انواع کیف پول ارز دیجیتال: گرم، سرد و کیف پولهای غیرحضانتی
کیف پول ارز دیجیتال در واقع پول شما را نگه نمی‌دارد! بلکه کلید خصوصی شما را در خود ذخیره کرده است. وقتی می‌خواهید تراکنشی انجام دهید، کیف پول با استفاده از این کلید تراکنش را «امضا» می‌کند تا شبکه مطمئن شود شما صاحب دارایی هستید. به همین سادگی. فرآیند امضا کردن میتواند در دو محیط اتفاق بیفتد:
- کیف پول گرم: فرآیند امضا روی موبایل یا کامپیوتر متصل به اینترنت انجام میشود. راحت و سریع است؛ اما چون این دستگاه‌ها آنلاین هستند بیشتر در معرض هک قرار دارند. کیف پول تراست ولت یک مثال از کیف پول گرم است.
- کیف پول سرد: کلید خصوصی در یک دستگاه یا محیط آفلاین نگهداری میشود و تراکنش‌ها بدون اتصال مستقیم به اینترنت امضا می‌شوند. امنیت این کیف پولها بالاتر است؛ ولی فرآیند امضا کردن و انجام تراکنش میتواند کمی طولانی‌تر و دشوارتر باشد.
حالا که با دو نوع کیف پول گرم و سرد آشنا شدیم، می‌توانیم در یک جدول ویژگی‌های آنها را بیان کنیم:
| ویژگی | کیف پول سرد | کیف پول گرم |
|---|---|---|
| اتصال به اینترنت | آفلاین | همیشه آنلاین |
| سهولت استفاده | نیاز به انجام مراحل بیشتر برای انجام تراکنش | راحت، سریع، همیشه در دسترس |
| امنیت | امنیت بسیار بالا در برابر حملات اینترنتی | آسیب‌پذیرتر در برابر هک و بدافزار |
| کاربرد اصلی | مناسب برای نگهداری بلندمدت و مبالغ زیاد | مناسب برای معاملات روزانه و مبالغ کم |
| هزینه | معمولا پولی (خرید دستگاه سختافزاری) | رایگان (نرم‌افزاری هستند) |
| مثال | کیف پولهای سختافزاری لجر، ترزور یا حتی کیف پول نرم‌افزاری‌ای که روی دستگاهی باشد که به اینترنت متصل نیست | تراست والت، متامسک |
پس کیف پولهای غیرحضانتی چه می‌شوند؟ کیف پول غیرحضانتی یک دسته‌بندی دیگر درباره کیف پولها است. اگر کلیدخصوصی یک کیف پول فقط و فقط در اختیار شما باشد، یعنی سازنده یا پلتفرم ارائه دهنده نرمافزار کیف پول به آنها دسترسی نداشته باشد، به آن کیف پول غیرحضانتی گفته میشود. در این حالت شما مالک تمام و کمال دارایی خود هستید و اگر کلیدخصوصی خود را گم کنید، دارایی را برای همیشه از دست خواهید داد و هیچکس، حتی سازنده کیف پول نمی‌تواند به شما کمک کند. اینجاست که مفهوم «بانک خودت باش» روشن میشود؛ شما بانک خود هستید و وظیفه نگهداری از دارایی فقط و فقط بر عهده شماست.
در مقابل، کیف پول حضانتی کیف پولی است که کلید خصوصی آن در اختیار دیگری است. پس یعنی دیگری از دارایی شما محافظت می‌کند و حضانت دارایی شما را بر عهده دارد؛ درست مثل یک بانک سنتی. کیف پولهای صرافیها از این نوع کیف پولها هستند و دارایی‌ها درواقع در اختیار صرافی و پلتفرم قرار دارند.
کدام کیف پولها ایرانیها را تحریم کردهاند؟
پیشتر، کیف پولهای اگزودوس (Exodus) و فانتوم (Phantom) ایرانیها را تحریم کرده بودند؛ یعنی اگر متوجه می‌شدند که کاربری ایرانی است، به او اجازه تراکنش نمی‌دادند. با این حال این مورد خطرناک نبود، چون هر دو کیف پول غیرحضانتی هستند و کاربر میتواند با وارد کردن کلمات بازیابی در یک کیف پول دیگر، دوباره تراکنش انجام دهد. اخیرا مشاهده شده که تراست ولت (Trust Wallet) به برخی کاربران ایرانی اجازه تراکنش نمی‌دهد. همچنین در گذشته امکان سواپ کوین‌ها به استیبل کوین‌ها نیز در بخش Swap این کیف پول برای ایرانیها غیرفعال بود. در تمام این حالات، یعنی اگر اجازه تراکنش نداشتید، کافی است کلمات بازیابی کیف پول را در یک کیف پول دیگر، مثل Guarda وارد کنید تا به دارایی‌هایتان دسترسی دوباره داشته باشید.
لیست کیف پولهای ضدتحریم و قابل استفاده در ایران
در این مقاله به صورت تفکیکی توضیح داده‌ایم که چطور کیف پول مورد نظر خود را بسته به کاربرد انتخاب کنید. با این حال اینجا لیستی کوتاه از کیف پولهای مناسب ایرانیها ارائه می‌دهیم که «هنوز» تحریمی علیه ایرانیان وضع نکرده‌اند:
- Guarda Wallet
- Ready Wallet
- Atomic Wallet
- Zengo
- Electrum
- Blue Wallet
- Metamask
همیشه پیش از واریز دارایی به کیف پول، کلمات بازیابی آن را یادداشت کنید که در صورت بروز هر گونه مشکل، بتوانید در آینده کلمات را در کیف پولی دیگر وارد کنید و از منظر تحریم‌ها خودتان را ایمن کنید.
آیا دارایی پس از تحریم شدن کیف پول از بین می‌رود؟
خیر. در کیف پولهای غیرحضانتی دارایی شما در اختیار شماست و کیف پول فقط تراکنش‌ها را برای شما می‌سازد و به بلاکچین ارسال می‌کند. پس اگر کلمات بازیابی خود را یادداشت کرده‌اید، مالک دارایی هستید و اگر کیف پول تصمیم بگیرد به شما، که ایرانی هستید، خدمت ندهد؛ میتوانید به کیف پولی دیگر مراجعه کنید و دوباره تراکنش‌های خود را انجام دهید.
مقایسه کیف پولهای تحریم‌شده و جایگزین‌های امن
کیف پولهای تحریم‌شده مثل تراست ولت، اگزودوس و فانتوم از لحاظ کارکرد دقیقا مثل باقی کیف پولها هستند. تنها به علت فشارهای سیاسی تصمیم گرفته‌اند به ایرانیان خدمت ندهند. کیف پولهای دیگر همچنان چنین تصمیمی نگرفته‌اند، بنابراین میتوان از آنها استفاده کرد. پس از لحاظ کارکرد تفاوتی میان این دسته از کیف پولها وجود ندارد. فقط هنگام انتخاب کیف پول جایگزین باید به امنیت کیف پول، اعتبار و قابلیت‌هایش توجه کنید که در راستای نیازهای شما باشد.
ویژگی‌های امنیتی حیاتی که باید در کیف پول وجود داشته باشد
امنیت، اولین و مهم‌ترین ویژگی یک کیف پول مناسب است. هر زمان که خواستید یک کیف پول برای استفاده انتخاب کنید، درباره موارد امنیتی زیر تحقیق کنید:
- مدیریت محلی کلید خصوصی: مدیریت محلی، یعنی کلید خصوصی فقط روی دستگاه شما ذخیره شده باشد و سازنده کیف پول به هیچ وجه به آن دسترسی نداشته باشد. در کیف پولهای متن‌باز یا اوپن سورس، متخصصان از روی کدهای کیف پول میتوانند بررسی کنند که کیف پول واقعا از کلید خصوصی محافظت می‌کند یا خیر. اما در کیف پولهای غیر متن‌باز مثل تراست ولت، شما فقط به ادعای سازنده اعتماد می‌کنید و مدرکی برای اثبات این ماجرا وجود ندارد. پس بهتر است تا حد امکان از کیف پولهای متن‌باز استفاده کنید.
- احراز هویت چند مرحله‌ای: فرض کنید یک سارق موبایل شما را بدزدد. اگر او بتواند به هر نحوی وارد گوشی شما شود، و برنامه کیف پول با اثر انگشت و رمز اضافه محافظت نشده باشد؛ این امکان وجود دارد که سارق بتواند داراییهای شما را برای خودش بفرستد. پس حتما از کیف پولی استفاده کنید که از سنسور اثر انگشت، تشخیص چهره یا موارد دیگر امنیتی استفاده می‌کند.
- ارائه کلمات بازیابی: ۱۲، ۱۸ یا ۲۴ کلمه بازیابی، درواقع ریشه کلیدخصوصی است. کیف پول امن باید این کلمات را به شما بدهد تا آنها را یادداشت کنید. تا اگر زمانی موبایل از کار افتاد یا مورد سرقت قرار گرفت، بتوانید این کلمات را در یک موبایل دیگر وارد کنید و دوباره به دارایی‌هایتان دسترسی داشته باشید.
- هشدارهای کلاهبرداری: برخی از کیف پولها (مانند Ready Wallet یا Phantom) به شما هشدار می‌دهند که در حال اتصال به یک سایت کلاهبرداری هستید. اگر زیاد از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) استفاده می‌کنید، این قابلیت بسیار به کار شما خواهد آمد.
سازگاری با شبکه‌ها، ارزها و قابلیت‌های فنی مورد نیاز یک کاربر ایرانی
برخی افراد فقط روی یک ارز مثل بیت کوین سرمایه‌گذاری میکنند. توصیه ما به این افراد استفاده از کیف پول تخصصی همان ارز است. اما اگر بخواهید یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع داشته باشید، میتوانید از کیف پولهای چندارزی استفاده کنید. اپلیکیشن‌هایی که دسترسی شما به شبکه‌ها و بلاکچین‌های مختلف را فراهم کردهاند. چند مورد از کیف پولهای چندارزی محبوب گزینه‌های زیر هستند:
- Guarda
- Atomic Wallet
- Ready Wallet
- Zengo
اگر برایتان سوال است که چرا تراست ولت در این لیست نیست، باید پاسخ بدهیم که این کیف پول به تازگی ایران را در لیست کشورهای تحریمی قرار داده است. خبر خوب این که کاربران این کیف پول همیشه میتوانند ۱۲ کلمه بازیابی خود را بردارند و در یکی از کیف پولهای معرفی شده وارد کنند تا به تمام داراییهای خود دسترسی داشته باشند.
قابلیت اضافه کردن توکن به صورت دستی
یکی از قابلیت‌های مهم دیگر، امکان اضافه کردن توکن به کیف پول است. هر توکن زمانی که در بلاکچینی ثبت میشود، یک آدرس قرارداد دارد. کیف پولهای پیشرفته این اجازه را به شما می‌دهند که آدرس قرارداد توکن را به صورت دستی در کیف پول وارد کنید تا بتوانید از این توکن‌ها استفاده کنید. حالا فرض کنید توکن ایرانی جدیدی ساخته شود که به صورت پیش‌فرض در لیست ارزهای کیف پول موجود نیست؛ در این حالت شما میتوانید آدرس قرارداد توکن جدید را به صورت دستی در کیف پول وارد کنید و به راحتی به آن توکن دسترسی داشته باشید.
قابلیت استیکینگ
ویژگی مورد نیاز بعدی ایرانیان، امکان کسب سود از قفل کردن دارایی یا همان استیکینگ است. در شرایط اقتصادی ایران، کسب سود غیرفعال از طریق استیک کردن میتواند انتخابی معقول باشد. کیف پولهای Guarda, Atomic Wallet این ویژگی را ارائه داده‌اند.
به طور کل، چون هر ارز شیوه مخصوص خود را برای استیکینگ دارد، نمی‌توان یک اپلیکیشن واحد برای استیکینگ معرفی کرد و بسته به این که می‌خواهید چه ارزی را استیک کنید، بهتر است خودتان نیز جستجو کنید.
چالش همیشگی ایرانیها: تحریم‌ها
روز به روز به لیست کیف پولها و سرویس‌هایی که ایران را محدود کردهاند افزوده میشود و جدیدترینشان تراست ولت است. کیف پول Exodus هم پیشتر ایرانیان را از استفاده منع کرده بود و کیف پول Phantom نیز اخیرا اجازه تراکنش به ایرانیان نمی‌دهد. خوشبختانه تمام این کیف پولها غیرحضانتی هستند، یعنی شما میتوانید کلمات بازیابی خود را برداشته و در یک کیف پول دیگر وارد کنید تا دوباره به دارایی‌هایتان دسترسی داشته باشید.
پس پیش از انتخاب کیف پول، حتما در وب‌سایت رسمی به بخش Terms of Service مراجعه کنید و بررسی کنید که آیا ایران در لیست کشورهای تحریمی هست یا خیر. در حال حاضر Guarda و Zengo میتوانند جایگزین مناسبی برای تراست ولت باشند.
اگر می‌خواهید خیالتان راحت باشد، پیش از اینکه به کیف پول جدیدتان رمزارز واریز کرده باشید، کلمات بازیابی را روی کاغذ بنویسید. این کار باعث میشود اگر دسترسی به کیف پول یا اپلیکیشن بسته شد، دچار مشکل نشوید.
چک‌لیست انتخاب کیف پول بدون تحریم برای کاربران رمزینکس
حالا می‌خواهیم وارد عمل شویم. با پاسخ دادن به پرسش‌های زیر میتوانید بهترین کیف پول را برای خود انتخاب کنید.
| شرایط شما | پیشنهاد کیف پول |
|---|---|
| اگر میزان سرمایه شما به اندازه بیش از ۶ ماه درآمدتان است | کیف پول سرد (لجر یا ترزور) |
| اگر معامله‌گر روزانه یا هفتگی هستید | کیف پول گرم (Guarda, Atomic Wallet, Ready Wallet) |
| اگر قصد نگهداری بلندمدت (هولد) دارید | کیف پول سرد |
| اگر بیشتر از موبایل استفاده می‌کنید و به راحتی دسترسی نیاز دارید | کیف پول گرم (گواردا، متامسک) |
| اگر امنیت برایتان اولویت اول است، حتی سختی دسترسی مهم نیست | کیف پول سرد |
| اگر سرمایهتان کم است و تازه شروع کرده‌اید | هر کیف پول گرم موبایلی مثل Guarda یا Ready Wallet |
| اگر فقط ترید می‌کنید و نیاز به ذخیره‌سازی ندارید | کیف پول حضانتی صرافیها |
| اگر می‌خواهید استیک کنید | Atomic Wallet, Guarda wallet |
| اگر به برنامه‌های غیرمتمرکز متصل می‌شوید | Ready Wallet، Metamask |
| اگر فقط از یک ارز نگهداری می‌کنید | کیف پول اختصاصی آن ارز (بیت کوین BlueWallet، اتریوم Metamask، سولانا Solflare و …) |
نکات عملی برای نصب، حفظ امنیت و استفاده بهینه از کیف پول ضد تحریم
حالا که کیف پول را انتخاب کرده‌اید، بد نیست نگاهی به نکات امنیتی زیر بیندازید تا امنیت خودتان را افزایش دهید.
- پیش از هر چیز، حتی پیش از واریز رمزارز، کلمات بازیابی خود را روی کاغذ یادداشت کنید. با داشتن این کلمات هر اتفاقی برای کیف پول بیفتد، برای دارایی شما نمی‌افتد. اگر گوشی دزدیده شود، اگر کیف پول کشور ما را تحریم کند، فقط با داشتن این کلمات است که میتوان دوباره به داراییهای دسترسی پیدا کرد.
- اگر از یک ارز استفاده می‌کنید، از کیف پول اختصاصی آن ارز استفاده کنید. کیف پولهای اختصاصی معمولا حساسیت بیشتری روی توسعه اپلیکیشن دارند و بهروزرسانیهای منظم‌تر و مشکلات نرم‌افزاری کمتر دارند.
- کیف پول را فقط از منابع معتبر دانلود کنید. لینک‌های دانلود معتبر همیشه در وب‌سایت رسمی کیف پول وجود دارند.
- اگر از dAppها استفاده می‌کنید، هر قرارداد هوشمندی را تایید نکنید. ترجیحا دسترسی‌ها را بخوانید و بررسی کنید که برنامه اجازه برداشت همیشگی داراییهای شما را نداشته باشد. کیف پولهایی مثل Ready Wallet نیز به صورت خودکار بررسی میکنند که به چه سایتی متصل می‌شوید و اگر مشکوک باشد به شما هشدار می‌دهد.
- همیشه برنامه کیف پول را به‌روزرسانی کنید تا آخرین آپدیت‌ها روی دستگاه شما نصب باشد.
اگر می‌خواهید از کیف پولهای اختصاصی هر ارز استفاده کنید، جدول زیر میتواند کمک‌دستتان باشد:
| ارز دیجیتال | کیف پول اختصاصی پیشنهادی | توضیح کوتاه |
|---|---|---|
| بیت‌کوین (BTC) | BlueWallet | متن‌باز، امن و محبوب، مناسب موبایل. |
| اتریوم (ETH) | MetaMask | متن‌باز. بهترین گزینه برای اتصال به dAppها. |
| سولانا (SOL) | Solflare | متن‌باز و اختصاصی سولانا. پشتیبانی از استیکینگ SOL. نسخه وب و موبایل. |
| بایننس کوین (BNB) | MetaMask | *** |
| کاردانو (ADA) | Daedalus Wallet | کیف پول فول‌نود، متن‌باز و بسیار امن. مناسب برای هولدرهای کاردانو. |
| ریپل (XRP) | Xumm Wallet | امنترین کیف پول اختصاصی برای XRP. متن‌باز. |
| لایت‌کوین (LTC) | Nexus Wallet | کیف پول رسمی بنیاد لایت کوین. متن‌باز و سبک. |
| ترون (TRX) | TronLink Wallet | کیف پول رسمی و متن‌باز برای ترون. افزونه مرورگر و اپ موبایل. |
| آوالانچ (AVAX) | Core Wallet | کیف پول رسمی آوالانچ. پشتیبانی از استیکینگ و dAppها. |
| تزوس (XTZ) | Kukai Wallet | متن‌باز، امن و مناسب برای نگهداری و تعامل با شبکه تزوس. |
جمع‌بندی
انتخاب کیف پول ارز دیجیتال بدون ریسک تحریم و مسدود شدن، تصمیمی استراتژیک برای امنیت و آینده داراییهای شما باشد. همان طور که ساتوشی ناکاموتو زمانی با انتشار وایت پیپر بیت کوین اعلام کرده بود، هدف از بیت کوین این بود که هر فرد بانک خودش باشد. این یعنی مسئولیت کامل مدیریت سرمایه و کلید خصوصی بر دوش خود شماست. اگر معامله‌گر روزانه‌اید، کیف پولهای گرم سرعت و راحتی بیشتری به شما می‌دهند و اگر به دنبال امنیت و نگهداری بلندمدت هستید، کیف پولهای سرد انتخاب مطمئن‌تری هستند. فراموش نکنید تحریم‌ها، ویژگی‌های امنیتی و نیازهای شخصی شما تعیین میکنند که کدام کیف پول بهترین گزینه است.
سوالات متداول
کیف پول اختصاصی بهتر است یا چند ارزی؟
معمولا کیف پولهای اختصاصی تیم توسعهدهندهای دارند که فقط روی یک پروژه کار میکنند؛ بنابراین عملکرد بهتر و بهروزرسانیهای منظمتری دارند.
اگر موبایلم سرقت شود چه بر سر کیف پول میآید؟
در صورتی که کلمات بازیابی (۱۲، ۱۸ یا ۲۴ کلمه) را یادداشت کرده باشید، هیچ خطری شما را تهدید نمی‌کند. کافی است آن کلمات را در یک کیف پول دیگر روی یک گوشی دیگر وارد کنید.
اگر موبایل بسوزد یا کیف پول پاک شود چه بر سر دارایی میآید؟
اگر کلمات بازیابی (۱۲، ۱۸ یا ۲۴ کلمهای) خود را ذخیره کرده باشید، دارایی شما همیشه امن خواهد بود. فقط کافی است این کلمات را در هر کیف پول دیگری روی یک دستگاه جدید وارد کنید تا دوباره به سرمایهتان دسترسی پیدا کنید.
کارمزد تراکنش را چطور پرداخت کنم؟
کارمزد جابجایی هر توکن از کوین بومی بلاکچین آن توکن کسر میشود. مثلا اگر تتر روی شبکه اتریوم دارید، برای جابجایی آن تتر به مقدار کمی (مثلا ۱ دلار) اتریوم در کیف پول نیاز دارید تا کارمزد از آن کسر شود.
کیف پول ارز دیجیتال چیست و چه فرقی با صرافی دارد؟
کیف پول نرمافزار یا سختافزاری است که کلید خصوصی شما را نگه میدارد و مالکیت واقعی دارایی در اختیار خودتان است؛ اما در صرافیها دارایی تحت حضانت پلتفرم قرار دارد.
آیا ایرانیها میتوانند بدون مشکل از کیف پولهای خارجی استفاده کنند؟
برخی کیف پولها (مثل تراست ولت و اکسودوس) ایران را تحریم کردهاند، اما چون غیرحضانتی هستند با داشتن کلمات بازیابی میتوان دارایی را در کیف پول دیگر مشاهده و خرج کرد.
بهترین کیف پول بیت کوین برای هولد بلندمدت کدام است؟
کیف پولهای سختافزاری مثل Ledger یا Trezor امنترین گزینه برای هولد بلندمدت بیت کوین هستند. اما استفاده از کیف پولهایی مثل BlueWallet یا Electrum روی یک دستگاه آفلاین نیز میتواند امنیت مناسبی فراهم کند.
آیا کیف پولهای رایگان (مثل تراست ولت یا متامسک) امن هستند؟
بله، تا زمانی که کلمات بازیابی نزد خودتان باشد. اما چون آنلاین هستند، ریسک هک به میزان کمی وجود دارد.
کدام کیف پولها ایرانیان را تحریم کردهاند و راهحل چیست؟
تراست ولت، اکسودوس و فانتوم. راهحل: کلمات بازیابی را به یک کیف پول جایگزین مثل Guarda یا Zengo منتقل کنید.
آیا میتوان چند کیف پول مختلف روی یک گوشی داشت؟
بله، میتوانید چند اپلیکیشن کیف پول نصب کنید و داراییهای خود را در آنها مدیریت کنید.
آیا میشود توکن‌های جدید یا ایرانی را به کیف پول اضافه کرد؟
بله، در کیف پولهای پیشرفته میتوانید آدرس قرارداد توکن را دستی وارد کنید و آن را اضافه کنید.
اولین نفری باشید که نظر می دهید