سولانا؛ ارز دیجیتالی با معماری بلاک‌چین پیشرفته و سریع

اگر به دنبال یک بلاکچین سریع، مقیاس‌پذیر و با کارمزد پایین هستید، سولانا می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای شما باشد. در این مقاله، به بررسی تمامی ویژگی‌های ارز دیجیتال سولانا، کاربردها، مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت تا بتوانید تصمیم بهتری در زمینه استفاده و سرمایه‌گذاری در این شبکه بگیرید.

ارز دیجیتال سولانا چیست؟

ارز دیجیتال سولانا یک پروژه منبع باز یا اوپن سورس در یک بلاکچین جدید با کارایی بالا و غیرمتمرکز است که یکی از رقبای اصلی اتریوم شناخته می‌شود. بلاکچین Solana با هدف رفع مشکل مقیاس‌پذیری وارد بازار ارزهای دیجیتال شد. این شبکه با هدف ایجاد بستری برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapp) طراحی شده و از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کند. 

سولانا به دلیل توان عملیاتی بالا و کارمزد پایین تراکنش‌ها، مقیاس‌پذیری بیشتری نسبت به اتریوم دارد و قادر است تراکنش‌ها را در کمتر از یک ثانیه پردازش کند. در مقایسه با پروژه‌های مشابه مانند اتریوم، سولانا یک بلاکچین منفرد است.

توکن اصلی این شبکه SOL نام دارد  که برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، استیکینگ و افزایش امنیت شبکه استفاده می‌شود. این ارز دیجیتال در فهرست برترین ارزهای دیجیتال از نظر ارزش بازار قرار گرفته است.

سایت 99bitcoins در رابطه با نحوه کار ارز سولانا نوشته است:

Understanding how Solana operates is key to appreciating its rapid ascent in the blockchain world. Solana’s architecture is a blend of innovative consensus mechanisms and cutting-edge technology that work together to deliver unmatched speed, security, and scalability. Let’s break down the core components that power the Solana network, starting with its unique combination of Delegated Proof of Stake and Proof of History.
درک نحوه عملکرد سولانا کلید اصلی درک صعود سریع آن در دنیای بلاکچین است. معماری سولانا ترکیبی از مکانیزم‌های اجماع نوآورانه و فناوری‌های پیشرفته است که با همکاری یکدیگر، سرعت، امنیت و مقیاس‌پذیری بی‌نظیری را ارائه می‌دهند. بیایید اجزای اصلی که شبکه سولانا را به حرکت در می‌آورند بررسی کنیم، شروع از ترکیب منحصر به فرد اثبات سهام و اثبات تاریخچه.

ویژگی‌های امنیتی سولانا

سولانا به عنوان یک بلاک‌چین پیشرفته و با هدف ایجاد مقیاس‌پذیری بالا، از تدابیر امنیتی متعددی برای حفظ یکپارچگی و سلامت شبکه خود استفاده می‌کند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های امنیتی این شبکه، استفاده از گواه اثبات تاریخچه (PoH) است که به نحوی عمل می‌کند که از جعل زمان تراکنش‌ها جلوگیری کرده و ترتیب آن‌ها را به درستی ثبت می‌کند. این ویژگی به شبکه اجازه می‌دهد تا تراکنش‌ها را سریع‌تر پردازش کند بدون اینکه نیازی به تأخیرات معمول در الگوریتم‌های توافقی دیگر مانند اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) باشد.

Tower BFT (نسخه بهینه شده PoH) برای افزایش امنیت در پروتکل‌های تصمیم‌گیری نیز به کار گرفته می‌شود. این الگوریتم به شبکه کمک می‌کند تا حتی در صورت بروز مشکلات یا حملات در برخی از ولیدیتورها، شبکه همچنان بتواند به صورت امن و پایدار به فعالیت خود ادامه دهد. همچنین، سولانا از گلف استریم (Gulf Stream) استفاده می‌کند که پروتکلی است برای ارسال تراکنش‌ها بدون نیاز به ذخیره آن‌ها در ممپول، این عمل باعث افزایش سرعت و کاهش ریسک حملات ازدحام می‌شود.

در نهایت، یکی دیگر از ویژگی‌های امنیتی برجسته سولانا، استفاده از سیستم‌های موازی مانند Sealevel است که امکان اجرای همزمان قراردادهای هوشمند مختلف را فراهم می‌آورد، این امر نه تنها عملکرد شبکه را بهبود می‌بخشد بلکه امنیت آن را نیز تقویت می‌کند.

پیشینه و بنیان‌گذاران سولانا

سولانا در سال ۲۰۱۷ توسط آناتولی یاکوونکو، یک مهندس نرم‌افزار سابق در شرکت‌های Dropbox و Qualcomm راه‌اندازی شد. او با تجربه‌ای که در زمینه توسعه نرم‌افزارهای توزیع‌شده و پردازش موازی داشت، به دنبال ایجاد یک بلاکچین با کارایی بالا و مقیاس‌پذیر بود. او با همکاری گرگ فیتزجرالد، یک مهندس نرم‌افزار سابق در شرکت‌های Google و OmiseGo، و راج گوندی، یک مهندس نرم‌افزار سابق در شرکت‌های Qualcomm و Intel، تیم اولیه ارز دیجیتال سولانا را تشکیل داد.

 آن‌ها با استفاده از تکنولوژی‌هایی که در صنعت بی‌سیم و مخابرات به کار می‌رفتند، مانند اثبات تاریخ (PoH)، یک راه‌حل جدید برای حل مشکل هماهنگی و توافق در شبکه‌های توزیع‌شده را ارائه دادند. Solana در سال ۲۰۱۸ از طریق یک حراج خصوصی، ۲۰ میلیون دلار جمع‌آوری کرد و در سال ۲۰۲۰ شبکه عمومی خود را راه‌اندازی کرد. از آن زمان، سولانا با پشتیبانی از بیش از ۳۰۰ پروژه و برنامه غیرمتمرکز، یکی از بزرگترین و پررونق‌ترین اکوسیستم‌های بلاک‌چینی شده است.

تکنولوژی‌های شبکه ارز سولانا

شبکه سولانا از تکنولوژی‌های نوآورانه‌ای استفاده می‌کند که به آن اجازه می‌دهد تا تراکنش‌ها را با سرعت و کارایی بالا پردازش کند. در اینجا به توضیح برخی از این تکنولوژی‌ها می‌پردازیم:

• گواه اثبات تاریخچه (Proof of History – PoH): این یک منبع زمانی است که عملکردی مانند یک ساعت رمزنگاری دارد و به شبکه کمک می‌کند تا ترتیب تراکنش‌ها را بدون نیاز به انتظار تایید شبکه تعیین کند.

• Tower BFT: این یک نسخه بهینه‌سازی‌ شده از PoH برای الگوریتم PBFT است که به افزایش امنیت شبکه کمک می‌کند.

• توربین (Turbine): یک پروتکل انتشار بلاک است که داده‌های بلاک‌ها را به قطعات کوچک‌تر تقسیم می‌کند و آن‌ها را به صورت موازی ارسال می‌کند. این امر به کاهش پهنای باند مورد نیاز و افزایش سرعت انتشار بلاک کمک می‌کند.

• گلف استریم (Gulf Stream): این پروتکل ارسال تراکنش‌ها را بدون نیاز به ممپول (Mempool) انجام می‌دهد که به کاهش زمان تایید تراکنش‌ها و بهبود عملکرد شبکه کمک می‌کند.

• Sealevel: این سیستم اجرای موازی قراردادهای هوشمند را ممکن می‌سازد که به افزایش توانایی پردازش شبکه کمک می‌کند.

• مسیرسازی (Pipelining): یک واحد پردازش تراکنش است که به بهینه‌سازی اعتبارسنجی تراکنش‌ها کمک می‌کند.

• کلاود برک (Cloudbreak): یک پایگاه داده حساب‌ مقیاس‌پذیر است که به مدیریت حجم بالای تراکنش‌ها کمک می‌کند.

• بایگانی‌: برای ذخیره‌سازی دفترکل توزیع‌شده استفاده می‌شود و به حفظ تاریخچه شبکه کمک می‌کند.

این تکنولوژی‌ها در کنار هم به سولانا این امکان را می‌دهند که به عنوان یکی از سریع‌ترین و مقیاس‌پذیرترین بلاک چین‌های موجود عمل کند.

کاربردهای ارز دیجیتال سولانا

SOL ارز دیجیتال بومی بلاکچین سولانا، دارای چندین قابلیت کلیدی است:

• کارمزد تراکنش: SOL روش اصلی پرداخت کارمزد تراکنش در شبکه سولانا است که شامل هزینه‌های انتقال خود توکن SOL، تعامل با قراردادهای هوشمند روی بلاک‌چین و استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) ساخته شده بر روی سولانا می‌شود.
• استیکینگ: دارندگان SOL می‌توانند از طریق فرآیند استیکینگ در امنیت شبکه سولانا مشارکت کنند. با استیک کردن توکن‌های SOL، کاربران اساسا ارز خود را برای مدت معینی برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و کسب پاداش «قفل» می‌کنند. این فرآیند به حفظ امنیت و تمرکززدایی شبکه کمک می‌کند.
• نقش حاکمیتی: با این که این مورد هنوز به طور کامل اجرایی نشده است، اما انتظار می‌رود که این ارز در آینده در حاکمیت شبکه سولانا نقش پررنگی داشته باشد. دارندگان SOL ممکن است بتوانند به پیشنهاداتی رای دهند که بر توسعه و جهت‌گیری پروتکل سولانا تأثیر می‌گذارد.
• ذخیره ارزش: SOL به عنوان یک دارایی سرمایه‌ای قابل معامله است و می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و کسب سود از طریق افزایش قیمت آن در بلندمدت یا کوتاه‌مدت استفاده شود.
• وام‌دهی و استقراض: ارز دیجیتال سولانا می‌تواند به عنوان وثیقه برای وام ارزهای دیجیتال دیگر یا برای وام دادن به دیگران و کسب سود کاربرد داشته باشد.
• روش پرداخت: اگرچه این مورد به اندازه برخی دیگر از ارزهای دیجیتال به طور گسترده مورد پذیرش قرار نگرفته است، اما سولانا را می‌توان برای پرداخت‌های نظیر به نظیر بین افراد یا حتی به‌طور بالقوه توسط معامله‌گرانی که تراکنش‌های ارز دیجیتال را می‌پذیرند، استفاده کرد.
• خرید و فروش NFT: این ارز دیجیتال می‌تواند برای خرید و فروش NFT در بازارهای NFT مبتنی بر سولانا استفاده شود.

پیشنهاد خواندنی: تحول شگفت‌انگیز در دنیای NFT‌ با اینسکریپشن سولانا

آیا می‌توان سولانا را استخراج کرد؟

سولانا یک بلاک‌چین مبتنی بر اثبات سهم (POS) است که به جای استخراج توکن‌ها از طریق اثبات کار (POW)، از روش استیکینگ توکن‌ها استفاده می‌کند. در این روش، ولیدیتورها برای تایید تراکنش‌ها، باید توکن SOL خود را به عنوان سهم یا stake قرار دهند و در ازای آن، پاداشی دریافت کنند. این کار باعث می‌شود که ولیدیتورها انگیزه داشته باشند تا به صورت صادقانه عمل کنند و از شبکه محافظت کنند. 

همچنین این کار باعث می‌شود که مصرف انرژی و هزینه‌های مربوط به استخراج توکن‌ها کاهش یابد و امنیت شبکه افزایش یابد. بنابراین، سولانا را نمی‌توان به روش معمول استخراج کرد، بلکه باید از روش استیکینگ توکن‌ها استفاده کرد.

مراحل استیک کردن سولانا

برای استیک کردن سولانا، کاربران می‌توانند از راه‌های مختلفی استفاده کنند، مانند کیف‌پول‌های سولانا، برنامه‌های غیرمتمرکز، اکسچنج‌ها و سرویس‌های سوم شخص. هر راهی که انتخاب شود، باید مراحل زیر را طی کند:

1. انتخاب یک ولیدیتور(Validators): کاربران باید یک ولیدیتور(گره‌هایی هستند که تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند و برای آن پاداش دریافت می‌شود) را برای استیک کردن توکن‌های خود انتخاب کنند. کاربران می‌توانند از منابع مختلفی مانند Solana Beach، Staking Rewards و Validators.app برای مشاهده و مقایسه ولیدیتورهای موجود استفاده کنند.
2. انتقال توکن‌ها به کیف‌پول سولانا: کیف‌پول سولانا یک کیف‌پول الکترونیکی است که امکان نگهداری، ارسال و دریافت توکن‌های SOL را فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند از کیف‌پول‌های مختلفی مانند Sollet، Phantom، Solflare و Ledger برای ایجاد ذخیره‌سازی سولانا استفاده کنند. هر کیف‌پول یک آدرس یا حساب کاربری منحصر به فرد برای کاربر ایجاد می‌کند که باید به آن توکن‌های خود را ارسال کنند.
3. استیک کردن توکن‌ها به ولیدیتور انتخاب شده: کاربران باید توکن‌های SOL خود را که در کیف‌پول سولانا قرار دارند، به ولیدیتوری که انتخاب کرده‌اند استیک کنند. این کار باعث می‌شود که توکن‌های کاربر به عنوان سهم یا stake در شبکه قرار گیرند و در ازای آن، پاداشی دریافت کنند. برای استیک کردن توکن‌ها، کاربران می‌توانند از رابط کاربری (UI) یا خط فرمان (CLI) کیف‌پول‌های Solana استفاده کنند. در هر دو روش، کاربران باید آدرس ولیدیتوری که می‌خواهند به آن استیک کنند، و مقدار توکن را وارد کنند. سپس کاربران باید کارمزد تراکنش را پرداخت کنند و تایید نهایی را انجام دهند. پس از انجام این مراحل، توکن‌های کاربر به ولیدیتور انتخاب شده استیک می‌شوند و کاربر می‌تواند پاداش خود را دریافت کند.

مزایای ارز سولانا

سولانا با ارائه یک بلاکچین با کارایی بالا و مقیاس‌پذیر، مزایای زیادی را برای کاربران و توسعه‌دهندگان خود فراهم می‌کند.  برخی از این مزایا عبارت‌اند از:

•  سرعت و هزینه: سولانا با توانایی پردازش هزاران تراکنش در ثانیه، با زمان تأیید کم و هزینه اندک، یکی از سریع‌ترین و ارزان‌ترین بلاک‌چین‌ها است. این کار باعث می‌شود که کاربران بتوانند تراکنش‌های خود را به راحتی و بدون تاخیر انجام دهند و از تجربه‌ای صاف و روان لذت ببرند. همچنین توسعه‌دهندگان می‌توانند برنامه‌های غیرمتمرکز خود را با کارایی بالا و هزینه پایین اجرا کنند و از مشکلاتی مانند ازدحام شبکه و افزایش کارمزد رها شوند.
• امکانات و ابزارها: این ارز با ارائه یک محیط توسعه یکپارچه (IDE) به نام Solana Studio، یک پلتفرم توسعه مبتنی بر وب را برای توسعه‌دهندگان ارائه می‌کند که امکان ساخت، اجرا، تست و انتشار برنامه‌های غیرمتمرکز را به راحتی می‌دهد.
• اکوسیستم و جامعه: SOL با داشتن یک اکوسیستم پررونق و جامعه‌ای فعال و مشارکت‌کننده یکی از بزرگترین و پرآینده‌ترین بلاک‌چین‌ها است. این اکوسیستم شامل بیش از ۳۰۰ پروژه و برنامه غیرمتمرکز است که در زمینه‌های مختلف مانند امور مالی، بازی، آموزشی فعالیت می‌کنند. این پروژه‌ها با ارائه خدمات و محصولات متنوع و باکیفیت ارزش و کاربرد سولانا را افزایش می‌دهند. همچنین جامعه سولانا شامل بیش از ۱ میلیون ولیدیتور و طرفدار است.

معایب ارز دیجیتال سولانا

با وجود مزایای چشمگیر ارز دیجیتال سولانا، نباید از معایب آن غافل شد. از جمله:

• نوسانات بالا: مانند سایر ارزهای دیجیتال، قیمت سولانا می‌تواند به طور قابل‌توجهی در نوسان باشد. این امر می‌تواند برای سرمایه‌گذاران که دید بلندمدتی دارند، نگران‌کننده باشد.
• تاریخچه کوتاه: سولانا یک ارز دیجیتال نسبتا جدید است و هنوز سابقه اثبات شده‌ای ندارد.
• تمرکز: برخی از افراد نگران تمرکز سولانا هستند، زیرا تعداد کمی از افراد و نهادها کنترل زیادی بر شبکه دارند.
• ریسک‌های امنیتی: مانند هر ارز دیجیتال دیگری، سولانا نیز در برابر حملات سایبری و کلاهبرداری‌ها آسیب‌پذیر است.
• پذیرش محدود: سولانا هنوز به‌طور گسترده در مقایسه با ارزهای دیجیتال دیگر مانند بیت‌کوین و اتریوم پذیرفته نشده است.

مقایسه سولانا با سایر بلاک‌چین‌ها

سولانا در مقایسه با بلاک‌چین‌های معروفی مانند اتریوم و بیت‌کوین، ویژگی‌هایی برجسته و منحصر به فرد دارد که آن را به یک گزینه جذاب برای توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران تبدیل می‌کند. یکی از بزرگترین تفاوت‌ها، سرعت و هزینه تراکنش‌ها است. سولانا قادر است هزاران تراکنش در ثانیه پردازش کند و این عملکرد در مقایسه با شبکه اتریوم که به دلیل ازدحام شبکه ممکن است تراکنش‌ها با تأخیر همراه شوند، چشم‌گیر است. علاوه بر این، کارمزد تراکنش‌ها در سولانا بسیار پایین است و این ویژگی باعث می‌شود که این بلاک‌چین برای استفاده در برنامه‌های غیرمتمرکز و پرداخت‌های کوچک بسیار مناسب باشد.

از نظر مقیاس‌پذیری نیز سولانا نسبت به اتریوم و بیت‌کوین، که با مشکلات مقیاس‌پذیری و افزایش کارمزد در شبکه روبرو هستند، پیشرفته‌تر عمل می‌کند. سولانا با استفاده از فناوری‌های نوآورانه مانند PoH و Turbine توانسته به مقیاس‌پذیری بالایی دست یابد که باعث کاهش ازدحام و بهبود سرعت تایید تراکنش‌ها می‌شود. این در حالی است که بیت‌کوین به دلیل استفاده از الگوریتم اثبات کار (PoW) به شدت از نظر مصرف انرژی و کارایی محدود است.

با این حال، سولانا هنوز در مقایسه با اتریوم از نظر پذیرش و جامعه توسعه‌دهندگان به اندازه اتریوم فراگیر نیست. اتریوم با وجود چالش‌هایی همچون کارمزد بالای تراکنش‌ها، اکوسیستم گسترده‌تری از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز دارد. در مجموع، سولانا به دلیل سرعت بالا، هزینه پایین و توانایی مقیاس‌پذیری، گزینه‌ای قدرتمند برای استفاده در بخش‌هایی است که نیاز به تراکنش‌های سریع و ارزان دارند، اما همچنان در زمینه توسعه و پذیرش در مقایسه با اتریوم و بیت‌کوین در حال رقابت است.

سرمایه‌گذاری در سولانا برای ایرانیان

اخیراً با ظهور صرافی‌های معتبری مانند رمزینکس در ایران فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال به ویژه سولانا، برای افراد ایرانی به راحتی امکان‌پذیر شده است. قبل از این به دلیل کمبود صرافی‌های معتبر داخلی، بسیاری از مردم مجبور به استفاده از صرافی‌های خارجی بودند. اما اکنون با وجود رمزینکس و صرافی‌های معتبر داخلی دیگر، ایرانیان می‌توانند به راحتی به بازار سولانا وارد شده، سرمایه گذاری کنند و از تغییرات قیمت آن در لحظه باخبر شوند. این تحولات جذاب برای علاقمندان به فضای ارزهای دیجیتال، فرصتی مناسب برای شروع یک سفر موفق به دنیای فرصت‌های بی‌پایان است.

توکن سوزی ارز دیجیتال سولانا 

توکن سوزی سولانا به فرآیندی گفته می‌شود که در آن تعدادی از توکن‌های SOL به طور دائمی از گردش خارج و حذف می‌شوند. این کار با هدف کاهش عرضه و افزایش قیمت سولانا باقی‌مانده انجام می‌شود. در مکانیزم توکن سوزی ارز، ۵۰ درصد از کل هزینه‌های تراکنش سوزانده می‌شوند و پنجاه درصد دیگر به ولیدیتوری که تراکنش را پردازش کرده اختصاص داده می‌شود.

آینده ارز دیجیتال سولانا

پتانسیل سرمایه‌گذاری سولانا موضوع بحث قابل توجهی در جامعه ارزهای دیجیتال است. سولانا با فناوری نوآورانه و اکوسیستم فعال خود، توجه سرمایه‌گذارانی را که به دنبال فرصت بزرگ بعدی در فضای بلاک‌چین هستند، جلب کرده است. فناوری پیشرفته سولانا و خوش‌بینی جامعه آن در هویت و جذابیت آن نقش اساسی دارد.

چالش حیاتی برای سولانا توانایی آن در شکل دادن به روایت چرخه‌های فناوری آینده است. برای اینکه سولانا واقعا بتواند اتریوم یا هر پلتفرم پیشرو دیگری را پشت سر بگذارد، باید به زادگاه برنامه‌های غیرمتمرکز پیشگامانه تبدیل شود که توجه بازار را به خود جلب کرده و باعث پذیرش گسترده شود.

پیشنهاد خواندنی: معرفی ۴ تا از بهترین پروژه های سولانا در ۲۰۲۴

جمع‌بندی

ارز دیجیتال سولانا یکی از پروژه‌های برجسته و موفق در حوزه بلاک‌چین و DeFi است که با ارائه راه‌حل‌های نوآورانه و کارآمد، سعی دارد مشکلات موجود در بلاک‌چین‌های نسل قبلی را حل کند.  Solana با توانایی پردازش هزاران تراکنش در ثانیه، با هزینه کم و امنیت بالا یکی از بلاک‌چین‌هایی است که می‌تواند در آینده نقش مهمی در تحول و توسعه اکوسیستم ارزهای دیجیتال داشته باشد. از طریق صرافی معتبر رمزینکس، کاربران می‌توانند به راحتی از امکان مشاهده قیمت‌های لحظه‌ای تمام ارزها بهره‌مند شوند. 

سوالات متداول

منابع: solana | investing | wikipedia