استیبل‌کوین‌ها زیر ذره‌بین: فریز شدن تتر، گزینه‌های امن و توصیه‌های حیاتی برای کاربران ایرانی

تصور کنید صبح از خواب بیدار شوید و ببینید دارایی‌های تتری (USDT) شما در کیف پولتان قفل شده و دیگر قابل جابه‌جایی نیست. این کابوسی است که این روزها بسیاری از کاربران ایرانی ارزهای دیجیتال نگران آن هستند. فریز شدن تتر به زبان ساده یعنی این‌که شرکت صادر‌کننده تتر، آدرس بلاکچینی شما را در لیست سیاه (BlackList) قرار دهد و تمام موجودی تتر آن آدرس را بلوکه کند. در این حالت دیگر نمی‌توانید تتری که در آن آدرس دارید را انتقال دهید، بفروشید یا خرج کنید. چنین اتفاقی معمولا وقتی می‌افتد که آن آدرس در فعالیت‌های غیرقانونی، پول‌شویی یا نقض تحریم‌ها دخیل باشد.

قابلیت مسدودسازی USDT که توسط خود شرکت تتر (Tether Ltd) اجرا می‌شود، این روزها به یکی از داغ‌ترین مباحث جامعه کریپتو، مخصوصا در ایران تبدیل شده و پرسش‌های زیادی را برانگیخته است؛ از جمله اینکه: چرا تتر چنین دکمه خطرناکی دارد؟ آیا بقیه استیبل کوین‌ها هم می‌توانند دارایی مردم را قفل کنند؟ بهترین جایگزین برای کاربران ایرانی چیست؟ با تترهای فعلی‌مان چه کنیم و چطور با خیال راحت‌ به مسیر خود در دنیای ارز دیجیتال ادامه دهیم؟ سهم معقول استیبل‌کوین در سبد سرمایه‌گذاری ما چقدر باشد؟

در این مطلب بلند و جامع، از رمزینکس به زبانی خیلی ساده، به تمام این پرسش‌ها پاسخ خواهیم داد و سفری پرماجرا به دنیای استیبل‌کوین‌ها و چالش‌های پیش روی کاربران ایرانی خواهیم داشت!

تتر یخ می‌زند! معنی بلوکه‌شدن USDT چیست؟

وقتی می‌گوییم «تتر بلوکه شده»، منظور همان فریز شدن تتر است. فریز شدن یعنی شرکت تتر با استفاده از اختیارات خود، آدرس کیف پول حاوی تتر را مسدود می‌کند. در نتیجه، تترهای موجود در آن آدرس نه قابل انتقال‌اند، نه قابل فروش یا خرج کردن. این اتفاق ترسناک عملا دارایی دیجیتال شما را غیرقابل استفاده می‌کند، گویی دلارهای شما در گاوصندوقی قفل شده که کلیدش را شرکت تتر برداشته است. طبیعتا چنین قدرتی نگرانی‌های جدی درباره متمرکز بودن تتر و آزادی مالی کاربران ایجاد کرده است. اما چرا تتر اساسا چنین ابزاری دارد و چطور ممکن است از آن استفاده کند؟

فریز شدن USDT به دستور مستقیم شرکت Tether یا بر اساس احکام قضایی و قانونی می‌تواند انجام شود. معمولا دلایل این اقدام، دخیل بودن آن آدرس در مواردی مثل سرقت دارایی، کلاهبرداری، پول‌شویی، تأمین مالی تروریسم یا نقض تحریم‌های بین‌المللی است. به بیان دیگر، اگر کیف پولی در تراکنش‌های مشکوک یا غیرقانونی مشارکت داشته باشد، احتمال این‌که از سوی تتر Freeze یا فریز شود زیاد است. پس بلوکه‌شدن تتر به این معناست که دارایی دیجیتال ظاهرا غیرمتمرکز شما، توسط صادرکننده آن قفل می‌شود و تا زمانی که در لیست سیاه است، هیچ راهی برای دسترسی به آن وجود ندارد. این واقعیت تلخ نشان می‌دهد USDT بر خلاف بیت کوین یک دارایی کاملا تحت کنترل شرکتی مرکزی است؛ بسیاری از کاربران کریپتو هم به همین دلیل تتر را یک ارز دیجیتال متمرکز و وابسته به قدرت‌های حاکم می‌دانند.

چرا تتر دکمه «فریز» دارد؟

شاید بپرسید شرکت تتر چرا باید چنین قابلیتی را در قرارداد توکن خود بگنجاند که بتواند دارایی مردم را قفل کند؟ پاسخ در یک کلمه است: قانون.

تتر (USDT) استیبل کوینی متمرکز است که توسط شرکت Tether Limited (زیرمجموعه iFinex) اداره می‌شود. این شرکت برای فعالیت قانونی در بازارهای مالی بین‌المللی، باید قوانین و مقررات را رعایت کند؛ از جمله قوانین مبارزه با پول‌شویی (AML) و تحریم‌ها. بنابراین در قرارداد هوشمند USDT تابعی به نام FreezeAccount تعبیه شده که به تتر اجازه می‌دهد در صورت مشاهده تخلف، دارایی آدرس مربوطه را موقتا یا برای همیشه مسدود کند. این کار به منظور انطباق با مقررات و همکاری با مراجع قانونی صورت می‌گیرد. در واقع از نگاه شرکت تتر، این دکمه فریز ابزاری ضروری برای جلوگیری از سوءاستفاده از USDT در فعالیت‌های مجرمانه، هک و نقض تحریم‌هاست.

البته قابلیت فریز در مواقع سرقت هک صرافی‌ها هم به کمک می‌آید تا جلوی جابجایی دارایی دزدیده‌شده گرفته شود. برای مثال اگر از صرافی بزرگی مقدار زیادی تتر دزدیده شود، شرکت تتر می‌تواند آدرس سارقان را فریز و وجوه را قفل کند تا نتوانند آن را خرج کنند. بنابراین از منظر قانون‌گذاری، وجود دکمه فریز نوعی اطمینان خاطر به نهادهای نظارتی می‌دهد که استیبل‌کوین‌ها می‌توانند همکاری لازم با پلیس و دولت‌ها را داشته باشند. این دقیقاً همان دلیلی است که تقریبا تمام استیبل‌کوین‌های متمرکز چنین قابلیتی را دارند. تتر، یو‌اس‌دی‌سی (USDC)، بایننس USD (BUSD)، TrueUSD (TUSD) و امثال آنها همگی امکان بلوکه کردن آدرس‌های مشخص را در قرارداد خود دارند تا در مواقع ضروری مطابق دستور عمل کنند. شرکت‌های صادرکننده این استیبل‌کوین‌ها با این کار می‌خواهند جلوی پول‌شویی، معاملات غیرقانونی، تأمین مالی فعالیت‌های مجرمانه و دورزدن تحریم‌ها را بگیرند و نشان دهند که مطیع قوانین هستند.

البته این قابلیت، از منظر کاربران عادی، شمشیری دولبه است. درست است که جلوی دزدها و مجرمان را می‌گیرد، اما از طرفی خیال ما را از مالکیت دارایی دیجیتال‌مان سلب می‌کند؛ چون در نهایت این شرکت تتر است که کنترل نهایی روی USDT دارد. برخلاف بیت کوین یا اتریوم که غیرمتمرکز هستند و هیچ‌کس جز صاحب کلید خصوصی به دارایی دسترسی ندارد، در مورد تتر باید اعتماد کنیم که شرکت تتر بی‌دلیل و خودسرانه دارایی ما را قفل نمی‌کند. در ادامه خواهیم دید وضعیت برای کاربران ایرانی چگونه است.

آیا تمام استیبل کوین‌ها قابلیت فریز شدن دارند؟

تقریبا هر استیبل کوینی که توسط نهادی مرکزی صادر می‌شود، دارای مکانیزم فریز است. همان‌طور که گفتیم، USDC (محصول مشترک شرکت‌های Circle و Coinbase) نیز بارها دارایی آدرس‌های مشکوک را مسدود کرده است؛ به عنوان نمونه در ماجرای تحریم تورنیدو کش (Tornado Cash) توسط آمریکا، شرکت سیرکل بلافاصله تمام USDC موجود در آدرس‌های مربوط به این سرویس را بلاک کرد. بایننس‌USD یا BUSD هم که توسط شرکت آمریکایی پکسوس منتشر می‌شد، چنین امکانی داشت و در مواردی دارایی هکرها را فریز کرد. TrueUSD و سایر استیبل‌کوین‌های با پشتوانه دلار هم وضع مشابهی دارند. خلاصه اگر یک استیبل‌کوین با دلار یا طلا پشتیبانی شده و توسط شرکت خاصی صادر می‌شود، بدانید که آن شرکت معمولا یک کلید مدیریتی برای فریز کردن دارایی‌ها دارد. این یک ویژگی استاندارد در دنیای استیبل‌کوین‌های متمرکز است.

اما در کنار این‌ها، نوع دیگری از استیبل‌کوین وجود دارد که ماجراش متفاوت است: استیبل کوین‌های غیرمتمرکز. مهم‌ترین نمونه، استیبل کوین دای (DAI) است. دای توسط قراردادهای هوشمند پروتکل غیرمتمرکز میکر دائو (MakerDAO) بر بستر اتریوم اداره می‌شود و به صورت ۱۰۰٪ غیرمتمرکز عمل می‌کند. جالب است بدانید در مکانیزم DAI هیچ شرکت یا شخصی اختیار فریز کردن دارایی‌های کاربران را ندارد. به جای دلار بانکی، پشتوانه دای ترکیبی از رمزارزها (عمدتا وام‌های وثیقه‌گذاری‌شده با اتر و USDC و غیره) است و ارزش آن توسط قراردادهای هوشمند و مکانیزم‌های خودکار روی ۱ دلار حفظ می‌شود. بنابراین نه دولت آمریکا و نه هیچ نهاد متمرکزی نمی‌تواند مستقیما دستور مسدودسازی آدرس‌های DAI را بدهد یا دارایی دای شما را قفل کند. این ویژگی فوق‌العاده باعث شده دای به عنوان جایگزینی امن‌تر برای کاربران کشورهای تحت‌تحریم مطرح شود.

البته باید توجه داشت که هر استیبل کوینی نقاط ضعف خودش را دارد. در مورد DAI، چون پشتوانه‌اش ترکیبی از رمزارزهای پرنوسان است (مثل ETH) ممکن است در شرایط بحران دچار نوسان قیمت (دی‌پگ شدن) شود. تیم میکرDAO تلاش کرده با وثیقه‌گذاری بیش از ۱۰۰٪ و مکانیزم‌های اضطراری از این اتفاق جلوگیری کند، اما در هر حال دای نسبت به تتر یا یو‌اس‌دی‌سی کمی پیچیده‌تر و مخاطره‌آمیزتر است.

خوش‌بختانه تاکنون دای اکثرا پایدار بوده و خودش را روی ۱ دلار نگه داشته است. اما در کنار دای، برخی پروژه‌های دیگر هم به فکر ساخت استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز افتاده‌اند که بسیاری از آنها شکست خورده‌اند. معروف‌ترین شکست، فروپاشی استیبل‌کوین الگوریتمی UST شبکه ترا در سال ۲۰۲۲ بود که میلیاردها دلار سرمایه را نابود کرد. پس همه استیبل کوین‌های بدون قابلیت فریز هم لزوما ایمن و کم‌ریسک نیستند.

کدام استیبل کوین برای کاربران ایرانی بهتر است؟

حالا به مهم‌ترین پرسش برای ما ایرانی‌ها می‌رسیم. از آنجا که ایران تحت تحریم‌های سنگین آمریکا قرار دارد، نگرانی طبیعی این است که مبادا شرکت تتر روزی تصمیم بگیرد تترهای مربوط به کاربران ایرانی را فریز کند. واقعیت این است که شرکت Tether تابع مقررات بین‌المللی است و رسما اعلام کرده به قوانین تحریمی پایبند است. در وب‌سایت رسمی تتر آمده که افراد ساکن کشورهای تحت تحریم – از جمله ایران، کره شمالی، کوبا، سوریه و … – حق استفاده از پلتفرم Tether را ندارند. خود سایت Tether.io دسترسی IP‌های ایران را مسدود کرده و شما فقط با VPN می‌توانید وارد حساب کاربری شوید. این نشان می‌دهد از ابتدا هم استفاده ایرانی‌ها از تتر بطور غیرمستقیم ممنوع بوده است.

حوادث اخیر، مانند هک صرافی نوبیتکس، باعث شده احتمال این سناریو را جدی‌تر بگیریم. در اواخر ژوئن ۲۰۲۵، شرکت تتر در اقدامی بی‌سابقه حدود ۱۱۲ آدرس روی شبکه ترون را که گفته می‌شود به کاربران و صرافی‌های ایرانی مرتبط بودند فریز کرد و بالغ بر ۷۰۰ میلیون دلار USDT را بلوکه نمود. تتر صراحتا اعلام نکرد این مسدودی مربوط به ایران است، اما تحلیلگران بلاکچین متوجه شدند بسیاری از این آدرس‌ها با بزرگترین صرافی ایرانی (نوبیتکس) و انتقالات تتر در ایران در ارتباط بوده‌اند.

این اقدام نشان داد که خطر فریز شدن تتر برای ایرانی‌ها کاملا واقعی است و اگر فشار نهادهای نظارتی افزایش یابد، تتر در مسدودسازی درنگ نخواهد کرد. هرچند این اتفاق کاربران ایرانی را شوکه کرد، اما از دید شرکت تتر نمایش قدرت برای نشان دادن پایبندی به قوانین بود. حال چه باید کرد؟ آیا باید قید تتر را بزنیم؟

خوشبختانه گزینه‌های جایگزین وجود دارند. یکی از بهترین جایگزین‌ها، همان‌طور که اشاره شد، استیبل‌کوین دای (DAI) است که به خاطر غیرمتمرکز بودنش احتمال فریز شدنش تقریبا صفر است. دای توسط ارز دیجیتال (اتر) وثیقه‌گذاری شده و هیچ دلار واقعی پشت آن نیست؛ بنابراین دولت آمریکا یا شرکت خاصی نمی‌تواند مستقیم روی آن کنترل داشته باشد. بسیاری از کارشناسان به کاربران ایرانی توصیه می‌کنند به جای نگهداری مبالغ سنگین در USDT، به تدریج دارایی خود را به DAI تبدیل کنند که ریسک فریز شدن ندارد. خوشبختانه این استیبل‌کوین در اغلب صرافی‌های ایرانی، مانند رمزینکس لیست شده و می‌توانید برای خرید دای اقدام کرده یا آن را به تومان یا ارزهای دیگر تبدیل کنید. فقط توجه داشته باشید که حجم معاملات و نقدشوندگی DAI ممکن است به اندازه تتر نباشد؛ پس اگر مبالغ خیلی زیادی دارید، تغییر پله‌ای و تدریجی بهتر است.

گزینه دیگر ممکن، یو‌اس‌دی‌کوین (USDC) است که دومین استیبل‌کوین بزرگ دنیاست. اما در نظر داشته باشید USDC یک استیبل‌کوین کاملا آمریکایی و متمرکز است؛ شرکت صادرکننده آن (سرکل) دفتر مرکزی در آمریکا دارد و قطعا از قوانین تحریمی تبعیت می‌کند. در واقع از نظر قابلیت فریز، USDC هیچ تفاوتی با تتر ندارد و حتی ممکن است سخت‌گیرانه‌تر هم عمل کند. پس USDC جایگزین امنی برای ما محسوب نمی‌شود. بایننس‌دلار (BUSD) هم زمانی محبوب بود اما از وقتی که انتشار آن متوقف شده و تحت فشار رگولاتوری قرار گرفته، بسیاری از صرافی‌ها کنارش گذاشته‌اند؛ ضمن اینکه BUSD هم توسط شرکت آمریکایی پکسوس کنترل می‌شود و توان فریز کردن را دارد.

برخی شاید به فکر استیبل‌کوین‌های جدیدتر بیافتند؛ مثلا USDD (استیبل‌کوین شبکه ترون) یا استیبل‌کوین‌های مبتنی بر یورو و طلا. USDD خود را الگوریتمی و غیرمتمرکز معرفی می‌کند، ولی در عمل کاملا به شرکت Tron‌ وابسته است و سابقه نشان داده که قیمتش بعضا تا ۳-۴٪ از دلار انحراف پیدا کرده است. استیبل‌کوین‌های یورو یا سایر ارزها هم حجم بسیار کوچکی دارند و تضمینی نیست شرکت‌های صادرکننده‌شان به خاطر همکاری با آمریکا دارایی کاربران ایرانی را مسدود نکنند.

بنابراین بهترین گزینه فعلی برای ما دای (DAI) به نظر می‌رسد. دای ریسک فریز شدن ندارد و تقریبا همیشه قیمتش یک دلار بوده است. تنها نقطه ضعفش آنست که مقداری دانش کار با کیف‌پول‌های اتریومی (شبکه ERC20) نیاز دارد و کارمزد شبکه اتریوم هم می‌تواند بالا باشد. البته درباره شبکه‌ها در بخش بعد توضیح می‌دهیم. خلاصه اگر نمی‌خواهید هر لحظه سایه مسدودشدن بر سر دارایی‌های دیجیتال شما باشد، بد نیست به تدریج بخشی از تترهای خود را به دای تبدیل کنید و از این استیبل‌کوین امن‌تر برای ایرانی‌ها استفاده کنید.

تتر روی چه شبکه‌هایی منتقل می‌شود؟ (معرفی شبکه‌های محبوب در ایران)

نکته مهمی که در هنگام خرید یا تبدیل استیبل‌ کوین باید دقت کنید، شبکه انتقال آن است. تتر یک توکن است و بلاکچین اختصاصی خود را ندارد، در عوض روی شبکه‌های مختلفی منتشر شده است. هر تتر وابسته به شبکه‌ایست که روی آن قرار دارد. پرکاربردترین شبکه‌های USDT عبارت‌اند از: اتریوم (ERC-20)، ترون (TRC-20)، بایننس اسمارت چین یا BSC (استاندارد BEP-20) و همچنین شبکه اومنی (Omni) که قدیمی‌تر است و روی بیت کوین بنا شده است.

در صرافی‌های ایرانی معمولا تتر روی شبکه‌های اتریوم و ترون تقریبا همه‌جا پشتیبانی می‌شود. بسیاری از آنها شبکه BEP20 (شبکه بایننس) را هم اضافه کرده‌اند چون کارمزد پایینی دارد. اما شبکه Omni به خاطر کارمزد و سرعت کم تقریبا کنار گذاشته شده و شاید در هیچ صرافی داخلی فعال نباشد. برخی صرافی‌های خارجی و کیف‌پول‌ها، USDT را روی شبکه‌های دیگری مثل پالیگان، آوالانچ و سولانا هم ارائه می‌دهند، ولی در ایران کمتر مورد استفاده‌اند.

تفاوت این شبکه‌ها در چیست؟ به طور خلاصه: اتریوم امن‌ترین و غیرمتمرکزترین بلاکچین را دارد، اما کارمزد انتقال USDT در شبکه اتریوم بالا است (گاهی ۵ تا ۲۰ دلار یا بیشتر، بسته به ترافیک شبکه). سرعت اتریوم هم متوسط است (چند دقیقه ممکن است طول بکشد). در مقابل، ترون یک بلاک‌چین ارزان و سریع است که طی یکی دو سال گذشته محبوبیت بسیار زیادی برای انتقال تتر پیدا کرده است. کارمزد انتقال تتر روی ترون در حال حاضر چیزی حدود ۰٫۵ تا ۲ دلار است که معمولا زیر ۱ دلار می‌ماند. سرعت ترون هم بالا است و معمولا در عرض کمتر از چند دقیقه تراکنش‌های USDT را نهایی می‌کند. به همین دلیل بیشترین حجم انتقال تتر در حال حاضر روی شبکه ترون انجام می‌شود.

بایننس اسمارت چین (BNB Chain) نیز وضعیت مشابهی دارد: کارمزدهای بسیار پایین (در حد چند سنت تا حداکثر ۱ دلار) و سرعت زیر یک دقیقه. شبکه BSC توسط صرافی بایننس توسعه داده شده و تا حدی متمرکز است، ولی برای انتقال پرسرعت و ارزان تتر گزینه خوبی به شمار می‌رود. از نظر امنیت، معمولا شبکه اتریوم را بالاترین امنیت می‌دانند و شبکه‌هایی مثل ترون و بایننس را به نسبت متمرکزتر و کمی کم‌امنیت‌تر. با این حال، گزارش نشده که مشکلی در انتقال تتر روی ترون یا بایننس پیش آمده باشد و می‌توان گفت برای استفاده معمولی، این شبکه‌ها امنیت قابل قبولی دارند.

بنابراین برای کاربران ایرانی، شبکه ترون (TRC20) محبوب‌ترین راه انتقال تتر است چون کارمزد کمی دارد و اکثر صرافی‌های داخلی، مانند صرافی رمزینکس از آن پشتیبانی می‌کنند. اگر قصد دارید از صرافی داخلی تتر بخرید و به کیف پول شخصی خود ببرید، می‌توانید شبکه ترون را انتخاب کنید تا در عرض چند دقیقه و با کارمزد ناچیز به مقصد برسد. تنها نکته اینکه باید آدرس مقصد با شبکه یکی باشد؛ یعنی نمی‌توانید تتر TRC20 را به آدرس ERC20 بفرستید. هر شبکه قالب آدرس خود را دارد (مثلا آدرس‌های ترون با T یا TX شروع می‌شوند و آدرس‌های اتریوم با 0x) که باید حتما موقع انتقال دقت کنید اشتباه نشود؛ وگرنه ممکن است دارایی برای همیشه از دست برود.

خوشبختانه کیف‌پول‌ها معمولا خودشناس هستند و جلوی اشتباه را می‌گیرند. در مجموع اگر برایتان مقدور است، بهتر است تترهای خود را روی شبکه‌های ارزان‌تر (مثل ترون یا BSC) نگهداری و جابجا کنید تا هم هزینه کمتری بدهید و هم در صورت نیاز سریع بتوانید دارایی‌تان را منتقل کنید. فقط به یاد داشته باشید که این شبکه‌ها مثل ترون و بایننس، خودشان هم نسبتا متمرکز هستند؛ یعنی اگر روزی قرار بر تحریم شدیدتر باشد، شاید حتی کل شبکه ترون در تعامل با صرافی‌های بین‌المللی دچار محدودیت شود. هرچند این سناریو خیلی بعید است، ولی خوب است از هر نظر آگاه باشید.

با تترهایی که داریم چه کنیم؟ آیا راهی برای «تمیز کردن» آنها هست؟

بسیاری از ما در حال حاضر مقداری تتر در کیف‌پول‌هایمان داریم که از قبل خریده‌ایم. با توجه به نگرانی‌های پیش‌آمده، این سوال مطرح می‌شود که آیا لازم است کاری با این تترها انجام دهیم؟ و اگر بله، چه کاری؟ منظور از «تمیز کردن» تترها در واقع این است که مطمئن شویم این تترها در معرض خطر فریز شدن نیستند و به اصطلاح آلوده به برچسب مشکوک نشده‌اند. از آنجایی که تا امروز تتر هیچ آدرسی را صرفا به خاطر ایرانی بودن کاربر مسدود نکرده است، می‌توان گفت تترهایی که در اختیار دارید در حالت عادی “تمیز” هستند. مگر اینکه قبلا با آدرسی درگیر بوده‌اید که در فعالیت خلاف یا تحریم‌شکن مشارکت داشته (مثلا از یک صرافی خارجی بدون احراز هویت مقدار زیادی تتر به کیف پول شخصی خود ریخته‌اید که ممکن است آن صرافی شما را به Chainalysis گزارش کرده باشد). در کل اگر صرفا در صرافی‌های داخلی (که فلگ نشده‌اند) و به صورت معمول تتر خریده‌اید، دارایی شما مشکل‌دار محسوب نمی‌شود.

اما برای اطمینان خاطر بیشتر، دو راهبرد کلی پیشنهاد می‌شود: یکی diversifying یا تنوع‌بخشی و دیگری انتقال دارایی به گزینه‌های امن‌تر. در راهبرد اول، می‌توانید تصمیم بگیرید که تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد تتر نگه ندارید. مثلا اگر مقداری بیت‌ کوین یا اتریوم در سبد داشته باشید، حتی اگر خدای ناکرده تترها فریز شوند باز هم همه دارایی شما قفل نشده است. کارشناسان توصیه می‌کنند اگر مقدار زیادی تتر دارید، بد نیست حداقل بخشی از آن را به دارایی‌های غیرمتمرکز مثل بیت‌ کوین تبدیل کنید. بیت‌ کوین هرگز توسط هیچ نهاد مرکزی‌ای قابل مسدود شدن نیست و شما با نگهداری BTC یا ETH در کیف پول خود، کاملا اختیارشان را دارید. البته قیمت بیت‌ کوین پرنوسان است و ارزشش ممکن است بالا یا پایین برود، اما حداقل از بابت دسترسی همیشه خیالتان راحت خواهد بود. این روش بیشتر به درد افرادی می‌خورد که دید بلندمدت دارند و می‌خواهند ارزش دارایی‌شان را در چند سال آینده حفظ کنند.

راهبرد دوم این است که تترهای فعلی را مستقیما به استیبل کوینی امن‌تر، مانند دای (DAI) تبدیل کنید. شما می‌توانید بخشی یا همه تترهای خود را بردارید و در صرافی رمزینکس، آن را به دای تبدیل کنید. با این کار عملا دارایی خود را از معرض دکمه فریز تتر خارج کرده‌اید و تبدیل به استیبل‌ کوینی کرده‌اید که صادرکننده‌اش توان مسدود کردن شما را ندارد. به زبان خودمانی، تترهای خود را ضد عفونی کرده‌اید!

اگر روزی تتر تصمیم بگیرد همه دارایی کاربران ایرانی را فریز کند، شما که دیگر USDT ندارید، آسیبی نخواهید دید. تنها نکته این است که فراموش نکنید دای را در شبکه مناسب (مثلا شبکه اتریوم) دریافت و نگهداری کنید و هنگام تبدیل مجدد به تومان یا ارزهای دیگر، برنامه‌ریزی داشته باشید. نقدشوندگی دای ممکن است کمتر از تتر باشد اما همچنان در بسیاری از صرافی‌های داخلی، مانند رمزینکس قابل فروش است.

یک سوال دیگر بعضا پرسیده می‌شود: آیا انتقال تترها به یک کیف پول جدید می‌تواند کمکی بکند؟ برخی فکر می‌کنند مثلا اگر تترهای خود را به آدرس تازه‌ای منتقل کنند، دیگر ریسک فریز رفع می‌شود. این موضوع کاملا درست نیست؛ چون اگر بنا به فریز شدن باشد، فرقی ندارد تتر در چه آدرسی باشد، آن آدرس جدید هم ممکن است به محض شناسایی مسدود شود. البته از منظر کاهش ریسک شناسایی، داشتن کیف پول جدیدی که قبلا در هیچ فعالیت مشکوکی نبوده، بهتر از کیف پولی است که تاریخچه مشکوک دارد. اما باز هم تضمینی نیست. پس صرف عوض کردن آدرس، USDT شما را “تمیز” نمی‌کند. بهترین کار همان دو روش بالاست: تبدیل بخشی به رمزارزهای غیرمتمرکز، و تبدیل بخشی به استیبل‌کوین‌های امن‌تر.

چگونه ادامه دهیم که خیالم راحت باشد؟ (نکات ایمنی برای در امان ماندن)

در این بخش چند توصیه عملی را مطرح می‌کنیم تا کاربران ایرانی بتوانند با خیال آسوده‌تر از استیبل کوین‌ها استفاده کنند و احتمال مواجهه با فریز شدن دارایی‌شان را به حداقل برسانند:

• استفاده از کیف‌پول شخصی امن: دارایی‌های استیبل‌ کوین خود را حتی‌الامکان روی کیف‌پول‌های غیرحضانتی (non-custodial) نگهداری کنید، نه در حساب صرافی‌ها. زمانی که تترهای خود را در کیف پول شخصی (مثل تراست والت، متامسک یا کیف‌پول سخت‌افزاری) نگهداری می‌کنید، دسترسی مستقیم صرافی به دارایی شما قطع می‌شود. صرافی‌های متمرکز ممکن است بدون اطلاع قبلی حساب کاربران ایرانی را مسدود کنند یا تحت فشار نهادها دارایی را فریز کنند. پس بهتر است کنترل کلیدهای خصوصی را خودتان بر عهده داشته باشید. کیف‌پول سخت‌افزاری (مانند لجر یا ترزور) امنیت بیشتری هم دارد و توصیه می‌شود برای مبالغ بالا حتما تهیه شود.
  
• پرهیز از تراکنش‌های مشکوک: سعی کنید از درگیر شدن در معاملات و انتقالات پرخطر خودداری کنید. منظور معاملاتی است که ممکن است توسط ردیاب‌های بلاک‌چین علامت‌گذاری شوند؛ مانند انتقال مستقیم بین صرافی‌های ایرانی و پلتفرم‌های خارجی بدون احراز هویت، یا استفاده از سرویس‌های میکسر و پول‌شویی. شرکت‌های تحلیل بلاک‌چین مثل چینالیسیس و آرخام، مدام در حال پایش تراکنش‌ها هستند و اگر آدرسی را مرتبط با فعالیت غیرقانونی تشخیص دهند علامت‌گذاری می‌کنند. در این صورت ممکن است آن آدرس بعدها بدون اخطار قبلی توسط تتر فریز شود. حتی‌الامکان تترهای خود را از منابع معتبر بخرید و از افرادی که نمی‌شناسید در تلگرام یا گروه‌ها خرید نکنید؛ چون اگر طرف مقابل سابقه بدی روی آدرس‌هایش داشته باشد، ممکن است تترهای «آلوده» به شما بدهد. خلاصه تراکنش‌های ساده و شفاف داشته باشید تا گیر ابزارهای نظارتی نیفتید.
  
• استفاده از صرافی‌های معتبر داخلی: برای خرید و فروش تتر و تبدیل به تومان، از صرافی‌های شناخته‌شده داخلی، مانند رمزینکس استفاده کنید که امتحان خود را پس داده‌اند. کار کردن با صرافی‌های ناشناخته خارجی یا OTCهای نامعتبر ریسک بلوکه‌شدن دارایی را افزایش می‌دهد. حتی‌الامکان قوانین هر صرافی را مطالعه کنید و نکات مربوط به کاربران ایرانی را درنظر داشته باشید. در نهایت، یکی از مهم‌ترین نکاتی که نباید دست‌کم گرفت، انتخاب یک صرافی ایرانی معتبر و خوش‌سابقه است. بهتر است از صرافی‌هایی استفاده کنید که هم در جامعه کاربران ایرانی اعتبار دارند، هم سابقه فعالیت شفاف دارند، هم امکان تسویه سریع و انتقال به کیف‌پول شخصی را فراهم می‌کنند. به عنوان مثال، صرافی رمزینکس یکی از صرافی‌های شناخته‌شده‌ای است که علاوه بر تتر، امکان معامله استیبل‌ کوین‌هایی مثل دای را نیز فراهم کرده و کاربران می‌توانند با کارمزد معقول و روش‌های پرداخت متنوع، دارایی‌های خود را به راحتی مدیریت کنند.
  
• احتیاط در استفاده از صرافی‌های خارجی: اگر نیاز دارید از صرافی‌های بین‌المللی مثل بایننس استفاده کنید (مثلا برای ترید آلت‌ کوین‌های خاص)، حتما از VPN یا ابزار تغییر IP استفاده کنید که آی‌پی ثابتی بدهد. اتصال با آی‌پی ایران به این سایت‌ها بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به مسدود شدن حساب شود. حتی VPNهای معمولی هم مدام سرورها را عوض می‌کنند و رد پای شما لو می‌رود. بهتر است از سرویس‌های VPS یا VPNهای با IP ثابت استفاده کنید که هر بار با کشور متفاوتی وصل نشوید. با این کار تشخیص ایرانی بودنتان سخت‌تر می‌شود (هرچند هیچ‌گاه ریسک صفر نیست). در صورت امکان از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) برای خرید و فروش استفاده کنید تا اصلا نیازی به احراز هویت و نگرانی مسدود شدن نداشته باشید. امروزه پلتفرم‌های DEX متنوعی برای مبادله ارزهای مختلف وجود دارد که کار با آنها دانش فنی بیشتری می‌خواهد ولی برای کاربران ایرانی امنیت بیشتری فراهم می‌کند.
  
• تقسیم دارایی و برنامه‌ریزی بلندمدت: همان‌طور که گفتیم، تمام سرمایه‌ خود را روی یک دارایی یا در یک کیف پول متمرکز نکنید. مقداری تنوع در سبدتان ایجاد کنید تا هر اتفاقی افتاد همه دارایی‌تان درگیر نشود. داشتن مقداری استیبل‌ کوین (مثلا دای) در کنار بیت‌ کوین و اتریوم یک استراتژی معقول برای پخش ریسک است. همچنین رویکردتان را متناسب با شرایط بازار تنظیم کنید؛ اگر احساس می‌کنید احتمال اقدامات نظارتی (مثل همین مسدودسازی‌ها) بالا رفته، سهم دارایی‌های امن‌تر را بیشتر کنید. برعکس، در دوران آرامش بازار، می‌توانید کمی جسورانه‌تر عمل کنید. در بخش بعدی درباره درصدهای پیشنهادی در پورتفوی بیشتر توضیح می‌دهیم.
  
• دریافت اخبار و آموزش‌های به‌روز: دنیای ارز دیجیتال بسیار پویاست و قوانین و شرایط آن مرتب تغییر می‌کند. برای اینکه غافلگیر نشوید، حتما اخبار مربوط به تحریم‌ها، سیاست‌های صرافی‌ها و به‌روزرسانی استیبل‌ کوین‌ها را دنبال کنید. کانال تلگرام رمزینکس تمامی اخبار تاثیر‌گذار مربوط به بازار ارزهای دیجیتال را به طور منظم در اختیار شما قرار می‌دهد. دانستن این اطلاعات به شما کمک می‌کند تصمیم‌های بهتری بگیرید. همچنین آموزش امنیت و روش‌های مدیریت دارایی (مثل نحوه صحیح نگهداری کلیدهای خصوصی، استفاده از عبارات بازیابی و…) را فرابگیرید. هرچه دانش خود را بالاتر ببرید، احتمال اشتباهات پرهزینه کمتر می‌شود.
  

با رعایت موارد بالا، تا حد زیادی می‌توانید با آسودگی خاطر از استیبل‌کوین‌ها استفاده کنید. فراموش نکنید که اصل غیرمتمرکز بودن روح بازار کریپتو است؛ پس حتی در مورد استیبل‌کوین‌ها سعی کنید کنترل اوضاع را در دست خودتان داشته باشید و تا جایی که امکان دارد به شخص ثالث وابسته نباشید.

از الان به بعد چه بخریم؟ (راهنمای سرمایه‌گذاری پس از ماجرای فریز)

پس از تمام این حرف‌ها، ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که «خب، با این اوصاف از این به بعد برای حفظ ارزش دارایی‌هایمان چه چیزی بخریم بهتر است؟ تتر نخریم؟» پاسخ کوتاه این است که ترکیبی هوشمندانه از دارایی‌های مختلف می‌تواند بهترین گزینه باشد. اجازه بدهید موضوع را روشن‌تر کنیم.

اگر هدف اصلی شما ثبات و حفظ ارزش دارایی در برابر تورم و نوسانات ریال است، طبیعتا استیبل‌ کوین‌ها جذاب‌ترین انتخاب هستند. دلار دیجیتال همیشه دلار است و نوسان کمی دارد. لذا شما حتما می‌خواهید بخشی از سبدتان استیبل‌کوین باشد تا ارزش ریالی دارایی‌تان حفظ شود. با توجه به بحث‌هایی که کردیم، برای استیبل‌کوین پیشنهاد می‌شود به جای تتر، از DAI (و شاید ترکیبی از DAI و مقدار کمتری USDT/USDC برای نقدشوندگی) استفاده کنید. دای برای ما ایرانی‌ها امن‌ترین گزینه شناخته شده است، چون دست هیچ شرکتی برای بلوکه کردنش باز نیست. پس اگر قصد خرید استیبل‌ کوین جدید دارید، دای می‌تواند انتخاب اول باشد. بسیاری حتی توصیه می‌کنند تترهای فعلی را هم با دای جایگزین کنیم که در بخش قبل گفتیم چگونه.

اما نگه داشتن تمام دارایی در قالب استیبل‌ کوین هم عاقلانه نیست. بیت‌ کوین و اتریوم علی‌رغم نوساناتشان، در بلندمدت رشد خوبی داشته‌اند و از همه مهم‌تر غیرقابل‌تحریم و غیرقابل‌کنترل هستند. اگر مقداری دید سرمایه‌گذاری دارید، حتما داشتن بخشی از سبد در بیت‌کوین/اتریوم را درنظر بگیرید. این دو ارز دیجیتال پایه‌های بازار کریپتو هستند و در طول زمان ارزششان نسبت به دلار افزایش یافته است. حتی اگر فرد ریسک‌گریزی باشید، شاید منطقی باشد مثلا ۲۰-۳۰ درصد دارایی خود را بیت‌کوین و اتریوم بگیرید به امید رشد بلندمدت، و بقیه را به صورت استیبل‌کوین (مثلا دای) نگه دارید. برعکس، اگر ریسک‌پذیر و دنبال سودهای زیاد هستید، شاید درصد بالاتری را به ارزهای پرنوسان اختصاص دهید. در هر صورت، اصل تنوع را فراموش نکنید. قرار نیست از این به بعد دیگر اصلا تتر یا استیبل‌کوین نخریم؛ بلکه باید آگاهانه‌تر برخورد کنیم و همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد تتر نگذاریم.

می‌توانید استراتژی خود را اینطور تنظیم کنید که وقتی بازار نزولی است و احتمال رشد قیمت‌ها پایین، درصد بیشتری استیبل‌کوین در سبد داشته باشید (تا از کاهش ارزش در امان باشید). ولی هر زمان احساس کردید بازار آماده رشد است، بخشی از استیبل‌ها را به بیت‌کوین و اتریوم تبدیل کنید تا از موج صعودی بهره ببرید. با این روش ترکیبی، هم از ثبات استیبل‌کوین بهره‌مند می‌شوید هم از رشد احتمالی ارزهای دیگر سود می‌کنید. در ضمن، داشتن مقداری استیبل‌کوین همیشه مفید است چون می‌توانید در فرصت‌های خرید (dip) سریعا وارد عمل شوید. به قول معامله‌گران: “Stablecoin is dry powder” یعنی استیبل‌کوین مثل باروت خشکی است که در تفنگ نگه داشته‌اید تا در زمان مناسب شلیک کنید! پس وجودش در کیف‌پول حکم پول نقد برای شکار فرصت‌ها را دارد.

در نهایت، ترکیب بهینه دارایی برای هرکس متفاوت است. برخی ممکن است کلا قید ارز پرریسک را بزنند و ۱۰۰٪ سرمایه‌شان را استیبل‌کوین نگه دارند؛ عده‌ای هم ممکن است استیبل‌کوین را وقت تلف کردن بدانند و ۹۰٪ سبدشان را بیت‌کوین و آلت‌کوین بخرند. در بخش بعد درباره درصد پیشنهادی استیبل‌کوین در پورتفوی صحبت می‌کنیم و می‌بینیم سایر سرمایه‌گذاران چقدر از سبدشان را به Stablecoin اختصاص می‌دهند.

استیبل‌کوین چه درصدی از پورتفولیوی ما را تشکیل دهد؟

یکی از عناصر مهم در مدیریت ریسک، تخصیص دارایی در سبد سرمایه‌گذاری (پورتفولیو) است. این‌که چه درصدی را به استیبل‌کوین (نقدینگی ثابت) اختصاص دهید، بستگی مستقیم به میزان ریسک‌پذیری شما و شرایط بازار دارد. اجازه دهید سه سناریوی کلی را در نظر بگیریم:

• پورتفوی محافظه‌کار (ریسک‌گریز): فردی که اصلا تحمل ریسک و نوسان را ندارد، احتمالا بخش عمده سبد خود را استیبل‌کوین یا دارایی‌های کم‌نوسان نگه می‌دارد. برای چنین فردی شاید ۵۰٪ یا حتی بیشتر از پورتفو را استیبل‌کوین تشکیل دهد. این کار باعث می‌شود نوسانات بازار تأثیر کمی روی کل دارایی بگذارد و افت ارزش به حداقل برسد. باقی سبد محافظه‌کار ممکن است در دارایی‌های بسیار مطمئن مثل بیت‌کوین و اتریوم باشد (مثلا ۳۰٪ BTC، ۲۰٪ ETH) و عملا هیچ آلت‌کوین پرریسکی نخرد. چنین ترکیبی کم‌ریسک‌ترین حالت در دنیای کریپتو است. البته ایرادش این است که در صورت رشد شدید بازار، به خاطر حضور زیاد استیبل‌کوین، از قافله سود جا می‌ماند. به عبارت دیگر، استیبل‌کوین زیاد داشتن مثل این است که درصد زیادی از دارایی‌تان را به دلار نقد خوابانده‌اید؛ در دوران رشد بازار، ارزش دلار ثابت می‌ماند و شاید عقب هم بماند.
  
• پورتفوی متعادل (ریسک متوسط): بیشتر سرمایه‌گذاران متوسط اینگونه‌اند. مثلا فرض کنید پورتفوی شما ۲۰٪ استیبل‌کوین (برای امنیت و آماده به کار)، ۵۰٪ ارزهای معتبر (BTC, ETH و…) و ۳۰٪ آلت‌کوین‌های پرنوسان باشد. در این حالت شما مقداری محافظه‌کاری کرده‌اید و تضمین کرده‌اید که حداقل ۲۰٪ دارایی‌تان همیشه ثابت می‌ماند (و در اصلاح‌های بازار ارزش آن نسبت به بقیه کمتر کم می‌شود)، اما همچنان ۸۰٪ سبدتان در بازار فعال است و می‌تواند رشد کند. این ترکیب ریسکش متوسط است و بسیاری از تریدرهای باتجربه از رویکردی شبیه این استفاده می‌کنند. نتایج یک نظرسنجی در آمریکا نشان داد اکثریت کاربران کریپتو، چیزی در همین حدود (تا ۲۵٪) از پورتفوی‌شان را استیبل‌کوین نگه می‌دارند. حدود ۵۸٪ افراد گفتند کمتر از ۲۵٪ سبدشان stablecoin است و تنها ۹٪ بودند که بیش از نیمی از سرمایه‌شان را به استیبل‌کوین اختصاص داده‌اند. این آمار نشان می‌دهد رویکرد متعادل نزد اکثر سرمایه‌گذاران محبوب‌تر است.
  
• پورتفوی جسورانه (ریسک‌پذیر): در سمت دیگر طیف، افرادی هستند که تحمل ریسک و عطش سود بالایی دارند. برای اینها شاید ۱۰٪ یا کمتر استیبل‌کوین کافی باشد و مابقی را کاملا وارد بازار کنند. مثلا فردی که ۱۰٪ استیبل (برای مخارج یا فرصت‌های فوری) و ۹۰٪ انواع ارزهای دیجیتال در سبد دارد. این افراد در دوران صعودی سودهای هنگفتی کسب می‌کنند چون تقریبا تمام دارایی‌شان در حال رشد است؛ اما در دوران نزولی هم افت شدید ارزش را تجربه می‌کنند چون پشتوانه کاهنده‌ی ضرر (استیبل) اندکی دارند. معمولا افراد باتجربه‌تر که چرخه‌های بازار را دیده‌اند حاضرند درصد بیشتری stablecoin نگه دارند تا قدرت مانور داشته باشند، اما تازه‌کارها ممکن است از ترس عقب ماندن از سود، تقریبا هیچ استیبلی در سبد نگه ندارند. آمار Kraken نشان داد حدود یک‌سوم سرمایه‌گذاران کم‌تجربه اصلا استیبل‌کوین ندارند و تقریبا ۴۵٪ آنها زیر ۱۰٪ سبدشان stable بود. در مقابل حرفه‌ای‌ترها تمایل داشتند درصد بالاتری را به استیبل‌کوین اختصاص دهند و از آن به عنوان ابزار هج و آربیتراژ استفاده کنند.
  

در مجموع، هیچ عدد جادویی ثابتی برای همه وجود ندارد. شما باید بر اساس اهداف مالی، میزان تحمل ریسک، نیاز به نقدینگی و حتی وضعیت بازار تصمیم بگیرید چه میزان از دارایی‌تان را به استیبل‌کوین تبدیل کنید. اگر تریدر کوتاه‌مدت هستید، شاید نیاز داشته باشید درصد معقولی stablecoin داشته باشید تا فرصت‌های خرید ناگهانی را از دست ندهید و نوسان‌گیری کنید. اگر هولدر بلندمدت هستید و به رشد چندساله بیت‌کوین ایمان دارید، شاید فقط مقدار اندکی برای موارد ضروری در stablecoin نگه دارید و بقیه را BTC/ETH بخرید. برای ما کاربران ایرانی یک ملاحظه اضافه هم داریم: ریسک فریز شدن. نگه داشتن درصد زیادی از ثروت در تتر (USDT) یک ریسک مضاعف دارد که برای یک غیرایرانی وجود ندارد. پس شاید بد نباشد به طور کلی سهم استیبل‌کوین‌های متمرکز را کمی کمتر بگیریم یا آن را بین چند گزینه (دای، تتر، حتی مقداری نقدی دلار کاغذی) پخش کنیم که ریسک فریز شدن یک منبع، زندگی مالی ما را فلج نکند. به هر روی، تصمیم نهایی با خود شماست؛ می‌توانید با آزمون و خطا و مشورت با افراد خبره، درصد بهینه استیبل‌کوین در پورتفوی شخصی خود را بیابید.

جمع‌بندی

ما در این مقاله مفصل کوشیدیم همه ابعاد موضوع داغ این روزها – یعنی بلوکه شدن تتر – را بررسی کنیم و توصیه‌های کاربردی برای کاربران ایرانی ارائه دهیم. دیدیم که تتر به عنوان محبوب‌ترین استیبل‌ کوین، یک پاشنه‌آشیل مهم دارد: متمرکز بودن و قابلیت فریز شدن به دستور شرکت صادرکننده. این ویژگی از یک سو باعث اعتماد قانون‌گذاران به استیبل‌کوین‌ها شده اما از سوی دیگر آزادی عمل کاربران را به خطر انداخته است. برای ما ایرانی‌ها که درگیر محدودیت‌های بین‌المللی هستیم، این موضوع اهمیت دوچندان دارد. اقدام اخیر تتر در مسدودسازی صدها میلیون دلار مرتبط با ایران زنگ خطری بود که نشان دهد دارایی‌های ما در معرض تصمیمات شرکت‌های خارجی است.

با این حال وحشت کردن چاره کار نیست. ما یاد گرفتیم که جایگزین‌های بهتری مثل DAI وجود دارند که می‌توانند تا حدی ما را از تیغ تیز تحریم در امان نگه دارند. همچنین راهکارهایی عملی مثل نگهداری دارایی در کیف‌پول شخصی، پرهیز از معاملات مشکوک، استفاده از VPN مناسب و تنوع‌بخشی به سبد سرمایه را بررسی کردیم تا احتمال مسدود شدن دارایی‌های دیجیتالمان کاهش یابد. نکته کلیدی این است که آگاهانه و با اطلاعات به‌روز در این مسیر حرکت کنیم. بازار ارز دیجیتال همچون دریایی پرتلاطم است؛ گاهی آرام و نوازشگر و گاهی توفانی و پرموج. ما نمی‌توانیم جلوی توفان‌ها را بگیریم، اما می‌توانیم کشتی خود را مقاوم‌تر بسازیم و به نقشه مسیر مسلط باشیم.

در پایان تاکید می‌کنیم که آزادی مالی و کنترل دارایی‌ها هدف اصلی فناوری بلاکچین است. پس اجازه ندهید چالش‌هایی مانند قابلیت فریز شدن تتر شما را از این فضا دل‌سرد کند. با چشمان باز و دانش کافی حرکت کنید. استیبل‌کوین‌ها ابزارهای فوق‌العاده‌ای برای حفظ ارزش دارایی و انجام معاملات سریع هستند، به شرط آن‌که بهترین نوعشان را انتخاب کنید و اصول ایمنی را رعایت نمایید. امیدواریم مطالب این پست به شما کمک کرده باشد تصمیمات بهتری برای دارایی دیجیتال خود بگیرید و با خیال آسوده‌تری در مسیر سرمایه‌گذاری گام بردارید. آینده از آنِ افرادی‌ست که خود را با دانش، احتیاط و ابتکار مجهز می‌کنند. موفق و پرسود باشید!

خرید و فروش تتر و دای بدون دغدغه، با رمزینکس

در صرافی رمزینکس، به‌راحتی می‌توانید تتر و دای را با تومان معامله کنید و دارایی خود را به کیف‌پول شخصی منتقل کنید.

• ثبت‌نام سریع
• تسویه فوری
• کارمزد رقابتی

همین حالا وارد شوید و ترید کنید