در دنیای ارزهای دیجیتال، صرافی‌ها به دو دسته اصلی متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم میشوند. تفاوت اساسی این دو در نحوه مدیریت داراییها و انجام معاملات است. در صرافیهای متمرکز، داراییها در اختیار صرافی قرار می‌گیرند و این صرافی‌ها از سرورهای خود برای مدیریت تراکنش‌ها استفاده میکنند. این یکپارچگی باعث میشود که معاملات سریع‌تر و کارمزدها کمتر باشد. در مقابل، در صرافیهای غیرمتمرکز، کنترل کامل داراییها در دست خود کاربران است که امنیت بیشتری فراهم می‌کند اما هزینه و زمان معاملات بیشتر است.
انتخاب مناسب‌ترین صرافی ارز دیجیتال برای هر کاربر به نیازها و اولویت‌های شخصی او بستگی دارد. اگر به دنبال سرعت بالا و نقدینگی بیشتر هستید، صرافیهای متمرکز گزینه بهتری هستند، اما اگر امنیت و کنترل شخصی برایتان اولویت دارد، صرافیهای غیرمتمرکز میتوانند بهترین انتخاب باشند. کاربران حرفه‌ای برای پوشش دادن تمامی نیازهای خود از هر دو صرافی به صورت همزمان استفاده میکنند.
صرافی متمرکز (CEX) چیست؟
صرافی متمرکز (CEX) بستری است که در آن کاربران از طریق یک نهاد یا شرکت مرکزی معاملات خود را انجام می‌دهند. در این نوع صرافی، تمام داراییها، قیمت ارز دیجیتال و اطلاعات کاربران روی سرورهای شرکت ذخیره میشود و معاملات به‌صورت متمرکز پردازش میشوند. این ساختار مزایا و معایب خاص خود را دارد.
از جمله مزیت‌های صرافیهای متمرکز میتوان به سرعت بالای تراکنش‌ها و کاهش کارمزدها اشاره کرد؛ زیرا تمامی معاملات روی یک سرور انجام میشود. همچنین، اگر کاربران رمز عبور یا دسترسی به حساب خود را از دست بدهند، امکان بازیابی انواع ارز دیجیتال از طریق پشتیبانی وجود دارد. اما این تمرکز، خطراتی نیز به همراه دارد؛ به‌عنوان مثال، در صورت هک شدن سرورهای صرافی، دارایی تمام کاربران در معرض خطر قرار می‌گیرد. بنابراین، صرافیهای متمرکز با وجود سهولت در استفاده، نیازمند اعتماد کامل به نهاد مدیریت‌کننده هستند.
صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟
صرافی غیرمتمرکز (DEX) بستری است که در آن هیچ نهاد مرکزی برای مدیریت معاملات وجود ندارد و کاربران به‌صورت مستقیم از طریق کیف پولهای شخصی خود به قراردادهای هوشمندی که صرافی بر پایه آنها بنا شده است، متصل میشوند. در این نوع صرافی‌ها، تمام تراکنش‌ها به‌صورت واقعی روی شبکه بلاکچین انجام میشود و داراییها کاملاً در اختیار کاربران باقی می‌ماند. این ساختار به دلیل حذف واسطه‌ها، امنیت داراییها را افزایش داده و امکان کنترل کامل بر معاملات را فراهم می‌کند.
با وجود این مزایا، صرافیهای غیرمتمرکز معایبی نیز دارند. سرعت پایین تراکنش‌ها و کارمزدهای بالای شبکه، به‌ویژه در زنجیره‌های شلوغ مانند اتریوم، میتوانند معاملات را گران‌تر و زمان‌برتر کنند. همین موضوع باعث شده است که بسیاری از کاربران، به‌ویژه در مواردی که سرعت و هزینه اهمیت دارد، استفاده از صرافیهای متمرکز را ترجیح دهند. با این حال، DEXها همچنان گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربرانی هستند که اولویت آنها امنیت و حریم خصوصی است.
تفاوت اصلی بین صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چیست؟
به طور کلی صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز در موارد زیادی با هم تفاوت دارند که در جدول زیر به آنها می‌پردازیم.
| ویژگی | صرافی متمرکز | صرافی غیرمتمرکز |
|---|---|---|
| مالکیت داراییها | داراییها در اختیار صرافی قرار دارد. | کاربران کنترل کامل بر داراییهای خود دارند. |
| واسطه‌گری و مدیریت معاملات | معاملات از طریق سرورهای صرافی انجام میشود. | معاملات مستقیم بین کاربران از طریق قراردادهای هوشمند صورت می‌گیرد. |
| امنیت و ریسک هک | در صورت هک، دارایی تمام کاربران در خطر است. | درصورت هک قرا داد هوشمند صرافی، کیف پول تمام کاربران در خطر است |
| احراز هویت | معمولاً نیاز به احراز هویت (KYC) برای استفاده است. | نیازی به احراز هویت نیست و کاربران میتوانند ناشناس بمانند. |
| سرعت و کارمزد معاملات | سرعت بالا و کارمزد کمتر به دلیل استفاده از سرورهای متمرکز. | سرعت پایین‌تر و کارمزد بیشتر به دلیل نیاز به پردازش تراکنش‌ها روی بلاکچین. |
| تنوع ارزهای دیجیتال | تنوع بیشتر ارزهای دیجیتال، شبکه‌های بلاکچینی و ارزهای مختلف پشتیبانی میشود. | محدود به توکن‌ها و بلاکچین‌هایی است که قراردادهای هوشمند روی آنها نوشته شده. |
| نظارت و قوانین | تحت نظارت نهادهای دولتی و قوانینی خاص است. | نظارت کمتر، چون غیرمتمرکز هستند، تحت قوانین هیچ دولتی نیستند |
| نقدینگی | حجم بالای نقدینگی به دلیل تعداد زیاد کاربران و معاملات. | نقدینگی پایین‌تر به دلیل تعداد محدودتر کاربران و تراکنش‌ها. |
مالکیت داراییها (Custody of Funds)
در صرافیهای متمرکز، کاربران داراییهای خود را به کیف پول صرافی منتقل میکنند. هرچند این داراییها به نام کاربران ثبت میشود و از طریق حساب کاربری آنها قابل مشاهده است، اما در واقع تمام وجوه کاربران در کیف پولهای صرافی ذخیره میشود. این ساختار باعث میشود صرافی کنترل کامل بر داراییها داشته باشد. در نتیجه، اگر کیف پول صرافی مورد حمله هکری قرار بگیرد، دارایی تمام کاربران در معرض خطر قرار می‌گیرد. البته، صرافیهای معتبر معمولاً تمهیداتی مانند بیمه یا پرداخت خسارت به کاربران در صورت هک شدن در نظر می‌گیرند.
در مقابل، صرافیهای غیرمتمرکز دارایی کاربران را مستقیماً در کیف پولهای شخصی آنها نگه می‌دارند. کاربران با اتصال کیف پول خود به صرافی، کنترل معاملات را به قراردادهای هوشمند می‌سپارند، اما مالکیت داراییها همچنان در اختیار خودشان باقی می‌ماند. این ساختار نه‌تنها امنیت داراییها را افزایش می‌دهد، بلکه امکان دسترسی مستقیم و بدون واسطه به وجوه را فراهم می‌کند. با این حال، کاربران باید مسئولیت حفظ امنیت کیف پول شخصی و کلیدهای خصوصی خود را بر عهده بگیرند.
واسطه‌گری و مدیریت معاملات (Intermediary Role)
در صرافیهای متمرکز (CEX)، نقش واسطه‌گری به‌طور کامل بر عهده خود صرافی است. این صرافی‌ها به‌عنوان یک نهاد مرکزی، سفارش‌های خرید و فروش کاربران را مطابقت می‌دهند و معاملات را در سرورهای خود پردازش میکنند. این ساختار باعث میشود که انجام معاملات سریع‌تر باشد و کاربران نیازی به دانش فنی عمیق نداشته باشند. با این حال، اعتماد کامل به صرافی برای مدیریت و نگهداری داراییها ضروری است و هرگونه نقص در عملکرد صرافی، از قبیل هک یا سومدیریت، می‌تواند دارایی کاربران را به خطر بیندازد.
در مقابل، صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) واسطه‌گری را به‌طور کامل حذف کرده‌اند. معاملات به‌صورت مستقیم و همتا به همتا (P2P) بین کاربران انجام میشود و قراردادهای هوشمند روی شبکه بلاکچین وظیفه تطبیق سفارش‌ها را بر عهده دارند. این ساختار نه تنها امنیت و شفافیت بیشتری را فراهم می‌کند، بلکه کاربران کنترل کامل بر داراییهای خود دارند.
امنیت و ریسک هک (Security & Hacking Risk)
در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) دارایی کاربران به‌صورت مستقل در کیف پولهای شخصی نگهداری میشود و برای دسترسی به این داراییها، هکر یا باید به هر کیف پول به‌صورت جداگانه نفوذ کنند، که در عمل ناممکن است. یک راه دیگر این است که هکر باید یک حفره امنیتی در قرارداد هوشمند صرافی پیدا کند که در این صورت دارایی تمام کیف پولهای متصل به صرافی در خطر است. این اتفاق یک بار برای صرافی غیرمتمرکز سوشی سواپ «SushiSwap» افتاده است. ضمنا، در صورت فراموشی کلمات بازیابی (Seed Phrase) یا کلید خصوصی کیف پول، دسترسی به داراییها برای همیشه از بین می‌رود. بنابراین، امنیت دارایی در صرافی غیرمتمرکز، هم به قرارداد هوشمند صرافی و هم به کیف پول کاربران بستگی دارد.
در صرافیهای متمرکز (CEX)، تمام داراییها در کیف پولهای استخر صرافی ذخیره میشود. این ساختار مدیریت و نگهداری داراییها را ساده‌تر می‌کند و در صورت بروز مشکلاتی مانند فراموشی رمز عبور، تیم پشتیبانی صرافی می‌تواند به کاربران کمک کند. اما از سوی دیگر، تمرکز داراییها در یک مکان، خطراتی جدی ایجاد می‌کند. در صورت وقوع حملات هکری یا ایجاد حفره امنیتی در سرورهای صرافی، تمام دارایی کاربران در معرض خطر قرار می‌گیرد. هرچند صرافیهای معتبر تعهد می‌دهند که در چنین مواردی خسارت کاربران را جبران کنند، اما این موضوع به اعتماد به آن نهاد بستگی دارد.
احراز هویت (KYC – Know Your Customer)
احراز هویت (KYC) فرآیندی است که در صرافیهای متمرکز (CEX) برای شناسایی و تایید هویت کاربران انجام میشود. این فرایند شامل ارائه اطلاعات شخصی مانند نام، شماره تماس، آدرس، و معمولاً تصویر مدارک شناسایی است. هدف KYC جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی، تامین مالی تروریسم و تقلب است. فرایند احراز هویت به کاربران این امکان را می‌دهد تا در شرایطی که کلمه عبور یا نام کاربری خود را فراموش کرده‌اند با کمک پشتیبانی صرافی متمرکز، به دارایی خود دسترسی پیدا کنند.
در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX)، معمولاً هیچ فرآیند KYC وجود ندارد. کاربران تنها با اتصال کیف پول خود و بدون نیاز به ارائه اطلاعات شخصی میتوانند به معاملات دسترسی پیدا کنند. این ویژگی برای کاربرانی که به دنبال حریم خصوصی بیشتر هستند، بسیار جذاب است. اما در عین حال، نبود KYC می‌تواند صرافیهای غیرمتمرکز را به بستری برای فعالیت‌های غیرقانونی تبدیل کند و چالش‌هایی را برای نظارت بر این نوع معاملات ایجاد کند.
سرعت و کارمزد معاملات (Transaction Speed & Fees)
در صرافیهای متمرکز (CEX)، سرعت معاملات معمولا بالاتر است، زیرا این معاملات به صورت درون سیستمی پردازش میشوند و نیازی به تایید شبکه بلاکچین ندارند. همچنین، این صرافی‌ها بهینه‌سازی‌هایی برای افزایش سرعت پردازش‌ها انجام داده‌اند. با این حال، کارمزدها ممکن است بسته به صرافی و سطح کاربری شما متفاوت باشد و معمولا پایین هستند.
در مقابل، در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX)، سرعت معاملات به عملکرد بلاکچینی که بر بستر آن فعالیت میکنند وابسته است. برای مثال، صرافیهای مبتنی بر اتریوم ممکن است به دلیل تراکم شبکه کندتر باشند. کارمزد معاملات نیز شامل هزینه گس (Gas Fee) شبکه است که در زمان‌های شلوغی می‌تواند بسیار گران شود. با این حال، این کارمزدها شفاف‌تر هستند.
تنوع ارزهای دیجیتال (Token Availability)
در صرافیهای متمرکز تنوع ارزهای دیجیتال به سیاست‌ها و استانداردهای آن پلتفرم وابسته است. به عنوان مثال، بایننس که یکی از بزرگترین صرافیهای متمرکز جهان است، تا ژانویه ۲۰۲۵ بیش از ۳۵۰ رمزارز مختلف و بیش از ۱۴۰۰ جفت معاملاتی را پشتیبانی می‌کند. با این حال، در برخی صرافیهای متمرکز مانند کوین‌بیس (Coinbase)، به دلیل رعایت قوانین محلی، لیست رمزارزها محدودتر است و کوین‌بیس تا ژانویه ۲۰۲۵ تنها ۲۵۰ رمزارز را در پلتفرم خود ارائه می‌دهد.
صرافیهای غیرمتمرکز تنوع بسیار بیشتری از رمزارزها را ارائه می‌دهند. برای مثال، Uniswap که یک صرافی غیرمتمرکز بر بستر اتریوم است، بیش از ۹ هزار توکن ERC-20 را پشتیبانی می‌کند. دلیل این تنوع بالا این است که در DEXها، هیچ فرآیند مرکزی برای بررسی و تایید توکنهای جدید وجود ندارد. هر توسعه‌دهنده‌ای می‌تواند یک توکن ایجاد کرده و آن را از طریق قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) برای معامله در دسترس قرار دهد.
نظارت و قوانین (Regulations & Compliance)
صرافیهای متمرکز معمولا به شدت تحت نظارت قوانین دولتی هستند و برای فعالیت در هر کشور باید مجوزهای لازم را دریافت کنند. این صرافی‌ها موظف‌اند از سیاست‌های احراز هویت مشتری (KYC) و مبارزه با پولشویی (AML) پیروی کنند. همچنین، برخی از صرافیهای متمرکز به دلیل تحریم‌های بین‌المللی یا قوانین منطقه‌ای، دسترسی کاربران در کشورهای خاص مانند ایران را محدود کرده‌اند. این نظارت‌ها باعث افزایش امنیت و اعتماد کاربران میشود، اما در عین حال محدودیت‌هایی را نیز ایجاد می‌کند.
صرافیهای غیرمتمرکز معمولاً بدون نیاز به احراز هویت کار میکنند و کاربران میتوانند بدون ارائه اطلاعات شخصی معامله کنند. به دلیل این ماهیت غیرمتمرکز، نظارت قانونی بر آنها بسیار دشوار است. اکثر DEXها، مانند Uniswap یا PancakeSwap، به صورت مستقیم کنترلی بر کاربران خود ندارند و صرفاً بستری برای تبادل توکن‌ها فراهم میکنند. این ویژگی برای کاربرانی که به دنبال حفظ حریم خصوصی هستند جذاب است، اما از سوی دیگر می‌تواند مورد سواستفاده برای فعالیت‌های غیرقانونی قرار بگیرد.
نقدینگی (Liquidity)
صرافیهای متمرکز معمولاً حجم نقدینگی بالاتری نسبت به صرافیهای غیرمتمرکز دارند. به عنوان مثال، صرافی Binance به‌طور میانگین روزانه بیش از ۱۰ میلیارد دلار حجم معاملات دارد. صرافی‌هایی مانند Coinbase و Kraken روزانه حدود ۱ تا ۲ میلیارد دلار حجم معاملات را مدیریت میکنند.
نقدینگی در DEXها بستگی به شبکه بلاکچین و میزان مشارکت کاربران در استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) دارد ولی به طور کلی نقدینگی در صرافیهای غیرمتمرکز کمتر است. برای مثال:
- حجم معاملات روزانه Uniswap معمولاً در محدوده ۱ تا ۱.۵ میلیارد دلار است.
- در PancakeSwap روی بلاکچین BSC روزانه حجمی در حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار مبادله میشود.
- صرافی SpookySwap روی بلاکچین سونیک نقدینگی پایین‌تری دارد و حجم معاملات روزانه آن معمولاً کمتر از ۵۰ میلیون دلار است.
در صرافیهای غیرمتمرکز که روی بلاکچینهای کمتر شناخته‌شده یا کمتر استفاده شده‌اند، میزان نقدینگی باز هم پایین‌تر است، مثلا در صرافی SpiritSwap بر بستر سونیک، حجم روزانه معاملات به کمتر از ۱۰ میلیون دلار می‌رسد.
مزایا و معایب صرافیهای غیرمتمرکز
در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX)، مالکیت داراییها کاملاً در اختیار کاربر است، و معاملات به‌صورت مستقیم بین کاربران و بر روی بلاکچین انجام میشود؛ پس سرعت تراکنش‌ها در این صرافی‌ها پایین‌تر و کارمزدها بالاتر است. این ساختار امنیت بیشتری را فراهم می‌کند، چرا که داراییها در کیف پول شخصی کاربران نگهداری میشود. با این حال، صرافیهای غیرمتمرکز فاقد فرآیند احراز هویت و پشتیبانی مشتری هستند، بنابراین در صورت بروز مشکلات، کاربران نمی‌توانند از کمک یک نهاد مرکزی بهره‌مند شوند.
یکی از محدودیت‌های صرافیهای غیرمتمرکز، تنوع کمتر ارزها است. هرچند تعداد توکنهای قابل معامله روی صرافی غیرمتمرکز بسیار زیاد است اما این توکن‌ها محدود به بلاکچین‌هایی هستند که قراردادهای هوشمند صرافی روی آنها نوشته شده است. همچنین، اضافه شدن توکنهای جدید به این صرافی‌ها معمولاً بدون نظارت یا بررسی دقیق انجام میشود، که می‌تواند خطراتی مانند توکنهای تقلبی و کلاهبرداری را به همراه داشته باشد. علاوه بر این، حجم نقدینگی در صرافیهای غیرمتمرکز اغلب کمتر از صرافیهای متمرکز است.
امنیت در صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز؛ کدام امن‌تر است؟
امنیت در صرافی ارز دیجیتال بستگی به ساختار آنها دارد، در صرافیهای متمرکز (CEX) امنیت به زیرساخت‌های صرافی و تدابیر امنیتی آن وابسته است. با وجود استفاده از روش‌هایی مانند ذخیره‌سازی سرد داراییها و احراز هویت دومرحله‌ای، هک سرورهای مرکزی می‌تواند دارایی همه کاربران را به خطر بیندازد. با این حال، صرافیهای معتبر معمولاً خسارت کاربران را جبران میکنند.
در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) داراییها در کیف پول کاربران ذخیره میشود و واسطه‌ای وجود ندارد، بنابراین خطر هک سرور وجود ندارد اما امنیت به مدیریت کلیدهای خصوصی توسط کاربران و نیز امنیت قرارداد هوشمند صرافی بستگی دارد. در صورت گم شدن این کلیدها یا کلمات بازیابی، داراییها برای همیشه از دست می‌رود، همچنین با هک شدن قرارداد هوشمند صرافی غیرمتمرکز دارایی تمام کاربران در خطر است. به عنوان جمع‌بندی، صرافیهای متمرکز برای کاربرانی که به پشتیبانی نیاز دارند مناسب‌ترند.
کارمزدها در صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چطور محاسبه میشوند؟
در صرافیهای متمرکز، کارمزد معاملات به‌صورت درصدی از مبلغ معامله تعیین میشود و بین سفارش‌گذاران (Makers) و سفارش‌برداران (Takers) تقسیم می‌گردد. این کارمزدها معمولاً پایین‌تر از صرافیهای غیرمتمرکز هستند و با افزایش حجم معاملات کاربران کاهش می‌یابند. علاوه بر این، انتقال ارزهای فیات در این صرافی‌ها ممکن است شامل هزینه‌های اضافی مانند کارمزد بانکی یا پردازش پرداخت باشد.
در صرافیهای غیرمتمرکز، کاربران علاوه بر کارمزد معاملات، هزینه گس (Gas Fee) شبکه بلاکچین را نیز پرداخت میکنند. این هزینهها بر اساس میزان شلوغی شبکه و پیچیدگی قراردادهای هوشمند تعیین میشوند و اغلب بالاتر از صرافیهای متمرکز هستند. در شرایط شلوغی شبکه، کارمزدها میتوانند به‌طور قابل‌توجهی افزایش یابند، که یکی از چالش‌های اصلی کاربران در استفاده از صرافیهای غیرمتمرکز به شمار می‌آید.
چه زمانی باید از صرافی متمرکز استفاده کنیم؟
استفاده از صرافیهای متمرکز زمانی مناسب است که به انجام معاملات سریع و با حجم بالا نیاز داشته باشید یا بخواهید به‌سادگی بین ارزهای مختلف از بلاکچینهای گوناگون تبادل کنید. این صرافی‌ها به دلیل نقدینگی بالا و زیرساخت‌های متمرکز، سرعت پردازش بیشتری دارند و برای کاربرانی که زمان برایشان اهمیت دارد، ایده‌آل هستند. علاوه بر این، صرافیهای متمرکز معمولاً ارزهای متنوع‌تری را پشتیبانی میکنند و امکان انتقال و تبدیل ارزهای فیات را نیز فراهم میکنند.
یکی دیگر از مزایای مهم صرافیهای متمرکز، رابط کاربری ساده و ابزارهای مدیریتی پیشرفته آن‌هاست که انجام معاملات را حتی برای کاربران مبتدی آسان می‌کند. وجود خدمات پشتیبانی نیز یکی از عوامل کلیدی است که در صورت بروز مشکل یا نیاز به بازیابی حساب می‌تواند بسیار مفید باشد. این ویژگی‌ها صرافیهای متمرکز را به انتخابی مناسب برای کاربران حرفه‌ای و تازه‌کار تبدیل کرده است.
چه زمانی باید از صرافی غیرمتمرکز استفاده کنیم؟
استفاده از صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) زمانی مناسب است که حفظ حریم خصوصی و کنترل کامل بر داراییها برای شما اهمیت داشته باشد. در این صرافی‌ها نیازی به احراز هویت یا ارائه اطلاعات شخصی نیست و کلیدهای خصوصی داراییهای شما کاملاً در اختیار خودتان است. اگر به دنبال معامله توکنهای جدید یا کمتر شناخته‌شده هستید که در صرافیهای متمرکز لیست نشده‌اند، DEXها انتخاب مناسبی هستند. همچنین، برای کاربرانی که نگران محدودیت‌های جغرافیایی یا سانسور به دلیل تحریم‌ها هستند، صرافیهای غیرمتمرکز به‌دلیل عدم نیاز به واسطه و عدم کنترل مرکزی گزینه‌ای کارآمد هستند.
علاوه بر این، DEXها شفافیت بیشتری را فراهم میکنند زیرا تمام تراکنش‌ها به‌صورت عمومی روی بلاکچین ثبت میشوند، که امکان دستکاری یا فعالیت‌های پشت پرده را کاهش می‌دهد. به دلیل اتکا به قراردادهای هوشمند و عدم نیاز به اعتماد به واسطه، این صرافی‌ها امنیت بالاتری در برابر ورشکستگی یا هک صرافی فراهم میکنند. با این حال، برای استفاده از DEXها، باید با هزینه‌های شبکه بلاکچین و مدیریت کلیدهای خصوصی آشنا باشید، چراکه در صورت گم کردن کلیدهای بازیابی، دارایی‌هایتان برای همیشه از دست می‌روند.
آیا امکان استفاده همزمان از صرافی متمرکز و غیرمتمرکز وجود دارد؟
امکان استفاده همزمان از صرافی متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) وجود دارد و بسیاری از کاربران حرفه‌ای از این روش بهره می‌برند تا از مزایای هر دو نوع صرافی استفاده کنند. صرافیهای متمرکز برای معاملات با حجم بالا، تبدیل ارزهای فیات، و دسترسی به ارزهای متنوع بسیار مناسب هستند و سرعت و نقدینگی بالایی ارائه می‌دهند. از سوی دیگر، صرافیهای غیرمتمرکز به کاربران این امکان را می‌دهند که کنترل کامل بر داراییهای خود داشته باشند و بدون نیاز به واسطه یا احراز هویت، به معامله ارزهای دیجیتال بپردازند.
استفاده همزمان از هر دو نوع صرافی می‌تواند به کاربران کمک کند تا استراتژی‌های معاملاتی متنوعی را دنبال کنند. به‌عنوان مثال، می‌توانید برای معاملات سریع و نقدینگی بالا از صرافی متمرکز استفاده کنید و برای خرید یا نگهداری ارزهای کمتر شناخته‌شده یا افزایش امنیت داراییهای خود، به سراغ صرافیهای غیرمتمرکز بروید. این ترکیب به شما انعطاف بیشتری می‌دهد و به شما امکان می‌دهد تا از ویژگی‌های هر نوع صرافی در شرایط مختلف بهره‌مند شوید.
کدام نوع صرافی برای کاربران ایرانی مناسبتر است؟
استفاده همزمان از صرافی متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) کاملاً امکان‌پذیر است و بسیاری از کاربران برای بهره‌برداری از مزایای هر دو نوع صرافی از این روش استفاده میکنند. البته باید در نظر داشته باشیم کاربران ایرانی عمدتا با محدودیت در استفاده از صرافیهای متمرکز خارجی روبرو هستند. صرافیهای متمرکز خارجی مثل بایننس و کوین‌بیس به دلیل تحریم‌ها به کاربران ایرانی خدمات نمی‌دهند. در این میان صرافیهای متمرکز داخلی مثل رمزینکس برای معاملات با حجم بالا، تبدیل ریال به ارزهای دیجیتال و دسترسی به طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال مناسب هستند. در مقابل، صرافیهای غیرمتمرکز خارجی به کاربران ایرانی این امکان را می‌دهند که علاوه بر دسترسی به توکنهای کمیاب، کنترل کامل بر داراییهای خود داشته باشند و به‌طور مستقیم و بدون نیاز به واسطه یا احراز هویت، در بهترین صرافی ارز دیجیتال خارجی بدون تحریم معاملات انجام دهند. پس استفاده همزمان صرافی متمرکز داخلی و صرافی غیرمتمرکز خارجی برای کاربرانی حرفه‌ای ایرانی بهترین استراتژی است.
جمع بندی
در این مقاله، صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز معرفی شده و مزایا و معایب هر کدام مورد بررسی قرار گرفت. در صرافیهای غیرمتمرکز، کاربران مالکیت کامل و مستقیم داراییهای خود را در اختیار دارند، که این ویژگی علاوه بر افزایش امنیت، وابستگی به نهادهای واسطه را کاهش می‌دهد. در مقابل، صرافیهای متمرکز معاملات را از طریق سرورهای واسطه مدیریت میکنند و با ارائه سرعت بالاتر و کارمزد کمتر، به‌ویژه برای معاملات بزرگ و سریع، گزینه‌ای مناسب هستند. با این حال، این تمرکزگرایی می‌تواند ریسک‌هایی همچون هک یا نقص امنیتی را برای کاربران به همراه داشته باشد.
صرافیهای متمرکز با ارائه خدمات پشتیبانی قوی و انجام احراز هویت، گزینه‌ای مناسب برای کاربران تازه‌کار محسوب میشوند. همچنین، این صرافی‌ها از بلاکچین‌ها و شبکه‌های متنوع‌تری پشتیبانی میکنند، در حالی که صرافیهای غیرمتمرکز معمولاً تعداد بیشتری از توکنهای موجود روی یک بلاکچین خاص را ارائه می‌دهند. در نهایت، انتخاب میان این دو نوع صرافی به نیازهای کاربران، میزان تجربه آنها و ترجیحاتشان در زمینه امنیت، سرعت و کارایی بستگی دارد.
سوالات متداول
آیا میتوان همزمان از صرافی متمرکز و غیرمتمرکز استفاده کرد؟
بله، بسیاری از کاربران برای تامین تمام نیازهای خود از هر دو نوع صرافی استفاده میکنند تا از مزیت‌های هر دو بهره‌مند شوند.
آیا صرافیهای غیرمتمرکز قابل هک هستند؟
بله، در صرافی غیرمتمرکز قرارداد هوشمند صرافی به کیف پولهای متصل دسترسی دارد و در صورت نفوذ هکر به قرارداد هوشمند تمام کیف پولها در خطر است مشابه اتفاقی که برای صرافی سوشی سواپ افتاد.
چرا صرافیهای متمرکز احراز هویت (KYC) انجام می‌دهند؟
علاوه بر مبارزه با پولشویی و شناسایی جرائم مالی؛ زمانی که هویت شما مشخص باشد طی همکاری پشتیبانی صرافی متمرکز، می‌توانید رمزعبورهای فراموش شده خود را بازیابی کنید و به حسابتان دسترسی مجدد داشته باشید.
چرا دولتها علاقهای به صرافیهای غیرمتمرکز ندارند؟
قوانین دولتی و پولشویی روی صرافیهای غیرمتمرکز که به صورت قرارداد هوشمند روی یک بلاکچین پیاده شده اند قابل اجرا نیست و بسیاری از توکنهای روی صرافیهای غیرمتمرکز منجر به کلاهبرداری میشود.
آیا امکان مسدود کردن صرافیهای غیرمتمرکز توسط دولتها وجود دارد؟
خیر، قراردادهای هوشمند روی بلاکچین، توسط هیچ کس قابل مسدود سازی نیست.
کدام نوع صرافی برای تازهکارها مناسبتر است؟
صرافیهای متمرکز که هم رابط کاربری ساده تر و هم پشتیبانی پاسخگو دارد.
آیا در صرافیهای غیرمتمرکز میتوان ارز فیات معامله کرد؟
خیر، در صرافیهای غیرمتمرکز صرفا توکنهای روی همان بلاکچین قابل معامله است.
چگونه کارمزد معاملات در صرافیهای غیرمتمرکز محاسبه میشود؟
در صرافیهای غیرمتمرکز، کاربران علاوه بر کارمزد معاملات، هزینه انجام تراکنش روی شبکه بلاکچین را نیز پرداخت میکنند که این هزینهها بر اساس میزان شلوغی شبکه و پیچیدگی قراردادهای هوشمند تعیین میشوند و معمولا بالاتر از صرافیهای متمرکز هستند.
آیا صرافیهای متمرکز میتوانند دارایی کاربران را مسدود کنند؟
بله، در مواقع لزوم دارایی مجرمان یا داراییهای مشکوک در صرافیهای متمرکز قابل مسدود شدن است چون داراییها روی کیف پول صرافی قرار دارند.
آیا در صرافیهای غیرمتمرکز امکان لیست کردن هر توکنی وجود دارد؟
در صرافیهای غیرمتمرکز امکان لیست کردن هر توکنی مربوط به همان بلاکچین وجود دارد.
آیا میتوان به صرافیهای غیرمتمرکز اعتماد کرد؟
بله، اما چون این صرافی‌ها پشتیبانی ندارند، معاملات را باید با دقت انجام داد و بهتر است بعد از هر تراکنش، اتصال کیف پول به صرافی را قطع کنید.
آیا در صرافیهای متمرکز امکان بیمه داراییها وجود دارد؟
بله، برخی صرافیهای متمرکز برای پیشگیری از خسارات احتمالی ناشی از حملات هکرها، دارایی کاربران را بیمه میکنند.
آیا استفاده از صرافیهای غیرمتمرکز نیاز به دانش فنی دارد؟
بله، شناخت ابتدایی از قراردادهای هوشمند یکی از لازمه‌های مبادلات روی صرافیهای غیرمتمرکز است. بهتر است کاربران تازه وارد از صرافیهای متمرکز استفاده کنند.
آیا صرافیهای غیرمتمرکز امکان معامله با اهرم (Leverage) را دارند؟
بله، این امکانات در صرافیهای غیرمتمرکز وجود دارد. صرافی dydx یکی از اولین صرافیهای غیرمتمرکزی بود که این خدمت را ارائه کرد.
آیا امکان استیکینگ (Staking) در صرافیهای متمرکز وجود دارد؟
بله، برخی صرافیهای متمرکز از برخی از خدمات استیکینگ پشتیبانی میکنند.
آیا کاربران ایرانی میتوانند از صرافیهای متمرکز خارجی استفاده کنند؟
معمولا خدمات این صرافی‌ها برای کاربران ایرانی با محدودیت همراه است. حتما کاربران ایرانی قبل از استفاده از صرافیهای متمرکز خارجی از محدودیت‌های احتمالی اطلاع کسب کنند.
اولین نفری باشید که نظر می دهید