صفر تا ۱۰۰ تاریخچه بیت کوین؛ از یک نوآوری تا ۷۰ هزار دلار!

در ادامه این مقاله، به مهم‌ترین نقاط عطف تاریخ بیت کوین می‌پردازیم: از استخراج اولین بلاک توسط ساتوشی ناکاموتو تا تراکنش معروف پیتزا و رشد انفجاری قیمت‌ها، همراه با تحلیل رویدادهایی که بیت کوین را به جایگاه امروزش رساندند.

تاریخچه پیدایش ارز بیت کوین؛ اولین پولی که لمس نشد!

تصور کنید در سال ۲۰۰۸ هستید؛ در میان یک آشوب اقتصادی بزرگ که آمریکا را به نابودی اقتصادی نزدیک و نزدیک‌تر می‌کند ایستاده‌اید که ناگهان به یک اطلاعیه عجیب در یک روزنامه برخورد می‌کنید؛ «ارز دیجیتال بیت کوین؛ واقعیت یا کلاهبرداری؟» دیدن چنین تیتری در آن هیاهو فقط یک فکر را از سر می‌گذراند؛ فکری که فقط می‌گوید کلاهبرداری دیگری در راه است! 

اما با دیدن قیمت بیت کوین در حال حاضر، تاریخچه بیت کوین چیز دیگری می‌گوید. بیت کوین در وایت‌پیپر خود توضیحات ساده‌ای را به‌طور خلاصه در ابتدا بیان می‌کند؛ توضیحاتی که بیت کوین را پولی دیجیتال در بستر اینترنت معرفی می‌کند که واسطه‌ای در آن میان ندارد. اما آیا به همین سادگی است؟ آیا پولی وجود دارد که نه نیاز به بانک و وزارت دارایی داشته باشد و نه به صورت فیزیکی می‌توان آن را لمس کرد؟ اما تاریخچه پیدایش ارز بیت کوین به همین موارد ساده ختم نمی‌شود.  

بیت کوین از چه سالی شروع شد؟

در سال ۲۰۰۸ بیت کوین توسط ساتوشی ناکوموتو (که همچنان مشخص نیست یک فرد است یا گروهی از افراد) در سندی با نام «وایت‌پیپر» معرفی شد. ایده ساده‌ای پشت این سند بود؛ ارز دیجیتالی که در بستر اینترنت نوعی معامله همتا-به-همتا را فراهم کرده است.  

اما نکته مهم در تاریخچه بیت کوین، توجه بسیاری از فعالان بازارهای مالی و برنامه‌نویسان به ایده جذاب ساتوشی ناکوموتو بود. با مقایسه‌ای مختصر، می‌شد نتیجه گرفت که که بیت کوین برخلاف سیستم‌های سنتی مالی که نیاز به تایید یک مرجع واحد دارند، امکان انجام تراکنش را میان دو نفر در هر جای دنیا بدون دخالت واسطه‌ها (مانند بانک) فراهم کرده است.

در تاریخچه بیت کوین بیان شده که هر تراکنش که شامل بیت کوین باشد، بر بلاکچین، که سیستمی مشابه دفاتر توزیع کل بانک است، ثبت می‌شود. اما این دفاتر در اختیار یک شخص نیست که بتواند به راحتی تغییرات مورد نظر را جهت سرقت یا کلاهبرداری اعمال کند؛ بلکه یک کپی در اختیار تمام افراد حاضر در شبکه قرار دارد که عملا هرگونه قصد سو را از بین می‌برد.

همچنین در وایت‌پیپر بیت کوین بیان شده که فقط ۲۱ میلیون بیت کوین (محدودیت در عرضه) وجود دارد که عملا تورم یا دستکاری در قیمت را از بین می‌برد. همچنین نیاز نیست که یک «واحد کامل» بیت کوین خریداری شود؛ تمام افراد می‌توانند مقداری جزئی از آن را نیز خریداری کنند. 

اولین‌ها در تاریخچه بیت کوین

در تاریخچه بیت کوین نکات قابل توجهی وجود دارد که پرداختن به آن‌ها خالی از لطف نیست. در ادامه به بیان اولین‌ها در تاریخچه بیت کوین پرداخته‌ایم. 

بلاک جنسیس، اولین بلاک در بلاکچین بیت کوین

در سال ۲۰۰۹ اولین بلاک بیت کوین توسط ساتوشی ناکوموتو استخراج شد. این بلاک که به بلاک صفر نیز معروف است، توسط ساتوشی ناکوموتو با یک پیام مخفی عرضه شد. پیام ساتوشی نقطه‌ای طلایی در تاریخچه بیت کوین است؛ زیرا آینده بانک‌ها و سیستم‌های مالی سنتی و بیشتر از همه، آینده درخشان بیت کوین را بیان کرد. ساتوشی در پیام خود در بلاک جنسیس این جمله که «روزنامه The Times در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۹ رئیس خزانه‌داری [انگلستان] در آستانه‌ی اهدای کمک مالی به بانک‌ها است» را مخفی کرده بود.

نکته حائز اهمیت راجع به بلاک جنسیس، استخراج بلاک بعد از آن است. تقریبا پنج روز زمان برد تا ساتوشی بلاک بعدی را استخراج کند. بسیاری معتقدند که ساتوشی در این فاصله در حال نهایی کردن ثبات شبکه بوده است. اما عده‌ای دیگر ادعا جالب‌تر و قابل تامل‌تری دارند. آن‌ها این حرکت ساتوشی را در تاریخچه بیت کوین، نوعی هم‌ذات پنداری می‌دانند. آن‌ها می‌گویند او خواسته با این فاصله زمانی که شباهت با خلقت دنیا دارد (فاصله ۶ روزه) خود را خدای بلاکچین نشان دهد.

اولین تراکنش تاریخچه ارز بیت کوین

۱۲ ژانویه ۲۰۰۹ تاریخ اولین تراکنش تاریخچه بیت کوین است. در این تاریخ، ساتوشی ناکاموتو افسانه‌ای تعداد ۱۰ بیت کوین را به یک برنامه‌نویس و توسعه‌دهنده، در یک نرم‌افزار بیت کوین به نام هال فینی ارسال کرد. این تراکنش در بلاک ۱۷۰ بیت کوین به ثبت رسیده است و در آن زمان بیت کوین ارزش زیادی نداشت. در حال حاضر، ۱۰ بیت کوین هال فینی چیزی حدود ۷۰۰ هزار دلار ارزش دارد.

اولین معامله اقتصادی در تاریخچه بیت کوین

شاید باورش در حال حاضر با قیمت نجومی بیت کوین سخت باشد که اولین تراکنش تاریخچه بیت کوین بر سر یک پیتزا رخ داده است! بله درست خواندید؛ پیتزا. یک برنامه‌نویس ساکن فلوریدا به نام لازلو هانیچ، برای خرید ۲ عدد پیتزا، تعداد ۱۰ هزار بیت کوین را برای دوست خود در لندن ارسال کرد و باعث شد آن روز به عنوان یک مناسبت مهم در تاریخچه ارز بیت کوین ثبت شود؛ ۲۲ مه، روز پیتزا! همچنین در این باره توصیه می شود که به مطلب زیر از سایت bitcoindepot نیز توجه داشته باشید تا اهمیت این روز را درک کنید:

Many view this transaction as the first real-world use of Bitcoin for a commercial purchase. May 22nd has since been celebrated annually as “Bitcoin Pizza Day” to commemorate this historic transaction.

“بسیاری این تراکنش را به عنوان اولین استفاده از بیت کوین برای خرید تجاری در دنیای واقعی می‌دانند. از آن زمان، ۲۲ می هر ساله به عنوان «روز پیتزای بیت کوین» برای بزرگداشت این تراکنش تاریخی جشن گرفته می‌شود.”

Bitcoin History: A Journey Through Memorable Transactions – bitcoindepot.com

سایر رویدادهای مهم تاریخچه بیت کوین

در ۱۶ سال عمری که بیت کوین داشته، رویدادهای مهم زیادی برای این انقلاب مالی رخ داده است. برای مثال در سال ۲۰۱۰ اولین حمله سایبری به بیت کوین انجام شد و ۱۸۴ میلیون دلار بیت کوین به سرقت رفت اما به سرعت این تراکنش پاک و باگ سیستم برطرف شد. یا لایت کوین به عنوان اولین فورک تاریخچه بیت کوین در سال ۲۰۱۱ معرفی شد و وارد چرخه کریپتوکارنسی شد. اما تمام این رویدادها منجر به یک چیز شده است؛ حضور قدرتمند بیت کوین در صدر بازار ارزهای دیجیتال!

نقش بیت کوین در بحران‌های اقتصادی جهان

بیت کوین دقیقاً در دل یک بحران اقتصادی متولد شد؛ بحران مالی سال ۲۰۰۸ که اعتماد عمومی به سیستم‌های بانکی و مالی سنتی را به شدت خدشه‌دار کرد. همین موضوع باعث شد که ایده یک پول غیرمتمرکز، بدون نیاز به بانک یا نهاد مرکزی، خیلی سریع توجه افراد نگران از سیستم مالی سنتی را به خود جلب کند.

در سال‌های بعد، بیت کوین در چندین بحران اقتصادی دیگر هم به عنوان یک دارایی پناهگاه مطرح شد. به‌عنوان مثال، در بحران مالی یونان (۲۰۱۵) و بحران نقدینگی قبرس (۲۰۱۳)، افراد زیادی به بیت کوین روی آوردند تا سرمایه خود را از خطر بلوکه‌شدن حساب‌های بانکی نجات دهند. همین اتفاق در بحران تورم ونزوئلا نیز تکرار شد؛ زمانی که بیت کوین به جای پول ملی مورد استفاده قرار گرفت و مردم برای خرید کالاهای اساسی از آن بهره گرفتند.

در دوران کرونا (۲۰۲۰)، بسیاری از دولت‌ها سیاست‌های چاپ پول را دنبال کردند. این موضوع باعث شد که ارزش ارزهای فیات (پول‌های رسمی) کاهش پیدا کند و توجه سرمایه‌گذاران به دارایی‌هایی مثل بیت کوین جلب شود. افزایش شدید قیمت بیت کوین در این دوران، پاسخی مستقیم به بی‌اعتمادی عمومی به ارزهای رایج بود.

در واقع، هر بار که سیستم سنتی دچار تزلزل می‌شود، بیت کوین نه‌تنها به عنوان یک راه جایگزین مطرح می‌شود، بلکه رشد بیشتری هم تجربه می‌کند. این یعنی بیت کوین در طول زمان از یک ایده تجربی به یک ابزار مقاوم در برابر بحران تبدیل شده است.

تاثیر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در رشد بیت کوین

یکی از موتورهای محرک اصلی رشد بیت کوین، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند. در دنیای دیجیتال امروز، هر توییت، پست یا مقاله می‌تواند باعث نوسان‌های شدید قیمت بیت کوین شود؛ به‌ویژه وقتی این محتوا از سوی افراد بانفوذ یا رسانه‌های بزرگ منتشر شود.

برای مثال، ایلان ماسک با چند توییت ساده در مورد بیت کوین، توانست بارها قیمت این رمزارز را بالا و پایین کند. وقتی او اعلام کرد تسلا بیت کوین را به‌عنوان روش پرداخت می‌پذیرد، بازار شاهد رشد ناگهانی قیمت شد. بعدها که از این تصمیم عقب‌نشینی کرد، بازار با سقوط قیمت مواجه شد.

همچنین انجمن‌های اینترنتی مانند Reddit (و به‌ویژه گروه r/Bitcoin و r/CryptoCurrency) نقش بزرگی در آموزش عمومی، گسترش آگاهی و حمایت روانی از کاربران بیت کوین داشتند. یوتیوبرها، اینفلوئنسرها و حتی پادکست‌های تخصصی نیز با انتشار تحلیل‌ها، بررسی‌ها و پیش‌بینی‌ها، باعث جذب کاربران جدید به بازار شدند.

این تأثیر تا حدی پیش رفته که حالا «احساسات بازار» بیش از هر زمان دیگری به بازتاب‌های رسانه‌ای وابسته است. موج‌هایی از خرید یا فروش می‌تواند تنها با یک عنوان خبری یا ترند شدن یک هشتگ آغاز شود. در نتیجه، نقش رسانه‌ها در رشد، نوسان و حتی اعتمادسازی نسبت به بیت کوین، نقشی بسیار حیاتی و تعیین‌کننده بوده و هست.

جمع‌بندی

وقتی نوبت به بررسی تاریخچه بیت کوین می‌رسد، فرازونشیب‌های زیادی به راحتی قابل مشاهده هستند که هر یک به عنوان نمادی از یک جهش بزرگ در راستای پیشرفت بیت کوین شناخته می‌شوند. در تاریخچه ارز بیت کوین به راحتی می‌توان حملات زیادی را به این سازوکار نوین مشاهده کرد که اکثرا همه فقط توانستند مدت کوتاهی ترمز این نوآوری انقلابی را بکشند. اما در ادامه بیت کوین توانست باز هم با طرفداران خود این موانع را کنار زده و به رشد خود ادامه دهد.

با اینکه می‌توان گفت تاریخچه بیت کوین مسیر سختی را طی کرده است تا ۷۰ هزار دلار را ببیند، اما همچنان بسیاری نسبت به این نوآوری دور از ذهن باور نداشته و معتقدند پول را باید لمس کرد و پولی که لمس نشود، پول نیست!

سوالات متداول

منابع: thestreet | coinbase | newscientist | investopedia | cointribune