پاداش بلاک در بلاکچین بیت کوین و اتریوم چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
پاداش بلاک در واقع پاداش ماینرهای فعال در شبکه بلاکچین است. حال این پاداش در بلاکچین‌های ارزهای مختلف بسته به شرایط حاکم می‌تواند متفاوت باشد. شاید به چشم نیاید اما پاداش بلاک در دنیای بلاکچین اهمیتی بسیار قابل‌توجه دارد. به طوری که اگر وجود نداشت، دنیای ارزهای دیجیتال بسیار بسیار کوچک‌تر از امروز بود و شاید اصلاً وجود نداشت؟ می‌پرسید چرا؟ پس برای درک اهمیت این موضوع بهتر است تا آخر این مقاله از رمزینکس با ما همراه باشید.
پاداش بلاک چیست؟
بلاکچین دنباله‌ای از بلاک‌های جداگانه است که هر کدام شامل سابقه تراکنش‌های انجام شده در یک دوره معین است. هر بلاک دارای یک مسئله هش‌گذاری رمزنگاری شده مرتبط است. ابتدا باید این مسئله حل شود تا بلاک بتواند ایجاد و به بلاکچین اضافه شود. بد نیست قبل از شروع بحث نگاهی به مقاله «بلاک چین چیست؟» بیندازید.
کاربران بلاکچین در ازای حل این مسائل و معماها که به‌صورت ریاضی است پاداش‌های مشخصی در قالب ارز دیجیتال دریافت می‌کنند. فرایند حل کردن مسئله‌های مربوط به هش‌گذاری استخراج یا ماینینگ نامیده می‌شود. اکثر بلاک‌ها در شبکه بیت کوین و سایر بلاکچین‌ها توسط گروه‌هایی از ماینرها با استفاده از تجهیزات استخراج خاص ایجاد می‌شوند.
بیت کوین در ابتدا به‌گونه‌ای طراحی شد که بتوان آن را با پردازنده‌های معمولی استخراج کرد. اما با گذشت زمان استفاده از پردازنده‌های گرافیکی و در نهایت سخت‌افزار اختصاصی معروف به ای‌سیک (ASIC) کارآمدتر شد. پاداش اولیه برای حل مسئله هش در بلاکچین بیت کوین ۵۰ بیت کوین به ازای هر بلاک بود.
اما این پاداش به‌تدریج و به مرور زمان کاهش یافته است، به این صورت که پس از استخراج هر ۲۱۰۰۰۰ بلاک نصف می‌شود. این اتفاق «هاوینگ» (به معنی نصف شدن) نام گرفته است. با سرعت فعلی کشف هش مناسب، هاوینگ بیت کوین تقریباً هر چهار سال یک بار اتفاق می‌افتد.
پس از ۶۴ هاوینگ پاداش استخراج به صفر می‌رسد. پاداش بلاک به اولین ماینری می‌رسد که موفق شود قبل از دیگران مشخصات تراکنش‌ها را در بلاک جدید ثبت کند.
در حال حاضر استخراج بیت کوین به طور کلی تنها برای مجموعه‌های بسیار بزرگ استخراج سودآوری منطقی دارد که دارای سخت‌افزار گران قیمت بوده و در شرایط کاملاً کنترل شده و در مکان‌هایی با هزینه انرژی پایین فعالیت می‌کنند.
پاداش بلاک بیت کوین در مقایسه با پاداش بلاک اتریوم
رقیب اصلی بیت‌کوین به‌عنوان یک رمز ارز یعنی اتریوم هم برای ایجاد انگیزه در میان استخراج‌کنندگان از پاداش بلاک استفاده می‌کند.
این پاداش در شبکه اتریوم به‌صورت یک توکن دیجیتالی به نام «اتر» است که هر بار که ماینر موفق به ارائه اثبات ریاضی یک بلاک جدید شود به او تعلق می‌گیرد. در اتریوم هم، مانند بیت کوین، ماینرها کارمزد تراکنش دریافت می‌کنند که به عنوان کارمزد «گس» شناخته می‌شود.
برخلاف بیت کوین، در اتریوم هیچ محدودیتی برای تعداد توکن‌های اتریوم که می‌تواند ایجاد شود وجود ندارد و این توکن‌ها با سرعت بسیار بیشتری ایجاد می‌شوند (زمان ایجاد هر توکن جدید در اتریوم چند ثانیه اما در بیت کوین حدود هر ۱۰ دقیقه است). بنابراین تعداد کل بلاک‌ها در زنجیره اتریوم بیشتر از زنجیره بیت کوین است.
نمودار تغییرات پاداش بلاک بیت کوین
نحوه محاسبه پاداش بلاک
پاداش بلاک شامل چندین مولفه یا جنبه است که باید برای محاسبه آن در نظر گرفته شود. از جمله این جوانب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مجموع رمز ارزهای قابل استخراج
محاسبه پاداش بلاک با دانستن تعداد کل کوین‌های قابل استخراج در بلاکچین آغاز می‌شود. این عدد برای بیت کوین ۲۱ میلیون کوین است. شاید این عدد خیلی بزرگ به نظر نرسد اما این‌طور نیست. اگر بدانید که حداقل مقدار بیت کوینی که می‌توان از آن استفاده کرد دارای ۸ رقم اعشار است به بزرگ بودن این عدد پی خواهید برد.
شاید از خودتان بپرسید که چرا دانستن تعداد رمز ارزهای قابل استخراج برای محاسبه پاداش بلاک مهم است؟ پاسخ این سوال ساده است: اگر بخواهیم پاداش استخراج را تقسیم کنیم باید بدانیم که چه تعداد رمز ارز قرار است منتشر شود و اینکه چگونه باید این تعداد را در میان افراد تقسیم کرد.
به خاطر داشته باشید که هدف ارزهای دیجیتال این است که یک سیستم کاملاً غیرمتمرکز باشند. این غیرمتمرکز بودن نه تنها در مدیریت و کنترل رمز ارز بلکه باید از نظر اقتصادی هم رعایت شود. داشتن ارز دیجیتالی که کوین‌های آن در دست چند نفر باشد بی‌فایده است؛ این متمرکز بودن باعث می‌شود رمز ارز معنای خود را از دست بدهد.
بنابراین بهترین کار این است که ارزهای دیجیتال تولید شده را به‌صورت حداکثری در میان افراد مختلف تقسیم و توزیع کرد. یکی از راه‌های دستیابی به این هدف تقسیم پاداش‌های بلاک در میان حداکثر افراد ممکن است.
هدف از اجرای این مکانیسم گسترش استفاده از رمز ارز در میان افراد مختلف و جلوگیری از کنترل شدن اکوسیستم رمز ارز توسط تعداد کمی از افراد و در نتیجه جلوگیری از متمرکز شدن رمز ارز است.
در این مرحله، دانستن تعداد کوین‌هایی که بلاکچین قرار است منتشر کند بسیار مهم است چرا که هر چیزی که عرضه آن محدود باشد با ارزش خواهد بود. حالا می‌توان درک کرد که چرا کلکسیونرها حاضرند پول زیادی را برای خرید چیزهای کمیاب پرداخت کنند؛ و مطمئناً می‌توان درک کرد که چرا ارزش بیت کوین به این سطح رسیده است.
زمان تولید رمزارز
دومین نکته مهم برای پی بردن به ارزش پاداش بلاک دانستن این است که منتشر شدن کل عرضه یک رمز ارز چقدر طول می‌کشد. رسیدن به پاسخ این سوال بسیار ساده است؛ برای مثال بیت کوین را در نظر بگیرید.
اگر هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید تولید شود و بخواهیم در کمتر از ۱ سال تمام ۲۱ میلیون کوین را ایجاد کنیم پاداش هر بلاک باید بسیار بالا باشد (حدود ۴۰۰ بیت کوین برای هر بلاک).
اما این پاداش موجب تورم بسیار بالای بیت کوین می‌شود که اصلاً به نفع بیت کوین نیست. فراموش نکنید که عرضه بیشتر یک رمز ارز موجب کاهش ارزش آن می‌شود در حالی که ما می‌خواهیم برعکس این اتفاق رخ دهد. هدف از طراحی بیت کوین ایجاد یک سیستم پرداخت جهانی ایمن و ارزشمند است که برای رسیدن به آن باید تورم رمز ارز را کنترل کرد.
به همین دلیل است که به مدت زمان انتشار ارز دیجیتال توجه ویژه‌ای می‌شود. زمان انتشار تمام عرضه بیت کوین در سال ۲۱۴۴ یعنی ۱۳۵ سال پس از شروع استخراج به پایان می‌رسد. به این ترتیب تولید کوین‌های جدید در بیت کوین به‌گونه‌ای کنترل و مدیریت می‌شود که ارزش آن به عنوان بخشی از قانون عرضه و تقاضا افزایش یابد.
رمز ارزهای دیگری هم وجود دارد که عرضه کل آنها نامحدود است. اتریوم و مونرو دو نمونه شناخته‌شده از چنین رمز ارزهایی هستند. اما این پلتفرم‌ها هم دارای یک سیستم انتشار کنترل‌شده در ابتدا هستند که به مرور تعداد کوین‌های منتشر شده آنها افزایش یافته اما پاداش استخراج در آنها کاهش پیدا می‌کند.
تاثیر هاوینگ در پاداش بلاک
مرحله سوم ارتباط نزدیکی با زمان انتشار بررسی شده در بالا دارد. این مرحله هم ساده است. اگر بخواهیم تعداد محدودی کوین منتشر کنیم و در عین حال تورم آن را کاهش دهیم باید ارزش پاداش استخراج را به مرور زمان کاهش دهیم. در اینجاست که مکانیسم هاوینگ وارد کار می‌شود. در جریان هاوینگ پاداش بلاک نصف می‌شود.
در این مرحله با استفاده از هاوینگ می‌توان به پاداش بلاک اولیه و ارزش بعدی استخراج در ادامه پی برد. پاداش اولیه به طور کلی به قدری زیاد است که بتواند مقدار زیادی کوین را به بازار تزریق کند.
در این مرحله، هدف سازندگان رمز ارز تقویت سریع اقتصاد رمز ارز خود است. سپس در بازه‌های زمانی مشخص مقدار پاداش بلاک نصف می‌شود. هدف از این کار ادامه دادن تزریق کوین‌های جدید اما با سرعت پایین‌تر است. این اقدام معمولاً باعث افزایش ارزش ارز دیجیتال می‌شود.
آینده پاداش‌های بلاک بیت کوین
خالق بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو، برای محدود کردن تورم بیت کوین را طوری طراحی کرد که در نهایت تنها ۲۱ میلیون بیت کوین وجود داشته باشد. به همین دلیل است که اندازه پاداش‌های بلاک بیت کوین پس از ایجاد هر ۲۱۰۰۰۰ بلاک که حدوداً چهار سال طول می‌کشد به نصف کاهش می‌یابد.
در آغاز راه‌اندازی بیت کوین در سال ۲۰۰۹ پاداش استخراج هر بلاک ۵۰ بیت کوین بود. در می۲۰۲۰ پاداش بلاک برای سومین بار به نصف کاهش یافت و به ۶/۲۵ بیت کوین رسید. تا می۲۰۲۱ حدود ۱۸/۷ میلیون بیت کوین یا نزدیک به ۹۰ درصد از کل عرضه برنامه‌ریزی‌شده وارد گردش شده است.
در نهایت پاداش بلاک قرار است در ماه می سال ۲۱۴۰ به صفر برسد اما احتمالاً خیلی زودتر از رسیدن به آن تاریخ فرایند استخراج دیگر سودآور نخواهد بود.
تا آوریل ۲۰۳۹ حدود ۹۹/۶ درصد از کل عرضه بیت کوین استخراج شده است و پاداش بلاک به عدد ناچیز ۰/۱۹۵۳۱۲۵۰ بیت کوین کاهش خواهد یافت. به نظر می‌رسد در این مدت کارمزد تراکنش‌ها به انگیزه اصلی استخراج‌کنندگان بیت کوین تبدیل شود.
سخن آخر
علی‌رغم نوسان‌های زیاد در کارمزد تراکنش‌ها بد نیست بدانید که طی ۱۰ ماه گذشته کارمزد تراکنش‌ها به طور متوسط معادل تنها ۱۱ درصد از کل پاداش بلاک بیت کوین بوده است. فعلاً بخش بزرگتر درامدهای استخراج بیت کوین از طریق ایجاد کوین‌های تازه تولید شده به دست می‌آید.
با این حال پس از هاوینگ بعدی تعداد کوین‌های تازه تولید شده به ۳/۱۲۵ کاهش می‌یابد و انتظار می‌رود که کارمزد تراکنش‌ها درصد بیشتری از پاداش بلاک بیت‌کوین را تشکیل دهد.
با این وجود پس از هاوینگ بعدی و به مرور زمان و اجرای هاوینگ‌های بیشتر، نسبت کوین‌های و تازه تولید شده و تراکنش‌ها به‌تدریج برابر شده و در نهایت کفه ترازو به سمت کارمزد تراکنش‌ها سنگینی خواهد کرد تا زمانی که تمام ۲۱ میلیون بیت کوین استخراج شود. در این مرحله کارمزد تراکنش ۱۰۰ درصد از پاداش بلاک بیت کوین را تشکیل خواهد داد.
