صرافی غیر متمرکز چیست و چگونه کار میکند؟
صرافی غیر متمرکز یا DEX (Decentralized Exchange) بستری است که امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به واسطه یا نهاد مرکزی فراهم میکند. برخلاف صرافیهای متمرکز که کنترل دارایی کاربران در اختیار پلتفرم است، در DEXها کاربران کنترل کامل بر داراییها و کلید خصوصی خود دارند.
این نوع صرافیها معمولاً بر پایه قراردادهای هوشمند و در بستر بلاکچینهایی مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین یا سولانا ساخته شدهاند. در این ساختار، معاملات بهصورت مستقیم بین کیف پولهای کاربران انجام میشود و نیازی به ثبتنام، احراز هویت یا انتقال دارایی به کیف پول صرافی وجود ندارد.
یکی از مکانیزمهای رایج در DEXها، مدل بازارساز خودکار (AMM) است که با استفاده از استخرهای نقدینگی امکان تبادل توکنها را بدون نیاز به دفتر سفارشات فراهم میسازد. در این مدل، کاربران میتوانند با سپردهگذاری داراییهای دیجیتال، نقدینگی تأمین کرده و در ازای آن، پاداش دریافت کنند.
در یک نگاه ساده، مراحل کار صرافی غیر متمرکز شامل موارد زیر است:
- اتصال کیف پول کاربر به پلتفرم (مثلاً از طریق MetaMask)
- انتخاب جفت ارز مورد نظر برای تبادل
- تعیین مقدار ارز برای خرید یا فروش
- انجام تراکنش و ثبت آن در بلاکچین
سایت kriptomat در رابطه با صراقی غیر متمرکز نوشته است:
DEXs are a step in the evolution of a worldwide digital economy. In the long run, their weaknesses will be addressed and their benefits will be matched by traditional exchanges. Hybrid exchanges are already emerging, platforms that aim to offer the best of both worlds.
صرافیهای غیر متمرکز (DEX) گامی مهم در مسیر تکامل اقتصاد دیجیتال جهانی بهشمار میروند. در بلندمدت، ضعفهای فعلی آنها بهتدریج برطرف خواهد شد و مزایایشان نیز توسط صرافیهای سنتی مورد اقتباس قرار میگیرد. در همین راستا، صرافیهای هیبریدی نیز در حال ظهور هستند؛ پلتفرمهایی که تلاش میکنند بهترین ویژگیهای هر دو مدل متمرکز و غیر متمرکز را در یک ساختار واحد ارائه دهند.
https://kriptomat.io/cryptocurrencies/what-is-dex/
معرفی بهترین صرافی های غیر متمرکز؛ ۵ صرافی برتر
در این بخش، به معرفی برخی از برترین صرافیهای غیر متمرکز در بازار میپردازیم که هر کدام ویژگیها و مزایای خاص خود را دارند.
۱- یونی سواپ (Uniswap)

صرافی یونی سواپ، یکی از محبوبترین و پرکاربردترین صرافیهای غیر متمرکز (DEX) مبتنی بر بلاکچین اتریوم است که بعدا بلاکچینهای دیگر را هم به فهرست پشتیبانی اضافه کرد. این صرافی با استفاده از مدل بازارساز خودکار (AMM)، امکان تبادل توکنهای ERC-20 را با کارمزدهای پایین و سرعت بالا فراهم میکند. یونی سواپ به دلیل سهولت استفاده، نقدینگی بالا و تنوع توکنها، گزینهای ایدهآل برای کاربران مبتدی و حرفهای محسوب میشود.
۲- پنکیک سواپ (PancakeSwap)

پنکیک سواپ، یک صرافی غیر متمرکز دیگر مبتنی بر بلاکچین بایننس اسمارت چین است که با کارمزدهای بسیار پایین و سرعت بالا، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. البته پنکیک سواپ به مرور پشتیبانی از بلاکچینهای دیگر را هم توسعه داد. این صرافی نیز از مدل AMM استفاده و امکان تبدیل انواع توکن در شبکههای تحت پشتیبانی را فراهم میکند. پنکیک سواپ با ارائه ویژگیهای جذاب مانند فارمینگ، استخرهای نقدینگی و لاتاری، تجربهای لذتبخش و سودآور را برای کاربران رقم میزند.
۳- سوشی سواپ (SushiSwap)

۴- سوشی سواپ، یک فورک از یونی سواپ است که با ارائه پاداشهای بیشتر به کاربران و تمرکز بر حاکمیت جامعه، توانسته است جایگاه خود را در بازار پیدا کند. این صرافی غیر متمرکز نیز مبتنی بر بلاکچین اتریوم است و امکان تبادل توکنهای ERC-20 را فراهم میکند. سوشی سواپ با ارائه ویژگیهای مشابه یونی سواپ و اضافه کردن قابلیتهای جدید، گزینهای جذاب برای کاربران علاقهمند به مشارکت در تصمیمگیریهای صرافی است.
۵- کرو فایننس (Curve Finance)

کرو فایننس، یک صرافی غیر متمرکز تخصصی برای تبادل استیبل کوینها است. این صرافی با استفاده از الگوریتمهای خاص، امکان تبادل استیبل کوینها را با کمترین لغزش و کارمزد فراهم میکند. کرو فایننس به دلیل تمرکز بر استیبل کوینها و ارائه نرخهای تبادل بهینه، گزینهای مناسب برای کاربران علاقهمند به معامله این نوع داراییها است.
چگونه صرافی غیر متمرکز مناسب را انتخاب کنیم؟
با وجود تنوع صرافیهای غیر متمرکز در بازار، انتخاب صرافی مناسب میتواند چالشبرانگیز باشد. در این بخش، به بررسی فاکتورهای مهم در انتخاب صرافی غیر متمرکز میپردازیم تا بتوانید با توجه به نیازها و شرایط خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید.
فاکتورهای مهم در انتخاب صرافی غیر متمرکز
در انتخاب صرافی غیر متمرکز، باید به فاکتورهای مختلفی توجه کرد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- امنیت: امنیت یکی از مهمترین فاکتورها در انتخاب صرافی است. اطمینان حاصل کنید که صرافی مورد نظر از تدابیر امنیتی لازم مانند حسابرسی کد، ذخیرهسازی سرد داراییها و احراز هویت دو عاملی استفاده میکند.
- نقدینگی: نقدینگی بالا به معنای وجود حجم معاملات بالا و امکان انجام معاملات سریع و با مناسبترین قیمت ارز دیجیتال مناسب است. در انتخاب صرافی، به حجم معاملات و تعداد کاربران فعال در آن توجه کنید.
- کارمزدها: کارمزدهای معاملات در صرافیهای غیر متمرکز متفاوت است. قبل از انتخاب صرافی، کارمزدهای آن را بررسی کنید و مطمئن شوید که با شرایط شما سازگار است.
- تنوع توکنها: اگر قصد معامله طیف گستردهای از ارزهای دیجیتال را دارید، صرافی را انتخاب کنید که از تنوع توکنها و ارزهای دیجیتال DEX پشتیبانی میکند.
- سهولت استفاده: اگر مبتدی هستید، صرافی را انتخاب کنید که رابط کاربری ساده و کاربرپسندی دارد و استفاده از آن آسان است.
جدول مقایسه صرافی های غیر متمرکز برتر
برای مقایسه بهتر صرافیهای غیر متمرکز معرفی شده، میتوانید از جدول زیر استفاده کنید:
صرافی | بلاکچین اصلی | مزایا | معایب | مناسب برای |
---|---|---|---|---|
یونی سواپ | اتریوم | سهولت استفاده، نقدینگی بالا، تنوع توکنها | کارمزدهای متغیر | مبتدیان و حرفهایها |
پنکیک سواپ | بایننس اسمارت چین | کارمزدهای پایین، سرعت بالا، ویژگیهای جذاب | نقدینگی کمتر نسبت به یونی سواپ | کاربران علاقهمند به فارمینگ و استخرهای نقدینگی |
سوشی سواپ | اتریوم | پاداشهای بیشتر، حاکمیت جامعه | مشابه یونی سواپ | کاربران علاقهمند به مشارکت در تصمیمگیریها |
کرو فایننس | اتریوم | تبادل استیبل کوینها با کمترین لغزش و کارمزد | تنوع توکنها محدود به استیبل کوینها | کاربران علاقهمند به معامله استیبل کوینها |
بالانسر | اتریوم | ایجاد استخرهای نقدینگی سفارشی، انعطافپذیری بالا | پیچیدگی بیشتر | کاربران حرفهای و علاقهمند به مدیریت استخرهای نقدینگی |
QuickSwap | Polygon | سرعت بالا، کارمزدهای پایین، سازگاری با اتریوم | نقدینگی کمتر از یونی سواپ | کاربران Polygon و علاقهمندان به سرعت و کارمزد پایین |
Serum | Solana | سرعت بسیار بالا، کارمزدهای بسیار پایین، قابلیتهای پیشرفته | پیچیدگی بیشتر، نیاز به کیف پول Solana | کاربران حرفهای و علاقهمندان به سرعت و کارمزد پایین |
Trader Joe | Avalanche | سرعت بالا، کارمزدهای پایین، تجربه کاربری خوب | نقدینگی کمتر از یونی سواپ | کاربران Avalanche و علاقهمندان به سرعت و کارمزد پایین |
با توجه به این فاکتورها و مقایسه بهترین صرافی های غیر متمرکز مختلف، میتوانید صرافی مناسب را انتخاب کنید و با خیال راحت وارد دنیای معاملات ارزهای دیجیتال شوید.

معایب و ریسکهای استفاده از صرافیهای غیر متمرکز
با وجود مزایای متعددی که DEXها دارند، استفاده از آنها کاملاً بدون ریسک نیست. کاربران پیش از ورود به دنیای صرافیهای غیر متمرکز باید با چالشها و معایب احتمالی آنها آشنا باشند تا بتوانند تصمیم آگاهانهتری بگیرند.
۱. نبود پشتیبانی و بازیابی حساب
در صرافیهای متمرکز، در صورت فراموشی رمز عبور یا بروز مشکل، پشتیبانی کاربران به کمک میآید. اما در DEX، مسئولیت کامل امنیت کیف پول بر عهده خود کاربر است و در صورت گم کردن کلید خصوصی یا Seed Phrase، بازیابی حساب عملاً غیرممکن خواهد بود.
۲. ریسک قراردادهای هوشمند
عملکرد صرافیهای غیر متمرکز مبتنی بر کدهای قرارداد هوشمند است. اگر این کدها دارای باگ یا آسیبپذیری امنیتی باشند، ممکن است منجر به از دست رفتن داراییها یا سوءاستفاده هکرها شود. حتی در صرافیهای مشهور نیز سابقه چنین اتفاقاتی وجود داشته است.
۳. کمبود نقدینگی در برخی توکنها
برخی از جفتارزها در DEXها نقدینگی کافی ندارند که باعث افزایش لغزش قیمتی (Slippage) و دشواری در انجام معاملات با حجم بالا میشود.
۴. نبود نظارت و افزایش احتمال کلاهبرداری
از آنجا که نظارتی بر لیست شدن توکنها در DEX وجود ندارد، هر کسی میتواند یک توکن تقلبی یا بدون پشتوانه را در یک صرافی غیر متمرکز ایجاد کند. بسیاری از پروژههای بیارزش یا حتی کلاهبرداریهای موسوم به “راگ پول” (Rug Pull) از همین بسترها استفاده میکنند.
۵. پیچیدگی برای کاربران مبتدی
استفاده از DEX نیازمند آشنایی با مفاهیم اولیه کیف پول دیجیتال، قراردادهای هوشمند و هزینههای تراکنش (Gas Fee) است. کاربران تازهکار ممکن است در این محیط سردرگم شوند و اشتباهاتی مرتکب شوند که جبران آنها دشوار است.
جمعبندی

صرافیهای غیر متمرکز به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای فناوری بلاکچین، انقلابی در نحوه خرید ارز دیجیتال و انجام معاملات ایجاد کردهاند. این صرافیها با ارائه مزایایی مانند امنیت بالا، حفظ حریم خصوصی، دسترسی جهانی، کارمزدهای پایین و تنوع توکنها، گزینهای جذاب برای کاربران علاقهمند به معاملات آزاد و بدون واسطه هستند.
با این حال، در انتخاب صرافی غیر متمرکز مناسب، باید به فاکتورهای مهمی مانند امنیت، نقدینگی، کارمزدها، تنوع توکنها و سهولت استفاده توجه کرد. با مقایسه صرافیهای غیر متمرکز مختلف و بررسی ویژگیها و مزایای هر کدام، میتوانید بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید و با خیال راحت وارد دنیای هیجانانگیز معاملات ارزهای دیجیتال شوید.
سوالات متداول
صرافی غیر متمرکز چیست؟
صرافی غیر متمرکز پلتفرمی مبتنی بر بلاکچین است که امکان تبادل مستقیم ارزهای دیجیتال را بین کاربران فراهم میکند، بدون نیاز به واسطه یا نهاد متمرکز.
مزایای استفاده از صرافی غیر متمرکز چیست؟
امنیت بالا، حفظ حریم خصوصی، دسترسی جهانی، کارمزدهای پایین و تنوع توکنها از جمله مهمترین مزایای استفاده از صرافی غیر متمرکز هستند.
آیا استفاده از صرافی غیر متمرکز ایمن است؟
بله، استفاده از صرافی غیر متمرکز به دلیل حذف نهادهای متمرکز و کنترل کامل داراییها توسط کاربران، بسیار امن است. با این حال، همواره باید به تدابیر امنیتی مانند استفاده از کیف پولهای سختافزاری و احراز هویت دو عاملی توجه کرد.
کدام صرافیهای غیر متمرکز برای مبتدیان مناسبتر است؟
صرافیهایی مانند یونی سواپ و پنکیک سواپ به دلیل رابط کاربری ساده و کاربرپسند، برای مبتدیان مناسبتر هستند.
چگونه میتوانم در یک صرافی غیر متمرکز شروع به معامله کنم؟
برای شروع معامله در یک صرافی غیر متمرکز، ابتدا باید یک کیف پول ارز دیجیتال سازگار با صرافی مورد نظر ایجاد کنید. سپس، میتوانید ارزهای دیجیتال خود را به کیف پول خود انتقال دهید و از طریق رابط کاربری صرافی، به معامله بپردازید.
حسن
۹ خرداد ۱۴۰۴ در ۰۱:۳۲بهنظرم با اینکه DEXها آزادی بیشتری میدن، اما هنوز از نظر تجربه کاربری و امنیت برای تازهواردها جای کار دارن. شاید صرافیهای هیبریدی آینده رو رقم بزنن.
سینا سارعینیا
۹ خرداد ۱۴۰۴ در ۰۱:۳۲آیا DEXها از همه توکنهای جدید پشتیبانی میکنن یا باید منتظر لیست شدن اون توکن باشیم؟ مثلا توکنهای تازه عرضهشده رو چطوری میشه پیدا کرد؟
منصوری
۹ خرداد ۱۴۰۴ در ۰۱:۳۳فکر میکنم با پیشرفت هوش مصنوعی و رابطهای کاربری بهتر، DEXها بهزودی خیلی از محدودیتهاشون رو پشت سر میذارن.