ارز دیجیتال دای (DAI) چیست؟
ارز دیجیتال دای، با نماد DAI، یک استیبل کوین غیرمتمرکز است که ارزش آن به طور نسبی به دلار آمریکا پگ (peg) یا وابسته شده است. این توکن یک دارایی دیجیتال مبتنی بر استاندارد ERC-20 بر بستر بلاکچین اتریوم است و توسط MakerDAO، یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO)، اداره و توسعه داده میشود. پروژه میکر دائو و در نتیجه دای، در سال ۲۰۱۷ راهاندازی شد. تیم اصلی میکر دائو شامل افرادی چون رون کریستنسن (Rune Christensen) به عنوان یکی از بنیانگذاران اصلی است، اما ماهیت DAO به این معناست که جامعه دارندگان توکن حاکمیتی MKR در تصمیمگیریها نقش دارند.
هدف اصلی دای، ارائه یک استیبل کوین مقاوم در برابر سانسور، شفاف و غیرمتمرکز است که میتواند به عنوان یک واحد حساب پایدار و وسیله مبادله در اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و فراتر از آن عمل کند. برخلاف استیبل کوینهای متمرکز که توسط ذخایر فیات در بانکها پشتیبانی میشوند، دای از طریق وثیقهگذاری بیش از حد (over-collateralization) داراییهای دیجیتال دیگر (مانند اتریوم، رپد بیتکوین و سایر توکنهای مورد تایید جامعه میکر دائو) در قراردادهای هوشمند میکر پروتکل (Maker Protocol) ایجاد میشود. کاربران با قفل کردن وثیقه خود در این قراردادها (که به آن Vault یا قبلاً CDP گفته میشد)، میتوانند DAI تولید (mint) کنند. ارزش DAI از طریق مکانیزمهای حاکمیتی و اقتصادی، از جمله نرخهای پایداری (Stability Fees) و نرخ پسانداز دای (Dai Savings Rate – DSR)، تلاش میشود تا نزدیک به ۱ دلار آمریکا باقی بماند. توکن DAI به عنوان یک استیبل کوین کاربردهای متنوعی در DeFi دارد، از جمله وامدهی، وامگیری، معامله و به عنوان یک ذخیره ارزش پایدار.
برای کاربران ایرانی، دای (DAI) میتواند به عنوان یک ابزار مفید برای حفظ ارزش در برابر نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال و همچنین نوسانات نرخ ارزهای فیات مورد استفاده قرار گیرد. از آنجایی که ارزش DAI به دلار آمریکا وابسته است، میتواند به عنوان یک جایگزین دیجیتال و غیرمتمرکز برای دلار عمل کند. کاربران میتوانند با خرید دای و فروش دای، داراییهای خود را به یک استیبل کوین تبدیل کرده یا از آن خارج کنند. همچنین، DAI به طور گسترده در برنامههای غیرمتمرکز (dApps) در حوزه DeFi پذیرفته شده و میتواند برای وامدهی، کسب سود از طریق پروتکلهایی مانند نرخ پسانداز دای (در صورت فعال بودن و دسترسی) یا سایر پلتفرمهای وامدهی و استیکینگ استفاده شود. صرافی معتبر رمزینکس امکان خرید دای با ریال یا تتر را با کارمزد پایین و واریز آنی به کیف پول (معمولاً زیر ۲ دقیقه) برای کاربران فراهم کرده است.
اطلاعات ارز دیجیتال دای (DAI)
ویژگی | توضیحات |
نام کامل | دای (Dai) |
نماد | DAI |
بلاکچین میزبان | اتریوم (Ethereum) – همچنین در شبکههای لایه دوم سازگار با اتریوم مانند پالیگان، آربیتروم و آپتیمیزم نیز نسخههایی از آن وجود دارد. |
استاندارد فنی | ERC-20 |
سال راهاندازی | ۲۰۱۷ (راهاندازی MakerDAO و اولین نسخه دای با نام Sai، نسخه فعلی Multi-Collateral Dai در اواخر ۲۰۱۹ عرضه شد) |
تیم سازنده | MakerDAO (یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز)، با بنیانگذاری افرادی چون Rune Christensen |
نوع دارایی | استیبل کوین غیرمتمرکز (Decentralized Stablecoin) |
دستهبندی | استیبل کوین، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) |
وبسایت رسمی | https://makerdao.com/ |
وایت پیپر/مستندات | (https://makerdao.com/en/whitepaper/ یا بخشهای مستندات و منابع در وبسایت رسمی) |
حداکثر عرضه | نامحدود (عرضه DAI به میزان وثیقه قفل شده در پروتکل بستگی دارد و به صورت پویا تغییر میکند) |
مکانیزم اجماع | وابسته به بلاکچین میزبان (اتریوم: Proof of Stake) |
استیبل کوینهایی که در بازار ارزهای دیجیتال حضور دارند، با پشتوانههای متنوع طراحی شدهاند. ارز دای با نام لاتین DAI یک استیبل کوین با پشتوانههای متعدد (نه فقط یک ارز یا دارایی یا کالا) است که توسط MakerDAO مدیریت میشود. این ارز دیجیتال با استاندارد ERC-20 و روی شبکه اتریوم توسعه یافته است. ارز دیجیتال DAI با تکیه بر قراردادهای هوشمند بلاکچین اتریوم ساختاری بدون نیاز به اعتماد به یک سازمان، شفاف و غیر متمرکز دارد. در ابتدا ارز دای فقط بهعنوان یکی از توکنهای اصلی پلتفرم میکردائو توسعه پیدا کرد، اما امروز به یکی پرکاربردترین ارزهای دیجیتال در سرویسهای مالی غیر متمرکز یا همان دیفای (DeFi) تبدیل شده است.
رون کریستنسن در سال ۲۰۱۴ بنیاد میکر (Make Foundation) را با هدف راهاندازی پروتکل متنباز میکر راهاندازی کرد. هدف اولیه این بود که سیستم اعتبارسنجی غیر متمرکز و با پشتوانه ارزهای دیجیتال در اختیار کاربران قرار بگیرد که نیازی به سازمانها و شرکتهای واسطه و دولتها نداشته باشد. این پروتکل برای ارائه خدمات بهینه به یک ارز دیجیتال غیر متمرکز با ارزشی برابر با یک ارز فیات مشهور داشت. این ارز دیجیتال جدید همان استیبل کوین بود که فرایندهای دریافت و پرداخت وامها و اعتبارها را آسانتر میکرد. استیبل کوین دای از دل همین هدف بیرون آمد و در سال ۲۰۱۷ به بازار عرضه شد. اسم ارز دیجیتال DAI هم از یک حرف چینی با معنی «دریافت یا تامین نقدینگی برای یک وام» گرفته شده است.
اگرچه ارز دیجیتال DAI ابتدا توسط بنیاد میکر توسعه پیدا کرد، تمامی فرایندهای مدیریت و توسعه آن بعدا به میکردائو رسید که یک بنیاد غیر متمرکز حاکمیت برای پروتکل میکر بود. همین فرایند باعث شد ارز دای به اولین استیبل کوین با ساختار کاملا غیر متمرکز تبدیل شود.
ارز دیجیتال DAI چه کاربردهایی دارد؟
کیف پولها و سرویسهای مالی غیر متمرکز بسیار زیادی از ارز دای پشتیبانی میکنند. بیش از حدود ۴۰۰ اپلیکیشن غیر متمرکز و کیف پول ارز دیجیتال، پشتیبانی از ارز دای را به سرویس خود اضافه کردهاند. دلیل این پشتیبانی هم کاربردهای متنوعی است که در ادامه با برخی از آنها آشنا میشوید.
جلوگیری از تاثیر نوسانهای شدید بازار
قیمت ارزهای دیجیتال مرسوم مثل BTC, ETH, SOL و بسیاری دیگر، بر اثر فاکتورهای متعدد مثل افزایش یا کاهش عرضه و تقاضا تغییر میکند. به همین دلیل قیمت آنها حتی در یک روز امکان نوسانهای شدیدی دارد. درمقابل، استیبل کوینهایی مثل DAI همیشه یک قیمت ثابت دارند و ارزش سرمایه را همیشه ثابت نگه میدارند.
جایگزینی برای ارزهای فیات
بسیاری از کاربران در کشورهای مختلف، برای حفظ ارزش دارایی در برابر نوسانهای ارز کشور خود، دلار یا ارزهای مشابه را ذخیره میکنند. نگه داشتن دلار و ارزهای فیات دیگر، برخی اوقات با هزینههایی همراه است. با خرید دای و نگهداری آن در یک کیف پول ارز دیجیتال امن، کاربران مطمئن هستند که علاوه بر حفظ ارزش دارایی، نیازی به پرداخت هزینه به بانکها و سازمانهای مالی سنتی را ندارند. بهعلاوه، ارزش دارایی آنها هم برابر با دلار حفظ میشود.
پرداختهای مرسوم در اپلیکیشنهای غیر متمرکز یا دنیای واقعی
استفاده از استاندارد ERC-20 و زیرساخت اتریوم، ارز دای را به گزینهای مناسب برای استفاده در اپلیکیشنهای غیر متمرکز تبدیل میکند. البته این ارز امروز در بلاکچینهای مشهور دیگر هم پشتیبانی میشود. به هر حال برای هزینه کردن در اپلیکیشنهای غیر متمرکز، خریدهای بلاکچینی و حتی خرید از فروشگاههای فیزیکی میتوان از ارز دای بهعنوان یک استیبل کوین امن و غیر متمرکز استفاده کرد. فراموش نکنید که هر بلاکچین با زیرساخت هماهنگ با EVM امکان پشتیبانی از ارز دیجیتال DAI را دارد. درنتیجه کاربران میتوانند از این استیبل کوین در شبکههای لایه دوم اتریوم با هزینه کارمزد پایینتر استفاده کنند.
کسب درآمد در دنیای بلاکچین
بسیاری از فعالان دنیای بلاکچین از تریدرها تا هنرمندان و حتی گیمرها، درنهایت به دنبال تبدیل کردن دارایی خود به ارز فیات هستند. استیبل کوینهایی مثل ارز دای این امکان را به کاربران بلاکچین میدهند که درآمد نهایی خود را به ارزشی بهصورت دلار تبدیل کنند. سودهایی که از ترید به دست میآید، پاداشهای بازیهای بلاکچینی و حتی هزینه دریافتشده از فروش NFT را میتوان درنهایت با استفاده از ارز دیجیتال DAI به ارزش دلاری تبدیل کرد. به بیان ساده، سودهای حاصل از فعالیت بلاکچینی برای رسیدن به کاربرد دنیای واقعی نیازی به تبدیل شدن در بانک و سازمانهای مشابه ندارند. کاربران میتوانند بدون مانع خاصی با استفاده از ارز دای، دارایی خود را حفظ کنند. خرید دای هم برای آنهایی که به دنبال فعالیت بلاکچینی هستند، حکم ورود سرمایه به دنیای غیر متمرکز دارد.
ارز دیجیتال DAI چطور کار میکند؟
استیبل کوینها برای حفظ ارزش خود باید پشتوانهای مشخص از جنس ارز فیات، طلا یا داراییهای دیگر یا ارز دیجیتال داشته باشند. ارز دیجیتال DAI ساختار چند پشتوانهای دارد. همچنین سیستم وثیقه برای ارائه ارز دای هم Overcollateralized است. به بیان ساده، وثیقهای که برای دریافت ارز دای واریز میشود، باید از ارزش آن بیشتر باشد. این فرایند، مانع از بین رفتن سرمایه کاربران وامدهنده در پلتفرمهای غیر متمرکز میشود.
سیستم زیرساختی ارز دیجیتال DAI به گونهای برنامهریزی شده است که تا حد ممکن از نوسان قیمت دای جلوگیری کند. یکی از راهکارهایی که برای این منظور پیاده شد، سیستم ایجاد و سوزاندن ارز دای توسط حسابهای کاربری موسوم به Vault و Keeper است. حسابهای کاربری Vault وظیفه دریافت وثیقه (بهصورت هر ارز دیجیتال مثلا ETH)، پرداخت وام بهصورت ارز دای، پس گرفتن وام و سوزاندن توکنهای DAI را بهصورت خودکار و با تکیه بر قراردادهای هوشمند برعهده دارند.
اگر ارز اعتبار کاربر وامگیرنده به کمتر از مقدار ارز دای دریافت شده کاهش پیدا کند، داراییهای او ضبط شده یا به اصطلاح حسابش لیکویید میشود. برای مدیریت این فرایند از حسابهای کاربری Keeper استفاده میشود.
یکی از قابلیتهایی که ارز دای در اختیار کاربران قرار میدهد، حساب ذخیره با پرداخت سود است. این حساب ذخیره موسوم به DAI Saving Rate یا DSR به ارزهای دیجیتال دریافت شده سود پرداخت میکند. نرخ سود توسط سازمان حاکمیتی غیر متمرکز میکردائو مشخص میشود. کاربران با ارسال ارز دای به قرارداد هوشمند DSR میتوانند تا زمان پس گرفتن دارایی، سود مشخصی از جنس ارز دیجیتال DAI دریافت کنند.
همانطور که در معرفی ارز دیجیتال دای گفته شد، قیمت دای برخلاف استیبل کوینهای دیگر مثل USDT و USDC فقط با یک پشتوانه حفظ نمیشود. ارزهای دیجیتال متعددی بهعنوان پشتوانه ارز دای استفاده میشوند. سهم عمده حساب پشتوانه دای از جنس USDC و USDP است. البته بخشی دیگر هم با ارزهایی مثل ETH, WBTC, BAT, COMP و TUSD پشتیبانی میشود. استفاده از چند ارز بهعنوان پشتوانه استیبل کوین دای منجر به تنوع در سیستم حفظ ارزش و جلوگیری از افت قیمت در شرایط نوسانی بازار میشود. همچنین سیستم دریافت وثیقه بیش از ارزش نهایی، از نوسانهای شدید در قیمت ارز دیجیتال DAI جلوگیری میکند.
چطور ارز دای DAI بخریم؟
ارز دای بهخاطر محبوبیت بالا در بسیاری از صرافیهای معتبر عرضه میشود. برای خرید ارز دیجیتال DAI میتوانید از صرافیهای بینالمللی معتبر استفاده کنید. البته اغلب آنها چالش تحریم و KYC دارند.
برای خرید ارز DAI در ایران و با پرداخت ریال مانند خرید بیت کوین، میتوانید از صرافی دیجیتال رمزینکس استفاده کنید. صرافی معتبر رمزینکس به شما امکان میدهد که با پرداخت ریال، ارز دای بخرید. همچنین میتوانید ارز دیجیتال DAI خود را بفروشید و ریال دریافت کنید.
خرید و فروش ارز دیجیتال در رمزینکس به آسانی انجام میشود. در این صرافی صدها ارز دیجیتال با حجم بازار مناسب عرضه میشوند. خرید و فروش در رمزینکس با ریال یا ارزهای دیجیتال دیگر مثل بیت کوین و تتر امکانپذیر است.
برای خرید DAI در رمزینکس نیاز به ثبتنام و احراز هویت دارید. ثبتنام در رمزینکس به راحتی و با استفاده از یک شماره موبایل یا ایمیل امکانپذیر است. فرایند ثبتنام بسیار سریع و آسان انجام میشود.
احراز هویت در رمزینکس هم به سرعت انجام میشود. تنها باید مدارک مورد نظر را در سایت یا اپلیکیشن بارگذاری کنید تا در سریعترین زمان، هویت شما احراز شود. سپس میتوانید ارز دیجیتال DAI یا هر ارز دیجیتال دیگر را بهراحتی بخرید و بفروشید.
همین حالا در لیست قیمت رمز ارزها میتوانید قیمت لحظهای تتر امروز، ارز اتریوم (ETH)، بیت کوین، دای و دیگر ارزهای دیجیتال را ببینید.
تفاوت استیبل کوین DAI با تتر
تتر (USDT) یک استیبلکوین متمرکز است که توسط شرکت Tether Limited و ذخایر فیات (دلار، اوراق بهادار و غیره) پشتیبانی میشود. در مقابل، DAI یک استیبلکوین غیرمتمرکز است که از طریق قراردادهای هوشمند MakerDAO و با وثیقهگذاری داراییهای دیجیتال مانند ETH تولید میشود. تتر به شفافیت انتقاداتی دارد، اما DAI کاملاً شفاف و مبتنی بر بلاکچین است.
ارزهای دیجیتال مشابه دای (DAI)
استیبل کوینها دسته مهمی از ارزهای دیجیتال هستند. در ادامه، ۵ ارز دیجیتال که از جنبه استیبل کوین بودن یا غیرمتمرکز بودن با دای شباهت دارند، معرفی میشوند:
-
خرید تتر (USDT):
تتر محبوبترین استیبل کوین در بازار است که ارزش آن نیز به دلار آمریکا پگ شده، اما به صورت متمرکز و با پشتوانه ذخایر فیات و معادلهای نقدی توسط شرکت Tether Limited مدیریت میشود. شباهت اصلی آن با دای، هدف حفظ ارزش پایدار معادل یک دلار آمریکا است. -
خرید یو اس دی کوین (USDC):
یو اس دی کوین یکی دیگر از استیبل کوینهای بزرگ و محبوب است که توسط کنسرسیوم Centre (متشکل از Coinbase و Circle) منتشر میشود و با پشتوانه دلار آمریکا به صورت متمرکز مدیریت میگردد. مانند دای، هدف اصلی آن ارائه یک دارایی دیجیتال با ارزش پایدار است. -
خرید بایننس یو اس دی (BUSD): (توجه: انتشار BUSD جدید توسط Paxos متوقف شده است)
بایننس یو اس دی یک استیبل کوین با پشتوانه دلار آمریکا بود که با همکاری بایننس و Paxos ایجاد شده و توسط دپارتمان خدمات مالی ایالت نیویورک (NYDFS) قانونگذاری میشد. شباهت آن نیز در هدف حفظ پایداری ارزش نسبت به دلار آمریکا بود. -
خرید فراکس (FRAX):
فراکس یک استیبل کوین الگوریتمی-کسری (fractional-algorithmic) است که بخشی از پشتوانه آن از وثیقه (مانند USDC) و بخشی دیگر به صورت الگوریتمی و از طریق توکن حاکمیتی FXS تامین میشود. این رویکرد ترکیبی برای حفظ پایداری، آن را از دای متمایز میکند، اما هدف نهایی یعنی یک استیبل کوین غیرمتمرکز، مشابه است. -
خرید لیکوئیتی (LUSD – Liquity USD):
لیکوئیتی یک پروتکل وامدهی غیرمتمرکز است که به کاربران اجازه میدهد با وثیقهگذاری اتریوم، استیبل کوین LUSD را تولید کنند. LUSD نیز مانند دای، یک استیبل کوین با پشتوانه ارز دیجیتال و با هدف حفظ پگ ۱ دلاری است و بر تمرکززدایی و مقاومت در برابر سانسور تاکید دارد.