هر ارز دیجیتال دارای ویژگیها و الِمانهایی است که جذابیت سرمایهگذاری آن را تعیین میکند. در عین حال، توکن (Token) گواهی دیجیتالی است که تعهدات یک شرکت را در قبال مالک آن تضمین میکند؛ مثل سهام موجود در بورس اوراق بهادار. در این مقاله از رمزینکس به معنا و مفهوم توکن، نحوه کارکرد و انواع آن میپردازیم. علاوه بر این، خواهید آموخت که چگونه توکنها با ارزهای رمزنگاری شده تفاوت دارند و نقاط قوت آنها چیست.
معرفی و شناخت مفهوم توکن
از لحاظ تاریخی، توکن معادل پولی به شمار میرفت که توسط شرکتها و افراد خصوصی صادر میشد. در واقع، به عنوان جایگزینی برای کوینهای کوچک در زمانی که ایالتها نمیتوانستند پول کافی ضرب کنند، مورد استفاده قرار میگرفت. با این حال وقتی صحبت از توکنها در دنیای ارزهای دیجیتال میشود، پاسخ به این سوال که آنها دقیقا چه هستند، کمی پیچیدهتر میشود.
به بیان ساده، توکن ارز دیجیتال ماهیتی در بلاکچین است که حقوق چیزی مانند مالکیت یک دارایی را تایید میکند. از این نظر، رمزارزها هم توکن هستند، اما همه توکنها ارز دیجیتال نیستند. توکنها میتوانند ارزش پولی مستقیمی داشته باشند. همچنین میتوانند به قیمت داراییهای واقعی مانند اوراق بهادار شرکتها مرتبط باشند. به این گونه داراییها، داراییهای توکن شده میگویند. خرید چنین دارایی توکن شدهای شامل خرید سهام نیست؛ در واقع توکن، قیمت فعلی اوراق بهادار در بورس را منعکس میکند.
در دنیای توکن، مفهومی تحت عنوان استانداردسازی وجود دارد. استانداردسازی به معنای داشتن مجموعهای از قوانین است که مشخص میکند یک توکن چه دادههایی باید داشته باشد، چه اقدامات و رفتارهایی میتواند انجام دهد و یک دارنده یا جامعه دارندگان توکن چه عملیاتی میتواند در مورد آن توکن انجام دهد. استانداردهای توکن دستورالعملهایی را برای ایجاد، صدور، استقرار، انتقال، سوزاندن و بسیاری از جنبههای دیگر توکنها در بلاکچین ارائه میدهند.
همانطور که انتظار میرود، این استانداردهای توکن به احتمال زیاد در بلاکچینهایی پدید میآیند که از توسعه قراردادهای هوشمند پشتیبانی میکنند؛ چون چنین بلاکچینی میتواند از ایجاد تعداد دلخواه توکن بر اساس آن پشتیبانی کند.
توکن ارز دیجیتال چگونه کار میکند؟
توکنهای رمزنگاری اغلب بهعنوان واحدهای تراکنشی در بلاکچینهایی که با استفاده از قالبهای استاندارد ساخته میشوند، در دسترس قرار میگیرند؛ مانند شبکه اتریوم که به کاربران امکان ایجاد توکنها را میدهد. چنین بلاکچینهایی بر اساس اصل قراردادهای هوشمند یا برنامههای غیرمتمرکز عمل میکنند.
در این بلاکچینها، از کدهای قابل برنامهریزی و خوداجرا برای پردازش و مدیریت تراکنشهای مختلف استفاده میشود. هر توکن ارز دیجیتال نشاندهنده یک کالای قابل معامله است. این موضوع میتواند شامل کوین، امتیاز، گواهی، آیتمهای درون بازی و غیره باشد. در واقع توکنهای رمزنگاری میتوانند برای نشان دادن سهام یک شرکت یا به عنوان حق رای در کمیته مرکزی، استفاده شوند. آنها اغلب برای جمعآوری سرمایه از طریق فروش جمعی استفاده میشوند. به همین دلیل است که معمولا به آنها داراییهای رمزنگاری و سهام کریپتو میگویند.
تراکنشهای مربوط به توکن ارز دیجیتال روی بلاکچین پردازش میشوند. بهعنوان مثال اگر یک توکن ERC-20 ساختهشده روی اتریوم باشد، تمام تراکنشهای آن توکن توسط بلاکچین اتریوم انجام میشود. صدها هزار توکن ERC-20 و ERC-721 در اکوسیستم کریپتو وجود دارد. همچنین توکنهای جدید بهطور منظم برای پاسخگویی به تقاضاها و موارد استفاده هر بلاکچین ایجاد میشوند و انتظار نمیرود ایجاد توکنهای جدید به این زودیها متوقف شود.
پیشنهاد خواندنی: چگونه کارمزد شبکه اتریوم را کم کنیم؟
قرارداد هوشمند چیست؟
جالب است بدانید سازندگان توکن اغلب از فناوری قرارداد هوشمند برای ایجاد داراییهای دیجیتال استفاده کرده و در عین حال، تمرکززدایی پروژه خود را حفظ میکنند. قراردادهای هوشمند که برای اولینبار در اتریوم معرفی شدند، برنامههایی هستند که میتوانند وظایف مختلفی را بدون کمک یک واسطه شخص ثالث انجام دهند. قراردادهای هوشمند به جای تکیه بر مقامات متمرکز، شرایط بلاکچین را تجزیه و تحلیل میکنند و مطابق با برنامهریزی خود پاسخ میدهند.
قراردادهای هوشمند توسط توسعهدهندگان Web3 برای ایجاد و ضبط آدرسهای قرارداد نشانه استفاده میشود که حاوی تمام اطلاعات لازم در مورد زمانبندی عرضه و صدور توکن است. به عنوان مثال، SAND یک توکن ارز دیجیتال محسوب میشود که بر بلاکچین اتریوم ساخته شده است. این شکل اصلی ارز در متاورس، The Sandbox است. توکنهای SAND توسط گیمرها برای خرید آیتمهای مجازی، بازی کردن و سرمایهگذاری در دارایی دیجیتال استفاده میشوند.
انواع توکنهای رمزنگاری
دنیای ارزهای دیجیتال امروزی با طیف گستردهای از سکهها و توکنها، از ارزهای دیجیتال پرداختی مانند بیتکوین و اتریوم گرفته تا NFTهای معروف، مشخص میشود. دانستن نحوه کارکرد توکنهای رمزنگاری یک مهارت مهم برای پیمایش در فضای Web3 بهشمار میآید. در ادامه متداولترین انواع توکن ارز دیجیتال را نام برده و هرکدام را توضیح میدهیم.
۱. توکن پرداخت (Payment token)
این نوع توکن هرگونه نمایش دیجیتالی از ارزش است که به صورت واحد نشان داده میشود. همچنین بهعنوان وسیله مبادله عمل میکند و توسط جامعه یا بخشی از جامعه بهعنوان پرداخت کالا یا خدمات یا پرداخت بدهی پذیرفته میشود. علاوه بر این، میتواند به صورت الکترونیکی منتقل، ذخیره یا فروخته شود.
۲. توکنهای غیرقابل تعویض (NFT)
NFT یا Non-Fungible Token نوعی گواهی بهشمار میرود که ثابت میکند شما صاحب یک شی منحصر بهفرد در فضای دیجیتال هستید. غیرقابل تعویض به معنای منحصربهفرد بودن است و امکان ندارد که با شی دیگری جایگزین شود.
هر NFT حاوی یک امضای دیجیتال است که توکن را خاص میکند که تنها در یک نسخه وجود دارد. تمام اطلاعات مربوط به نویسنده، خریدار و تمام تراکنشهای آن به طور ایمن در یک بلاکچین ذخیره میشود.
پیشنهاد خواندنی: آشنایی با معروفترین مجموعههای NFT در پلتفرم ApeNFT
۳. توکنهای با ارزش ثابت (Stablecoin)
استیبلکوینها شکلی از توکنهای پرداخت هستند که قیمت آنها در عمل باید در طول زمان ثابت بماند. چنین توکنهایی معمولا توسط داراییها یا وجوه واقعی (مانند اوراق قرضه دولتی کوتاه مدت، ارزهای فیات، کالاها، املاک و مستغلات و اوراق بهادار) یا سایر داراییهای رمزنگاری پشتیبانی میشوند. آنها همچنین میتوانند به شکل استیبلکوینهای الگوریتمی باشند (با الگوریتمی که برای تثبیت نوسانات ارزش توکن استفاده میشود).
در حالی که برخی از این استیبل کوینها ممکن است به عنوان ابزارهای مالی یا پول الکترونیکی طبق برخی از تنظیم کنندههای مالی واجد شرایط باشند، برخی دیگر ممکن است فراتر از مقررات بوده و وضعیت متفاوتی داشته باشند.
۴. توکنهای غیرمتمرکز (DeFi)
توکنهای دیفای، ارزهای دیجیتال مختلفی هستند که در پلتفرمهای غیرمتمرکز برای پیادهسازی عملکردها و پیشنهادات خود استفاده میشوند و بر اساس قراردادهای هوشمند عمل میکنند. توکنهای دیفای به کاربر اجازه دسترسی به خدمات خاصی از یک برنامه کاربردی یا کل سازمان را میدهند. نمونههای مناسب این نوع توکن، سکههای DeFi یا DeFi Yield هستند.
پیشنهاد خواندنی: لیست جامع ارزهای دیجیتال حوزه دیفای
۵. توکنهای کاربردی (Utility Token)
توکنهای سودمند، داراییهای دیجیتالی هستند که شرکتها برای توسعه اکوسیستم پروژه خود صادر میکنند. در واقع، چنین توکنهایی به صراحت برای دسترسی کاربران به محصولات شرکت ایجاد میشود. با خرید توکن یک پروژه خاص، سرمایهگذاران هنگام استفاده از محصولات شرکت از مزایایی برخوردار میشوند. خرید یک دارایی برای شروع استفاده از مزایای پروژه ضروری است.
۶. توکنهای اوراق بهادار (Security token)
رمزنگاریهای امنیتی، آنالوگهای دیجیتالی اوراق بهادار هستند که مالکیت را تایید کرده و حق انجام فعالیتهای سرمایهگذاری (به عنوان مثال، سود سهام، سهام سود و غیره) را میدهند. این حقوق در یک پروتکل ثبت شده و توکنها در صرافیها معامله میشوند.
توکنهای امنیتی از مقررات نهادهای نظارتی مالی کشورهای مختلف مانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) یا سازمان نظارت بر بازارهای مالی سوئیس (FINMA) پیروی میکنند.
۷. توکنهای حریم خصوصی (Privacy tokens)
توکنهای حریم خصوصی دستهای از رمزارزها هستند که تراکنشهای بلاکچین خصوصی و ناشناس را اجرا کرده و مبدا و مقصد خود را پنهان میکنند. برای حفظ موثر ناشناس بودن، توکنهای حریم خصوصی از استراتژیهای زیادی استفاده میکنند که محبوبترین آنها عبارتاند از: آدرسهای مخفی، zk-SNARK یا CoinJoin.
از روشهای دیگر میتوان به مخفی کردن موجودی واقعی و آدرس کیف پول کاربر و ترکیب کردن چندین تراکنش برای جلوگیری از تجزیه و تحلیل بلاکچین اشاره کرد.
۸. توکن تبادلی (Exchange token)
توکنهای صرافی، ابزارهای دیجیتالی هستند که توسط صرافیهای ارز دیجیتال برای استفاده در زیرساختهای مالی خود ایجاد میشوند. چنین توکنهایی برای حفظ نقدینگی در صرافی استفاده شده و میتوان از آنها برای پرداخت انواع خدمات از جمله کمیسیون معاملات استفاده کرد. یکی از معروفترین نمونههای این توکنها، توکن BNB بایننس، بزرگترین صرافی ارزهای دیجیتال جهان است.
۹. توکن حاکمیتی (Governance token)
توکنهای حاکمیتی، توکنهای ارز دیجیتالی هستند که برای نشان دادن رایگیری در بلاکچین استفاده میشوند و قدرت تصمیمگیری را از یک نهاد متمرکز به کل جامعه توزیع میکنند. به عنوان مثال، پروتکل پسانداز محبوب Compound یک توکن COMP را برای همه کاربران صادر میکند.
این توکن به صاحبان خود در فرآیند مدرنسازی، Compound میدهد. در نتیجه، هرچه مالک توکنهای COMP بیشتری داشته باشد، حق رای بیشتری دارد.
۱۰. رپد توکن (Wrapped token)
توکنهای رپد نوعی توکن دیجیتالی هستند که قیمت آن با نسبت یک به یک، به قیمت یک ارز دیجیتال دیگر مرتبط است. مفهوم اصلی پشت توکنهای پیچیده شده یا رپد، این است که ارز اصلی را در یک قرارداد هوشمند در شبکه بومی آن «پیچ» میکنند. سپس در بلاکچین دوم، معادلی از آن ارز، به نام «پیچیده» ایجاد میشود.
رپد توکنها زمانی مفید هستند که یک ارز ایجاد شده در یک شبکه بلاکچین را به دیگری منتقل کرده و تراکنشها را در آنجا انجام میدهیم.
توکن بانکی (CBDC) چیست؟
CBDC مخفف عبارت Central Bank Digital Currency است و توکن بانک مرکزی به شمار میآید. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی یا CBDC، شکل دیجیتالی یک ارز صادر شده توسط دولت است که به یک کالای فیزیکی متصل نیست. آنها توسط بانک های مرکزی صادر میشوند و نقش آنها حمایت از خدمات مالی برای دولت یک کشور و سیستم بانکی تجاری آن، تعیین سیاستهای پولی و انتشار ارز است. به عبارتی دیگر این نوع توکنها، نسخه دیجیتال ارز فیات کشور محسوب میشوند.
استاندارد توکن چیست؟
استاندارد توکن، مجموعهای از قوانین، شرایط و عملکردهایی هستند که نحوه کار توکن ارز دیجیتال را دیکته میکنند. قبل از پرداختن به استانداردهای توکن، درک مکانیسمهای استاندارد قرارداد هوشمند مفید است. بهطور اساسی، استانداردهای قرارداد هوشمند، قوانینی هستند که یک قرارداد هوشمند باید از آنها پیروی کرده تا بتواند مطابق با هدف در شبکه بلاکچین عمل کند. میتوان گفت استانداردهای توکن زیرمجموعه استانداردهای قرارداد هوشمند هستند.
برای بلاکچینهایی که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی میکنند، استانداردهای توکن راهنمایی برای ایجاد، صدور و استقرار توکنهای جدید روی آنها بهحساب میآیند. اکثر قراردادهای هوشمند بلاکچین در حال حاضر از اتریوم استفاده میکنند و رایجترین استانداردهای توکن عبارتند از: ERC-20، ERC-721، ERC-777 و ERC-1155.
پیشنهاد خواندنی: تفاوت ERC20 با TRC20 چیست؟
مزیتهای توکنسازی چیست؟
توکنهای ارز دیجیتال چندین مزیت را ارائه میدهند که میتوان آنها را به سه دسته اصلی تعمیم داد:
- نقدینگی بیشتر: پس از توکنسازی، داراییها را میتوان در دسترس مخاطبان بسیار بیشتری قرار داد که نقدینگی بازار را افزایش میدهد و حق نقدینگی مربوط به سرمایهگذاریهایی را که معمولا فروش آنها دشوارتر یا وقتگیرتر است، مانند هنرهای زیبا یا املاک، حذف میکند.
داراییهای توکنشده را میتوان به گونهای طراحی کرد که بهصورت آنلاین آزادانه قابل مبادله باشد و به سرمایهگذاران اجازه دهد تا مالکیت جزئی بر دارایی زیربنایی توکن را به دست آورند. در نتیجه، توکنهای رمزنگاری میتوانند هم به نقدشوندگی بازارهای موجود کمک کنند و هم طیف وسیعتری از فرصتهای سرمایهگذاری را برای سرمایهگذاران بیشتر فراهم کنند. - تراکنشهای سریعتر و ارزانتر: توکنهای ارز دیجیتال به سرمایهگذاران اجازه میدهند تا واسطههای بازار و سایر واسطههایی را که معمولا در فرآیند مدیریت دارایی سنتی دخیل هستند، دور بزنند. این موضوع به طور موثر هزینههای تراکنش و زمان پردازش هر صرافی را کاهش داده و به روشی کارآمدتر و مقرون به صرفهتر برای انتقال ارزش تبدیل میشود. علاوه بر این، از آنجایی که توکنهای ارز دیجیتال روی بلاکچین وجود دارند، میتوان آنها را ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته در سراسر جهان خرید و فروش کرد.
- شفافیت و اثباتپذیری: از آنجایی که توکنهای رمزنگاری بر روی بلاکچین قرار دارند، کاربران بهراحتی میتوانند منشا و تاریخچه تراکنش خود را به روشی که از نظر رمزنگاری قابل تایید باشد، ردیابی کنند. تراکنشها را میتوان بهطور خودکار روی بلاکچین ثبت کرد و تغییرناپذیری و شفافیت فعالشده توسط فناوری بلاکچین، به تضمین صحت تاریخچه اعلامشده هر توکن کمک میکند. این ویژگیها، توکنهای ارز دیجیتال را قادر میسازد تا به سطحی از قابلیت اطمینان دست یابند که اکثر داراییهای دیجیتال دیگر نمیتوانند با آن مطابقت داشته باشند.
لازم به ذکر است که علاوه بر موارد گفته شده، توکنهای کریپتو انتقال، ذخیره و تایید اطلاعات و ارزش را به روشی کارآمد و امن، ممکن میسازند. در حالی که توکنسازی دارایی، پیامدهای گستردهای در بخش خدمات مالی دارد، این فناوری برای سرمایهگذاران کوچکتر و سایر افراد که میتوانند از دسترسی بیشتر به بازار و راههای موثرتری برای استفاده از داراییهای موجود خود بهره ببرند، به همان اندازه ارزشمند است.
چالشهای توکن ارز دیجیتال
پروژههای بلاکچین که از توکنهای رمزنگاری استفاده میکنند، میتوانند با موانع نظارتی مواجه شوند؛ چون دولتها در سراسر جهان در تلاش هستند تا به ماهیت بیسابقه این فناوری جدید واکنش نشان دهند. این توکنها اغلب میتوانند شامل ویژگیهای رایج در اوراق بهادار مالی باشند، اما اغلب مشمول مقررات مشابه اوراق بهادار سنتی نیستند. این موضوع چالشی را هم برای مقامات دولتی و هم برای پروژههای بلاکچینی که سعی در ایجاد تعادل بین نوآوری و انطباق دارند، ایجاد میکند.
در حالی که تعداد فزایندهای از کشورها، مقررات ارزهای دیجیتال را به منظور تشویق رشد اجرا کردهاند، سایر کشورها رویکرد سختگیرانهتری را برای مقابله با مشکلات احتمالی در پیش گرفتهاند. به عنوان مثال، در ایالات متحده، کمیسیون بورس و اوراق بهادار در حال بررسی است که به طور رسمی توکنهای خاصی را به عنوان اوراق بهادار طبقهبندی کند. این رویکرد، این پروژهها را در معرض سطح بالایی از نظارت خارجی قرار میدهد.
یکی دیگر از نگرانیهای اصلی در مورد توکنها این است که چگونه توکنهای امنیتی به داراییهای اساسی خود متصل میشوند؟
- اگر هزاران سرمایهگذار ناشناس بهطور جمعی صاحب یک هتل توکن شده باشند، چگونه تعیین خواهند کرد که چه کسی مسئول نگهداری و عملیات هتل است؟
- یا اگر ذخایر طلای پشتوانه یک توکن دارایی از بین برود چه اتفاقی میافتد؟
به عبارت دیگر، در حالی که توکنسازی داراییهای دیجیتال امکان انتقال ارزش غیرمتمرکز و غیرقابل اعتماد را فراهم میکند، توکنسازی داراییهای فیزیکی احتمالا همچنان به درجاتی از تمرکز و مشارکت شخص ثالث نیاز دارد. در نتیجه، احتمالا برای دستیابی به پذیرش انبوه توکنهای ارز دیجیتال در طیف وسیعتری از صنایع، وجود یک محیط نظارتی بالغتر ضروری خواهد بود.
توکنها و ارزهای دیجیتال چه تفاوتی دارند؟
تفاوت قابلتوجهی بین یک ارز دیجیتال و یک توکن وجود دارد؛ اول از همه، ارزهای دیجیتال دارای بلاکچین خاص خود هستند و این در حالی است که توکنها بر روی بلاکچینهای موجود ساخته میشوند. به عنوان مثال بیتکوین، اتریوم و لایتکوین همگی نمونههایی هستند که دفتر کل خود را دارند. در واقع رمزارزها به عنوان وسیلهای برای پرداخت از طریق شبکههای بلاکچین مستقل و برای تراکنشها استفاده میشوند.
از سوی دیگر، توکنهای ارز دیجیتال را میتوان با اوراق بهادار یا گواهیهای مالکیت مقایسه کرد. این توکنها یک نمایش دیجیتالی از سهم مالکیت در یک DAO و برخی از داراییهای دیجیتال است. بسته به ساختار پروژه، توکنها میتوانند متمرکز یا غیرمتمرکز باشند که یکی دیگر از تمایزات مهم بین آنها و رمزارزها به حساب میآید. در حالی که توکنهای غیرمتمرکز توسط یک شبکه توزیعشده مدیریت میشوند، توکنهای متمرکز توسط یک نهاد واحد کنترل و نظارت میشوند.
هم توکنها و هم رمزارزها، بخشی جداییناپذیر از دنیای ارزهای دیجیتال هستند. توکنها داراییها یا ابزارهای کاربردی را در یک بلاکچین نشان میدهند و برای اهداف مختلفی استفاده میشوند. از سوی دیگر، رمزارزها بلاکچین مستقل خود را دارند و بهعنوان یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز عمل میکنند. درک تفاوت بین این دو اصطلاح برای فعالیت و آگاهی موثر در دنیای ارزهای دیجیتال ضروری است.
هر دو ویژگیها و کاربردهای منحصر به فردی دارند، اما در نهایت به عنوان ابزارهای نوآورانه برای انتقال ارزش و ذخیره سرمایه غیرمتمرکز عمل میکنند. از سوی دیگر، روند صدور رمزارز تدریجی است اما سازندگان توکن کل حجم را به یکباره صادر میکنند.
شباهت توکن و ارز دیجیتال
با وجود موارد ذکر شده، توکنها و سکههای رمزنگاری شباهتهای زیادی با هم دارند. هر دو با رمزنگاری مبتنی بر بلاکچین کار میکنند و میتوان آنها را آزادانه مبادله کرد. از سوی دیگر روشهای انتقال و ذخیره توکنها به طور تقریبی مشابه انتقال و ذخیره ارزهای دیجیتال است.
توکنها ممکن است در کیف پولهای پلتفرم پروژهای که این توکنها را صادر میکند، ذخیره شوند و ارزهای دیجیتال به نوبه خود میتوانند در کیف پولهای مستقل پروژهها و شرکتهای مختلف نگهداری شوند.
پیشنهاد خواندنی: معرفی بهترین کیف پول سختافزاری در سال ۲۰۲۴
توکنسازی در آینده
انواع توکنسازی، از توکنسازی داراییها گرفته تا توکنسازی املاک و مستغلات، نحوه تعامل ما با داراییهای ارزشمند را بهطور اساسی تغییر میدهد. فناوری بلاکچین هر دارایی یا خدماتی را قادر میسازد که در یک بلاکچین نمایش داده و ذخیره شود؛ در نتیجه دسترسی به داراییها را دموکراتیک کرده و در عین حال سطح بیسابقهای از شفافیت و امنیت را فراهم میکند.
با این حال، با توجه به اینکه قوانین حاکم بر فروش، توزیع و مدیریت توکنهای رمزنگاری همچنان از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، برای ساختن سیستمهای انتقال ارزش جهانی و بدون مرز که ممکن است روزی توکنها قادر به ایجاد آنها شوند، تلاشهای چندجانبهای در مقیاس بزرگ لازم است. همانطور که مردم و دولتهای بیشتری در سراسر جهان با قدرت و کاربرد باورنکردنی بلاکچین کنار میآیند، آیندهی انواع توکنها به سرعت در حال پیشرفت است.
حرف آخر
در روزگاری که دنیای رمزارزها و بلاکچین روز به روز در حال پیشرفت است، داشتن اطلاعات کافی در مورد مفاهیم مختلف این فضا مانند توکن، امری مفید و گاهی ضروری بهشمار میآید. صرافی رمزینکس در تلاش است تا این مفاهیم را به صورت کامل و جامع توضیح دهد و برای افراد علاقهمند، مفید واقع شود. همچنین برای مشاهده قیمت لحظهای ارزهای دیجیتال، میتوانید از رمزینکس کمک بگیرید.
نظرات کاربران
smorter giremal
۲۰ شهریور ۱۴۰۳ در ۰۸:۰۴Someone essentially help to make seriously articles I would state. This is the very first time I frequented your web page and thus far? I surprised with the research you made to create this particular publish incredible. Wonderful job!