را افزایش میدهد. به طور تاریخی، ۱۲ تا ۱۸ ماه پس از هر هاوینگ، بازار بیت کوین شاهد یک روند صعودی قوی بوده است که قیمت به اوج جدیدی میرسد. این دوره صعودی، دقیقا مصادف با سال ۲۰۲۵ میشود. با توجه به این الگوهای تاریخی و کاهش عرضه جدید، افزایش قیمت بیت کوین در این دوره، خرید یک واحد کامل را دشوارتر از همیشه میکند.
سال ۲۰۲۵ به دلیل همافزایی دو عامل کاهش عرضه جدید ناشی از هاوینگ و افزایش بیسابقه تقاضای نهادی، به یک نقطه عطف حیاتی تبدیل میشود. هاوینگ ۲۰۲۴ عرضه جدید بیت کوین را نصف کرده است و از نظر تاریخی، پس از هر هاوینگ، بازار شاهد رشد قیمتی قابل توجهی بوده است.
همزمان، تقاضای نهادی از طریق ETFها بهشدت افزایش یافته و بیت کوین را با سرعتی بیش از نرخ استخراج جذب میکند. این ترکیب فشار قیمتی قدرتمندی ایجاد میکند که میتواند قیمت بیت کوین را به سطوحی برساند که دستیابی به یک واحد کامل آن را به یک دستاورد بسیار نادر و رویایی تبدیل کند. این بار، بازار فقط به هاوینگ واکنش نشان نمیدهد بلکه به یک اکوسیستم مالی بالغتر و تشنه بیت کوین پاسخ میدهد.

آینده مالکیت بیت کوین: تمرکز بر «ساتوشی»
با افزایش قیمت بیت کوین، واحد شمارش دارایی به طور طبیعی از «بیت کوین» به «ساتوشی» تغییر خواهد کرد. یک ساتوشی کوچکترین واحد بیت کوین است و برابر با یک صد میلیونم بیت کوین (۰.۰۰۰۰۰۰۰۱ BTC) است. احتمالا در آیندهای نزدیک، داشتن چند میلیون ساتوشی بهجای یک بیت کوین کامل، یک دارایی بزرگ و قابلتوجه محسوب خواهد شد.
همانند سنت در دلار یا ریال در تومان، ساتوشی امکان انجام ریز معاملات و استفاده عملی از بیت کوین را در کاربردهای روزمره و شبکههای لایه دوم مانند لایتنینگ فراهم میکند. تمرکز بر ساتوشی بهعنوان واحد اصلی، نه یک تغییر صرف در شیوه شمارش بلکه نشاندهنده بلوغ و پذیرش گستردهتر بیت کوین است. این اتفاق به دموکراتیزهشدن دسترسی به بیت کوین کمک میکند و تضمین میکند که حتی با قیمتهای بسیار بالا، افراد همچنان میتوانند در این انقلاب مالی مشارکت داشته باشند و مالکیت هرچند اندک از این دارایی کمیاب را تجربه کنند.
نتیجهگیری
داشتن یک بیت کوین کامل به دلیل ریاضیات عرضه محدود، ورود بازیگران بزرگ و نهادی و بیت کوینهای گمشده، روزبهروز در حال تبدیلشدن به یک امتیاز انحصاری و رویایی است. پنجره فرصت برای پیوستن به این باشگاه در حال بستهشدن است. این اتفاقات بر قیمت و همچنین بر درک ما از مالکیت در دنیای ارزهای دیجیتال تاثیر میگذارد.
به نظر شما آیا هنوز برای رسیدن به یک بیت کوین کامل فرصت باقی است؟ استراتژی شما برای سرمایهگذاری در بیت کوین چیست؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
چرا بیت کوین را طلای دیجیتال مینامند؟
بیت کوین به دلیل عرضه محدود ۲۱ میلیون واحدی و مقاومت در برابر تورم، اغلب با طلا مقایسه میشود. مانند طلا، کمیابی ذاتی بیت کوین آن را به یک ذخیره ارزش قابلاعتماد در برابر کاهش ارزش پولهای فیات تبدیل کرده است.
آیا سقف ۲۱ میلیون واحدی بیت کوین قابل تغییر است؟
خیر، سقف ۲۱ میلیون واحدی بیت کوین در پروتکل آن تعبیه شده است. تغییر آن نیازمند اجماع اکثریت قریب به اتفاق شرکتکنندگان شبکه است که با توجه به اهمیت این محدودیت برای ارزش و یکپارچگی بیت کوین، بسیار بعید و غیرممکن به نظر میرسد.
بیت کوین چگونه استخراج میشود و چرا این فرایند مهم است؟
بیت کوین از طریق فرایند ماینینگ (استخراج) ایجاد میشود. ماینرها با استفاده از رایانههای قدرتمند، مسائل پیچیده ریاضی را حل میکنند تا تراکنشها را تایید و بلوکهای جدید را به بلاکچین اضافه کنند. این فرایند امنیت شبکه را تامین کرده و بیت کوینهای جدید را به چرخه اضافه میکند.
بزرگترین ریسکهای سرمایهگذاری در بیت کوین چیست؟
ریسکهای اصلی شامل نوسانات شدید قیمت، ریسک بازار متاثر از عرضه و تقاضا و عوامل کلان اقتصادی و همچنین ریسکهای مرتبط با نگهداری (مانند گمشدن کلیدهای خصوصی) است.
آیا تمام بیت کوینهای استخراجشده در گردش هستند؟
خیر. با وجود اینکه بیش از ۱۹.۸ میلیون بیت کوین استخراج شده است، تخمین زده میشود که میلیونها واحد به دلیل گمشدن کلیدهای خصوصی یا ارسال به آدرسهای غیرقابل دسترس، برای همیشه از چرخه خارج شدهاند.
اولین نفری باشید که نظر می دهید