آیوتا (IOTA) چیست؟
ارز دیجیتال آیوتا (IOTA) با نماد IOTA (گاهی MIOTA برای نشان دادن یک میلیون واحد IOTA استفاده میشود)، یک کوین است که بر روی فناوری اختصاصی خود به نام تنگل (Tangle) فعالیت میکند. تنگل، برخلاف بلاکچینهای رایج، از یک ساختار داده متفاوت به نام “گراف جهتدار غیرمدور (DAG)” برای ثبت و تأیید تراکنشها استفاده میکند. این پروژه در سال ۲۰۱۵ توسط تیمی شامل David Sønstebø, Sergey Ivancheglo, Dominik Schiener و Dr. Serguei Popov بنیانگذاری شد و شبکه اصلی آن در سال ۲۰۱۶ راهاندازی گردید. هدف اصلی آیوتا، ایجاد یک بستر امن، مقیاسپذیر و بدون کارمزد برای تبادل داده و ارزش، بهویژه در حوزه اینترنت اشیاء (IoT) است. معماری تنگل به طور بالقوه امکان پردازش موازی تراکنشها و مقیاسپذیری بالا را فراهم میآورد که برای حجم عظیم دادهها و میکرو تراکنشهای مورد انتظار در اکوسیستم IoT حیاتی است. کوین IOTA به عنوان واحد ارزش اصلی در شبکه تنگل برای انجام پرداختها، انتقال دادههای ارزشمند و تسهیل اقتصاد ماشین به ماشین (Machine-to-Machine Economy) استفاده میشود. این پروژه در حوزه اینترنت اشیاء (IoT)، تبادل داده امن، اقتصاد ماشین و قراردادهای هوشمند (در حال توسعه) فعالیت دارد. کاربران ایرانی میتوانند از IOTA برای سرمایهگذاری از طریق خرید IOTA و فروش IOTA با هدف کسب سود از نوسانات قیمت IOTA، و همچنین در صورت توسعه کاربردهای عملی آن در صنایع مرتبط با IoT در آینده، بهرهمند شوند. امکان خرید IOTA با ریال یا تتر در صرافی رمزینکس با کارمزد کم و واریز آنی به کیف پول (معمولاً زیر ۲ دقیقه) فراهم است.
مشخصات ارز آیوتا (IOTA)
عنوان | اطلاعات |
نام کامل | IOTA |
نماد اختصاری | IOTA (یا MIOTA) |
بلاکچینهای میزبان | تنگل (Tangle) – دفتر کل توزیعشده اختصاصی آیوتا |
استاندارد فنی | کوین بومی |
سال راهاندازی (MainNet) | ۲۰۱۶ |
تیم/بنیاد سازنده | IOTA Foundation (بنیانگذاران: David Sønstebø, Sergey Ivancheglo, Dominik Schiener, Dr. Serguei Popov) |
نوع | کوین (Coin) |
دستهبندی/حوزه فعالیت | اینترنت اشیاء (IoT), دفتر کل توزیعشده (DLT), تبادل داده, اقتصاد ماشین, قرارداد هوشمند |
وبسایت رسمی | https://www.iota.org/ |
وایت پیپر (Whitepaper) | وایت پیپر اولیه و مستندات فنی بهروز شده در وبسایت رسمی موجود است. |
حداکثر عرضه (Max Supply) | ۲٬۷۷۹٬۵۳۰٬۲۸۳ MIOTA (تقریباً ۲.۷۸ میلیارد IOTA – تمام توکنها در ابتدا ایجاد شدهاند) |
الگوریتم اجماع | تنگل (بدون نیاز به استخراجکنندگان سنتی، با مکانیزم تأیید توزیعشده و هماهنگکننده مرکزی در نسخههای اولیه، و حرکت به سمت راهحلهای غیرمتمرکزتر) |
شبکههای توزیعیافته یا غیر متمرکز الزاما از فناوری بلاکچین استفاده نمیکنند و برای ارائه خدمات، میتوان فناوریهای متنوع دیگری به کار گرفت. آیوتا با نام لاتین IOTA و ارز دیجیتال با همین نماد، یک فناوری دفتر کل توزیع شده (distributed ledger technology) یا DLT است که با معماری خاص، مجموعهای از محصولات متن باز را برای افراد عادی، توسعهدهندهها، کسبوکارها و سازمانها ارائه میکند تا در دنیای وب غیر متمرکز یا همان Web3 به کار بگیرند. این شبکه از یک فناوری گراف directed acyclic graph یا DAG موسوم به تنگل (Tangle) استفاده میکند که عملکردی شبیه به یک بلاکچین چندبعدی دارد. شبکه آیوتا جابهجایی داده و ارزشهای مالی را با یک پلتفرم غیر متمرکز و با استفاده از تبادل امن و مستقیم دادهها ممکن میکند. تمامی فرایندها هم بهصورت غیر قابل تغییر و امن روی شبکه ذخیره میشوند.
شبکه شیمر (Shimmer) یک شبکه آزمایش (Staging) روی آیوتا است که ایجاد یک زیرساخت امن و بدون نیاز به مجوزهای واسطه را برای فعالیتهای اقتصادی ممکن میکند. با استفاده از این شبکه، توسعه اپلیکیشنهای غیر متمرکز با پشتیبانی از ماشین مجازی اتریوم (EVM) امکانپذیر میشود. از قابلیتهای آیوتا برای توسعهدهندهها میتوان به ابزارهایی برای توسعه بلاکچینهای لایه دوم، توسعه و پیادهسازی قراردادهای هوشمند، ایجاد توکن و NFT با قابلیتهای ویژه و فراهم کردن هویتهای دیجیتال غیر متمرکز برای کاربران اشاره کرد.
آشنایی با تاریخچه آیوتا
همانطور که گفته شد، آیوتا یکی از قدیمیترین پروژههای بلاکچینی در صنعت غیر متمرکز محسوب میشود. این پروژه در سال ۲۰۱۵ و توسط بنیاد غیر انتفاعی آیوتا (IOTA Foundation) راهاندازی شد. هدف اصلی آیوتا هم مانند بسیاری از پروژههای دیگر، از بین بردن محدودیتهای بلاکچین در بخشهای سرعت و بازدهی عملیاتی بود. جامعهای جهانی از توسعهدهندهها، طراحان و مهندسان با آیوتا همکاری میکنند تا پروتکل این شبکه به بلوغ لازم برای استفاده توسط انواع افراد و سازمانها برسد.
برنامههای توسعهای آیوتا از زمان راهاندازی تغییرات متعددی داشته است. در ابتدا این پروژه با تمرکز روی اینترنت اشیاء (IoT) شروع به کار کرد، اما پس از تغییرات متعدد و باتوجه به نیازهای بازار، امروز با شعار «خودمختاری دیجیتال برای همه مردم» فعالیت میکند. هدف اصلی هم ایجاد شفافیت و اعتماد در سطح بالا برای کاربردهای تجاری است. به همین دلیل انواع زیرساختها و ابزارها برای تبدیل کردن داراییهای دنیای واقعی به توکنهای دیجیتال در آیوتا توسعه پیدا کردند.
در سالهای اخیر دو سازمان برای پیشبرد اهداف پروژه آیوتا شکل گرفتهاند. یکی از آنها به نام سازمان اکوسیستم تنگل (Tangle Ecosystem Association) با ساختار یک موسسه غیر انتفاعی در سوئیس کار میکند که سرمایه لازم برای پروژههای اکوسیستم، همکارها، شرکا و پیادهسازی ابزارهای جدید را فراهم میکند. سازمان دیگر به نام بنیاد اکوسیستم آیوتا (IOTA Ecosystem DLT Foundation) در ابوظبی امارات متحده راهاندازی شد که بهعنوان اولین بنیاد DLT با مجوزهای رسمی در امارات متحده شناخته میشود.
آیوتا چطور کار میکند؟
توسعه شبکه آیوتا و اضافه کردن قابلیتهای جدید نیاز به یک پلتفرم برای آزمایش دارد. شبکه شیمر بهعنوان زیرساخت آزمایشی آیوتا کار میکند. تغییرات جدید پروتکل قبل از پیادهسازی نهایی از لحاظ عملکرد، مقیاسپذیری و امنیت روی این شبکه آزمایش میوند. شیمر با شبکههای آزمایشی مرسوم تفاوتهای زیادی دارد. این شبکه یا یک توکن به نام SMR کار میکند که در صرافیهای قابل خرید و فروش است. درنتیجه شیمر هم انگیزههای مالی لازم را برای کاربران فراهم میکند تا مشارکت بیشتری روی تغییرات آزمایشی رخ دهد.
از ابزارها و زیرساختهای مهم دیگر در آیوتا میتوان به DAG اشاره کرد. این گراف یک ساختار دادهای متشکل از چندین بلوک به هم متصل است که ساختار متفاوت با بلاکچینهای مرسوم دارد. در ساختار DAG، بلوکها شکلی متفاوت از ساختار خطی بلاکچینهای سنتی به خود میگیرند.
گراف زیرساختی در آیوتا به نام تنگل (Tangle) شناخته میشود که در شبکهای غیر متمرکز از کامپیوترهای متصل به هم (همان نودها) توزیع شده است. این بنیاد غیر متمرکز یک شبکه از بلوکهای متصل به هم ایجاد میکند که هر بلوک جدید در آن به چند بلوک قبلی متصل میشود. درنتیجه یک ساختار در هم تنیده از بلوکها ایجاد خواهد شد که امنیت و مقیاسپذیری را به حداکثر میرساند. از آنجایی که تنگل هم یک DAG محسوب میشود، با استفاده از قابلیتهای این نوع گراف، امکان تایید تراکنشها در سرعتهای بسیار بالا را دارد. درواقع آیوتا به خاطر پیادهسازی این ساختارها سرعتی بسیار بیشتر از بلاکچینهای سنتی دارد.
آشنایی با محصولات IOTA
همانطور که گفته شد، آیوتا محصولات متن باز متنوعی برای کاربردهای در مقیاس بزرگ در دنیای واقعی در دسترس کاربران قرار میدهد. این محصولات از سرویسهای ردگیری زنجیره تامین و هویت دیجیتال تا سرویسهای مالی غیر متمرکز را شامل میشود. محصولاتی که به کسبوکارها امکان استفاده از جنبههای متنوع وب ۳ را میدهند.
یکی از محصولات مهم آیوتا، هویت دیجیتال است که به هر کاربر دنیای اینترنت یک امضای قابل تایید و امن میدهد. به بیان ساده آن را میتوان یک پاسپورت دیجیتال دانست که برای ارتباط بین افراد و سازمانها یا اپلیکیشنها کاربرد دارد.
محصول دیگر مهم آیوتا برای جامعه توسعهدهندهها، پروتکل قراردادهای هوشمند است. توسعهدهندهها با استفاده از این پروتکل میتوانند روی آیوتا قراردادهای هوشمند بنویسند. قابلیتی که منجر به تولید انواع اپلیکیشنهای غیر متمرکز روی این شبکه میشود. همچنین آنها میتوانند بلاکچینهای لایه ۲ را با تکیه بر همین قراردادهای هوشمند روی بلاکچین لایه ۱ آیوتا توسعه دهند.
تبدیل کردن داراییهای واقعی به توکنهای دیجیتال هم از قابلیتهای دیگری است که آیوتا در اختیار کاربران قرار میدهد. آنها میتوانند با استفاده از زیرساخت امن این شبکه، توکنهایی با همان سطح امنیت و کاربرد ارز دیجیتال IOTA ایجاد کنند. درنهایت کیف پول ارز دیجیتال Firefly هم یکی از محصولات مهم آیوتا محسوب میشود که نگهداری ارز آیوتا و دیگر توکنهای مشابه را برای کاربران ممکن میکند.
ارز دیجیتال IOTA چیست؟
سیستمهای غیر متمرکز برای ایجاد زیرساخت مالی و هدایت کاربران به استفاده بهینه از شبکه، به ارزهای دیجیتال نیاز دارند. ارز دیجیتال IOTA ارز دیجیتال اصلی شبکه آیوتا محسوب میشود که کاربردهای متنوعی ازجمله کاربرد بهعنوان ابزار انتقال پول یا ارزش دارد. به بیان ساده، برای جابهجا کردن پول یا هرگونه خرید و فروش در شبکه، خرید آیوتا و انتقال آن به کیف پول مقصد باید انجام شود. نکته مهم اینکه در تراکنشهای ارز آیوتا هیچ کارمزدی (fee) پرداخت نمیشود. حداکثر میزان توزیع ارز دیجیتال IOTA هم برابر با ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون توکن در نظر گرفته شده است.
کوچکترین واحد شمارش ارزش در آیوتا به نام میکروز (micros) شناخته میشود که ۶ رقم اعشار دارد. نکته دیگر اینکه واحدی به نام مگاآیوتا یا MIOTA هم در اکوسیستم آیوتا استفاده میشد که برابر با یک میلیون ارز دیجیتال IOTA بود. در سال ۲۰۲۳ و با بهروزرسانی استارداست (Stardust) روی شبکه اصلی آیوتا، این واحد کاربرد خود را از دست داد تا ساختار نامگذاری ارز دیجیتال آیوتا شبیه به ارزهای دیجیتال دیگر شود.
باتوجه به کاربردهایی که آیوتا در صنعت اینترنت اشیاء و سپس توسعه قراردادهای هوشمند ارائه کرده است، میتوان خرید ارز دیجیتال IOTA و سرمایهگذاری بلندمدت در آن را تاحدی مثبت پیشبینی کرد. البته این ارز دیجیتال در نوسانهای شدید بازار، از رشدهای چند صد درصدی رقبا جا ماند، اما هنوز برخی کارشناسان به خاطر تیم فعال و پشتیبانان متعدد پروژه، به آینده قیمت ارز دیجیتال آیوتا اعتقاد دارند.
از کجا ارز آیوتا (IOTA) بخریم؟
ارز دیجیتال آیوتا با نماد IOTA در صرافیهای متعدد بینالمللی فروخته میشود. با پرداخت انواع ارز دیجیتال میتوانید این توکن را بخرید. البته در کار با صرافیهای بینالمللی باید ریسکها و محدودیتهای تحریم و KYC را در نظر داشته باشید.
برای خرید ارز IOTA در ایران با پرداخت ریال از صرافی رمزینکس استفاده کنید. در این صرافی صدها ارز دیجیتال را میتوان با کمترین کارمزد خرید و فروش کرد. رمزینکس امکان خرید ارز دیجیتال IOTA با ریال را هم فراهم کرده است که در سریعترین زمان انجام میشود.
برای خرید و فروش ارز دیجیتال در رمزینکس باید ثبتنام و احراز هویت کنید. این فرایند در سریعترین زمان انجام میشود. بعد از آن میتوانید با کارتهای عضو شبکه شتاب، ارز دیجیتال مورد نظر خود را با پرداخت ریال یا ارسال ارز دیجیتال از کیف پول به صرافی رمزینکس، خرید و فروش کنید.
برای ثبتنام در رمزینکس تنها به یک شماره موبایل یا ایمیل نیاز دارید. بعد از ثبتنام باید شماره موبایل یا ایمیل خود را تایید کنید و سپس وارد حساب کاربری شوید. از اینجا میتوانید احراز هویت کنید.
برای احراز هویت در رمزینکس هم فقط باید مدارک هویتی خود را در پروفایل کاربری بارگذاری کنید. بعد از بارگذاری، هویت شما در سریعترین زمان تایید میشود. از اینجا به بعد میتوانید به راحتی صدها ارز دیجیتال مانند ارز اتریوم ETH، کاردانو و سولانا را در رمزینکس خرید و فروش کنید.
ارزهای دیجیتال مشابه آیوتا (IOTA)
از منظر ساختار فنی (استفاده از DAG یا معماریهای غیر بلاکچینی)، هدف (تمرکز بر IoT یا کاربردهای خاص با مقیاسپذیری بالا) و حوزه فعالیت، ارزهای زیر شباهتهایی با IOTA دارند:
-
هدرا هشگرف (Hedera Hashgraph / HBAR):
-
شباهت: هدرا از یک ساختار داده مبتنی بر گراف جهتدار غیرمدور (DAG) به نام هشگرف (Hashgraph) استفاده میکند که ادعا میکند سرعت، امنیت و کارایی بالاتری نسبت به بلاکچینهای سنتی دارد. هر دو IOTA و Hedera به دنبال ارائه راهحلهایی برای کاربردهایی هستند که نیاز به توان عملیاتی بالا و هزینههای پایین دارند، از جمله IoT و میکرو تراکنشها.
-
-
نانو (Nano / XNO):
-
شباهت: نانو از یک معماری دفتر کل توزیعشده به نام “Block Lattice” استفاده میکند که در آن هر حساب کاربری بلاکچین مخصوص به خود را دارد. این ساختار به نانو اجازه میدهد تا تراکنشهای سریع و بدون کارمزد را پردازش کند. هدف ارائه تراکنشهای فوری و بدون هزینه، نانو را به IOTA (که آن هم ادعای تراکنشهای بدون کارمزد دارد) شبیه میکند، هرچند با معماریهای زیربنایی متفاوت.
-
-
آیوتیایکس (IoTeX / IOTX):
-
شباهت: IoTeX یک پلتفرم بلاکچین است که به طور خاص برای اینترنت اشیاء (IoT) طراحی شده است. این پلتفرم از معماری “بلاکچین در بلاکچین” برای دستیابی به مقیاسپذیری و انعطافپذیری استفاده میکند و بر حریم خصوصی دادههای IoT تمرکز دارد. هر دو IOTA و IoTeX به دنبال ارائه زیرساخت برای اکوسیستم IoT هستند، هرچند IoTeX از ساختار بلاکچینی (با بهینهسازی برای IoT) و IOTA از تنگل استفاده میکند.
-
-
استلار (Stellar / XLM):
-
شباهت: استلار یک شبکه پرداخت و انتقال ارزش غیرمتمرکز است که برای تسهیل تراکنشهای سریع و ارزان بینالمللی طراحی شده است، بهویژه برای اتصال موسسات مالی و سیستمهای پرداخت. اگرچه تمرکز اصلی آن IoT نیست، اما قابلیت انجام میکرو تراکنشها و سرعت بالا، آن را در برخی جنبهها با اهداف IOTA (در زمینه پرداختهای ماشین به ماشین) همراستا قرار میدهد.
-
-
ویچین (VeChain / VET):
-
شباهت: ویچین یک پلتفرم بلاکچین لایه ۱ است که بر ارائه راهحلهای سازمانی، بهویژه در زمینه مدیریت زنجیره تأمین و اصالتسنجی محصول با استفاده از IoT تمرکز دارد. هرچند VeChain از بلاکچین استفاده میکند، اما کاربردهای عملی آن در حوزه IoT و جمعآوری داده از دستگاهها، آن را به اهداف کلی IOTA نزدیک میکند.
-