اتریوم چیست؟ همه چیز درباره ارز ETH به زبان ساده 

اتریوم چیست؟

اتریوم یک شبکه بلاکچینی غیرمتمرکز است که کاربران آن با استفاده از توکن ETH می‌توانند به انجام تراکنش در شبکه، کسب پاداش از استیکینگ، خرید و فروش NFT، معامله ارزهای دیجیتال از طریق صرافی‌های غیرمتمرکز، انجام بازی‌های کریپتویی و همچنین فعالیت در شبکه‌های اجتماعی وب ۳.۰ بپردازند. بسیاری از فعالان حوزه کریپتوکارنسی اتریوم را رقیب بیت کوین نمی‌دانند؛ زیرا اتریوم اهدافی بیشتر از «یک روش پرداخت» بودن دارد. 

این روزها خرید اتریوم بیشتر به منظور استفاده از کاربردهای بلاکچین آن صورت می‌گیرد. کارشناسان حوزه ارزهای دیجیتال، اتریوم را به دلیل امکان توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)، نسل بعدی اینترنت می‌دانند. در واقع، اتریوم با ارائه برنامه‌های غیرمتمرکز، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و همچنین صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) انقلابی بزرگ در صنعت اینترنت و فضای مجازی ایجاد کرده است.

تعریف اتریوم به زبان ساده:

به زبان ساده، اتریوم را می‌توان مانند یک رایانه جهانی در نظر گرفت که هیچ فرد یا نهاد متمرکزی مالک آن نیست، اما هر کسی در سراسر جهان می‌تواند از آن استفاده کند. این شبکه، بستری برای ایجاد و اجرای برنامه‌ها، خدمات مالی، بازی‌ها، بازارهای NFT و سایر اپلیکیشن‌های دیجیتال است؛ آن هم بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، پلتفرم‌های انتشار یا سازمان‌های نظارتی.

در این اکوسیستم، ارز دیجیتال بومی اتریوم با نام اتر (ETH) نقش سوخت شبکه را ایفا می‌کند. به این معنا که برای اجرای هر برنامه، انجام تراکنش یا استفاده از خدمات موجود در این شبکه، کاربران باید کارمزدهایی را با استفاده از اتر پرداخت کنند.

تاریخچه اتریوم

وایت پیپر (whitepaper) اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) خالق اتریوم ارائه شد. در این وایت پیپر ویتالیک بوترین قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) را معرفی کرد. در سال ۲۰۱۵، پلتفرم اتریوم به‌طور رسمی توسط ویتالیک بوترین و شریک او, جو لوبین (Joey Lubin) -مالک شرکت بلاکچین محور ConsenSys- ارائه شد. اتریوم با قراردادهای هوشمند، امکان توسعه و استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز را فراهم کرده است.

اما بزرگترین رویداد در تاریخچه اتریوم، هاردفورک معروف آن در سال ۲۰۱۶ است. جایی که با یک حمله سایبری، بیش از ۴۰ میلیون دلار ارز دیجیتال اتریوم (ETH) به سرقت رفت. در پی رویداد این اتفاق، طی یک تصمیم فوری، سازمان خودگردان اتریوم (DAO) تصمیم به ایجاد یک شبکه جدید و تقسیم اتریوم به «اتریوم کلاسیک» و «اتریوم» فعلی گرفت. 

یکی از مهم‎‌ترین و سرنوشت‌سازترین رویدادهای شبکه اتریوم، سال ۲۰۲۲ اتفاق افتاد. اتریوم در ۲۰۲۲، بالاخره به‌روزرسانی بزرگی انجام داد و به منظور کاهش هزینه‌ها و همچنین افزایش سرعت شبکه، از الگوریتم اثبات کار به اثبات سهام تغییر یافت. 

ارز اتریوم چگونه به وجود آمد؟

ارز دیجیتال اتریوم با نماد ETH به عنوان توکن بومی اکوسیستم اتریوم شناخته می‌شود. این ارز دیجیتال در حال حاضر (۳۰ آبان ۱۴۰۳) در رتبه دوم برترین ارزهای دیجیتال از نظر حجم بازار با ۳۷۴ میلیون دلار قرار دارد. این ارز دیجیتال در شبکه اتریوم به منظور انجام فعالیت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توان ارز دیجیتال اتریوم را منبع قدرت شبکه اتریوم نامید. رمز‌ارز ETH به منظور تامین سرمایه لازم برای توسعه و تامین زیرساخت شبکه، توسط ویتالیک بوترین و شرکای او با پیش‌فروش بیش از ۱۸ میلیون دلار، در سال ۲۰۱۵ ارائه شد. 

بنیان‌گذاران ارز دیجیتال اتریوم

شبکه اتریوم و ارز دیجیتال ETH توسط یک برنامه‌نویس نابغه روس با نام «Vitaly Dmitrievich Buterin» که با نام «Vitalik Buterin» شناخته می‌شود، ارائه شده است. او ابتدا در سال ۲۰۱۱ مجله‌ای را به نام «Bitcoin Magazine» اداره می‌کرد. در سال ۲۰۱۳، بوترین وایت پیپر اتریوم را ارائه داد. جایی که او نقص بزرگ بیت کوین را عدم وجود یک زبان برنامه‌نویسی رایج برای توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز نامید. سپس در سال ۲۰۱۵، بوترین به کمک افراد زیر، شبکه اتریوم را راه‌اندازی کرد. 

• گوین وود (Gavin Wood)
• چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)
• آنتونی دی لوریو (Anthony Di Iorio)
• جوزف لوبین (Joseph Lubin)
• جفری ویکله (Jeffrey Wickle)
• امیر چتریت (Amir Chetrit)

بلاک‌ چین اتریوم چه کاربردی دارد؟

بلاکچین اتریوم به عنوان اولین شبکه با قابلیت ارائه قراردادهای هوشمند و امکان توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز، کاربردهای زیادی دارد. در حال حاضر بیش از ۷ هزار و ۳۰۰ برنامه غیرمتمرکز در شبکه اتریوم توسعه داده شده است. کاربردهای اتریوم را می‌توان به شکل زیر بیان کرد:

• ارائه امور مالی غیرمتمرکز مانند امکان خرید و فروش کوین در صرافی‌های غیرمتمرکز، استیکینگ، ییلد فارمینگ (Yield Farming)، استقراض و وام‌دهی، معاملات مشتقه مانند فیوچرز (Futures) و ضرب استیبل کوین‌های مبتنی بر اتریوم. 
• ارائه و توسعه توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)
• توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز مانند انواع بازی‌ها، برنامه‌های سرگرمی و اجتماعی.

ویژگی های اتریوم چیست؟

شبکه اتریوم به عنوان یک اکوسیستم نوین و تحولی بزرگ در دنیای کریپتوکارنسی، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. از ویژگی‌های شبکه اتریوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

• غیر متمرکز بودن

اتریوم شبکه‌ای کاملا غیرمتمرکز دارد. با ارائه فضایی کاملا مستقل از یک نهاد مرکزی، اتریوم به عنوان یک شبکه بلاکچینی غیرمتمرکز توسط نودها (Nodes) اداره می‌شود. تمرکززدایی در اتریوم در بالاترین سطح خود قرار دارد. 

• امنیت بالا

شبکه اتریوم با توجه به ماهیت غیرمتمرکز، الگوریتم‌های رمزنگاری به روز و همچنین وجود DAO، امنیت بالایی دارد. همچنین، اتریوم با توجه به استفاده از تکنولوژی بلاکچین و استفاده از امضاهای دیجیتال، امنیت شبکه خود را تامین کرده است. همچنین در این باره توصیه می شود که به مطلب زیر از سایت arkoselabs نیز توجه داشته باشید:

Ethereum is considered to be the most secure cryptocurrency as compared to other digital assets. This is largely because its platform uses the blockchain technology, which is one of the most robust technologies for digital transactions.

“اتریوم در مقایسه با سایر دارایی‌های دیجیتال، امن‌ترین ارز دیجیتال محسوب می‌شود. این امر عمدتاً به این دلیل است که پلتفرم آن از فناوری بلاکچین استفاده می‌کند، که یکی از قوی‌ترین فناوری‌ها برای تراکنش‌های دیجیتال است.”

https://www.arkoselabs.com/explained/guide-to-cryptocurrency-security/

• راهکارهای لایه دوم 

مقیاس‌پذیری (Scalability) از بزرگترین مشکلات و دغدغه‌های کاربران شبکه اتریوم است. اتریوم با ارائه‌ راهکارهای لایه دوم اتریوم مانند آربیتروم، اپتیمیزم، استکس و امیوتبل ایکس تا حد زیادی مشکلات مقیاس‌پذیری را حل کرده است. البته ارزهای زیر مجموعه اتریوم بسیار بیشتر از موارد فوق هستند. راهکارهای لایه دوم بخش اعظمی از تراکنش را در شبکه خود انجام داده و نتیجه نهایی را به شبکه اصلی ارسال می‌کنند. 

• استفاده از قراردادهای هوشمند 

قراردادهای هوشمند اتریوم، الگوریتم‌هایی هستند که به صورت خودکار و تحت شروط تعیین شده اجرایی می‌شوند. برای مثال، رباتی را تصور کنید که در صورت دریافت ۱۰ دلار، چند تکه نان به شما ارائه دهد. اگر مبلغی کمتر یا بیشتر از ۱۰ دلار به آن پرداخت کنید، نانی دریافت نخواهید کرد.

 انواع اتریوم کدامند؟

شبکه اتریوم به منظور توسعه بهتر و ارائه بهره‌وری بیشتر، اقدام به انجام به‌روزرسانی‌های متنوعی کرده است. در ادامه، به بررسی انواع شبکه اتریوم پرداخته‌ایم. 

• اتریوم ۱.۰

اتریوم ۱.۰ شبکه قدیمی اتریوم بوده است. این شبکه از سال ۲۰۱۵ فعالیت کرده و سپس با انجام یک سافت فورک به اتریوم ۲.۰ به روز رسانی شده است. این شبکه قبل از آپدیت اتریوم، با استفاده از الگوریتم اثبات کار فعالیت می‌کرد که سرعت تراکنش‌ها پایین‌تر و هزینه‌ آن‌ها بسیار بالاتر بود.

• اتریوم ۲.۰

یکی از راهکارهای نوین و کارآمد تیم اتریوم، ارائه اتریوم ۲.۰ است. شبکه اتریوم ۲.۰ برخلاف نسخه اولیه، مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام است که بهره‌وری بیشتری دارد و تراکنش‌ها در آن بهینه‌تر هستند. از جمله ویژگی‌های اتریوم ۲.۰ می‌توان به استفاده از شاردینگ (Sharding) اشاره کرد. فناوری نوینی که انجام تراکنش‌ها را به شبکه‌های کوچک‌تر برای مقیاس‌پذیری بیشتر برون‌سپاری می‌کند. استخراج اتریوم عملا با ارائه اتریوم ۲.۰ به شکل سنتی تمام شد و دیگر شامل ارزهای دیجیتال استیکینگ قرار گرفت.

مزایای اتریوم (ETH)

اتریوم به عنوان یک شبکه نوین بلاکچینی با خدمات متنوع، مزایایی برای کاربران دنیای بلاکچین دارد. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قراردادهای هوشمند
• عدم سانسور (Censor Resistance)
• امنیت بالا در مقابله با حملات ۵۱ درصدی
• روش پرداخت همتا-به-همتا با امنیت بالا
• جامعه قوی توسعه‌دهندگان
• اکوسیستم رو به‌ رشد
• تمرکززدایی 
• به‌روزرسانی‌های متنوع و سریع

معایب اتریوم (ETH)

با وجود اینکه اتریوم در صدر کامل‌ترین شبکه‌های بلاکچینی است، اما همچنان معایبی دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها پرداخته‌ایم:

• مشکلات مقیاس‌پذیری 
• هزینه‌بر بودن استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز
• سرعت پایین تراکنش‌ها

گس (Gas) اتریوم چیست؟

گس (Gas) در اتریوم به واحد پردازش تراکنش‌ها و مقدار قدرت محاسباتی برای اجرای قراردادهای هوشمند اشاره دارد. هر کاربری برای انجام تراکنش‌ها و اجرایی کردن قراردادهای هوشمند، باید کارمزدی را پرداخت کند. این کارمزد در اتریوم، با عنوان «Gas Fee» شناخته می‌شود. گس فی هزینه هر واحد Gas است که در قالب «gwei» که واحدهای کوچکتر اتریوم هستند، پرداخت می‌شود. در واقع هر «gwei» یک میلیاردم ETH یعنی ۰.۰۰۰۰۰۰۰۰۱ است. 

عوامل جهانی تاثیرگذار در اتریوم

قیمت ارز دیجیتال اتریوم را می‌توان با تحلیل موارد زیر پیش‌بینی کرد و بهترین نقطه برای سرمایه‌گذاری را یافت:

• نمودار اتریوم

نمودار اتریوم همواره یکی از بهترین منابع برای پیش‌بینی آینده احتمالی آن است. با تحلیل مسیر قیمتی اتریوم با توجه به دانش تکنیکال، می‌توانید آینده ETH را پیش‌بینی کنید. نمودار اتریوم را می‌توان اصلی‌ترین منبع برای تحلیل اتریوم و قیمت آن دانست. 

• دامیننس اتریوم

یکی از عوامل مهم برای پیش‌بینی آینده اتریوم، دامیننس اتریوم است. شاخص سلطه یا «Dominance» نشان‌دهنده سهم ارز دیجیتال ETH از کل بازار رمز‌ارزها است. به بیانی دیگر، این شاخص نمایانگر میزان سرمایه‌گذاری در اتریوم نسبت به کل سرمایه‌گذاری انجام شده در بازار ارز دیجیتال است. این شاخص از تقسیم ارزش بازار اتریوم بر ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال بدست می‌آید. 

هدف ارز اتریوم چیست؟

هدف کلی پروژه اتریوم، ایجاد بزرگترین اکوسیستم کریپتویی است که در نهایت بتواند به تمرکززدایی کامل برسد. در حال حاضر، امکانات زیادی در شبکه اتریوم وجود دارد؛ از امکان انجام ساده‌ترین تراکنش‌های روز گرفته تا دیدن فیلم و بازی کردن. توسعه دهندگان برای آینده اتریوم در نظر دارد با انجام به‌روزرسانی‌های متعدد و متنوع، دنیای متمرکز را کاملا محو و اتریوم را به انقلاب بزرگ اینترنت و بلاکچین تبدیل کند.

نقشه راه اتریوم چگونه است؟

در مه ۲۰۲۴، سایت رسمی اتریوم نقشه راه این پروژه را برای ادامه مسیر اعلام کرد. این نقشه راه به موارد زیر اشاره می‌کند:

• به‌روزرسانی برای ارائه تراکنش‌های ارزان‌تر
• افزایش امنیت شبکه
• بهبود تجربه کاربری

سرمایه گذاری در اتریوم مناسب چه افرادی است؟

با توجه به کاربردها و قابلیت‌های متنوع پروژه اتریوم، هر فردی با هر نوع سلیقه‌ای می‌تواند در اتریوم سرمایه‌گذاری کند. اگر فردی کم ریسک و محتاط هستید، می‌توانید با نگهداری بلندمدت ارز دیجیتال اتریوم (HODL) به سود برسید. اما اگر به دنبال چالش و هیجان بازار کریپتوکارنسی هستید، می‌توانید روش‌های زیر را برای سرمایه‌گذاری در اتریوم امتحان کنید:

• معامله ارز دیجیتال ETH
• خرید و فروش NFT
• استیک ارز دیجیتال اتریوم یا ارزهای لایه دوم آن

 پیش بینی آینده اتریوم در ایران

با توجه به رشد و توسعه روزافزون فضای کریپتوکارنسی در ایران، اتریوم به عنوان یکی از محبوب‌ترین رمز‌ارزهای مورد معامله آینده روشنی خواهد داشت. در حال حاضر، بعد از بیت کوین، اتریوم محبوب‌ترین ارز دیجیتال مورد معامله ایرانیان است. هولد (نگهداری از ارز دیجیتال) و معامله اتریوم در ایران طرفداران زیادی دارد. پیش‌بینی می‌شود با وجود سرعت بالای دنیای کریپتو، تعداد طرفداران اتریوم در ایران نیز افزایش پیدا کند. 

جدیدترین به‌روزرسانی‌های اتریوم در سال ۲۰۲۵

اتریوم در سال ۲۰۲۵ نیز به روند توسعه و ارتقاء خود ادامه داده است تا مشکلاتی مانند مقیاس‌پذیری، هزینه بالای گس و تجربه کاربری ضعیف را برطرف کند. برخی از مهم‌ترین به‌روزرسانی‌های این سال عبارت‌اند از:

به‌روزرسانی Proto-Danksharding (EIP-4844)

در نیمه اول سال ۲۰۲۵، پروتودنک‌شار‌دینگ یا همان EIP-4844 پیاده‌سازی شد که مقدمه‌ای برای اجرای کامل شاردینگ به‌شمار می‌رود. این ارتقاء باعث کاهش هزینه تراکنش‌ها، به‌ویژه در لایه‌های دوم اتریوم شد و تجربه کاربران را بهبود داد.

بهینه‌سازی عملکرد لایه دوم‌ها

در سال ۲۰۲۵، تعامل بین شبکه اصلی اتریوم و لایه‌های دوم (مانند Optimism، zkSync و Arbitrum) ساده‌تر شده و ابزارهای جدیدی برای نقل و انتقال سریع و کم‌هزینه‌تر عرضه شده‌اند. برخی از پل‌ها (Bridges) نیز تحت استانداردهای امنیتی سخت‌گیرانه‌تری قرار گرفتند.

به‌روزرسانی‌های امنیتی اتریوم

شبکه اتریوم با همکاری توسعه‌دهندگان جامعه منبع باز، اقدامات امنیتی جدیدی را برای مقابله با حملات احتمالی معرفی کرده است؛ از جمله تقویت سیستم‌های اعتبارسنجی در مکانیزم اثبات سهام و استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری به‌روزتر.

نحوه نگهداری امن اتریوم و کیف پول‌های پیشنهادی

برای حفظ دارایی‌های دیجیتال در برابر سرقت، هک یا خطاهای کاربری، انتخاب یک کیف پول امن و آشنایی با روش‌های نگهداری اصولی ضروری است. در ادامه مهم‌ترین گزینه‌ها و نکات امنیتی آورده شده‌اند:

بهترین کیف پول‌ها برای نگهداری اتریوم

1. Ledger Nano X
   کیف پول سخت‌افزاری با امنیت بالا، اتصال بلوتوث، مناسب برای نگهداری بلندمدت.
2. Trezor Model T
   یکی از امن‌ترین کیف پول‌های سخت‌افزاری با پشتیبانی از هزاران ارز دیجیتال.
3. MetaMask
   افزونه مرورگر و اپلیکیشن موبایل با رابط کاربری ساده، مناسب برای معاملات روزمره و استفاده از dApps.
4. Trust Wallet
   کیف پول موبایلی محبوب و غیرحضانتی با پشتیبانی از اتریوم و هزاران توکن دیگر.

نکات مهم برای نگهداری ایمن:

• فعال‌سازی احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA)
  برای کیف پول‌هایی که این قابلیت را دارند، فعال‌سازی 2FA از مهم‌ترین لایه‌های امنیتی است.
• پشتیبان‌گیری از عبارت بازیابی (Seed Phrase)
  این عبارت را هرگز به صورت دیجیتالی ذخیره نکنید و در چند مکان امن و فیزیکی یادداشت کنید.
• عدم کلیک روی لینک‌های مشکوک
  فیشینگ یکی از رایج‌ترین روش‌های سرقت دارایی است. همیشه از سایت رسمی کیف پول وارد شوید.
• استفاده از کیف پول سخت‌افزاری برای دارایی‌های بزرگ
  اگر دارایی قابل توجهی دارید، کیف پول سخت‌افزاری انتخابی الزامی است.

ریسک‌ها و تهدیدهای احتمالی پیش‌روی اتریوم

با وجود محبوبیت و کاربرد گسترده اتریوم، ریسک‌هایی وجود دارد که سرمایه‌گذاران و کاربران باید نسبت به آن‌ها آگاه باشند:

۱. تهدیدات امنیتی

با رشد استفاده از قراردادهای هوشمند، باگ‌ها یا آسیب‌پذیری در کدها می‌تواند منجر به سرقت سرمایه شود. نمونه‌هایی مانند هک DAO یا پروژه‌های دیفای آسیب‌پذیر در سال‌های گذشته نمونه‌هایی از این تهدیدات هستند.

۲. تمرکز نودهای اعتبارسنج

با روی آوردن اتریوم به اثبات سهام (PoS)، برخی تحلیلگران نگرانی‌هایی در مورد تمرکز بیش از حد اعتبارسنج‌ها (Validators) و نودهای بزرگ مطرح کرده‌اند که می‌تواند به نوعی تمرکزگرایی منجر شود.

۳. نوسانات قیمت و تأثیرات روانی

قیمت ETH همانند سایر ارزهای دیجیتال، تحت تأثیر احساسات بازار، سیاست‌های جهانی و رسانه‌ها دچار نوسان می‌شود. این موضوع ممکن است برای سرمایه‌گذاران کم‌تجربه ریسک‌ساز باشد.

۴. رقابت از سوی سایر شبکه‌ها

شبکه‌هایی مانند سولانا، آوالانچ، پولکادات و کاردانو، با ارائه سرعت بیشتر و کارمزد کمتر، تهدیدی برای جایگاه اتریوم محسوب می‌شوند.

۵. فشارهای قانونی

افزایش نظارت و قوانین ضدپولشویی در برخی کشورها ممکن است پروژه‌های فعال در شبکه اتریوم را محدود کند یا باعث مهاجرت کاربران به شبکه‌های دیگر شود.

جمع‌بندی

اتریوم یک شبکه بلاکچینی غیرمتمرکز با توکن بومی ETH است که با ارائه قراردادهای هوشمند تحولی بزرگ در بازار کریپتوکارنسی ایجاد کرد. شبکه اتریوم امکان ساخت و توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز را در بستر بلاکچین به وجود آورد. ایجاد دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi) و ارائه بستری برای ساخت و معامله NFT (توکن‌های غیر مثلی) از جمله ویژگی‌های جذاب اتریوم به شمار می‌رود. ارز دیجیتال اتریوم نیز به عنوان دومین ارز دیجیتال بازار ارز نظر حجم بازار و قیمت شناخته می‌شود. ویتالیک بوترین به عنوان خالق اتریوم قصد دارد این شبکه را طوری توسعه دهد که در نهایت اتریوم تبدیل به بزرگترین اکوسیستم بلاکچینی شود و تمرکززدایی کامل را به ارمغان بیاورد. 

سوالات متداول

منابع: simplilearn | moonpay | coinranking | ethereum | investopedia | cointelegraph