از صف نان در کاراکاس تا دغدغه ریال در تهران؛ روایت رمزینکس از پذیرش بیت کوین

اقتصاد تورمی چیست و چگونه بر زندگی روزمره تاثیر می‌گذارد؟

تورم بالا یا هایپر تورم (hyperinflation) به افزایش سریع و غیرقابل کنترل قیمت‌ها گفته می‌شود. مثلا از سال ۲۰۱۶ تاکنون، ونزوئلا تورم باورنکردنی‌ای برابر با ۵۳ میلیون درصد به خود دیده است. این پدیده قدرت خرید مردم را به شدت کاهش می‌دهد؛ زیرا ارزش پول ملی به سرعت سقوط می‌کند و کالاهای اساسی مانند غذا و دارو برای بسیاری غیرقابل دسترس می‌شوند.

بی‌ثباتی درآمدها زندگی روزمره را مختل می‌کند، در حالی که پس‌اندازها بی‌ارزش شده و اعتماد به سیستم مالی فرومی‌ریزد. فساد نیز در چنین شرایطی رشد می‌کند، زیرا افراد و نهادها برای حفظ منافع خود به روش‌های غیرقانونی متوسل می‌شوند.

در این میان، رمزارزها می‌توانند به عنوان جایگزینی برای پول بی‌ثبات ملی عمل کنند؛ زیرا ارزش آن‌ها به سیاست‌های دولت وابسته نیست و می‌توانند به حفظ ارزش دارایی‌ها و تسهیل معاملات در کشورهای بحران‌زده کمک کنند. هرچند چالش‌هایی مانند نوسانات قیمتی بازار ارزهای دیجیتال، همچنان باقی است.

مطالعه موردی ونزوئلا: چگونه مردم به بیت کوین و استیبل کوین‌ها پناه آوردند؟

ونزوئلا نمونه خوبی برای مطالعه رفتار مردم و استفاده آن‌ها از رمزارزها در شرایط بحران اقتصادی است. طبق گزارش Chainalysis در شاخص پذیرش جهانی رمزارزها در ۲۰۲۵، ونزوئلا رتبه ۱۸ جهانی و ۹ بر اساس جمعیت را کسب کرده است. فعالیت‌های رمزارزی در این کشور در سال گذشته ۱۱۰ درصد رشد داشته است. از ۵.۴ میلیارد دلاری که کارجوهای خارج از کشور به خانواده‌ها ارسال می‌کردند، ۹ درصد توسط کریپتو ارسال شده است. همچنین استیبل کوین‌های دلاری در این کشور طرفدار زیادی دارند زیرا از نوسانات بولیوار مصون هستند و با هزینه کم جابجا می‌شوند.

بیت کوین و رمزارزها به صورت روزمره استفاده می‌شوند؛ مانند خرید از فروشگاه‌ها، پرداخت حقوق کارکنان و حتی اقلام کوچکی مثل خرید اکسسوری موبایل! مغازه‌های کوچک و فروشگاه‌های خرده‌فروشی اکنون از پلتفرم‌هایی مانند بایننس و Airtm برای پذیرش پرداخت‌های رمزارزی استفاده می‌کنند. این کار وابستگی به ارز دولتی را به حداقل رسانده و افراد، چه در طبقه‌های بالای جامعه و چه پایین، می‌توانند به راحتی به ارز با ثبات‌تری مثل دلار دسترسی داشته باشند.

ایران: فرصت‌ها و موانع پذیرش بیت کوین در شرایط تورمی

بر اساس داده‌های آمارفکت که از بانک جهانی به دست آورده است؛ تورم ایران در سال ۲۰۲۳ برابر با ۴۴.۵۸ درصد بوده است. در چنین شرایطی که دستمزد یک کارمند طی یک سال ارزشش را از دست می‌دهد، پناه بردن به ارزهای دیجیتال می‌تواند یک راه فرار باشد. با این حال چالش‌هایی نیز برای ایرانیان مطرح است:

• اکثر صرافی‌های بین‌المللی به علت تحریم‌هایی که علیه ایران وضع شده است، خدمات خود را به ایرانیان ارائه نمی‌دهد و حتی ممکن است سرمایه ایرانی‌ها را بلوکه کنند.
• استخراج ارز دیجیتال در ایران مجوزهای مخصوصی می‌خواهد که برای همگان در دسترس نیست؛ زیرا کشور با بحران برق مواجه است.
• هر روز تحریم‌های جدیدی علیه ایرانیان وضع می‌شود؛ به حدی که ممکن است استیبل کوین‌هایی مثل تتر در کیف پول کاربران فریز شود.
• نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال (به جز استیبل کوین‌ها) ممکن است در بازه‌هایی سرمایه کاربران را کاهش دهد.

با وجود تمام این سختی‌ها، طبق گزارش ارز دیجیتال در سال ۱۴۰۲، از هر چهار ایرانی یک نفر صاحب رمزارز بوده است. چرا؟ شاید چون ارزهای دیجیتال می‌تواند پناهگاهی برای حفظ ارزش پول و قدرت خرید افراد باشد.

مطلب پیشنهادی

استیبل‌کوین‌ها زیر ذره‌بین: فریز شدن تتر، گزینه‌های امن و توصیه‌های حیاتی برای کاربران ایرانی

درس‌های کلیدی از ونزوئلا برای ایران و کاربران رمزینکس

تجربه ونزوئلا، که تورم افسارگسیخته‌اش ارزش بولیوار را نابود کرد و مردم را به سمت بیت کوین و استیبل کوین‌ها سوق داد، درس‌های کلیدی برای ما دارد؛ زیرا تورم بالای ۴۰ درصد و کاهش ارزش ریال فشار مشابهی بر ما و اقتصادمان وارد کرده است. استیبل کوین‌ها، به علت ارزش ثابت و وابستگی به دارایی‌هایی مانند دلار، می‌توانند به عنوان ابزاری برای پس‌انداز و نقل‌ و انتقال سریع و ارزان وجوه عمل کنند؛ همان طور که در ونزوئلا بخش زیادی از تراکنش‌های کوچک ارز دیجیتال با استیبل کوین‌ها انجام می‌شد. با این حال رسیدن کاربران ایرانی به چنین پذیرشی از ارزهای دیجیتال، نیازمند چند مورد اساسی است:

• شفافیت و مقررات روشن: مقررات دقیق و شفاف برای جلوگیری از کلاهبرداری و حفاظت از کاربران، مشابه آنچه در ونزوئلا با پلتفرم‌های معتبر مانند Cryptobuyer انجام شد. صرافی ارز دیجیتال معتبر برای معامله رمزارز مثل رمزینکس، می‌تواند درگاه اتصال کاربران ایرانی با جهان کریپتوکارنسی باشد.
• دسترسی به بازارهای امن و نقدشونده: وجود صرافی‌های قابل اعتماد با نقدینگی بالا برای ایرانیان اهمیت بالایی دارد؛ تا کاربران بتوانند به راحتی و با کارمزد اندک، رمزارزها را به پول نقد تبدیل کنند. صرافی رمزینکس از این نظر گزینه مناسبی است زیرا کمترین کارمزدهای را در میان گزینه‌های مشابه دارد.
• پلتفرم‌های پایدار و سریع: برای استفاده روزمره از ارز دیجیتال، نیاز است تا کاربر از پلتفرمی سریع و پایدار برای تبدیل ریال به ارز دیجیتال استفاده کند. رمزینکس با فراهم کردن زیرساخت‌های فنی سریع و پایدار، گام مهمی در این زمینه برداشته است.
• فراهم کردن فرصت‌های کسب سود بدون ریسک: رمزینکس یکی از معدود پلتفرم‌های معامله ارز دیجیتال است که صندوق با بازده ثابت دارد. با سرمایه‌گذاری روی صندوق رمزفیکس کاربران می‌توانند سالانه حدود ۳۵٪ سود کنند و ارزش پول خود را در برابر تورم حفظ کنند.

چگونه بیت کوین را به صورت مطمئن به بخشی از استراتژی مالی تبدیل کنیم؟ راهنمای رمزینکس برای کاربران ایرانی

حالا که می‌خواهیم از بیت کوین، تتر یا دیگر رمزارزها به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش استفاده کنیم، نیاز است چند نکته را با دقت رعایت کنیم.

• استفاده از کیف پول‌های امن: هر کیف پولی امن نیست. اگر می‌خواهید سرمایه زیادی را به بیت کوین تبدیل کنید، بهتر است از کیف پول‌های سرد و سخت‌افزاری (مانند Trezor یا Ledger) استفاده کنید. کیف پول‌های BlueWallet برای موبایل و Electrum برای کامپیوتر نیز گزینه‌های محبوبی میان کاربران بیت کوین هستند.
• از صرافی مطمئنی استفاده کنید: صرافی‌ها در میزان امنیت، کارمزد، نقدینگی، پایداری، پشتیبانی و امکاناتی که ارائه می‌دهند با یکدیگر متفاوت هستند. از گزینه مناسبی مثل رمزینکس استفاده کنید که علاوه بر نقدینگی مناسب، کارمزدهای پایین و امکاناتی مثل صندوق بازده ثابت ارائه می‌دهد. مثلا در زمانی که بازار ریزشی است، می‌توانید تتر یا بیت کوین خود را به رمزفیکس تبدیل کنید تا به صورت ثابت سود روزشمار کسب کنید.
• به موقع وارد بازار شوید: توجه به چرخه‌ها و داده‌های بازار ارزهای دیجیتال هنگام خرید بسیار اهمیت دارد. از راهنمای جامع زمان‌بندی سرمایه‌گذاری بلندمدت در ایران رمزینکس استفاده کنید تا چرخه‌های بازار را بشناسید و در مواقع اوج قیمتی وارد نشوید.
• سبد متنوع داشته باشید: از پلتفرمی استفاده کنید که دارایی‌های مختلف ارائه دهد. مثلا در رمزینکس می‌توانید سبدی متشکل از طلا، بیت کوین، تتر و رمزفیکس تشکیل دهید تا مطمئن باشید ریسک شما در کمترین حد ممکن قرار دارد.
• ریسک نامعقول نکنید: اگر به دنبال حفظ ارزش پول هستید، سرمایه‌تان را به میم‌کوین‌ها و آلت کوین‌های نامعتبر اختصاص ندهید. این ارزها بیشتر برای باتجربه‌های بازار هستند که می‌خواهند ماجراجوتر باشند. این گونه ارزها در ۱ درصد اوقات ممکن است رشدهای انفجاری داشته باشند، اما در ۹۹ درصد وقت‌ها طی زمان ارزش خود را از دست می‌دهند.
• پله‌ای بخرید: هرگز تمام سرمایه خود را یک شبه وارد بازار نکنید. خرید پله‌ای در بازه‌های زمانی منظم (به این استراتژی DCA نیز گفته می‌شود)، مخصوصا اگر مبتدی هستید، میانگین قیمت خرید شما را معقول‌تر می‌کند و ریسک را کاهش می‌دهد.

قوانین و مقررات موجود و آینده در ایران: چه تغییراتی در راه است؟

چارچوب قانونی فعلی ایران خرید، فروش و نگهداری بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را مجاز می‌داند؛ اما استخراج آن‌ها نیازمند مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت است و ماینینگ بدون مجوز جرم محسوب می‌شود. همچنین استفاده از رمزارزها در مراکز پولی و مالی (مانند بانک‌ها) ممنوع است و قوانین استخراج شامل برخی محدودیت‌ها، مانند محدودیت استخراج در شعاع ۱۲۰ کیلومتری تهران می‌شود.

طبق گزارش موسسه خاورمیانه (Middle East Institute)، ایران از سال ۲۰۱۹ استخراج را قانونی کرده است. تحریم‌های بین‌المللی، دسترسی ایرانیان به به سیستم‌های بانکی جهانی را محدود کرده و استفاده از ارزهای دیجیتال به کاربران ایرانی کمک می‌کند به برخی از خدمات جهانی دسترسی راحت‌تری داشته باشند.

پیش‌بینی می‌شود دولت ایران سیاست‌هایی برای مدیریت بیشتر پیاده‌سازی کند؛ مانند ایجاد صندوق‌های حضانتی یا افزایش مقررات مالیاتی. اما به نظر می‌رسد قصدی برای محدودیت گسترده ندارد.

مالیات هولد (نگهداری بلندمدت) ارز دیجیتال در ایران

قانون جدید مالیات بر عایدی، برای اولین بار به صورت رسمی بر سود حاصل از نگهداری ارزهای دیجیتال مالیات وضع کرده است. این قانون با هدف تشویق به سرمایه‌گذاری بلندمدت، نرخ مالیات را به مدت نگهداری دارایی وابسته کرده است. به این شکل، هرچه کاربران دارایی‌های خود را برای مدت طولانی‌تری نگه دارند، مالیات کمتری پرداخت می‌کنند. برای مثال، نگهداری کمتر از یک سال مشمول بالاترین نرخ (۲۰ تا ۴۰ درصد) و نگهداری بیش از دو سال مشمول کمترین نرخ یا حتی معافیت خواهد بود. این ساختار نشان می‌دهد که هدف اصلی این قانون، جداسازی معامله‌گران از سرمایه‌گذاران در بازار ارزهای دیجیتال است.

• نگهداری کمتر از یک سال: ۲۰ تا ۴۰ درصد
• نگهداری بین یک تا دو سال: ۱۰ تا ۱۵ درصد
• نگهداری بیش از دو سال: نرخ مالیاتی پایین‌تر یا حتی معافیت.

با این حال انجمن بلاکچین بیان کرده که فعلا هیچ سازوکار دقیق و عملیاتی‌ای برای اجرای این قانون در مورد رمزارزها وجود ندارد و معلوم نیست که سودآوری افراد در هولد ارز دیجیتال چطور محاسبه می‌شود.

مطلب پیشنهادی

همه چیز درباره مالیات ارز دیجیتال در ایران

مزایا و خطرات بیت کوین برای کاربر ایرانی در اقتصاد تورمی

با تمام این‌ها، بیت کوین یک فرشته نجات مطلق نیست. در ادامه بررسی مزایا و معایب بیت کوین و به طور کلی ارزهای دیجیتال در ایران می‌پردازیم:

جمع‌بندی

بررسی ونزوئلا با تورم افسارگسیخته‌اش، درس‌های مهمی برای ما با تورم بالا و کاهش ارزش ریال دارد. همان طور که ونزوئلایی‌ها با پذیرش رمزارزها وابستگی به پول بی‌ثبات را کاهش دادند، کاربران ایرانی نیز می‌توانند از بیت کوین برای دسترسی به بازارهای جهانی و حفظ قدرت خرید استفاده کنند. اما این مسیر بدون چالش نیست: نوسانات قیمتی و برخی ریسک‌های تحریمی همچنان سد راهند. برای موفقیت در این مسیر، کاربران رمزینکس باید با کیف پول‌های امن، استراتژی‌های متنوع مانند خرید پله‌ای و استفاده از استیبل کوین‌ها در راستای متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری و انتخاب صرافی‌های معتبر با نقدینگی بالا، ریسک‌ها را مدیریت کنند. ونزوئلا نشان داد که رمزارزها می‌توانند چراغ امیدی در بحران باشند؛ شاید وقت آن است که ما نیز توجه بیشتری به فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری کنیم.

سوالات متداول