کندل استیک یکی از مهم‌ترین مباحث در زمینه تحلیل تکنیکال در تمامی بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای دیجیتال و بازار فارکس است. به عبارت دیگر، اگر شما یک معامله‌گر کوتاه‌مدت یا میان‌‌مدت در بازارهای مالی هستید، محال است که تحلیل قیمت در بازه‌های زمانی مختلف و افزایش احتمال موفقیت خود در معاملات، به کندل استیک نیاز پیدا نکنید.
به همین دلیل، در این مقاله از رمزینکس قصد داریم تا به بررسی کامل مفهوم کندل استیک، انواعِ آن و مثال‌های کندل استیک در نمودار بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
کندل استیک چیست؟
به‌طور کلی، کندل استیک (نمودار شمعی ژاپنی) شامل نوعی نمودار قیمت است که تغییرات قیمت را در بازه‌های زمانی مختلف مانند روزانه یا ساعتی، به شکل کندل یا شمع نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، در نمودار کندل استیک یا نمودار شمعی، شما کندل‌های زیادی را مشاهده می‌کنید که هر کدام نشان‌دهنده قیمت باز و بسته شدن ارزِ مورد نظر در بازه زمانی مشخص شده هستند.
تصویر زیر مثالی از یک نمودار کندل استیک است:
همانطور که می‌بینید، در این نمودار، کندل‌هایی با دو رنگِ سبز و قرمز وجود دارند که سبزها نشان‌دهنده کندل‌های صعودی هستند و قرمزها نشان‌دهنده کندل‌های نزولی هستند. لازم به ذکر است بازه زمانی مشخص شده برای این نمودار، روزانه است و این موضوع یعنی هر کندل در ۲۴ ساعت باز و بسته می‌شود.
شما می‌توانید در نمودار کندل استیکِ خود، با توجه به وقتی که به معامله‌گری اختصاص می‌دهید، بازه‌های زمانی گوناگونی را برای تحلیل انتخاب کنید. به عنوان مثال، به عنوان یک تریدر فول‌تایم می‌توانید در نمودار خود، بازه زمانی ۱۵ دقیقه‌ای را برگزینید که این موضوع یعنی هر کندل در ۱۵ دقیقه باز و بسته می‌شود.
آشنایی با اجزای کندل در نمودار کندل استیک
در نمودار کندل استیک، هر شمع یا کندل از اجزای گوناگونی تشکیل می‌شود که در قدم اولِ یادگیری تحلیل با این نمودار، باید اجزای این کندل‌ها را بشناسید. تصویر زیر به‌طور در یک نگاه، تمامی اجزای کندل‌ها در کندل استیک را به تفکیک اسم به شما نشان می‌دهد:
همانطور که مشاهده می‌شود، اجزای اصلی یک کندل در نمودار کندل استیک، شامل چهار بخشِ زیر هستند:
- قیمت باز شدن
- قیمت بسته شدن
- بالاترین قیمت
- پایین‌ترین قیمت
در تصویر سمت چپ، یک کندل نزولی را مشاهده می‌کنید که قیمت بسته شدنِ آن، پایین‌تر از قیمت باز شدنِ آن است که در این صورت، نزول قیمت اتفاق خواهد افتاد و یک کندل نزولی شکل می‌گیرد. برعکس این موضوع برای کندلِ صعودی صدق می‌کند و هر گاه قیمت بسته شدنِ یک کندل، بالاتر از قیمت باز شدنِ آن بود، شاهد شکل گرفتنِ یک کندل صعودی هستیم.
همچنین در بخش‌های پایینی و بالایی کندل‌ها نیز، بخش‌های «پایین‌ترین قیمت» و «بالاترین قیمت» را مشاهده می‌کنید که نشان‌دهنده بالاترین و پایین‌ترین قیمتی هستند که کندل در هنگام باز بودن، آن‌ها را لمس کرده که این موضوع به شکل خط‌هایی نازک که به آن‌ها سایه می‌گوییم، در کندل نمایش داده می‌شود.
لازم به ذکر است که برعکسِ قیمت باز و بسته شدن در کندل‌های صعودی و نزولی که جای آن‌ها با یکدیگر تفاوت دارند، بخش‌های بالاترین و پایین‌ترین قیمت که سایه‌های یک کندل را تشکیل می‌دهند، اینگونه نیستند و در کندل‌های صعودی و نزولی، با یکدیگر یکسان هستند.
البته ممکن است برخی از کندل‌ها، فاقد بخش‌های بالاترین و پایین‌ترین قیمت در خود بوده و سایه نداشته باشند. تصویر زیر مثالی از این نوع کندل‌ها هستند که به آن‌ها فول بادی (Full body) گفته می‌شود:
کاربرد نمودار کندل استیک چیست؟
شاید تا به اینجای کار، برای شما این سوال ایجاد شود که نمودار کندل استیک به چه کار می‌آید و چرا ما باید به عنوان یک معامله‌گر آن را یاد بگیریم؟ در پاسخ باید گفت یکی از اصلی‌ترین کاربردهای کندل استیک، بررسی وضعیت سلطه خریداران و فروشندگان در بازار است. به عبارت دیگر، شما تسلط بر نمودار کندل استیک، می‌توانید متوجه شوید که در موقعیت‌های مختلف، قدرتِ بیشتر با خریداران است یا فروشندگان. سپس بر همین اساس می‌توانید معاملات خرید و فروش خود را با قدرت و اطمینان بیشتری باز کنید.
توجه داشته باشید که نمودار کندل استیک، این موضوع را با شکلِ کندل‌ها و الگوهای متداولی که در این نمودار وجود دارند، به شما نشان خواهد داد که در بخش‌های بعدی آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
پیشنهاد خواندنی: الگوی کندل استیک مرد دارآویز چیست و چگونه باید از آن سیگنال فروش گرفت؟
رایج‌ترین الگوها در نمودار شمعی یا کندل استیک
شما می‌توانید در یک نمودار شمعی، ترکیبی از کندل‌های خاص و یا حتی کندل‌هایی را به شکل خاص به‌صورت تکی مشاهده کنید که هر کدام یک الگو را تشکیل می‌دهند و نشان‌دهنده شروع یا پایان یک روند هستند.
البته وقتی از تغییر روند توسط الگوهای شمعی صحبت می‌کنیم، منظور ما فقط تبدیل روند صعودی به نزولی یا برعکس نیست؛ بلکه ممکن است یک الگو در نمودار کندل استیک، یک روند صعودی یا نزولی را به روند رنج یا ثابت تبدیل کند و قیمت تنها در یک محدوده خاص به آرامی حرکت کند.
در این بخش به بررسی برخی از مهم‌ترین الگوها در نمودار کندل استیک خواهیم پرداخت.
۱. الگوی پوشاننده نزولی (Bearish Engulfing)
الگوی پوشاننده نزولی از دو کندل تشکیل می‌شود. همانطور که از نام این الگو پیداست، در الگوی پوشاننده نزولی ابتدا یک کندل صعودی تشکیل می‌شود و سپس یک کندل نزولی با بدنه خود به‌طور کامل آن کندل سبز را می‌پوشاند. توجه داشته باشید که این الگو در پایان یک روند صعودی تشکیل می‌شود و نشان‌دهنده آغاز یک روند نزولی است.
نکته: در الگوی پوشاننده نزولی، هر چقدر کندل نزولی با بدنه بزرگ‌تری، کندل صعودی قبلی خود را بپوشاند، به احتمال زیاد روند نزولی قدرت‌مندتری خواهیم داشت.
تصویر زیر، مثالی از یک کندل پوشاننده نزولی را به شما نشان می‌دهد:
۲. الگوی پوشاننده صعودی (Bullish Engulfing)
الگوی پوشاننده صعودی، دقیقا برعکسِ الگوی پوشاننده نزولی است و در هنگام پایان یک روند نزولی تشکیل می‌شود. در این الگو که از دو کندل تشکیل شده است، ابتدا یک کندل نزولی شکل می‌گیرد و سپس یک کندل صعودی با بدنه خود به‌طور کامل، بدنه آن کندل نزولی را می‌پوشاند که نشان‌دهنده پایان روند نزولی است.
پیشنهاد خواندنی: روش های تشخیص روند صعودی و نزولی بازار رمز ارزها
واضح است که هر چقدر بنده این کندل صعودی بیشتر باشد، احتمال شروع روند صعودی با قدرت بیشتر پس از پایان روند نزولی بیشتر است. در تصویر زیر می‌توانید مثالی از یک کندل پوشاننده صعودی را مشاهده کنید:
۳. الگوی ستاره صبحگاهی (Morning star)
الگوی ستاره صبحگاهی یک الگوی معکوس‌کننده روند نزولی به روند صعودی است و با مشاهده آن، می‌توانید معامله خرید خود را با اطمینان زیادی باز کنید. این الگو در پایان یک روند نزولی رخ می‌دهد و از سه شمع تشکیل شده است.
در ابتدا، یک شمع نزولی با بدنه‌ای متوسط یا بزرگ تشکیل می‌شود و در مرحله بعد، شامل یک شمع دیگر با بدنه‌ای کوچک هستیم که نزولی یا صعودی بودنِ آن چندان فرقی نمی‌کند. شمع سوم نیز یک شمع صعودی است که نیاز است با بدنه خود، حداقل ۵۰ درصدِ بدنه شمعِ نزولی اول را بپوشاند.
نکته: هر چقدر که در الگوی ستاره صبحگاهی، شمع صعودی سوم بدنه بزرگ‌تری داشته باشد، روند صعودی قدرت‌مندتری خواهیم داشت.
تصویر زیر نمونهای از الگوی از یک الگوی ستاره صبحگاهی در نمودار است:
۴. الگوی ستاره شامگاهی (Evening star)
الگوی ستاره شامگاهی دقیقا برعکسِ الگوی ستاره صبحگاهی است و هنگام پایان یک روند صعودی تشکیل می‌شود. این الگو از سه کندل تشکیل می‌شود و وقتی که آن را روی نمودار مشاهده می‌کنید، باید منتظر شروع یک روند نزولی باشید.
در الگوی ستاره شامگاهی، ابتدا یک کندل صعودی با بدنه‌ای متوسط یا بزرگ تشکیل شده و سپس یک کندل با بدنه کوچک که صعودی یا نزولی بودنِ آن اهمیتی ندارد، تشکیل می‌شود. کندل سوم نیز یک کندل نزولی است که باید با بدنه‌اش، حداقل ۵۰ درصد کندل صعودی اول را بپوشاند.
بدیهی است که هر چقدر کندل نزولی سوم بدنه بزرگ‌تری داشته باشد، قدرت روند نزولی که شروع می‌شود، بیشتر خواهد بود. تصویر زیر نمونهای از الگوی ستاره شامگاهی است:
۵. الگوی چکش (Hammer)
الگوی چکش یک الگوی صعودی در کندل استیک است که تنها از یک کندل تشکیل شده است. این الگو در پایان یک روند نزولی تشکیل می‌شود و همانطور که از نام آن پیداست، شکل این الگو شبیه به یک چکش است و از یک کندل صعودی با سایه پایینی بلند تشکیل می‌شود.
سایه پایینی بلندی که الگوی چکش دارد، نشان‌دهنده فشار و قدرت بالای خریداران برای خرید است و به احتمال زیاد، پس از تشکیل این الگو، باید با روند نزولی خداحافظی کنیم. تصویر زیر مثالی از الگوی چکش است:
۶. الگوی چکش معکوس (Inverted hammer)
این الگو نیز مانند الگوی چکش که در بخش قبل بررسی شد، الگویی است که از یک کندل تشکیل و در پایان یک روند نزولی تشکیل می‌شود و تنها تفاوت آن با الگوی چکش معمولی این است که به جای سایه پایینی بلند، دارای یک سایه بالایی بلند است. هنگام تشکیل این الگو، باید انتظار پایان روند نزولی را داشته باشیم.
پیشنهاد خواندنی: هر آنچه باید درباره الگوی سر و شانه بدانید!
در تصویر زیر می‌توانید نمونهای از یک الگوی چکش معکوس را مشاهده کنید:
۷. الگوی ستاره دنباله‌دار
الگوی ستاره دنباله‌دار یک الگوی نزولی و تشکیل شده از یک کندل است. این الگو شامل یک کندل نزولی است که در پایان یک روند صعودی تشکیل می‌شود و سایه بالایی بسیار بلند و بدنه کوچکی دارد. به عبارت دیگر، شکل این الگو بسیار شبیه به الگوی چکش معکوس است؛ اما تنها با این تفاوت که به‌جای یک کندل صعودی، در این الگو یک کندل نزولی وجود دارد و در پایان یک روند صعودی تشکیل می‌شود.
هنگامی که شما یک الگوی ستاره دنباله‌دار را در پایان یک صعودی و در نمودار قیمت مشاهده می‌کنید، کم‌کم باید منتظر پایان روند صعودی و شروع یک روند نزولی یا رنج باشید.
نکته: در الگوهای ستاره دنباله‌دار، چکش و چکش معکوس، هر چقدر که سایه بالایی یا پایینی آن‌ها بلندتر باشند، قدرت آن الگو بیشتر خواهد بود.
تصویر زیر مثالی از الگوی ستاره دنباله‌دار در نمودار کندل استیک است:
۸. الگوی هارامی نزولی (Bearish harami)
الگوی کندل استیک هارامی نزولی از دو کندل و در پایان یک روند صعودی تشکیل می‌شود. در این الگو، ابتدا یک کندل صعودی با بدنه‌ای متوسط یا بزرگ و سپس یک کندل نزولی تشکیل می‌شود که بدنه آن حداقل ۵۰ درصدِ بدنه کندل صعودی قبل ِ خود را می‌پوشاند.
هنگامی که شما این الگو را در نمودار مشاهده می‌کنید، باید انتظار پایان روند صعودی و شروع یک روند نزولی یا رنج را داشته باشید. تصویر زیر مثالی از الگوی هارامی نزولی را در نمودار کندل استیک نشان می‌دهد:
۹. الگوی هارامی صعودی (Bullish harami)
الگوی هارامی صعودی نیز دقیقا بر عکسِ الگوی هارامی نزولی است و در پایان یک روند نزولی تشکیل شده و به آن پایان می‌دهد. در این الگو که از دو کندل تشکیل می‌شود، ابتدا یک کندل نزولی با بدنه‌ای بزرگ یا متوسط تشکیل می‌شود و سپس یک کندل صعودی با بدنه خود، حداقل ۵۰ درصد بدنه کندل نزولی قبلی را می‌پوشاند.
در تصویر زیر می‌توانید نمونهای از الگوی هارامی صعودی را در نمودار کندل استیک مشاهده کنید:
۱۰. الگوی سه سرباز سفید
همانطور که از نام این الگو مشخص است، الگوی سه سرباز سفید از سه کندل صعودی و در پایان یک روند نزولی تشکیل می‌شود. در این الگو سه کندل صعودی پشت سر هم با بدنه‌هایی متوسط یا بزرگ و سایه‌های کوچک یا بدون سایه تشکیل می‌شوند.
تشکیل این الگو نشان‌دهنده این است که خریدار در حال خرید پیوسته در بازار هستند و قدرت آن‌ها از فروشندگان بیشتر است. شما می‌توانید نمونهای از الگوی سه سرباز سفید را در تصویر زیر مشاهده کنید:
۱۱. الگوی سه کلاغ سیاه
الگوی سه کلاغ سیاه، دقیقا از نوعِ نزولیِ الگوی سه سرباز سفید است و در پایان یک روند صعودی تشکیل می‌شود و پایانِ این روند را نشان می‌دهد. این الگو از کندل نزولی و پشت سرِ هم با بدنه‌هایی متوسط یا بزرگ و سایه‌های کوتاه یا بدون سایه هستند.
هنگامی که این الگو در نمودار تشکیل می‌شود، یعنی فروشندگان در حال فروش پیوسته و خروج هستند و به‌زودی شاهد یک روند نزولی خواهیم بود.
پیشنهاد خواندنی: بهترین اندیکاتورهای تریدینگ ویو چیست؟
۱۲. الگوی سه شمعی نزولی (Falling Three Method)
این الگو یک الگوی نزولی است که از سه کندل تشکیل می‌شود؛ اما دو کندل دیگر نیز در شکل‌گیریِ آن نقش دارند و به عبارتی، این الگو از ۵ کندل تشکیل می‌شود.
در ابتدا، یک کندل نزولی با بدنه‌ای نسبتا بزرگ تشکیل شده و سپس سه کندل صعودی پشت سرِ هم با سایه‌هایی کوتاه، مانند الگوی سه سرباز سفید تشکیل می‌شوند. در آخر نیز یک کندل نزولی دیگر به نشانه تایید این الگو تشکیل می‌شود و می‌توانیم پس از آن، شروع روند نزولی را شاهد باشیم.
تصویر زیر مثالی از الگوی سه شمعی نزولی در نمودار کندل استیک است:
۱۳. الگوی سه شمعی صعودی (Rising Three Method)
الگوی سه شمعی صعودی، شکلی بر عکسِ الگوی سه شمعی نزولی دارد و هنگامی که در نمودار آن را مشاهده می‌کنید، باید منتظر یک روند صعودی باشید.
در این الگو، ابتدا یک کندل صعودی با بدنه‌ای نسبتا بزرگ تشکیل می‌شود و سپس سه کندل نزولی دقیقا همانند الگوی سه کلاغ سیاه پس از این کندل صعودی ظاهر می‌شوند. در آخر نیز یک کندل صعودی دیگر با بدنه‌ای بزرگ تشکیل می‌شود که سه کندل قبلی خود را می‌پوشاند که پس از تشکیل این کندل باید منتظر یک روند صعودی باشیم. می‌توانید در تصویر زیر مثالی از این الگو را مشاهده کنید:
۱۴. الگو یا دوجی Doji
کندل دوجی را نیز می‌توان نوعی الگو در نمودار کندل استیک به شمار آورد. این کندل دارای بدنه‌ای بسیار کوچک و سایه‌های بسیار بلند است. به عبارت دیگر، قیمت باز و بسته شدنِ کندل دوجی تا حد زیادی به یکدیگر نزدیک هستند. همچنین صعودی یا نزولی بودنِ کندل دوجی در نقشی که آن روی قیمت دارد، اهمیتی ندارد.
هنگامی که این کندل در نمودار تشکیل می‌شود، این معنا را می‌دهد که خریداران و فروشندگان قدرتی یکسان دارند و چندان نسبت به تشکیل روند مطمئن نیستند. به همین دلیل، بازار پس از تشکیل کندل دوجی در روندی رنج حرکت می‌کند. نمونهای از الگوی دوجی در تصویر زیر قابل مشاهده است:
چگونه از الگوهای کندل استیک در معاملات خود استفاده کنیم؟
در بخش‌های قبلی الگوهای گوناگونی را در نمودار کندل استیک مشاهده کردید که هر کدام نشان‌دهنده شروع یا پایان یک روند هستند؛ اما دقت داشته باشید که به تنهایی نمی‌توانید با مشاهده این الگوها معاملات خود را باز کنید و باید فاکتورهای دیگری را نیز در نظر بگیرید و از سبک‌هایی مانند پرایس اکشن، ایچیموکو و غیره استفاده کنید.
به عنوان مثال، شاید دیدنِ یک الگوی پوشاننده صعودی به تنهایی نتواند بهانه باز کردن یک معامله خرید را برای شما فراهم کند؛ اما اگر این الگو را روی یک سطح حمایتی مشاهده کردید، می‌توانید با اطمینان بیشتری معامله خرید خود را باز کنید.
به زبان ساده‌تر، کندل استیک تنها یکی از چندین فاکتوری است که به شما راه و روش ترید موفق را نشان می‌دهد و برای موفقیت در معامله‌گری، نیاز دارید تا استراتژی شخصی خود را نیز داشته باشید.
پیشنهاد خواندنی: چگونه تریدر حرفه‌ای شویم؟
سخن آخر
در این مقاله از رمزینکس با بررسی مفهوم کندل استیک، کاربردها و الگوهای رایج در آن، همراه شما بودیم. در آخر باید بگوییم که ممکن است در کندل استیک، الگوهای زیادی با اسم‌های متفاوت مشاهده کنید که این نام‌ها کمی شما را سردرگم می‌کنند.
توجه داشته باشید که نام الگو اهمیت خاصی برای شما ندارند و نیاز نیست تا حتما آن را از حذف باشید. در عوض، نکته‌ای که اهمیت دارد، درک معنا و تاثیر الگوها روی قیمت است و شما باید روی این موضوع متمرکز باشید.
سوالات متداول
کندل استیک چیست؟
کندل استیک نوعی نمودار قیمتی است که قیمت را با نقاط باز و بستن شدن در بازه‌های زمانی مشخص مانند یک ساعته و روزانه به شکل شمع نمایش می‌دهد.
آیا یادگیری کندل استیک ضروری است؟
یادگیری این مبحث ضروری نیست؛ اما قطعا شناخت نمودار کندل استیک و الگوهای مهم در آن، به شما کمک می‌کند تا بهتر نسبت به معاملات خود در بازارهای مالی تصمیم بگیرید.
منابع: investopedia
نظرات کاربران
محمد
۱۵ شهریور ۱۴۰۳ در ۰۵:۰۶سلام تشکر میکنم از تیمتون
این تاپیک خیلی بری من مفید بود کاملا خلاصه و ملموس توضیح داده شده ی نکته ای که هست قسمت سخن آخر از حفظ رو اشتباهی نوشتید از حذف