سقف و کف دو قلو چیست؟ آموزش رسم و کاربرد در تحلیل تکنیکال

 الگوهای سقف دو قلو (Double Top) و کف دو قلو (Double Bottom) دو الگوی قدیمی، پرتکرار و محبوب بین معامله‌گران و تحلیل‌گران بازارهای مالی هستند. این الگو‌ها در دسته الگو‌های بازگشتی قرار دارند که می‌توانند باعث تغییر روند، یا پایان پولبک شوند. الگوی سقف دوقلو معمولا در انتهای روند صعودی یا پولبک روند نزولی و الگوی کف دوقلو معمولا در انتهای روند نزولی یا پولبک روند صعودی شکل می‌گیرد، و به معامله‌گران کمک می‌کند تا نقاط ورود و خروج مناسب را برای فروش و خرید ارز دیجیتال پیدا کنند.

اهمیت الگو‌های سقف و کف دوقلو

اهمیت الگوهای سقف و کف دو قلو این است که ضعف روند را به خوبی نشان می‌دهند و همچنین بسیار پرتکرار هستند. این الگوها پیچیدگی خاصی ندارند و به راحتی در نمودار قیمت تشخیص داده می‌شوند. البته این دو الگو نیز مانند باقی الگوها باید در مکان درست و به شکل درستی دیده شوند تا احتمال کارکردنان افزایش یابد.

تعریف و نحوه تشخیص سقف و کف دوقلو

 الگوی (Double Top) به فارسی سقف دوقلو و الگوی (Double Bottom) به فارسی کف دوقلو، الگوهایی بازگشتی هستند. همانطور که از نام این الگو پیداست، هنگامی که در شرایط خاصی دو واکنش به یک حمایت یا مقاومت داشته باشیم لحظه تشکیل کف دوقلو یا سقف دوقلو است. این الگو چند بخش دارد که با معرفی این بخش‌ها ما متوجه تشکیل الگو می‌شویم

الگوی سقف دوقلو

با توجه به عکس زیر، نحوه تشکیل این الگو را بررسی می‌کنیم:

• قیمت در یک روند صعودی قرار دارد و در حال تشکیل کف و سقف های بالاتر (HL و HH) است.
• قیمت با رسیدن به یک مقاومت، وارد پولبک می‌شود یا به عبارت دیگر یک گام حرکت نزولی تشکیل می‌دهد. سپس با حمایت خریداران مواجه می‌شود و برای تشکیل سقف جدید حرکت می‌کند.
• خریداران موفق به عبور از مقاومت نمی‌شوند و قیمت تقریبا از روبروی سقف قبلی که روی مقاومت تشکیل شده بود، حرکتی رو به پایین آغاز می‌کند. در این لحظه سقف دو قلوی تشکیل شده و می‌توانیم آن را تشخیص دهیم. همچنین به آخرین جایی که قیمت حمایت شده است، خط گردن یا Neck Line می‌گوییم.

در تصویر زیر تشکیل الگوی سقف دوقلو را در نمودار قیمت اتریوم مشاهده می‌کنیم. همانطور که در تصویر می بینیم پس از آن که فروشندگان موفق به شکستن خط گردن می‌شوند، قیمت وارد یک روند نزولی می‌شود و به سمت پایین حرکت می‌کند.

الگوی کف دوقلو

با توجه به عکس زیر، نحوه تشکیل این الگو را بررسی می‌کنیم:

• قیمت در یک روند نزولی قرار دارد و در حال تشکیل کف و سقف های پایینتر (LL و LH) است.
• قیمت با رسیدن به یک حمایت، وارد پولبک می‌شود یا به عبارت دیگر یک گام حرکت صعودی تشکیل می‌دهد. سپس با مقاومت فروشندگان مواجه می‌شود و برای تشکیل کف جدید حرکت می‌کند.
• فروشندگان موفق به عبور از حمایت نمی‌شوند و قیمت تقریبا از روبروی کف قبلی که روی حمایت تشکیل شده بود، حرکتی رو به بالا آغاز می‌کند. در این لحظه الگوی کف دوقلو تشکیل شده و می‌توانیم آن را تشخیص دهیم. همچنین به آخرین جایی که قیمت با مقاومت روبه‌رو شده است، خط گردن یا Neck Line می‌گوییم.

در تصویر زیر تشکیل الگوی کف دوقلو را در نمودار قیمت اتریوم مشاهده می کنیم. همانطور که در تصویر زیر می‌بینیم با رسیدن قیمت به حمایت ۲۸۰۰ دلاری، فروشندگان در دو تلاش متوالی موفق به شکستن حمایت نشده‌اند و خریداران قیمت را از این ناحیه ریجکت کرده‌اند. در ادامه با شکسته شدن خط گردن توسط خریداران، شاهد حرکت صعودی قیمت اتریوم هستیم.

نکات مهم در الگوهای سقف و کف دوقلو

در ادامه به بررسی ۳ نکته مهم در مورد الگوی سقف و کف دوقلو می‌پردازیم:

۱- احتمال فیک بریک اوت (Fake breakout)

 الگوهای کف و سقف دو قلو همیشه به صورت خیلی تمیز و مرتب در نمودار قیمت تشکیل نمی‌شود و احتمال دارد سقف‌ها یا کف‌ها کمی با هم اختلاف داشته باشند و دقیقا روی یک خط تشکیل نشوند. در برخی موارد ممکن است شاهد فیک برک اوت (شکست کاذب) مقاومت در سقف دو قلو یا حمایت در کف دوقلو باشیم. برای آشنایی بیشتر با این موضوع پیشنهاد می‌کنیم درس حرکت اسپایک در تحلیل تکنیکال را مطالعه کنید.

۲- تبدیل الگو به سقف و کف سه قلو

گاهی اوقات ممکن است بر روی مقاومت شاهد تشکیل ۳ سقف یا بر روی حمایت شاهد تشکیل ۳ کف باشیم. در این زمان الگو از سقف دوقلو به سقف سه‌قلو و از کف دوقلو به کف سه‌قلو تبدیل می‌شود.

نحوه معامله و شکست این الگو نیز مانند سقف و کف دو قلو می‌باشد. در تصویر زیر می‌بینیم یک الگوی کف سه قلو در نمودار قیمت دوج کوین تشکیل شده است و پس از اینکه خریداران موفق به شکستن خط گردن (neck line) شده‌اند، روند صعودی قیمت آغاز شده و الگو باعث تغییر روند شده است.

۳- پیدا شدن الگو در پولبک‌های میانه روند

گاهی اوقات ممکن است الگو را در پولبک‌هایی در میانه روند‌ها ببینیم. همانطور که در تصویر زیر می‌بینیم، شاهد یک روند نزولی در قیمت کاردانو هستیم.  زمانی که این الگو تشکیل می‌شود، به این معناست که خریداران موفق به تغییر روند قیمت نشده‌اند و قرار بر این است که روند نزولی ادامه یابد. در ادامه با شکسته شدن خط گردن، شاهد ادامه روند نزولی هستیم.

نحوه تعیین اعتبار الگو سقف و کف دوقلو

برای اینکه متوجه شویم الگوهای کف و سقف دوقلو تحت چه شرایطی اعتبار بیشتری دارند چند معیار را در ادامه معرفی می‌کنیم:

فاصله زمانی بین دو سقف یا دو کف

 در الگوهای سقف و کف دوقلو، فاصله زمانی بین دو قله یا دو دره مهم است. اگر این فاصله خیلی کوتاه باشد، الگو اعتبار کمتری دارد زیرا ممکن است نوسانات کوتاه‌مدت بازار تاثیر بیشتری گذاشته باشند. بهتر است الگو را با فاصله زمانی مناسب ببینیم.

حجم معاملات

به گفته جان مورفی، حجم معاملات در طول شکل‌گیری الگو مهم است. در الگوی سقف دوقلو، حجم معاملات در زمان تشکیل اولین سقف بالاتر است و در دومین سقف معمولا کاهش می‌یابد. در هنگام شکست حمایت یا همان خط گردن، افزایش حجم نشان‌دهنده تایید درستی الگو است. در الگوی کف دوقلو نیز حجم معاملات در دومین برخورد به سطح حمایت کاهش یافته و با شکست مقاومت (خط گردن)، حجم افزایش می یابد.

در تصویر بالا می‌بینیم که حجم معاملات در زمان تشکیل سقف دوم کمتر است از سقف اول است. و همچنین شاهد دو برابر شدن حجم معاملات همزمان با شکسته شدن خط گردن هستیم.

تشکیل روی حمایت یا مقاومت معتبر

با توجه به درس حمایت و مقاومت، بهتر است این الگوها را در نواحی حمایت و مقاومت مهم و معتبر  تشکیل شود. در تصویر که مربوط به نمودار قیمت دوج کوین است می‌بینیم که خط حمایت پس از شکسته شدن به یک مقاومت قدرتمند تبدیل شده است. در سومین بازگشت قیمت به مقاومت، شاهد تشکیل الگوی سقف دوقلو هستیم. از آنجایی که فروشندگان قبلا در این ناحیه قدرتمند بوده‌اند، احتمال اینکه با شکستن الگو، روند نزولی ایجاد شود بیشتر است.

نحوه معامله با الگوهای سقف و کف دو قلو

در ادامه به معرفی ستاپ‌های معاملاتی و نحوه معامله با الگوی سقف و کف دوقلو می‌پردازیم. به این منظور تحوه تعیین حد سود، حد ضرر و نقطه ورود را مشخص خواهیم کرد.

حد ضرر

در الگوهای سقف و کف دو قلو، دو مکان متفاوت را می‌توانیم برای تعین حد ضرر در نظر بگیریم. مکان اول بالای کندل سیگنال در الگوی سقف دوقلو، و زیر کندل سیگنال در الگوی کف دوقلو می‌باشد. اما حد ضرر امن‌تر، بالای بالاترین سقف در الگوی سقف دوقلو و زیر پایین‌ترین کف در الگوی کف دوقلو است.

حد سود

در سقف دو قلو، فاصله خط گردن تا مقاومت (سقف‌ها) و در کف دو قلو، فاصله خط گردن تا حمایت (کف‌ها) را اندازه می‌گیریم. زمانی که خط گردن شکسته می‌شود، انتظار داریم قیمت حداقل به همین اندازه تغییر کند. این محل می‌تواند برای حد سود معاملات مناسب باشد.

در تصویر زیر می‌بینیم قیمت پس از شکستن خط گردن، تقریبا به همان اندازه یک حرکت صعودی را انجام داده است.

توجه داشته باشیم که تعیین حد سود کاملا بستگی به روش معاملاتی و استراتژی ما دارد و ممکن است شاهد نزولی یا صعود بیشتر قیمت نیز باشیم. در تصویر زیر می‌بینیم قیمت با رسیدن به حد سود، وارد پولبک شده است و پس از آن روند نزولی را ادامه داده است.

نقطه ورود

برای نقطه ورود به دو روش می‌توانیم عمل کنیم. روش اول که روش پر ریسک‌تری است ورود با کندل شکست خط گردن است. و روش بعد هم ورود پس از پولبک به خط گردن و مشاهده کندل سیگنال و تایید مناسب است. در ادامه هر دو روش را در نمودار قیمت بیت کوین بررسی می‌کنیم.

همانطور که در تصویر زیر می‌بینیم یک الگوی سقف دوقلو در نمودار قیمت بیت کوین تشکیل شده است. ما به دو روش می‌توانستیم این الگو را معامله کنیم.

روش اول

به محض بسته شدن کندل، زیر خط گردن وارد معامله فروش می‌شویم و حد ضرر را بالای الگوی قرار می‌دهیم. (می‌توان خد ضرر را بالای کندل برک اوت نیز قرار داد).

روش دوم

از آنجایی که خط گردن در الگوی سقف دوقلو یک حمایت است. پس از شکسته شدن به مقاومت تبدیل می‌شود و می‌تواند محل مناسبی برای معامله فروش باشد. همانطور که می‌بینیم بعد از شکست و پولبک به خط گردن فروشندگان دو کندل نزولی متوالی تشکیل داده‌اند (اینگالف + کندل تایید). و با بسته شدن کندل دوم وارد معامله فروش شده‌ایم و حد ضرر معامله را بالای خط گردن (مقاومت) و کندل سیگنال قرار داده‌ایم. همچنین می‌توان از بالای الگوی سقف دوقلو به عنوان حد ضرر امن‌تر استفاده کرد. در این معامله به دو شکل حد سود را مشخص کرده‌ایم. برای خروج از معامله (حد سود) می‌توانیم از اندازه سقف تا خط گردن یا ریسک به ریوارد ثابت استفاده کنیم.

در تصویر زیر  در نمودار قیمت بیت‌کوین یک کف دو قلو را مشخص کرده‌ایم. با کندل شکست خط گردن وارد معامله شده‌ایم و حد ضرر (STOP-LOSS) معامله را زیر کندل سیگنال قرار داده‌ایم. همچنین مکان امن‌تر برای قرار دادن حد ضرر زیر الگوی کف دوقلو می‌باشد که با خط قرمز رنگ مشخص کرده‌ایم.

جمع‌بندی

الگو‌های سقف و کف دو قلو الگوهایی بازگشتی هستند که نشان‌دهنده‌ی تغییر احتمالی روند و بازگشت قیمت می‌باشند. الگوی سقف دوقلو معمولا در انتهای روند صعودی و الگوی کف دوقلو معمولا در انتهای روند نزولی تشکیل می‌شود. گاهی ممکن است، این الگوها به الگوی سقف و کف سه قلو نیز تبدیل شوند. مزیت ابن الگوها، پر تکرار بودن و سادگی تشخیص‌ آنها در نمودار قیمت است.

تمرین‌ها

۱- در نمودار قیمت اتریوم، ۱۰ الگوی سقف دو قلو وس ۱۰ الگوی کف دو قلو را مشخص کنید.

۲- الگوهای مشخص شده را به هر دو روش معامله کنید، کدام یک از روش‌ها سود دهی بیشتری دارد؟

۳- ۱۰ الگو سقف دو قلو و ۱۰ الگوی کف دو قلو در نمودار قیمت اتریوم علامت بزنید، که به درستی عمل نکرده‌‌اند و باعث بازگشت روند نشده‌اند. این الگو ها را در تایم فریم بالاتر و پایینتر بررسی کنید. چه مواردی باعث عدم اعتبار این الگوها شده است. همچنین الگوهای ناموفق را با هر دو روش معرفی شده معامله کنید. کدام روش ضرر کمتری به حساب شما وارد می‌کرده است؟