زیکش (Zcash / ZEC) چیست؟
ارز دیجیتال زیکش (Zcash) با نماد ZEC، یک کوین غیرمتمرکز و منبعباز است که بر پایه کدبیس بیتکوین ساخته شده اما با تمرکز ویژه بر حریم خصوصی و ناشناس بودن تراکنشها. این پروژه در سال ۲۰۱۶ توسط تیمی از دانشمندان و مهندسان برجسته در حوزه رمزنگاری، از جمله Zooko Wilcox (مدیرعامل شرکت Electric Coin Company که توسعهدهنده اصلی Zcash است)، راهاندازی شد. زیکش از یک فناوری رمزنگاری پیشرفته به نام zk-SNARKs (Zero-Knowledge Succinct Non-Interactive Arguments of Knowledge) استفاده میکند که به کاربران امکان میدهد تراکنشها را بدون افشای اطلاعات حساس مانند فرستنده، گیرنده و مقدار معامله، تأیید و ثبت کنند. هدف اصلی زیکش، ارائه یک ارز دیجیتال با قابلیت انتخاب سطح حریم خصوصی است؛ کاربران میتوانند بین تراکنشهای شفاف (مشابه بیت کوین که تمام جزئیات آن در بلاکچین عمومی قابل مشاهده است) و تراکنشهای محافظتشده یا خصوصی (که از zk-SNARKs برای پنهان کردن جزئیات استفاده میکنند) یکی را انتخاب کنند. این انعطافپذیری به کاربران اجازه میدهد تا بر اساس نیاز خود، سطح محرمانگی تراکنشهایشان را تعیین کنند. ZEC به عنوان کوین اصلی شبکه برای انجام پرداختها، انتقال ارزش و پرداخت کارمزد تراکنشها استفاده میشود. این پروژه در حوزه ارزهای دیجیتال متمرکز بر حریم خصوصی (Privacy Coins) و پرداختهای ناشناس فعالیت دارد. کاربران ایرانی میتوانند از ZEC برای سرمایهگذاری از طریق خرید ZEC و فروش ZEC با هدف کسب سود از نوسانات قیمت ZEC، و همچنین برای انجام تراکنشهایی که نیاز به سطح بالاتری از حریم خصوصی دارند (با رعایت قوانین و مقررات)، بهرهمند شوند. امکان خرید ZEC با ریال یا تتر در صرافی رمزینکس با کارمزد کم و واریز آنی به کیف پول (معمولاً زیر ۲ دقیقه) فراهم است.
مشخصات ارز زیکش (ZEC)
عنوان | اطلاعات |
نام کامل | Zcash |
نماد اختصاری | ZEC |
بلاکچینهای میزبان | بلاکچین اختصاصی زیکش |
استاندارد فنی | کوین بومی |
سال راهاندازی (MainNet) | ۲۰۱۶ (اکتبر) |
تیم/بنیاد سازنده | Electric Coin Company (ECC), Zcash Foundation |
نوع | کوین (Coin) |
دستهبندی/حوزه فعالیت | ارز دیجیتال متمرکز بر حریم خصوصی, پرداختهای ناشناس, رمزنگاری پیشرفته |
وبسایت رسمی | https://z.cash/ , https://electriccoin.co/ |
وایت پیپر (Whitepaper) | وایت پیپر اولیه و مستندات فنی در وبسایتهای رسمی موجود است. |
حداکثر عرضه (Max Supply) | ۲۱٬۰۰۰٬۰۰۰ ZEC (مشابه بیتکوین) |
الگوریتم اجماع | اثبات کار (Proof of Work) – با الگوریتم Equihash و سپس ZHash (و برنامههایی برای انتقال به اثبات سهام در آینده) |
بلاکچین زی کش (Zcash) چیست؟
حفظ حریم خصوصی و ناشناس بودن در فرایندهای مالی یکی از دلایل مهم بسیاری از کاربران برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال است. زی کش (Zcash) با ارز دیجیتال ZEC یکی از مشهورترین پروژههای بلاکچینی با تمرکز روی حریم خصوصی کاربران است که با استفاده از رمزنگاری پیشرفته، ناشناس ماندن کامل را در فرایندهای مالی ممکن میکند. خرید ارز دیجیتال ZEC از همان سالهای ابتدایی معرفی برای کاربرانی که بهدنبال پروژهای خصوصی بودند، یک انتخاب جذاب بود. اگرچه ارز زی کش در سالهای طولانی با نوسانهایی در قیمت و محبوبیت همراه بود، اما هنوز هم ارز دیجیتال ZEC بهعنوان یک گزینه قابل اعتماد برای حفاظت از حریم خصوصی شناخته میشود.
قبل از معرفی بلاکچین زی کش، ارزهای دیجیتال در زیرساخت خود به گونهای عمل میکردند که حفاظت کامل از حریم خصوصی و ناشناس ماندن ممکن نبود. مثلا بیتکوین اگرچه با ادعای ناشناس ماندن تراکنشها معرفی شد، اما مقدار تراکنش و آدرس فرستنده و گیرنده را روی بلاکچین ذخیره میکرد. همین ذخیره کردن دادهها باعث میشود بعضی اوقات تراکنشها توسط سازمانهای امنیتی یا دولتها شناسایی میشدند. با استفاده از تحلیل دقیق دادهها بعضی اوقات میتوان تراکنشها در بلاکچین را به افراد حقیقی یا حقوقی مرتبط کرد، اما در زیکش جریان از این قرار نیست.
تاریخ رونمایی از بلاکچین Zcash به سال ۲۰۱۶ باز میگردد. این بلاکچین با فناوری موسوم به آدرسهای محافظتشده (shielded addresses)، به کاربران معرفی شد. در فناوری زی کش، آدرسها و کل دادههای دیگر مرتبط با تراکنشها بهصورت رمزنگاریشده در بلاکچین ذخیره میشوند. درنتیجه حتی دسترسی به دادههای تراکنشها هم امکان شناسایی افراد حقیقی و حقوقی پشت آنها را به همراه ندارد. البته زی کش امکان استفاده از آدرسهایی با دادههای معلوم را هم در اختیار کاربران قرار میدهد. این آدرسها موسوم به آدرسهای شفاف (Transparent Addresses) هستند. نکته مهم اینکه کاربران میتوانند از هر دو نوع آدرس استفاده کرده و بین آنها هم تراکنش ثبت کنند.
تاریخچه و بنیانگذارهای Zcash
اگرچه بلاکچین زی کش در سال ۲۰۱۶ رونمایی شد، تاریخچه آن به سال ۲۰۱۳ برمیگردد. در آن سال یک وایتپیپر برای ارز دیجیتالی به نام زیروکوین (Zerocoin) منتشر شد که بین متخصصان رمزنگاری و فعالان دانشگاهی توجه زیادی را به خود جلب کرد. نویسندههای این وایتپیپر، Matthew Green و Eli Ben-Sasson بودند.
نویسندههای وایتپیپر زیروکوین اعتقاد داشتند طراحی زیرساختی بیتکوین خلاف اصول حریم خصوصی است. آنها با ثبت آدرسها و اطلاعات تراکنش در بلاکچین موافق نبودند. درنتیجه راهکار جدیدی مطرح شد که تمرکز بیشتری روی حریم خصوصی داشت. البته زیروکوین چالشهایی برای اجرا داشت، چون در ابتدا برای بلاکچین بیتکون طراحی شده بود. پیادهسازی آن روی بیتکوین آسان نبود و به تغییرات پیچیده روی آن بلاکچین نیاز داشت.
دو سال بعد، یک متخصص رمزنگاری به نام زوکو ویلکاکس (Zooko Wilcox) استارتاپی برای تحلیل و بهبود زیروکوین تاسیس کرد. او پس از بهینهسازی برخی از ایدههای زیروکوین، زیکش را بهعنوان یک بلاکچین مستقل برنامهنویسی کرد. درنهایت بلاکچین Zcash در اکتبر ۲۰۱۶ برای عموم عرضه شد.
اگرچه ایدههای اولیه برای بهبود حریم خصوصی روی زی کش جذاب بودند، اما انتقادهایی هم به آن وارد بود. بههرحال مسیر جذب کاربران به خوبی پیش رفت و بسیاری از فعالان ارز دیجیتال از آن استقبال کردند. اکنون شرکت Electric Coin Company با مدیریت عاملی زوکو ویلکاکس تیمی از توسعهدهندهها برای بهینهسازی بلاکچین زی کش دارد. ازطرفی جذب سرمایه و مشارکتهای حقوقی پروژه هم توسط بنیاد غیر انتفاعی زیکش (Zcash Foundation) پیش میرود.
زی کش چطور کار میکند؟
نکته مهم و مزیت اصلی زی کش در حفظ حریم خصوصی نهفته است. در این بلاکچین هر فردی که دادهای خصوصی را برای تایید به فرد دیگر ارسال میکند، بدون ارائه اطلاعات اضافی امکان اثبات صحیح بودن اطلاعات را دارد. این فرایند با رمزنگاری پیچیده انجام میشود که درز اطلاعات را تقریبا غیرممکن میکند.
فناوری اصلی که رسیدن به حریم خصوصی کامل را در Zcash ممکن میکند، از نوع زیرونالج (Zero Knowledge) است و به نام zk-SNARK شناخته میشود. این فناوری، حفاظت از تراکنشها را ممکن میکند. بلاکچین Zcash با استفاده از zk-SNARK فرایندهای زیر را انجام میدهد:
- اطمینان حاص میکند که تاییدکننده تراکنش هیچ اطلاعاتی به جز صحیح یا غلط بودن تراکنش دریافت نمیکند.
- اثبات تراکنش به اندازه کافی کمحجم است و میتوان در چند میلیثانیه آن را تایید کرد.
- هیچ ارتباطی بین ارسالکننده و تاییدکننده نهایی تراکنش نیست.
- هیچ ارسالکنندهای نمیتواند یک تاییدکننده را به تایید تراکنش اشتباه مجبور کند.
- تاییدکننده نمیتواند بدون داشتن اطلاعات قابل تایید، یک اطلاعات را تایید یا رد کند.
بلاکچین زی کش عملکردی تقریبا مشابه ارزهای دیجیتال دیگر ارائه میکند و تنها تفاوت آن در حفظ حریم خصوصی است. همه تراکنشها (حفاظت شده و حفاظت نشده) توسط نودهای ماینر تایید و روی شبکه ثبت میشوند. بلوکها توسط یک شبکه کامپیوتری باز و با استفاده از الگوریتم Equihash در بلاکچین ثبت میشوند. این الگوریتم برای اجرا در کامپیوترهای نود به حافظه رم کافی نیاز دارد.
طراحی بلاکچین زی کش بهگونهای بود که برای ماین کردن کمترین نیاز را به کامپیوترهای خاص یا پیشرفته داشته باشد. این طراحی به کامپیوترهای معمولی هم امکان ماین کردن ارز دیجیتال ZEC را میداد. هرچند پس از مدتی شرکتهای سختافزاری ماینرهای قوی و اختصاصی زی کش را هم طراحی و تولید کنند.
ارز دیجیتال ZEC چیست؟
بلاکچین زی کش با تکیه بر یک ارز دیجیتال شکل گرفت. برخلاف بلاکچینهای مدرنی که امروز میشناسیم و قابلیتهای متنوعی دارند، زی کش فقط یک ارز دیجیتال دارد. ارز دیجیتال ZEC یا ارز زی کش همان ارز دیجیتال اصلی بلاکچین است که برای تراکنشهای متمرکز بر حریم خصوصی و امن استفاده میشود. این ارز دیجیتال با کپی کردن کد بیتکوین شکل گرفت و بسیاری از خصوصیتهای اصلی اولین ارز دیجیتال بازار را دارد.
از خصوصیتهای مهم ارز دیجیتال ZEC میتوان به محدودیت عرضه اشاره کرد. ارز زی کش هم حداکثر عرضه ۲۱ میلیون توکن دارد. ارز دیجیتال جدید در این سیستم هم با ماینینگ یا همان معدنکاوی شبیه به بیتکوین تولید میشود. کامپیوترها با به اشتراک گذاشتن قدرت پردازشی خود در شبکه و حل کردن مسائل پیچیده ریاضی، به حفظ امنیت شبکه کمک کرده و ارز ZEC را بهعنوان پاداش دریافت میکنند.
قیمت ارز دیجیتال ZEC هم شبیه به ارزهای دیگر وابسته به فاکتورهای متنوعی است. البته قابلیت اصلی بلاکچین یعنی تمرکز روی حریم خصوصی هم یکی از فاکتورهای مهم در افزایش قیمت این ارز محسوب میشود. بسیاری از سرمایهگذاران باسابقه، ارزهای متمرکز بر حریم خصوصی را گروهی مهم از ارزهای دیجیتال میدانند و به همین خاطر بخشی از پورتفولیوی خود را به آنها اختصاصی میدهند.
پیشبینی قیمت ارز زی کش هم مانند ارزهای دیجیتال دیگر دشوار است. البته باتوجه به استقبالی که هنوز از این ارز و بلاکچین آن میشود، میتوان آینده آن را تاحدی روشن دانست. بهعنوان مثال اتریوم تلاش میکند تا بخشی از فناوریهای رمزنگاری زی کش را پیاده کند. همچنین شرکت مالی بزرگ مثل جیپی مورگان (JP Morgan) از فناوری زی کش در بسیاری از نرمافزارهای بلاکچینی خود استفاده کردهاند.
از چالشهایی که در مسیر زی کش قرار دارد هم میتوان به رقابت شدید اشاره کرد. ارزهای دیجیتال مشابه مثل GRIN و BEAM و XMR رقبایی جدی برای این بلاکچین هستند. درنهایت خرید ارز دیجیتال ZEC شاید برای برخی از سرمایهگذاران در طولانیمدت سودآور باشد، اما قبل از خرید باید همه شرایط بازار و رخدادهای آن را بررسی و مطالعه کرد.
از کجا ارز دیجیتال زی کش (ZEC) بخریم؟
خرید و فروش ارز دیجیتال زی کش با نماد ZEC در صرافیهای متعدد بینالمللی انجام میشود. با پرداخت انواع ارز دیجیتال میتوانید این توکن را بخرید. البته در کار با صرافیهای بینالمللی باید ریسکها و محدودیتهای تحریم و KYC را در نظر داشته باشید.
برای خرید ارز ZEC در ایران با پرداخت ریال از صرافی رمزینکس استفاده کنید. در این صرافی صدها ارز دیجیتال را میتوان با کمترین کارمزد خرید و فروش کرد. رمزینکس امکان خرید ارز دیجیتال ZEC با ریال را هم فراهم کرده است که در سریعترین زمان انجام میشود.
برای خرید و فروش ارز دیجیتال در رمزینکس باید ثبتنام و احراز هویت کنید. این فرایند در سریعترین زمان انجام میشود. بعد از آن میتوانید با کارتهای عضو شبکه شتاب، ارز دیجیتال مورد نظر خود را با پرداخت ریال یا ارسال ارز دیجیتال از کیف پول به صرافی رمزینکس، خرید و فروش کنید.
برای ثبتنام در رمزینکس تنها به یک شماره موبایل یا ایمیل نیاز دارید. بعد از ثبتنام باید شماره موبایل یا ایمیل خود را تایید کنید و سپس وارد حساب کاربری شوید. از اینجا میتوانید احراز هویت کنید.
برای احراز هویت در رمزینکس هم فقط باید مدارک هویتی خود را در پروفایل کاربری بارگذاری کنید. بعد از بارگذاری، هویت شما در سریعترین زمان تایید میشود. از اینجا به بعد میتوانید به راحتی صدها ارز دیجیتال را در رمزینکس خرید و فروش کنید. برای مشاهده لیست ارزهای دیجیتال و قیمت لحظهای آنها میتوانید از جدول رمزارزهای صرافی رمزینکس استفاده کنید. در این جدول نرخ ارزهای دیجیتال مانند قیمت لایت کوین، ارز بیت کوین کش، ارز بیت کوین BTC و سایر رمزارزها را خواهید دید.
ارزهای دیجیتال مشابه زیکش (ZEC)
از منظر ساختار فنی (کوین مبتنی بر PoW با تمرکز بر حریم خصوصی) و هدف (ارائه تراکنشهای ناشناس)، ارزهای زیر شباهتهایی با ZEC دارند:
-
مونرو (Monero / XMR):
-
شباهت: مونرو یکی از شناختهشدهترین کوینهای متمرکز بر حریم خصوصی است که از تکنیکهای رمزنگاری متفاوتی مانند امضاهای حلقوی (Ring Signatures)، آدرسهای مخفی (Stealth Addresses) و تراکنشهای محرمانه حلقوی (RingCT) برای پنهان کردن فرستنده، گیرنده و مقدار تراکنش به صورت پیشفرض استفاده میکند. هر دو ZEC و XMR هدف اصلی ارائه حریم خصوصی قوی برای کاربران را دنبال میکنند، هرچند با روشهای فنی متفاوت.
-
-
دش (Dash / DASH):
-
شباهت: دش علاوه بر قابلیت انجام تراکنشهای سریع، یک ویژگی اختیاری به نام “PrivateSend” ارائه میدهد که از یک روش ترکیب کوین (CoinJoin) برای افزایش حریم خصوصی تراکنشها استفاده میکند. اگرچه سطح ناشناس بودن PrivateSend ممکن است به اندازه تراکنشهای محافظتشده Zcash با zk-SNARKs نباشد، اما هر دو پروژه به کاربران امکان انتخاب برای افزایش محرمانگی را میدهند.
-
-
هورایزن (Horizen / ZEN):
-
شباهت: هورایزن یک پلتفرم بلاکچین با تمرکز بر حریم خصوصی است که از فناوری zk-SNARKs (مشابه Zcash) برای تراکنشهای محافظتشده استفاده میکند. علاوه بر این، هورایزن به دنبال ایجاد یک اکوسیستم برای برنامههای غیرمتمرکز با قابلیت حفظ حریم خصوصی است. استفاده از zk-SNARKs یک نقطه اشتراک فنی مهم بین ZEN و ZEC است.
-
-
گرین (Grin / GRIN):
-
شباهت: گرین یک پروژه ارز دیجیتال متمرکز بر حریم خصوصی است که از پروتکل Mimblewimble استفاده میکند. این پروتکل به طور پیشفرض دادههای تراکنش را فشرده و پنهان میکند و باعث افزایش مقیاسپذیری و حریم خصوصی میشود. هرچند مکانیزم فنی متفاوتی با Zcash دارد، اما هدف هر دو ایجاد یک ارز دیجیتال سبک، مقیاسپذیر و با حفظ حریم خصوصی است.
-
-
بیم (Beam / BEAM):
-
شباهت: بیم نیز مانند گرین، از پروتکل Mimblewimble برای ارائه تراکنشهای محرمانه و مقیاسپذیر استفاده میکند. بیم و گرین هر دو به عنوان پیادهسازیهای مهم Mimblewimble شناخته میشوند و در تلاش برای حل چالشهای حریم خصوصی و مقیاسپذیری در فضای ارزهای دیجیتال، با Zcash همراستا هستند، هرچند با رویکردهای تکنولوژیکی متفاوت.
-