آربیتروم چگونه کار میکند و از چه فناوری‌ای استفاده میکند؟
شبکه آربیتروم (Arbitrum) بر پایه فناوری Optimistic Rollup ساخته شده است؛ روشی که چندین تراکنش را در قالب یک بسته‌ی فشرده خارج از زنجیره اصلی اتریوم پردازش میکند. این تراکنشها پس از تأیید و پردازش نهایی، در یک مرحله به بلاکچین اصلی اتریوم ارسال می‌شوند. در نتیجه، شبکه اتریوم تنها اطلاعات نهایی را ثبت میکند و دیگر نیازی نیست همه‌ی تراکنشها را بهصورت جداگانه تأیید کند.
این ساختار باعث میشود بار پردازشی شبکه اتریوم به‌شدت کاهش یابد و تراکنشها با سرعت چندبرابر و هزینه‌ای بسیار پایین‌تر انجام شوند. از طرفی، چون داده‌های نهایی در بلاکچین اتریوم ذخیره می‌شوند، امنیت و شفافیت شبکه همچنان حفظ میشود.
فناوری Optimistic Rollups به معنای «خوش‌بینانه بودن اعتبار تراکنشها»ست؛ یعنی فرض میشود همه‌ی تراکنشها معتبرند مگر خلاف آن ثابت شود. در صورت بروز خطا، کاربران میتوانند با ارسال Fraud Proof (اثبات تقلب)، تراکنش نادرست را اصلاح کنند.
بهطور خلاصه، آربیتروم توانسته با ترکیب سرعت بالا، هزینه پایین و امنیت اتریوم، یکی از کارآمدترین راهکارهای مقیاسپذیری لایه دوم (Layer 2) را در دنیای بلاکچین ارائه دهد.
ویژگی های منحصر به فرد شبکه آربیتروم
ویژگی‌های مقیاس پذیری آربیتروم آن را از سایر شبکههای بلاکچین متمایز ساخته است. در ادامه به چند مورد از ویژگی‌های منحصربهفرد این شبکه اشاره می‌کنیم.
- شبکه آربیتروم (Arbitrum) با ترکیب سرعت بالا، امنیت شبکه اتریوم و هزینه تراکنش بسیار پایین، توانسته یکی از پیشرفته‌ترین راهحلهای مقیاسپذیری در دنیای بلاکچین باشد. در ادامه، مهمترین ویژگی‌های منحصربهفرد این شبکه را بررسی می‌کنیم:
- اجرای بهینه قراردادهای هوشمند:
آربیتروم از فناوری Optimistic Rollup برای اجرای قراردادهای هوشمند خارج از زنجیره اصلی استفاده میکند. این روش باعث میشود تراکنشها سریع‌تر پردازش شوند، بدون آنکه امنیت شبکه کاهش یابد. در واقع، آربیتروم توانسته میان سرعت، امنیت و کارایی تعادلی دقیق برقرار کند. - ۲. سازگاری کامل با EVM:
یکی از نقاط قوت بزرگ آربیتروم، سازگاری ۱۰۰٪ با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. این ویژگی به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامههای غیرمتمرکز (DApps) خود را بدون تغییرات عمده از شبکه اتریوم به آربیتروم منتقل کنند. به همین دلیل، اکوسیستم آربیتروم به سرعت رشد کرده و میزبان صدها پروژه دیفای، NFT و گیمینگ است. - ۳. حاکمیت غیرمتمرکز با توکن ARB:
مدیریت شبکه آربیتروم بر پایه مدل DAO انجام میشود. دارندگان توکن ARB در تصمیم‌گیری‌های مهم شبکه مانند ارتقاء سیستم یا تخصیص بودجه مشارکت دارند. این ساختار باعث شده جهت‌گیری پروژه مطابق خواسته جامعه باشد، نه شرکت‌های متمرکز. - ۴. تاخیر بسیار پایین در تأیید تراکنشها:
به‌دلیل استفاده از فناوری Rollup و پردازش دسته‌ای، تراکنش‌های آربیتروم تقریباً آنی تأیید می‌شوند. این ویژگی، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای صرافی‌های غیرمتمرکز و برنامههای نیازمند سرعت بالا تبدیل کرده است. - ۵. کارمزد پایین‌تر نسبت به اتریوم:
آربیتروم میانگین کارمزد تراکنش را تا بیش از ۹۰٪ کمتر از شبکه اصلی اتریوم کاهش داده است. کاربران میتوانند با چند سنت، تراکنش انجام دهند یا با قراردادهای هوشمند تعامل داشته باشند.
به لطف این ویژگی‌ها، آربیتروم در میان شبکههای لایه دوم مانند Optimism و zkSync، بیشترین نرخ پذیرش را دارد و بهعنوان یکی از ارکان اصلی آینده اکوسیستم اتریوم شناخته میشود.
تاریخچه شبکه آربیتروم
پروژه آربیتروم (Arbitrum) در سال ۲۰۱۸ توسط سه پژوهشگر برجسته حوزه رمزنگاری به نام‌های استیون گلدفدر (Steven Goldfeder)، هری کالودنر (Harry Kalodner) و اتان هیلمن (Ed Felten) در شرکت Offchain Labs آغاز شد. هدف آنها ایجاد راه‌حلی کارآمد برای مشکل بزرگ مقیاسپذیری در شبکه اتریوم بود، یعنی افزایش سرعت و کاهش کارمزد تراکنشها بدون قربانی کردن امنیت.
این تیم که سابقه فعالیت دانشگاهی در دانشگاه پرینستون و بوستون داشت، در همان سال نخست وایت‌پیپر آربیتروم را منتشر کرد که مکانیزم فنی آن مبتنی بر فناوری Optimistic Rollups بود. این مدل توانست توجه سرمایه‌گذاران مطرحی مانند Pantera Capital و Lightspeed Venture Partners را جلب کند.
در ماه مه ۲۰۲۱ نسخه‌ی بتای شبکه‌ی اصلی Arbitrum One راه‌اندازی شد و امکان استقرار برنامههای غیرمتمرکز (DApps) روی این شبکه برای توسعه‌دهندگان فراهم شد. کمی بعد، نسخه دوم یعنی Arbitrum Nova معرفی شد که تمرکز آن بر مقیاسپذیری بیشتر برای اپلیکیشن‌های اجتماعی و بازیهای بلاک‌چینی بود.
استیون گلدفدر، متخصص رمزنگاری و استاد دانشگاه پرینستون، نقش کلیدی در طراحی معماری امنیتی آربیتروم داشت. هری کالودنر نیز با تجربه در تحلیل بلاکچین و سیستم‌های مالی غیرمتمرکز، مسئول توسعه اقتصادی و فنی پروژه شد. اتان هیلمن هم با سابقه تحقیقاتی در حوزه امنیت داده، روی بهینهسازی عملکرد شبکه کار کرد.
به لطف ترکیب تخصص دانشگاهی و تجربه صنعتی این سه نفر، آربیتروم در مدت کوتاهی از یک پروژه تحقیقاتی به یکی از برترین راهکارهای لایه دوم اتریوم تبدیل شد و امروز میلیون‌ها تراکنش در شبکه آن پردازش میشود.
معماری شبکه آربیتروم
| بخش اصلی معماری | توضیحات و نقش در شبکه |
|---|---|
| Arbitrum Virtual Machine (AVM) | نسخه‌ای بهینه‌شده از ماشین مجازی اتریوم (EVM) که برای اجرای قراردادهای هوشمند در محیطی خارج از زنجیره طراحی شده است. AVM امکان پردازش سریع، محاسبه کارمزد و ارتباط بین شبکه‌ای را فراهم میکند. |
| Arbitrum Sequencer | سیستمی مسئول ترتیب‌دهی و تأیید تراکنشها پیش از ارسال به شبکه اتریوم. Sequencer تضمین میکند تراکنش‌های معتبر در زنجیره اصلی نهایی شوند و امنیت و یکپارچگی شبکه حفظ گردد. |
| Optimistic Rollups | مکانیزم مقیاسپذیری اصلی آربیتروم که تراکنشها را بهصورت دسته‌ای خارج از زنجیره پردازش و سپس بهصورت خلاصه روی اتریوم ثبت میکند. این فرآیند منجر به کاهش چشمگیر کارمزد و افزایش سرعت تراکنشها میشود. |
| اتصال به زیرساخت اتریوم (EVM-Compatible) | آربیتروم کاملاً با EVM سازگار است؛ توسعه‌دهندگان میتوانند قراردادهای هوشمند اتریوم را بدون نیاز به بازنویسی، به این شبکه منتقل کنند. |
| Developer Portal و ابزارهای توسعه | پورتال توسعه‌دهندگان آربیتروم شامل مستندات، SDK و نمونه‌کدهایی است که فرایند توسعه و استقرار DAppها را ساده‌تر میکند. |
آشنایی با توکن آربیتروم
توکن ARB دارایی بومی شبکه آربیتروم است که نقش حیاتی در پایداری، امنیت و حاکمیت این اکوسیستم دارد. این توکن بهعنوان محور اصلی اقتصاد درون‌زنجیره‌ای آربیتروم عمل میکند و هم برای پاداش‌دهی به اعتبارسنج‌ها و هم برای مشارکت در تصمیم‌گیری‌های شبکه مورد استفاده قرار میگیرد.
۱. نقش در امنیت و اعتبارسنجی شبکه:
اعتبارسنج‌ها (Validators) در آربیتروم مسئول تأیید و نهاییسازی تراکنشها هستند. آنها برای انجام درست این وظایف، توکن‌های ARB را بهعنوان پاداش دریافت می‌کنند. این مدل اقتصادی باعث ایجاد انگیزه برای فعالیت صادقانه میشود و به حفظ امنیت شبکه کمک میکند.
۲. استفاده بهعنوان کارمزد تراکنش (Gas Fee):
کاربران برای انجام تراکنشها یا اجرای قراردادهای هوشمند روی آربیتروم، کارمزد خود را با توکن ARB پرداخت می‌کنند. به لطف معماری Optimistic Rollups، این کارمزدها در مقایسه با اتریوم بسیار کمتر است، در نتیجه کاربران میتوانند تعاملات روزانه خود را با هزینه‌ای پایین‌تر انجام دهند.
۳. حاکمیت غیرمتمرکز (Governance):
دارندگان ARB حق رأی در Arbitrum DAO دارند. این DAO مسئول تصمیم‌گیری درباره به‌روزرسانی‌های شبکه، تخصیص بودجه به پروژههای اکوسیستم و سیاست‌های کلی حاکمیت است. هرچه میزان توکن بیشتری در اختیار کاربر باشد، قدرت رأی او نیز بالاتر خواهد بود.
۴. جنبه سرمایه‌گذاری:
ARB تنها یک توکن کاربردی نیست؛ بلکه بهعنوان یک دارایی سرمایه‌گذاری نیز در نظر گرفته میشود. با گسترش اکوسیستم آربیتروم و رشد پروژههای وابسته به آن (مانند GMX، Camelot و Radiate Finance)، تقاضا برای ARB نیز افزایش یافته است. بسیاری از تحلیلگران، ARB را یکی از توکن‌های کلیدی در حوزه لایه دوم اتریوم می‌دانند.
۵. دسترسی و خرید آسان:
کاربران میتوانند توکن آربیتروم را در صرافی‌های معتبر جهانی و داخلی خریداری کنند. در صرافی رمزینکس نیز امکان خرید ARB با ریال یا تتر در کمتر از دو دقیقه وجود دارد و کارمزد معاملات در بازار تتری بسیار پایین‌تر است.
بهطور خلاصه، توکن ARB ستون فقرات اقتصادی شبکه آربیتروم است که بین عملکرد فنی، امنیت شبکه و حاکمیت جامعه تعادل ایجاد کرده و مسیر رشد اکوسیستم را هموار میکند.
آربیتروم و تفاوت آن با دیگر رول آپ ها
| ویژگی | Arbitrum (Optimistic Rollup) | zk-Rollup (مانند zkSync Era) | دیگر Optimistic (مانند Optimism) |
|---|---|---|---|
| نوع Proof / چالش | تراکنشها با فرض صحت تأیید می‌شوند و در صورت وجود اعتراض، از مکانیزم چندمرحله‌ای Fraud Proof استفاده میشود. | هر تراکنش با استفاده از اثبات رمزنگاری ZK-Proof معتبر میشود؛ بنابراین نهاییسازی (Finality) بسیار سریع‌تر است. | مشابه آربیتروم اما با فرآیند ساده‌تر تأیید Fraud Proof و نهاییسازی مشابه. |
| سازگاری با EVM | کاملاً با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار است و انتقال قراردادها بدون نیاز به تغییرات عمده انجام میشود. | در حال نزدیک شدن به سازگاری کامل با EVM است اما برخی dAppها هنوز نیاز به تغییرات جزئی دارند. | بهطور کامل EVM-سازگار بوده و مشابه آربیتروم عمل میکند. |
| نهایی شدن تراکنش (Finality) | تراکنشها پس از گذشت پنجره چالش (Dispute Window) چندروزه نهایی می‌شوند. | نهاییسازی تقریباً آنی است و پس از تأیید ZK-Proof، تراکنش نهایی میشود. | دارای پنجره چالش مشابه آربیتروم اما معمولاً کوتاه‌تر است. |
| کارمزد و سرعت تراکنشها | کارمزدها بسیار کمتر از اتریوم هستند و شبکه قادر به پردازش حدود ۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه است. | به‌دلیل فشرده‌سازی داده‌ها، کارمزد در بسیاری از موارد پایین‌تر و سرعت حتی بالاتر از آربیتروم است. | کارمزد کمتر از اتریوم ولی معمولاً کمی بالاتر از آربیتروم؛ سرعت تراکنشها نیز متوسط است. |
| عدم تمرکز و اکوسیستم | توسط جامعه و DAO آربیتروم اداره میشود؛ توکن ARB نقش اصلی در حاکمیت دارد. | اکوسیستم در حال رشد است و تمرکز اصلی روی فناوری رمزنگاری پیشرفته ZK می‌باشد. | دارای جامعه بزرگ و توسعه سریع اما هنوز بخشی از کنترل در دست تیم توسعه است. |
پلتفرم های حامی آربیتروم
تا اینجا با ماهیت شبکه آربیتروم و ویژگی‌های آن آشنا شدیم؛ این شبکه با وجود توان عملیاتی بالا، هزینه پایین و ادغام آسان با برنامههای موجود در اتریوم، مورد توجه توسعه‌دهندگان و کاربران قرار گرفته است. همچنین توسط پلتفرم‌های مختلفی که شامل کیف‌پول‌ها، صرافی‌ها و برنامههای غیرمتمرکز هستند، پشتیبانی میشود. در ادامه به معرفی برخی از محبوب‌ترین پلتفرم‌هایی که از Arbitrum پشتیبانی می‌کنند، می‌پردازیم.
- MetaMask: متا‌مسک کیف‌پولی است که به کاربران امکان تعامل با برنامههای غیرمتمرکز شبکه اتریوم را می‌دهد. این پلتفرم از شبکههای مختلفی، از‌جمله آربیتروم، پشتیبانی میکند.
- Uniswap: یونی سوآپ صرافی غیر‌متمرکزی است که به کاربران امکان معامله توکن‌های ERC-20 را بدون تکیه بر صرافی‌های متمرکز می‌دهد. این صرافی از آٰبیتروم پشتیبانی کرده و کاربران با اتصال کیف‌پول خود به شبکه، به آن دسترسی پیدا می‌کنند.
- Aave: این پلتفرم وام‌دهی غیرمتمرکز به کاربران امکان وام‌دهی و وام‌گیری ارز‌های دیجیتال را می‌دهد. این پلتفرم از آربیتروم پشتیبانی کرده و کاربران با انتخاب این شبکه در کیف‌پول خود، میتوانند به آن دسترسی داشته باشند.
- Chainlink: این سرویس اوراکل غیرمتمرکز از چندین شبکه بلاکچین، از‌جمله آربیتروم پشتیبانی میکند.
- Polygon: پلی‌گان یکی دیگر از راهحلهای مقیاس بندی لایه دو برای اتریوم بوده که هدف آن ارائه تراکنش‌هایی سریع‌تر و ارزان‌تر است. این شبکه نیز از آربیتروم پشتیبانی میکند.
لازم به ذکر است همانطور که پذیرش راهحلهای مقیاس بندی لایه دو در حال رشد است، این انتظار وجود دارد که در آینده نیز پلتفرم‌های بیشتری از آربیتروم پشتیبانی کنند. در ارتباط با آینده آربیتروم می‌توانید این مقاله از رمزینکس را مطالعه نمایید.
تفاوت شبکه آربیتروم (Arbitrum) و شبکه اپتیمیسم (Optimism)
Optimism و Arbitrum دو مورد از محبوب‌ترین راهحلهای مقیاسپذیری لایه ۲ برای اتریوم هستند؛ هردوی آنها برای افزایش توان، حفظ امنیت و عدم تمرکز شبکه از Optimistic Rollups استفاده می‌کنند. با این حال چند تفاوت میان این دو وجود دارد که کاربران و توسعه‌دهندگان باید از آنها مطلع باشند.
- ساختار: Arbitrum از معماری منحصر به فردی استفاده میکند که در آن تراکنشها ابتدا توسط اعتبارسنج‌ها خارج از زنجیره تایید می‌شوند؛ این در حالی است که Optimism رویکرد سنتی‌تری را در پیش گرفته است.
- توان عملیاتی: Optimism و Arbitrum در رابطه با توان عملیاتی تراکنش‌های شبکه اتریوم، پیشرفت‌های قابل توجهی را از خود نشان داده‌اند. لازم به ذکر است که در حال حاضر Optimism دارای حد توان عملیاتی ۲۰۰۰ TPS و Arbitrum دارای حد توان عملیاتی ۶۰۰ TPS هستند.
- هزینه گاز: یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های راهحلهای مقیاس بندی لایه ۲، کاهش هزینه‌های گاز است. بنابراین هردوی این شبکه‌ها هزینه‌های گاز را تا حد زیادی کاهش می‌دهند؛ اما آربیتروم به دلیل سر‌بار محاسباتی کمتر و نهایی شدن سریع‌تر، هزینه کمتری نسبت به Optimism دارد.
- امنیت: Optimism و Arbitrum برای حفظ امنیت و عدم تمرکز شبکه طراحی شدهاند. با این حال رویکرد‌های متفاوتی را برای رسیدن به این هدف در نظر گرفته‌اند.
با این اوصاف هردوی این شبکه‌ها دارای ویژگی‌هایی هستند که هر کاربر بنا به نیاز‌های خود میتواند گزینه مناسب خود را انتخاب کند. کاربران هنگام انتخاب این دو باید عواملی مانند توان عملیاتی تراکنش، هزینه‌های گاز، پشتیبانی از قرارداد هوشمند، امنیت و پذیرش جامعه را در نظر داشته باشند.
جمع بندی
از مباحث ذکر شده میتوان اینطور نتیجه گرفت که آربیتروم، نوعی راه حل مقیاس پذیری لایه دو برای اتریوم است که تا‌کنون توانسته بسیار موفق و امیدوار کننده عمل کند.
رویکرد منحصر به فرد آن برای مقیاس بندی از طریق optimistic rollups، توانسته توجه بسیاری از توسعه‌دهندگان و افراد را به خود جلب کند.
با رشد و توسعه مداوم شبکه، این پتانسیل را دارد که شیوه تعامل کاربران با برنامههای غیرمتمرکز را تغییر دهد و عصر جدیدی از Web3.0 را آغاز کند. با این اوصاف اگر به دنبال بلاک‌چینی قدرتمند، مقیاس پذیر و غیرمتمرکز هستید، آربیتروم گزینه بسیار مناسبی محسوب میشود.
چه پروژههایی روی شبکه آربیتروم فعال هستند و چرا اهمیت دارند؟
در حال حاضر صدها پروژه فعال روی شبکه آربیتروم مستقر شدهاند که برخی از آنها در حوزه دیفای و گیمفای بسیار محبوباند. از جمله صرافی غیرمتمرکز GMX که بزرگترین پروژه معاملاتی دائمی (Perpetual DEX) آربیتروم است، پلتفرم Camelot برای تأمین نقدینگی بومی شبکه، پروتکل Radiate Finance برای استیکینگ و ییلد فارمینگ، و پروژه TreasureDAO که در زمینه بازیهای NFT فعالیت دارد. این اکوسیستم گسترده باعث شده آربیتروم به یکی از فعالترین شبکههای لایه دوم اتریوم تبدیل شود.
مزایای آربیتروم نسبت به سایر شبکههای لایه دوم چیست؟
آربیتروم به دلیل استفاده از فناوری Optimistic Rollup، قادر است تراکنشها را تا ۹۰٪ ارزان‌تر از اتریوم و با سرعت چندبرابر پردازش کند. سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM) به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد اپلیکیشن‌های خود را بدون تغییر روی این شبکه اجرا کنند. همچنین وجود DAO غیرمتمرکز با توکن حاکمیتی ARB، جامعه‌ای فعال و گسترده به پروژه بخشیده است. در کنار این مزایا، آربیتروم امنیت خود را از اتریوم میگیرد که آن را نسبت به بسیاری از شبکههای مستقل قابل‌اعتمادتر می‌سازد.
معایب احتمالی آربیتروم چیست و چه محدودیتهایی دارد؟
با وجود برتریهای فنی، آربیتروم همچنان چالشهایی دارد. مهمترین آنها تأخیر چندساعته در نهاییسازی برخی تراکنشها به دلیل وجود پنجره چالش (Dispute Window) است. علاوه بر این، چون امنیت آن وابسته به شبکه اصلی اتریوم است، در صورت ازدحام یا افزایش کارمزد در اتریوم، عملکرد آربیتروم نیز تا حدی تحت تأثیر قرار میگیرد. البته تیم Offchain Labs بهطور مداوم روی بهینهسازی این فرآیند کار میکند.
چگونه میتوان توکن آربیتروم (ARB) را خریداری و ذخیره کرد؟
کاربران میتوانند توکن آربیتروم را بهصورت مستقیم از صرافی رمزینکس با ریال یا تتر خریداری کنند. پس از ورود به حساب کاربری، کافی است نماد ARB را جستجو کرده و سفارش خرید یا فروش را در بازار تتری یا ریالی ثبت کنند. برداشت و واریز این توکن در رمزینکس کمتر از دو دقیقه انجام میشود و میتوان آن را در کیفپولهایی مانند MetaMask، Trust Wallet یا Ledger نگهداری کرد.
آینده آربیتروم چگونه پیشبینی میشود و چه نقشی در اکوسیستم اتریوم دارد؟
با رشد سریع دیفای، NFT و برنامههای گیمفای، نیاز به مقیاسپذیری بیشتر اتریوم افزایش یافته و آربیتروم در خط مقدم این تحول قرار دارد. طبق پیشبینی تحلیلگران، گسترش پروژههای جدید و افزایش کاربردهای توکن ARB در DAO و برنامههای مالی غیرمتمرکز، میتواند جایگاه آربیتروم را بهعنوان یکی از مهمترین راهحلهای لایه دوم تثبیت کند. این شبکه در آینده میتواند نقشی کلیدی در توسعه Web3 و مهاجرت گستردهتر پروژهها از لایه اصلی اتریوم ایفا کند.
бнанс акаунт
۶ دی ۱۴۰۳ در ۰۸:۲۷I don’t think the title of your article matches the content lol. Just kidding, mainly because I had some doubts after reading the article.