رمزارز اینترنت کامپیوتر (ICP) چیست؟
تاریخچه اینترنت کامپیوتر
پروژه اینترنت کامپیوتر (ICP) در سال ۲۰۱۶ توسط دومینیک ویلیامز (Dominic Williams)، نظریه‌پرداز کامپیوتر و کارآفرین باسابقه در شهر پالو آلتوی کالیفرنیا پایه‌گذاری شد. او با تأسیس بنیاد دفینیتی (DFINITY Foundation)، هدف خود را «بازآفرینی اینترنت جهانی» از طریق بلاکچینی غیرمتمرکز و مقیاس‌پذیر اعلام کرد.
دفینیتی طی سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ توانست بیش از ۱۹۵ میلیون دلار سرمایه از سرمایه‌گذاران خطرپذیری چون Andreessen Horowitz و Polychain Capital جذب کند و بخشی از توکن‌های اولیه خود را با نام DFN از طریق ایردراپ میان کاربران اولیه توزیع کند.
دفتر مرکزی بنیاد دفینیتی در زوریخ، سوئیس قرار دارد و تیم‌های تحقیقاتی آن در آمریکا، آلمان، ژاپن و انگلستان فعالیت میکنند. مأموریت این بنیاد توسعه زیرساختی است که به توسعهدهندگان اجازه دهد برنامه‌ها، وبسایتها و سرویسهای اینترنتی را مستقیماً بر بستر بلاکچین مستقر کنند؛ بدون نیاز به سرورهای متمرکز یا خدمات ابری.
پس از چند سال توسعه و آزمایش، شبکه اصلی اینترنت کامپیوتر در تاریخ ۷ مه ۲۰۲۱ بهصورت عمومی راه‌اندازی شد. در این شبکه، قراردادهای هوشمند ویژه‌ای به نام کنیستر (Canister) معرفی شدند که مانند واحدهای محاسباتی، خدمات اینترنتی را در مقیاس بالا اجرا میکنند.
برای مدیریت شبکه، دفینیتی از سیستم حاکمیتی پیشرفته‌ای به نام شبکه عصبی (Network Nervous System – NNS) استفاده می‌کند که توزیع پاداش، مدیریت گرهها و تخصیص منابع را بهصورت خودکار انجام می‌دهد. در سطح فنی، بلاکچین اینترنت کامپیوتر از مدل اجماع اثبات سهام (Proof of Stake) همراه با چندین لایه اعتبارسنجی امنیتی بهره میبرد تا عملکردی سریع، ایمن و مقیاس‌پذیر را تضمین کند.
به گفته ویلیامز، هدف نهایی اینترنت کامپیوتر این است که کنترل اینترنت را دوباره به خود کاربران بازگرداند و زیرساختی «نابود‌نشدنی و غیرقابل دست‌کاری» برای اجرای خدمات جهانی فراهم آورد.
ساختار شبکه اینترنت کامپیوتر (ICP)
شبکه اینترنت کامپیوتر (Internet Computer) بر پایه معماری چندلایه و ترکیب فناوری‌های منحصربه‌فردی طراحی شده که هدف آن، ایجاد یک اینترنت کاملاً غیرمتمرکز و مقیاس‌پذیر است. ساختار این شبکه بهصورت سلسله‌مراتبی از چهار مؤلفه اصلی تشکیل میشود:
مراکز داده (Data Centers):
در پایین‌ترین لایه، مراکز داده‌ای مستقل قرار دارند که گرههای (Nodes) شبکه را میزبانی میکنند. برخلاف شبکه‌هایی مثل بیت‌کوین یا اتریوم که هر فرد میتواند یک گره باشد، در اینترنت کامپیوتر تنها مراکز داده‌ای با مشخصات فنی تأییدشده میتوانند گره فعال داشته باشند. این امر باعث افزایش امنیت، سرعت و پایداری شبکه میشود.
زیرشبکه‌ها (Subnets):
گرهها در کنار یکدیگر زیرشبکه‌هایی تشکیل می‌دهند که هرکدام عملکردی مشابه بلاکچین دارند، اما بسیار مقیاس‌پذیرتر هستند. هر زیرشبکه میتواند با سایر بلاکچین‌ها ارتباط برقرار کند و بهجای استفاده از الگوریتم‌های سنتی مانند اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS)، از مدل خاص دفینیتی برای اجماع استفاده می‌کند که سرعت تأیید تراکنشها را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
فناوری چین‌کی (Chain Key Technology):
این فناوری مغز ارتباطی شبکه است که هماهنگی میان زیرشبکه‌ها را بر عهده دارد. چین‌کی به اینترنت کامپیوتر اجازه می‌دهد تراکنشها را تنها در ۱ تا ۲ ثانیه نهایی کند. این فناوری با تقسیم درخواست‌ها به دو نوع، درخواست جستجو (Query) و درخواست به‌روزرسانی (Update)، کارایی و مقیاس‌پذیری شبکه را چند برابر می‌کند.
کنیسترها (Canisters):
در بالاترین سطح، کنیسترها قرار دارند؛ نوعی قرارداد هوشمند پیشرفته و مقیاس‌پذیر که تمام دادهها و کدهای برنامه را در خود نگه می‌دارد. کنیسترها برای پردازش تراکنشها از واحدهایی به نام چرخه (Cycle) استفاده میکنند که عملکردی مشابه گس (Gas) در اتریوم دارند، اما ارزش ثابتی دارند تا هزینه محاسبات در شبکه قابل پیشبینی بماند. در مجموع، این ساختار به اینترنت کامپیوتر اجازه می‌دهد میلیونها سرویس و اپلیکیشن را بهصورت غیرمتمرکز میزبانی کند؛ بدون نیاز به سرور، پایگاه‌داده متمرکز یا سرویس ابری تجاری.
اینترنت کامپیوتر چگونه کار می‌کند؟
پروژه اینترنت کامپیوتر (Internet Computer Protocol) با استفاده از ترکیب چند فناوری نوآورانه، محیطی ایجاد می‌کند که کل اینترنت را میتوان بر بستر بلاکچین اجرا کرد. نحوه عملکرد آن به صورت زیر است:
ایجاد و اتصال گرهها (Nodes):
مراکز داده در کشورهای مختلف، گره‌هایی را میزبانی میکنند که هرکدام بخشی از توان محاسباتی شبکه را تأمین میکنند. این گرهها از استانداردهای سخت‌افزاری تأییدشده پیروی میکنند تا امنیت و پایداری شبکه تضمین شود.
تشکیل زیرشبکه‌ها (Subnets):
گرهها در قالب گروه‌هایی به نام زیرشبکه با هم ترکیب می‌شوند. هر زیرشبکه مانند یک بلاکچین مستقل عمل می‌کند اما میتواند با سایر زیرشبکه‌ها تعامل داشته باشد. این ساختار به شبکه اجازه می‌دهد میلیونها اپلیکیشن را به صورت هم‌زمان اجرا کند.
اجرای قراردادهای هوشمند در قالب کنیستر (Canisters):
هر برنامه یا وب‌سایت در اینترنت کامپیوتر در قالب کنیستر پیاده‌سازی میشود. کنیسترها همان قراردادهای هوشمند مقیاس‌پذیر هستند که دادهها، کد و منطق عملکردی اپلیکیشن را در خود نگه می‌دارند.
استفاده از چرخه‌ها (Cycles) برای محاسبات:
برای اجرای هر تراکنش یا پردازش درون کنیستر، واحدی به نام چرخه استفاده میشود. چرخه‌ها از توکن‌های ICP تولید می‌شوند و عملکردی مشابه «گس» در اتریوم دارند، با این تفاوت که ارزش ثابتی دارند تا هزینه محاسبات قابل پیشبینی باشد.
هماهنگی بین زیرشبکه‌ها با فناوری چین‌کی (Chain Key Technology):
این فناوری کلید ارتباطی و امنیتی کل شبکه است. چین‌کی امکان نهایی شدن تراکنشها در ۱ تا ۲ ثانیه را فراهم می‌کند و با تقسیم وظایف بین درخواست‌های Query و Update، سرعت و کارایی کل شبکه را افزایش می‌دهد.
نقشه راه اینترنت کامپیوتر (ICP)
اهداف آینده پروژه (۲۰۲۵ تا ۲۰۴۵)
بنیاد دفینیتی (DFINITY Foundation) برای پروژه اینترنت کامپیوتر یک نقشه راه ۲۰ ساله طراحی کرده است که هدف آن تبدیل اینترنت کامپیوتر به زیرساخت اصلی اینترنت جهانی است. این نقشه راه سه بازه زمانی کلیدی دارد:
ظرف ۵ سال (تا ۲۰۲۶):
زبان برنامه‌نویسی اختصاصی شبکه یعنی موتوکو (Motoko) در مدارس و دانشگاه‌ها تدریس خواهد شد. بسیاری از خدمات متن‌باز (Open Internet Services) بر بستر اینترنت کامپیوتر ایجاد می‌شوند و آگاهی عمومی درباره مفهوم «وب غیرمتمرکز» افزایش می‌یابد.
ظرف ۱۰ سال (تا ۲۰۳۱):
اینترنت کامپیوتر به رقیبی جدی برای زیرساخت‌های اینترنتی متمرکز تبدیل خواهد شد. شرکتهای بزرگ فناوری بخشی از سرمایه و داده‌های خود را به شبکه ICP منتقل میکنند و اکوسیستم دیفای (DeFi) بر پایه این شبکه گسترش قابل‌توجهی پیدا می‌کند.
ظرف ۲۰ سال (تا ۲۰۴۱):
اینترنت کامپیوتر از اینترنت متمرکز امروزی بزرگ‌تر و فراگیرتر خواهد بود. بخش اعظم زیرساخت‌های حیاتی جهان، از آموزش گرفته تا اقتصاد و دولت‌ها بر بستر این شبکه میزبانی خواهد شد و کاربران از حریم خصوصی و آزادی دیجیتال واقعی بهره‌مند خواهند شد. در ارتباط با آینده ارز اینترنت کامپیوتر و پیش بینی قیمت آن می‌توانید این مقاله از رمزینکس را مطالعه کنید.
مراحل توسعه تاریخی اینترنت کامپیوتر (۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱)
پروژه اینترنت کامپیوتر (Internet Computer Protocol) مسیر طولانی و مرحله‌به‌مرحله‌ای را تا رسیدن به شبکه اصلی طی کرده است. هر یک از این مراحل نقش مهمی در تکامل فناوری دفینیتی و آماده‌سازی آن برای تبدیل شدن به یکی از زیرساخت‌های اصلی Web3 داشته‌اند.
| مرحله | تاریخ انتشار | نوع انتشار | توضیحات کلیدی |
|---|---|---|---|
| مس (Copper) | نوامبر ۲۰۱۹ | انتشار نرم‌افزار | عرضه نخستین نسخه کیت توسعه نرم‌افزار (SDK) و معرفی زبان برنامه‌نویسی Motoko برای قراردادهای هوشمند اینترنت کامپیوتر. |
| برنز (Bronze) | ژانویه ۲۰۲۰ | نسخه آزمایشی | عرضه اپلیکیشن اجتماعی LinkedUp به‌عنوان نسخه غیرمتمرکز LinkedIn برای نمایش توان ساختار توزیع‌شده اینترنت کامپیوتر. |
| تنگستن (Tungsten) | ژوئن ۲۰۲۰ | شبکه آزمایشی توسعهدهندگان | ارائه فناوری ICP به توسعهدهندگان شخص ثالث و معرفی اپ غیرمتمرکز CanCan به‌عنوان جایگزینی برای TikTok. |
| سدیم (Sodium) | سپتامبر ۲۰۲۰ | شبکه آزمایشی اقتصادی | آغاز اجرای سیستم عصبی شبکه (NNS) و تعریف سیاست اقتصادی جدید دفینیتی. |
| مرکوری (Mercury – آلفا) | دسامبر ۲۰۲۰ | نسخه اولیه شبکه اصلی | شروع راه‌اندازی شبکه اصلی با کد منبع بسته و توکن‌های غیرقابل‌انتقال ICP. |
| مرکوری (Mercury – بتا) | مه ۲۰۲۱ | انتشار عمومی | فعال شدن کامل شبکه اصلی، قابل‌انتقال شدن توکن‌های ICP و آغاز سیستم حاکمیت غیرمتمرکز دفینیتی. |
هر یک از این مراحل، گامی مهم در جهت رسیدن به هدف نهایی دفینیتی بود: ایجاد شبکه‌ای جهانی برای اجرای اپلیکیشنها و خدمات وب بهصورت کاملاً غیرمتمرکز و ایمن.
دلایل منحصر به فرد بودن اینترنت کامپیوتر چیست؟
بلاکچین اینترنت کامپیوتر (ICP) با ساختاری منحصربه‌فرد از بسیاری از پلتفرمهای رقیب متمایز است. در این شبکه، کاربران برای اجرای برنامه‌ها یا تعامل با قراردادهای هوشمند نیازی به پرداخت کارمزد ندارند؛ زیرا هزینه‌ها از طریق سازوکاری به نام چرخه‌ها (Cycles) و مدل گس معکوس توسط توسعهدهندگان یا مراکز داده پرداخت میشود. این ویژگی تجربه‌ای ساده و مشابه اینترنت امروزی برای کاربران ایجاد می‌کند، بدون آنکه با مفاهیم پیچیده رمزارز درگیر شوند.
در پس‌زمینه، سیستم حاکمیتی پیشرفته‌ای به نام شبکه عصبی (NNS) فعالیت می‌کند که مدیریت، پاداش‌دهی و به‌روزرسانی شبکه را بهصورت خودکار انجام می‌دهد. معماری چهار‌لایه مبتنی بر اثبات سهام (PoS) نیز امنیت بالا، مقاومت در برابر حملات و مقیاس‌پذیری گسترده را تضمین می‌کند. این ترکیب از فناوری، حاکمیت و کارایی باعث شده اینترنت کامپیوتر یکی از متفاوت‌ترین زیرساخت‌های بلاکچینی جهان باشد.
توکن اینترنت کامپیوتر (ICP) چیست؟
توکن اینترنت کامپیوتر (ICP) بخش اصلی و حیاتی اکوسیستم این شبکه است و وظایف متعددی در عملکرد، حاکمیت و پایداری آن بر عهده دارد.
نخستین نقش آن، تسهیل حاکمیت شبکه است. کاربران با قفلکردن توکن‌های خود، نورون‌هایی ایجاد میکنند که امکان رأیدهی در تصمیمات مدیریتی و فنی شبکه را فراهم می‌سازد. این فرایند از طریق سیستم عصبی شبکه (NNS) انجام میشود و شرکت‌کنندگان در ازای مشارکت فعال، پاداش دریافت میکنند.
کاربرد دوم، تأمین انرژی محاسباتی شبکه است. توکن‌های ICP میتوانند به واحدهایی به نام «چرخه (Cycle)» تبدیل شوند که سوخت محاسباتی کنیسترها یا همان قراردادهای هوشمند محسوب می‌شوند. چرخه‌ها در طول پردازش مصرف و سپس سوزانده می‌شوند، بنابراین باعث کنترل تورم و پایداری اقتصادی شبکه می‌گردند.
در نهایت، توکن ICP برای پاداش‌دهی به ارائه‌دهندگان گره (Node Providers) نیز استفاده میشود؛ افرادی که توان محاسباتی و فضای ذخیره‌سازی مورد نیاز شبکه را تأمین میکنند. این ترکیب از حاکمیت، ارزش اقتصادی و پشتیبانی زیرساختی، ICP را به یکی از منحصربه‌فردترین توکن‌های اکوسیستم بلاکچین تبدیل کرده است.
مزایا و معایب اینترنت کامپیوتر (ICP)
شبکه اینترنت کامپیوتر (Internet Computer Protocol) ترکیبی از نوآوری فنی، مقیاس‌پذیری بالا و ساختار غیرمتمرکز واقعی است؛ با این حال مانند هر فناوری نوظهور، چالش‌ها و محدودیت‌های خاص خود را نیز دارد. در جدول زیر می‌توانید مهم‌ترین مزایا و معایب این پروژه را مشاهده کنید:
| مزایا | معایب |
|---|---|
| مقیاس‌پذیری تقریباً نامحدود و توانایی اجرای میلیونها تراکنش در ثانیه | تمرکز نسبی در مراحل اولیه به دلیل نیاز به مراکز داده تأییدشده |
| هزینه محاسبات ثابت با استفاده از مدل گس معکوس و چرخه‌ها | پیچیدگی فنی بالا برای توسعهدهندگان تازه‌کار |
| تجربه کاربری ساده؛ بدون نیاز کاربران به نگهداری رمزارز برای تعامل | انتقاد برخی تحلیلگران به شفافیت کدها و فرآیند حاکمیتی |
| امنیت بالا با استفاده از ساختار اجماع چندلایه و فناوری Chain Key | نوسانات قیمتی زیاد توکن ICP در بازارهای اولیه |
| تیم توسعه بسیار قوی با پشتیبانی بنیاد DFINITY و سرمایه‌گذاران مطرح | وابستگی عملکرد شبکه به پشتیبانی مداوم مراکز داده جهانی |
در مجموع، اینترنت کامپیوتر یکی از پروژههای متفاوت در دنیای بلاکچین است که با هدف ایجاد اینترنتی آزاد، سریع و غیرمتمرکز طراحی شده؛ اما موفقیت آن به پذیرش گسترده توسعهدهندگان و تکامل زیرساخت جهانی آن وابسته است.
سوالات متداول
- هدف اصلی پروژه اینترنت کامپیوتر (ICP) چیست؟
هدف اینترنت کامپیوتر، بازآفرینی اینترنت بهصورت کاملاً غیرمتمرکز است؛ بهطوری که اپلیکیشنها، وبسایتها و سرویسهای آنلاین بهجای سرورهای سنتی، روی شبکه بلاکچینی دفینیتی اجرا شوند. - اینترنت کامپیوتر (ICP) چه کاربردهایی در دنیای واقعی دارد؟
از ICP برای ساخت برنامههای مالی غیرمتمرکز (DeFi)، شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز مانند OpenChat، پلتفرمهای ذخیره داده، بازیهای بلاکچینی و پروژههای سازمانهای خودگردان (DAO) استفاده میشود. - تفاوت اینترنت کامپیوتر با اتریوم چیست؟
اتریوم روی قراردادهای هوشمند و تراکنشهای مالی تمرکز دارد، اما اینترنت کامپیوتر بهدنبال میزبانی کامل خدمات اینترنتی بر بستر بلاکچین است. سرعت تراکنشها در ICP بسیار بالاتر است و کاربران نیازی به پرداخت گس مستقیم ندارند. - آیا میتوان از اینترنت کامپیوتر برای توسعه وبسایتهای واقعی استفاده کرد؟
بله، توسعهدهندگان میتوانند وبسایتها و سرویسهای خود را از طریق «کنیسترها» روی بلاکچین ICP مستقر کنند، بدون نیاز به هاست، سرور یا زیرساخت ابری متمرکز. - آینده پروژه اینترنت کامپیوتر چگونه پیشبینی میشود؟
طبق نقشه راه رسمی بنیاد DFINITY، تا سال ۲۰۴۰ اینترنت کامپیوتر به زیرساخت اصلی اینترنت جهانی تبدیل میشود و میلیونها اپلیکیشن، سرویس و داده دیجیتال بر روی آن میزبانی خواهد شد. - آیا اینترنت کامپیوتر برای سرمایهگذاری مناسب است؟
ICP پروژهای بلندمدت و زیرساختی است که پتانسیل بالایی در حوزه Web3 دارد، اما به دلیل نوسانات بازار و توسعه مداوم فناوری، سرمایهگذاری در آن باید همراه با تحلیل بنیادی دقیق انجام شود. - چه کیف پولهایی از توکن ICP پشتیبانی میکنند؟
کیف پول رسمی شبکه Network Identity Wallet، بههمراه گزینههایی مانند Plug Wallet، Stoic Wallet و Ledger Nano X از توکن اینترنت کامپیوتر پشتیبانی میکنند. - سیستم عصبی شبکه (NNS) در اینترنت کامپیوتر چه نقشی دارد؟
NNS مغز حاکمیتی شبکه است که وظیفه تصمیمگیری، رأیگیری، مدیریت گرهها و تخصیص پاداشها را بهصورت خودکار بر عهده دارد. کاربران میتوانند با قفلکردن ICP در این سیستم، در حاکمیت مشارکت کنند. - چه پروژههای معروفی روی شبکه اینترنت کامپیوتر ساخته شدهاند؟
برخی از پروژههای شناختهشده شامل OpenChat (پیامرسان غیرمتمرکز)، DSCVR (شبکه اجتماعی وب ۳)، Fleek (میزبانی وب غیرمتمرکز) و Kinic (موتور جستجوی Web3) هستند. - توکن ICP چه تفاوتی با سایر رمزارزها دارد؟
توکن ICP نهتنها برای پرداخت کارمزد استفاده میشود، بلکه برای رأیدهی در شبکه، تولید چرخههای محاسباتی و پاداش به گرههای تأمینکننده منابع نیز کاربرد دارد؛ در واقع نقش اقتصادی و مدیریتی توأمان دارد. - آیا اینترنت کامپیوتر میتواند جایگزین اینترنت سنتی شود؟
در حال حاضر خیر، اما هدف نهایی پروژه ایجاد نسخهای غیرمتمرکز و باز از اینترنت است که در آن کنترل دادهها و خدمات در دست کاربران باشد، نه شرکتهای متمرکز. - چطور میتوان توکن ICP خریداری کرد؟
کاربران ایرانی میتوانند توکن اینترنت کامپیوتر (ICP) را بهصورت ریالی یا تتری از صرافی رمزینکس خریداری کنند. فرایند خرید ارز اینترنت کامپیوتر کمتر از پنج دقیقه زمان میبرد و کارمزد معاملات در بازار تتری کمتر است.
اولین نفری باشید که نظر می دهید