وب ۳ چیست و چرا آینده روشنی دارد؟ بهترین ارزهای وب ۳ (WEB3) کدام‌اند؟

وب ۳ (WEB3) جذاب‌ترین فناوری‌های مطرح شده در دنیای ارزهای دیجیتال است. پروژه‌های ارز دیجیتال با ویژگی‌های منحصربه‌فردی در اینترنت وب ۳ فعال هستند و باتوجه‌به آینده‌ای که پیش‌رو دارند از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال در میان سرمایه‌گذاران هستند. اما از آینده اینترنت یا همان وب ۳ چه می‌دانیم؟ کدام ارز دیجیتال وب ۳ برای خرید بهتر است؟ بهترین ارزهای وب ۳ کدامند؟ اگر دنبال پاسخ این پرسش‌ها هستید، تا آخر مقاله با ما همراه باشید.

روند تکامل وب (Web)

وب در اصل به اینترنت گفته می‌شود و در اینجا منظور فرایندی است که اینترنت طی چندین دهه از زمانی که اختراع شده است تاکنون طی کرده است.

• وب ۱ (اینترنت نسل یک)- ۱۹۹۵ صفحات وب استاتیک
• وب ۲ (اینترنت نسل دو)- ۲۰۰۴ وب‌سایت داینامیک و اپلیکیشن‌های موبایل که کاربران می‌توانند داده‌های خود را به آن اضافه کنند.
• وب ۳ (اینترنت نسل سه)- ۲۰۱۸ اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز

در ادامه توضیحات بیشتری در مورد هر کدام از نسل‌های مختلف اینترنت یا وب و ویژگی‌های ارائه خواهیم داد.

وب ۱ (Web1)

وب ۱ یا اینترنت نسل ۱ برای اولین بار توسط تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee) در سال ۱۹۸۹ ایجاد شد. اینترنت نسل اول از یک مدل پایگاه داده سلسله مراتبی استفاده می‌کرد که در آن اطلاعات از سرورها به مشتریان منتقل می‌شد.

نسل دوم اینترنت به نام وب ۲ (web 2.0) در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی به وجود آمد که یک مدل همتا به همتا برای به اشتراک‌گذاری داده‌ها و اطلاعات معرفی کرد.

وب ۲ (Web2)

اصطلاح وب ۲ برای اولین بار توسط تیم اوریلی (Tim O’Reilly) در سال ۲۰۰۴ معرفی شد. اینترنت نسل دو مبتنی بر یک مدل پایگاه داده متمرکز و یک شبکه جهانی بود که اطلاعات و داده‌های کاربران از طریق آن در سرورهای جهانی جریان می‌یافت.

وب ۳ (Web3)

در این دوره که در سراسر جهان از اینترنت نسل ۳ یا به عبارتی وب ۳ استفاده می‌شود، اطلاعات کاملاً غیرمتمرکز هستند و هیچ شخص یا سازمانی داده‌های کاربران را مدیریت و کنترل نمی‌کند.

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد اینترنت نسل سوم هستند که مفهوم شبکه اینترنت غیرمتمرکز را به بهترین وجه ممکن امکان‌پذیر می‌سازند که اجازه می‌دهند اطلاعات بین کاربران و بدون دخالت اشخاص ثالث جریان یابند.

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز اصولاً توسط کسی اداره نمی‌شوند و جریان اطلاعات توسط قراردادهای هوشمند (smart contracts) مدیریت می‌شوند.

وب ۳ از طیف گسترده‌ای از فناوری‌های غیرمتمرکز مانند اتریوم (Ethereum)، مونرو (Monero)، کوانتوم (Qtum)، فایل سیستم بین سیاره‌ای (IPFS) و بسیاری دیگر پشتیبانی می‌کند.

وب ۳ چیست؟

از زمانی که اینترنت نسل اول برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ اختراع شد این فناوری به‌سرعت به رشد خود ادامه داد و موفق شد در مدت زمان کوتاهی جهان را تغییر دهد. تمامی وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها، جستجوگرها و هر چیزی که در دنیا امروز به اینترنت مربوط می‌شود به لطف وب ۱ که در سال ۱۹۹۰ اختراع شد، اکنون در دسترس ما قرار دارند.

وب ۱ در ابتدا «read-only web» یا «static web» نامیده می‌شد که تنها شامل سایت‌هایی که محتوای ثابت عمدتاً در قالب متن یا تصویر داشتند، می‌شد. به عبارت ساده‌تر، سه مرحله مختلف اینترنت را می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد:

• وب ۱- استاتیک
• وب ۲- داینامیک یا محرک
• وب ۳- غیرمتمرکز

بعد از وب ۱، نسل بعدی اینترنت یعنی وب ۲ به دنیای تکنولوژی معرفی شد. اینترنت نسل دوم به لطف پیشرفت در فناوری‌های وب مانند جاوا اسکریپت (Javascript)، HTML5، CSS3 و … تعامل بیشتری داشت و پلتفرم‌های جدیدی مانند یوتیوب، فیس‌بوک، مای اسپیس، ویکی‌پدیا و … را معرفی کرد.

وب ۲ به نسخه‌ای از اینترنت اشاره دارد که امروزه اکثر ما با آن آشنا هستیم و از آن استفاده می‌کنیم. ظهور اینترنت نسل دوم عمدتاً توسط سه لایه اصلی تکنولوژی از جمله تلفن همراه، رسانه‌ها اجتماعی و فضای کلود (cloud) انجام شده است. درواقع این نسل از اینترنت تحت سلطه شرکت‌های بزرگ قرار دارد که در ازای دسترسی به اطلاعات شخصی کاربران خدمات خود را به آنان ارائه می‌دهند.

با این وجود به‌تازگی مردم متوجه شده‌اند که این داده‌های شخصی که در دسترسی شرکت‌های بزرگ قرار دارند چه اندازه مهم هستند.

به این ترتیب، با اشاره به مبحث اطلاعات شخصی، به نسل جدید اینترنت، وب ۳ می‌رسیم؛ اما وب ۳ چیست و چه تغییراتی در اینترنتی که امروزه می‌شناسیم به ارمغان خواهد آورد؟

بسیاری از مردم می‌گویند که وب ۳ خصوصیات اصلی وب ۱ را با عملکرد پیشرفته و مدرن وب ۲ ترکیب می‌کند و در عین حال که وب ۲ را بهبود می‌بخشد، با ارائه خصوصیات و ویژگی‌های متنوع و جدید به ارائه تغییرات جدید در اینترنت و تکنولوژی کمک می‌کند.

بسیاری از توسعه‌دهندگان بر این باورند که وب ۳ می‌تواند امنیت داده‌ها، مقیاس‌پذیری و حریم خصوصی را فراتر از آنچه در اینترنت نسل ۲ و ۱ ممکن بود، بهبود بخشد.

با ادامه رشد شرکت‌های بزرگی مانند گوگل، فیس بوک، آمازون و … معضل استفاده از داده‌ها و اطلاعات کاربران برای برخی اقدامات غیراخلاقی، امنیتی و حریم خصوصی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

با این حال جدای از اطلاعات شخصی، داده‌ها نیز اهمیت فراوانی دارند، حتی بیشتر از اطلاعات شخصی. با این وجود چرا کاربران حاضرند داده‌های خود را در اختیار غول‌های فناوری قرار دهند؟

یکی از تفاوت‌های عمده میان وب ۳ و نسل‌های قبلی اینترنت استفاده از توکن‌ها و اقتصاد توکنی است. قبلاً یک شرکت نوپا یا فناوری جدید برای رشد و پیشرفت به دریافت بودجه از سرمایه‌گذاری خطرپذیر (Venture Capital) نیاز داشت و باید مالکیت خود را به این گروه‌ها واگذار می‌کردند.

اقتصاد توکنی در برابر سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر مزایای فراوانی دارد، از جمله حاکمیت، شفافیت و فروش توکن. با وجود ویژگی‌هایی همچون شفافیت، متن باز و عمومی بودن بلاکچین، خریداران می‌توانند تمام دارایی‌ها یا توکن‌هایی را که از شرکتی خریداری کرده‌اند را مشاهده کنند.

در مقابل در شرکت‌های اینترنتی و فناوری‌های مدرن، خرید و فروش یا سرمایه‌گذاری‌های خصوصی وجود دارند که این شرکت‌ها به دلایلی آن‌ها را برای عموم فاش نمی‌کنند.

یکی از مزایای مهم کریپتو و ارزهای دیجیتال حاکمیت جامعه است. در فضای وب ۳ توکن‌ها به کاربران حقوق مالکیت می‌دهند، به این معنا که کاربران با در اختیار داشتن این توکن‌ها اساساً توانایی مالکیت بخشی از اینترنت را دارند.

توکن غیرمثلی (NFT) که به آن‌ها توکن‌های غیرقابل معاوضه می‌گویند نیز به کاربران این امکان را می‌دهند که در بلاکچین و انواع پلتفرم‌ها دارایی‌هایی از جمله عکس، موسیقی، انواع کدها، متون، اشیا، بازی، اعتبار، حقوق حاکمیت، مجوز دسترسی و … داشته باشند.

در این اکوسیستم‌ها اینترنت اساساً متعلق به سازندگان و کاربران است که با توکن‌ها تنظیم و مدیریت می‌شوند.

ویژگی وب ۳ یا اینترنت نسل ۳ چیست؟

اگرچه فرایند تغییر اینترنت از وب ۱ به وب ۲ فرایند نسبتاً ساده‌ای بود اما تغییر وب ۲ به وب ۳ آن‌چنان که باید و شاید ساده نیست. برای درک بیشتر این موضوع ابتدا باید ویژگی‌ها و نوآوری‌های منحصر به فرد اینترنت نسل ۳ را در نظر بگیرید.

• وب معنایی (Semantic web)

وب ۳ فناوری‌های وب را برای تولید، اشتراک‌گذاری و ارسال محتوا از طریق جستجو و تجزیه و تحلیل بر اساس توانایی درک معنای کلمات بهبود می‌بخشد. این امر با وب ۲ متفاوت است چرا که وب ۲ بر درک کلمات کلیدی و اعداد متکی است.

• هوش مصنوعی

وب ۳ همچنین قادر به درک زبان و مفهوم جملات همانند انسان‌ها است. علاوه بر این، می‌تواند اطلاعات واقعی را از اطلاعات جعلی تشخیص دهد. این هوش مصنوعی (Artificial intelligence) به نتایج سریع‌تر، مرتبط با مقصود کاربر و هوشمندتر می‌شود که نیازهای کاربران را بهتر برآورده می‌کند.

• گرافیک سه بعدی

اینترنت نسل سوم همچنین فناوری‌های سه بعدی و واقعیت مجازی را ادغام کرده و به این صورت مرز بین دنیای واقعی و مجازی را از بین می‌برد. به عنوان مثال می‌توان به برنامه‌های کاربردی فضایی، بازی‌های کامپیوتری و راهنمای محصولات تجاری الکترونیک اشاره کرد.

• قابلیت اتصال

اطلاعات در وب ۳ اغلب از طریق فراداده‌های معنایی (semantic metadata) به هم متصل می‌شوند و با قرار دادن تمام اطلاعات در اختیار کاربر، تجربه کاربری بهتری را ارائه می‌دهند.

• فراگیر بودن

در عصر مدرن، اینترنت نسل سوم، اینترنتی است که برای همه، در هر مکان و زمان در دسترس است. در آینده‌ای نه چندان دور اتصال به اینترنت دیگر محدود به دستگاه‌های وب ۲ مانند کامپیوترها و تلفن‌های هوشمند نخواهد بود. اینترنت اشیا (IoT) ایجاد و اتصال دستگاه‌های جدید به اینترنت را تسهیل می‌کند.

اینترنت وب ۲ و وب ۳ چه فرقی با هم دارند؟

در مقاله‌ای که به‌تازگی در وب‌سایت اتریوم (ethereum.org) منتشر شده است، فلوریان سسر (Florian Sesser) چند تفاوت عمده میان اینترنت نسل دو و اینترنت نسل سه را توضیح می‌دهد که بر نحوه دیدن و استفاده ما از اینترنت تأثیر زیادی می‌گذارد:

در این مقاله همچنین به چند دلیل کلیدی اشاره می‌شود که چرا توسعه‌دهندگان ترجیح می‌دهند از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز ساخته شده روی پلتفرم اتریوم به جای برنامه‌های سنتی مورد استفاده در وب ۲، استفاده کنند. به عنوان مثال:

• در این شبکه‌ها هر کسی اجازه استفاده از این سرویس‌ها و خدمات را دارد.
• هیچ کس اجازه مسدود کردن کاربران را ندارد و نمی‌تواند از دسترسی آن‌ها به این سرورها جلوگیری کند.
• پرداخت‌ها از طریق توکن بومی اتریوم، یعنی اتر (ETH) امکان‌پذیر است.
• اتریوم تورینگ کامل (turing-complete) است، به این معنی که کاربران قادر به انجام هر کاری در این شبکه هستند.

وجود توکن‌های غیرمثلی، رمز ارزها، متاورس‌ها (metaverse) و دیگر بلاکچین‌ها برای وب ۳ بسیار حیاتی است، با این شبکه‌ها تنها به ارزهای دیجیتال خلاصه نمی‌شوند و کارایی‌ها فراوانی دیگری نیز دارند. این شبکه‌ها و اکوسیستم‌ها روش‌های جدیدی را ارائه می‌دهند که بهترین جنبه‌ها و ویژگی‌های نسل‌های قبلی اینترنت را در نسل جدید وب ترکیب می‌کنند.

اینترنت در آینده برخلاف چیزی که تاکنون بوده است، غیرمتمرکز، منصفانه و ایمن خواهد بود که در آن کاربران داده‌ها و اطلاعات شخصی خود را شخصاً کنترل و مدیریت می‌کنند.

مزایای وب ۳ یا اینترنت نسل ۳

با توجه به این امر که وب ۳ اینترنتی غیرمتمرکز است که اشخاص ثالث هیچ کنترل و دخالتی در آن ندارند همچنین اطلاعات افراد در اختیار شرکت‌ها قرار نمی‌گیرد، مسلماً مزایای بی‌شماری را می‌توان برای آن در نظر گرفت.

1. ایمنی و محافظت از داده‌ها و اطلاعات کاربران

وب ۲ باعث شده است که شرکت‌های فناوری بزرگ مانند گوگل، فیس بوک و … اطلاعات شخصی افراد را در اختیار داشته و در صورت تمایل به تبلیغ‌کنندگان بفروشند.

علاوه بر این، سرورهایی که این اطلاعات در آن‌ها نگهداری می‌شود تبدیل به یک هانی پات (Honeypot) برای هکرهای شده است که به دنبال سرقت این اطلاعات هستند.

علاوه بر این، با توجه به اینکه وب ۳ کاملاً غیرمتمرکز است و هیچ نهاد واحدی اطلاعات شخصی شما را کنترل نمی‌کند، شما قادر به کنترل و مدیریت داده‌های خود هستید و همچنین امنیت داده‌های شما در برابر هکرها در این سرورهای غیرمتمرکز چندین برابر می‌شود.

1. پول اینترنتی بومی

در وب ۲، مصرف کنندگان باید به ارزهای فیات که توسط دولت‌ها عرضه و کنترل می‌شود، متکی باشند. برخلاف وب ۲، وب ۳ ارزهای دیجیتال را به پول بومی تبدیل می‌کند که مزایای زیادی همچون سرعت بالا، دسترسی راحت برای همه، جهانی و همچنین دارای مجوز هستند.

1. ایمن و مقاوم در برابر هک

در وب ۲، هکرها می‌توانند وب‌سایت‌های کاربران را هک کرده و سرورها را مختل کنند. علاوه بر این وب‌سایت‌ها به این دلیل که تحت کنترل دولت‌ها قرار دارند در معرض تعطیلی‌های دولتی قرار دارند.

در مقابل، وب ۳ متمرکز نبوده و توسط هزاران گره در سراسر جهان مدیریت می‌شوند و درواقع هیچ سرور مرکزی و واحد ندارد که هکرها بتوانند با حمله به آن اطلاعات را سرقت کنند.

1. مقاوم در برابر سانسور

ماهیت غیرمتمرکز وب ۳ به این معنا است که هیچ کس نمی‌تواند اطلاعات را سانسور یا حذف کند. همچنین هر گونه اطلاعات و داده به راحتی می‌توانند در بستر وب ۳ به اشتراک گذاشته و در سراسر شبکه منتشر شوند؛ بنابراین مقامات مرکزی نمی‌توانند داده‌ها را سانسور کرده یا مانع دسترسی کاربران به شبکه شوند.

هرکسی در هر جای جهان می‌تواند به این پلتفرم‌ها دسترسی داشته باشد چرا که هیچ شخصی در این میان کنترل و مدریت کاربران و این پلتفرم‌ها را بر عهده ندارد.

ارزهای دیجیتال در وب ۳

توکن‌های غیرمثلی (NFT)، ارزهای دیجیتال و سایر پلتفرم‌ها و موارد مربوط به بلاکچین برای اکوسیستم وب ۳ یا اینترنت وب ۳ بسیار مهم هستند.

به عنوان مثال، ردیت (Reddit) در حال حاضر با تلاش برای ابداع راهی برای استفاده از ارزهای دیجیتال در وب ۳ است، به گونه‌ای کاربران اساساً مالک بخش‌هایی از جوامعی باشند که در آن شرکت می‌کنند.

ردیت به دنبال این است که کاربران از توکن‌هایی استفاده کنند که مالکیت آن‌ها نوعی امتیاز در جامعه ردیت به شمار می‌رود و کاربران می‌توانند از طریق به اشتراک‌گذاری مطالب و پست‌های خاص در ساب‌ردیت (subreddit) آن‌ها را به دست آورند.

سپس کاربر بر اساس تعداد رأی موافق یا مخالفی که آن پست از سایر کاربران دریافت می‌کند، امتیاز جمع می‌کند. کاربر از این امتیازها می‌تواند برای حق رأی‌دهی در پلتفرم استفاده کند که به کاربر اجازه مشارکت در تصمیم گیری‌هایی که بر جامعه تأثیر می‌گذارد، می‌دهد.

این تنها یک نمونه کوچک از کارایی‌های بی‌شمار وب ۳ در فضای ارزهای دیجیتال و بلاکچین است. علاوه بر این سازمان‌های دیگری نیز در فضای وب ۳ وجود دارند که تحت عنوان سازمان خودگردان غیرمتمرکز یا دائو (DAO) شناخته می‌شوند که از توکن‌ها برای عادلانه‌تر کردن مالکیت و قدرت تصمیم گیری استفاده می‌کنند.

توکن‌های غیرمثلی که اساساً توکن‌های ارز دیجیتال نادر و بی‌نظیر هستند، یکی از پایه‌های اصلی نسل سوم اینترنت هستند. این توکن‌ها به دلیل اینکه منحصر به فرد هستند معمولاً به عنوان مجوز و گواهی مالکیت برای اشیاء مجازی مانند آثار هنری، ویدیوها، عکس‌ها و … استفاده می‌شوند.

ان‌اف‌تی‌ها برخلاف ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم غیرقابل معاوضه هستند و نمی‌توان مانند مابقی رمز ارزها آن‌ها را خرید و فروش کرد.

با توجه به‌سرعت پیشرفت وب ۳ (Web3) و کارایی‌های منحصر به فرد توکن‌های غیرقابل معاوضه در آینده‌ای نه چندان دور کاربران می‌توانند هر چیزی که بخواهند، از تم بازی گرفته تا مدارک پزشکی را در فضای وب ۳ ارسال و دریافت کنند.

کاربرد وب ۳ برای متاورس

متاورس (metaverse) به نوعی اینترنت نسل جدید و آینده اشاره دارد که از فضاهای سه بعدی در واقعیت مجازی تشکیل شده است که کاربران می‌توانند در این فضا با یکدیگر تعامل داشته باشند. به همین دلیل است که فیس بوک اخیراً نام خود را به متا تغییر داده است.

برخی از فن‌آوران امیدوارند که وب ۳ به جای چند شرکت بزرگ، متاورسی را که با استفاده از سیستم‌های بلاکچین و استانداردهای باز ساخته شده و توسط شبکه‌ای از رایانه‌ها در سراسر جهان اداره می‌شود، پرورش دهد. ان‌اف‌تی‌ها تجارت الکترونیک را در دنیای مجازی تسهیل می‌کنند و عدم وجود واسطه‌ها و اشخاص ثالث کمک می‌کند که این تجارت به راحتی و بدون سانسور و موانع در دنیای متاورس انجام شود.

برترین پروژه‌های ارز دیجیتال وب ۳ (WEB) کدامند؟

ارزهای دیجیتال وب ۳ از محبوب‌ترین پروژه‌های دنیای رمزارزها هستند. با معرفی وب ۳ هر روز پروژه‌های جدیدتری از نسل جدید اینترنت استفاده می‌کنند و به کمک ویژگی‌های منحصر به فرد آن پروژه‌های خود را ارتقا می‌دهند. در ادامه چند مورد از بهترین پروژه‌های ارز دیجیتال در وب ۳ را معرفی می‌کنیم:

• پولکادات

پولکادات (Polkadot) در سال ۲۰۱۶ توسط تعدادی از سازندگان برجسته در فضای بلاکچین از جمله بنیان‌گذار اتریوم، گوین وود (Gavin Wood) تأسیس شد. پولکادات یکی از پروژه‌های شاخص وب ۳ است که توسط یک بنیاد سوئیسی برای تسهیل یک وب غیرمتمرکز کاملاً کاربردی و کاربرپسند تأسیس شده است.

هدف پولکادات این است که با ارائه راهکارها و ویژگی‌های جدید به اکوسیستم بلاکچین کمک کرده و به تعامل در فضای مجازی، مقیاس‌پذیری تراکنش‌ها، نوآوری و ایجاد فضایی ایمن کمک کند.

• کوزاما

کوزاما (Kusama) یک بستر آزمایشی بلاکچین است که با هدف ارائه یک پلتفرم سازگار و مقیاس‌پذیر برای توسعه‌دهندگان طراحی شده است. کوزاما بیشتر به عنوان یک پلتفرم آزمایشی برای پولکادات عمل می‌کند که توسعه‌دهندگان قبل از پیاده‌سازی تغییرات و ویژگی‌های جدید در بستر پولکادات، آن‌ها را در بلاکچین کوزاما امتحان و آزمایش می‌کنند.

• بیت تورنت

بیت تورنت (BitTorrent) یک پلتفرم مخصوص به اشتراک‌گذاری فایل‌های غیرمتمرکز است که پیش از توسعه مفهوم وب ۳ ایجاد شده است. بیت تورنت با گذشت زمان تبدیل به یکی از پرکاربردترین برنامه‌های غیرمتمرکز شد، سپس توسط پلتفرم ترون خریداری شد و در نهایت ارز دیجیتال را منتشر کرد. این ارز دیجیتال امروزه در میان ۵۰ رمز ارز برتر جهان قرار دارد.

• اوشن

اوشن (OCEAN) یک پروتکل تبادل داده غیرمتمرکز و مبتنی بر تکنولوژی بلاکچین است. پروتکل اوشن به گونه‌ای طراحی شده است که به هر کسی اجازه می‌دهد تا بازار داده غیرمتمرکز خود را طراحی و ایجاد کنند.

این بازارهای داده، به افراد و سازمان‌ها کمک می‌کنند تا داده‌ها و اطلاعات خود را به اشتراک بگذارند، مبادله کنند و از آن‌ها برای ایجاد محصولات، خدمات و تجربه کاربری بهتر استفاده کنند.

اوشن به عنوان یک توکن ابزاری عمل می‌کند که برای خرید، مبادله و فروش داده‌ها و همچنین مدیریت بودجه جامعه روی پلتفرم استفاده می‌شود.

• فایل کوین

فایل کوین (Filecoin) یک شبکه ذخیره‌سازی داده مبتنی بر ارزهای دیجیتال است که در آن ماینرها (miners) در ازای فراهم کردن فضای ذخیره‌سازی اطلاعات در هارد کامپیوتر خود، توکن فایل را به عنوان پاداش دریافت می‌کنند و در عین حال کاربران نیز برای ذخیره‌سازی اطلاعات و داده‌های خود از توکن‌های فایل استفاده می‌کنند.

• لایوپیر

لایوپیر (Livepeer) یک شبکه پخش ویدئو غیرمتمرکز است که روی بلاکچین اتریوم ساخته شده است. این پروتکل خدمات پخش و استریم ویدیو مقرون به صرفه و ارزان را مستقیماً از طریق وب ۳ ارائه می‌دهد.