ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) یکی از بحث‌های داغ دنیای مالی امروز است. از یک سو، طرفداران CBDC وعده‌های جذابی مانند افزایش کارآمدی پرداخت، کاهش هزینه‌های تراکنش و گسترش شمول مالی می‌دهند. اما از سوی دیگر، نگرانی‌های جدی در مورد نقض حریم خصوصی کاربران و پتانسیل سوءاستفاده‌ی دولت‌ها این نوآوری را تهدید می‌کند. در این راستا، یافتن رویکردی متعادل برای بهره‌مندی از مزایای CBDC بدون خدشه‌دار کردن آزادی‌های فردی، چالشی اساسی است.
مزایای بالقوه CBDC
- کارآمدی فرایند پرداخت: بر خلاف ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز که با محدودیت‌های اجماع روبرو هستند، CBDCها می‌توانند تراکنش‌های فوری و با کارمزد اندک را تضمین کنند. این موضوع می‌تواند تجارت الکترونیک و سایر فعالیت‌های اقتصادی را تسهیل کرده و هزینه‌های کسب‌وکار را کاهش دهد.
- دسترسی آسان: با حذف وابستگی به سیستم‌های بانکی سنتی، CBDCها می‌توانند دسترسی افراد کم‌درآمد و ساکنان مناطق دورافتاده را به خدمات مالی آسان‌تر کنند. این امر به رونق اقتصادی و کاهش نابرابری‌های اجتماعی کمک می‌کند.
- کنترل بر نظام مالی: در مقایسه با ارزهای دیجیتال مستقل، CBDCها به دولت‌ها کنترل بیشتری بر جریان پولی و مبارزه با جرایم مالی می‌دهند. این امر می‌تواند ثبات مالی و امنیت ملی را ارتقا دهد.
نگرانی‌های جدی در مورد CBDC
- نظارت دولتی: ماهیت متمرکز CBDCها باعث می‌شود تا تراکنش‌های کاربران به‌طور بالقوه قابل ردیابی و نظارت توسط دولت‌ها باشند. این موضوع می‌تواند نقض گسترده حریم خصوصی افراد را به دنبال داشته باشد.
- سانسور مالی: دولت‌ها ممکن است از قدرت خود برای مسدود کردن حساب‌های خاص و محدود کردن دسترسی به CBDC استفاده کنند. چنین سناریویی می‌تواند آزادی‌های مالی و حقوق شهروندی را به خطر بیندازد.
- ایمنی در برابر حملات سایبری: سیستم‌های متمرکز CBDCها در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیر هستند. هک موفقیت‌آمیز چنین سیستمی می‌تواند منجر به سرقت گسترده دارایی‌های کاربران و اختلال در اقتصاد ملی شود.
در جستجوی راه حلی متعادل
برای بهره‌مندی از مزایای CBDC بدون خدشه‌دار کردن حریم خصوصی کاربران، چندین رویکرد مختلف در حال بررسی است:
- مدل‌های توکن دوگانه: در این مدل، دو نوع CBDC عرضه می‌شود: یک نوع عمومی با قابلیت ردیابی برای تسهیل پرداخت‌ها و یک نوع خصوصی با قابلیت ردیابی محدود برای حفظ حریم خصوصی.
- راهکارهای رمزنگاری با حفظ حریم خصوصی: استفاده از فناوری‌های رمزنگاری پیشرفته می‌تواند به ناشناس ماندن تراکنش‌ها در چارچوب CBDC کمک کند.
- نظارت متمرکز بر ریسک: تمرکز نظارت بر فعالیت‌های مشکوک به جای تمام تراکنش‌ها می‌تواند تعادل بین امنیت و حریم خصوصی را برقرار کند.
چشم‌انداز پیش رو
بحث‌های پیرامون CBDC همچنان ادامه دارد و هنوز مدل نهایی مشخص نشده است. هر کشوری باید با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود، رویکرد مناسب را انتخاب کند. در این میان، حفاظت از حریم خصوصی افراد و جلوگیری از سوءاستفاده‌ی دولت‌ها، دو اصل اساسی هستند که نباید هیچگاه فراموش شوند.
جمع‌بندی
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی دارای پتانسیل‌های بزرگی برای بهبود سیستم‌های مالی هستند، اما نگرانی‌هایی جدی در مورد حریم خصوصی و آزادی‌های فردی وجود دارد. یافتن راه حلی متعادل که از این مزایا بهره‌مند شود و در عین حال حریم خصوصی افراد را حفظ کند، چالشی است که نیاز به همکاری و نوآوری مستمر از سوی دولت‌ها، متخصصان مالی و جامعه‌ی تکنولوژی دارد.
منبع: Cointelegraph
نظرات کاربران
اولین نفری باشید که نظر می دهید