فارکستر چیست؟ شبکه‌های اجتماعی کریپتویی در اوج!

در ابتدا، مشکل اصلی، تبادلات مالی بود. رفته رفته استفاده‌های کاربردی از بلاکچین مانند جابه‌جایی آثار هنری در قالب NFT تبدیل به مسئله‌‎ای بزرگ شد. بعد از گذشت مدتی کم، بازی کردن، فیلم دیدن و گوش کردن به موسیقی نیز در دغدغه‌های کریپتویی‌ها پیشتاز شدند. حالا که تقریبا همه ابعاد زندگی انسان به بلاکچین کشیده شده، فقط شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر و اینستاگرام کریپتویی کم بود که فارکستر (Farcaster) آب پاکی را روی دست دنیا ریخت!

در این مقاله از رمزینکس، پلتفرم شبکه اجتماعی فارکستر را به طور کامل شرح کرده و ابعاد مختلف آن را بررسی کرده‌ایم.

ایده اصلی فارکستر چیست؟ سوشال مدیای بلاکچینی

شبکه‌های اجتماعی تقریبا از سال ۲۰۰۵ که اینترنت توسعه خود را میان مردم عادی آغاز کرد؛ کار خود را شروع کردند. شبکه‌های اجتماعی در ابتدا در قالب پلتفرم‌های ارسال پیام مانند یاهو ارائه شدند؛ جایی که مردم در لینک‌هایی با نام انجمن (Forum) یکدیگر را پیدا کرده و باهم به اشتراک نظر می‌پرداختند. پس از آن رفته رفته شبکه‌های اجتماعی دیگری مانند فیسبوک، با امکانات بیشتری از جمله اشتراک عکس، ویدیو و متن وارد بازار شبکه‌های اجتماعی در اینترنت شدند.

اما با گذشت زمان و ورود افراد زیادی به این شبکه‌ها، تقریبا سال ۲۰۱۰ بود که بزرگترین و مشهورترین شبکه اجتماعی دنیا یعنی اینستاگرام در دسترس مردم قرار گرفت که در روز اول توانست بیش از ۲۵ هزار کاربر را جذب پلتفرم خود کند. بعید است کسی پیدا شود که با اینستاگرام، توییتر، فیسبوک و سایر شبکه‌های اجتماعی آشنایی نداشته و حداقل در یکی از آن‌ها حساب کاربری باز نکرده باشد.

اما تحول اصلی جایی شروع می‌شود که بلاکچین دست روی ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها می‌گذارد. از ایجاد انقلابی بزرگ در تبادلات مالی گرفته، تا بازی و سرگرمی، همه‌وهمه در پلتفرم‌های بلاکچینی با بالاترین کیفیت و هیجانی بی‌نظیر در دسترس هستند. برای مثال یکی از آسان‌ترین روش‌های پرداخت امن و بدون واسطه، در حال حاضر ارز دیجیتال بیت کوین بوده و یکی از بهترین پلتفرم‌ها برای بازی، گالا گیمز است. 

حال تصور کنید این غول بزرگ فناوری، به دنبال گردهمایی بیشتر انسان‌ها در دنیای بلاکچین باشد. صد البته که فارکستر را به میان می‌کشد. فارکستر یک پلتفرم غیرمتمرکز منبع-باز و خلاقانه است که یک اکوسیستم شبکه‌های اجتماعی را در اختیار کاربران دنیای کریپتوکارنسی قرار داده است. کاربران در این پلتفرم می‌توانند به آسانی داده‌های خود را برخلاف شبکه‌های اجتماعی متمرکز که توسط شخص ثالث ذخیره می‌شود، به صورت کاملا غیرمتمرکز کنترل، مدیریت و ذخیره کنند. 

فارکستر مانند هر پلتفرم شبکه اجتماعی استاندارد دیگری، امکان ساخت حساب کاربری، اشتراک داده و مشارکت با دیگران را در قالب یک دنیای جدید با محوریت کریپتوکارنسی ارائه می‌دهد. می‌توان فارکسر را یکی از نوین‌ترین اکوسیستم‌های حال حاضر فضای بلاکچین دانست.

فارکستر در سال ۲۰۲۰ توسط دو کارمند سابق صرافی ارز دیجیتال Coinbase در بستر شبکه اپتیمیسم که یک راهکار لایه دوم اتریوم است ارائه شد. وجود فارکستر در بستر بلاکچین اتریوم، امکان ساخت برنامه‌های اجتماعی متنوعی را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد. علاوه‌بر این، فارکستر با سایر شبکه‌ها نیز سازگاری داشته که امکان تبادل داده را در فضای بلاکچین ساده‌تر می‌کند. 

سازوکار اصلی فارکستر چیست؟

همانطور که گفته شد، فارکستر یک پلتفرم غیرمتمرکز اجتماعی است که داده و محتوا کاربران در بلاکچین ذخیره می‌شود. این شبکه عمدتا توسط سرورهای متمرکز و شرکت‌ها کنترل نشده و تمام مدیریت داده‌ها در اختیار کاربران است. 

پلتفرم فارکستر کاملا در برابر هرگونه سانسور مقاوم بوده و اجازه سوء‌استفاده و سرقت داده‌ها را در اختیار سودجویان به دلیل رعایت پروتکل‌های امنیتی قرار نمی‌دهد. در فضای وب۳ یکی از مهم‌ترین عناصر، حفظ امنیت داده‌ها و جلوگیری از هرگونه دستکاری است. در فارکستر کاربران می‌توانند بدون ترس از سانسور یا تعقیب قضایی، نظرات و محتوای مورد نظر خود را با سایرین به اشتراک بگذارند و به راحتی با دیگران به تبادل نظر بپردازند.

حال باید بدانیم که فارکستر چگونه کار می‌کند.

• یک آدرس متعلق به شبکه اتریوم برای ساخت حساب کاربری در فارکستر نیاز است. این آدرس اتریوم شما در واقع نقش حساب کاربری را بازی کرده و کاربران می‌توانند داده‌های خود را در قالب پست، پاسخ (ریپلای)، پست مجدد (Repost) ارائه داده و سایر کاربران را دنبال کنند.
• تمام داده‌های متعلق به حساب کاربری افراد در بلاکچین ذخیره می‌شود. این فرایند از طریق قراردادهای هوشمند از پیش تعریف شده در این پلتفرم صورت می‌گیرد. 
• نام‌های کاربری به‌صورت انحصاری در اختیار کاربران است؛ یعنی بعضا کاربران می‌توانند نام حساب کاربری خود را در قالب NFT به افرادی که خواهان این نام‌ها هستند بفروشند.
• در پلتفرم فارکستر، «Cast» معادل «Post» در شبکه‌های اجتماعی متمرکز مانند اینستاگرام است. کاربران در فارکستر می‌‎توانند به راحتی با قرار دادن یک دکمه مانند «خرید NFT» و یا «رای دادن» در cast خود، اقدام به ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز اختصاصی خود کنند. این فرایند را در فارکستر «Frames» می‌نامند. 
• شبکه‌ای از گره‌ها در فارکستر که وظیفه ذخیره‌سازی داده‌ها و انجام فرایندهای مختلف را برعهده دارند، «کانون» یا «Hub» می‌نامند. همین شبکه توزیع‌شده، همتا-به-همتا و امن تشکیل شده از گره‌ها، تمام داده‌ها و شرایط فارکستر را ذخیره و اعتبارسنجی کرده (هم درون و هم خارج شبکه) تا بتوانند فارکستر را به‌روز نگه‌ دارند. 

وارپ‌کست پرچم‌دار فارکستر

وارپ‌کست پرچم‌دار پلتفرم فارکستر است. وارپ‌کست یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز شبیه توییتر بوده که امکان دنبال کردن افراد توسط یکدیگر و اشتراک داده‌هایی چون پست را در اختیار آن‌ها قرار داده است. کسانی که از وارپ‌کست استفاده می‌کنند را وار‌پکستر می‌نامند. 

علیرغم اینکه وارپ‌کست به طور قابل توجهی از طراحی توییتر استفاده کرده، اما تفاوت‌های زیادی با شبکه‌های اجتماعی وب۲ دارد. در کنار اینکه مدیریت داده‌ها را به طور کامل در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد، به شکل قابل توجهی کاربران می‌توانند از تعداد زیادی برنامه‌های دیگر استفاده کنند بدون اینکه از برنامه وارپ‌کست خارج شوند. 

همچنین کاربرانی که از وارپ‌کست استفاده می‌کنند، به‌طور خودکار مالک یک حساب کاربری فارکستر شده که با یک عبارت ۲۴ کلمه‌ای امنیتی محافظت می‌شود.

جمع‌بندی

تنها کمبودی که در دنیای کریپتوکارنسی حس می‌شد، عدم وجود شبکه‌های اجتماعی آزاد و فارغ از هرگونه سانسور بود. فارکستر توانست با ارائه یک ایده نوین بلاکچینی، شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر کریپتو را برای کاربران فراهم سازد که با شباهت اندک به سوشال مدیا‌های متمرکز و با امکانات ویژه، سبب هجوم بسیاری از علاقه‌مندان به فضاهای اجتماعی شود. 

سوالات متداول

منابع: quicknode | unchainedcrypto